F.. Granice reform administracji publicznej
a) Granice możliwości koncepcyjnych
W państwie demokratycznym rządzący z dwóch powodów nie powinni
podejmować reform nieprzemyślanych, przynoszących skutki nieracjonalne i społecznie nie akceptowane. Jeśli więc rządzący
- chcą zachować demokratyczne państwo prawa i
- chcą utrzymać się dłużej u władzy
muszą do reform podchodzić z największą delikatnością, rozumieniem ich
społecznego skutku, bez przekraczania granic możliwości koncepcyjnych. Można powiedzieć, że takich właśnie granic nie ma:
- że można karetkę pogotowia wysyłać dopiero po wydaniu decyzji administracyjnej i odebraniu oświadczenia o odpowiedzialności wzywającego,
- że w jednym pogotowiu wystarczy jedna tylko karetka,
- że nie wolno wziąć do karetki z ulicy chorego, ponieważ leży on na terytorium innej gminy,
- że karetką nie można chorego, choćby umierał, zawieźć do szpitala, który zlokalizowany jest najbliżej, ale nie ma dyżuru.
Ale można też powiedzieć, że takie granice muszą być, ponieważ wypisane powyżej pomysły były, a nawet jeszcze szczątkowo są elementami reformy ochrony zdrowia.
b) Granice podziałów politycznych
Najbardziej zadziwiającą cechą współczesnych reform w administracji w Polsce jest ich polityczność. Z jakichś powodów, jeśli rządzący opowie się za jakąś reformą, opozycja parlamentarna jest przeciw tej reformie. Jest to zjawisko niezrozumiałe, co można skontatować, gdy przyjmiemy, iż rozstrzygnięcia reform nie mają charakteru politycznego.
Ostatecznie sytuacja ta oznacza, iż w pomysłach reformatorskich ważniejsze jest polityczne widzenie rozwiązania niż dobro państwa i jego obywateli.
W ogólnym ujęciu również granice możliwości politycznych wyznaczane są warunkami finansowymi.
c) Granice możliwości finansowych
Czy są reformy, które nie zostały podjęte z powodów finansowych. Nie ma. To znaczy, że uwarunkowania finansowe nie są bezwzględne. W omawianiu tego typu granic zatem uwarunkowania finansowe mają znaczenie tylko
204
podatkowe. Warto bowiem przypomnieć, iż reformy podejmowane w Polsce latach dziewięćdziesiątych także nie były uwarunkowane finansami w sposób mający znaczenie dla ich podjęcia.
d) Granice możliwości prawnych
Uwzględnienie założenia, iż są jakieś granice prawne, których się nie da przekroczyć oznacza, iż główny twórca reform czyli Sejm jest tu ograniczony w zasięgu i treści innowacji. Ograniczenia tego rodzaju sformułowane są w konstytucji, która obowiązuje w wyniku przyjęcia jej w głosowaniu powszechnym. A ustawy nie mogą być sprzeczne z konstytucją; również te ustawy, którymi wprowadza się reformy.
Do podstawowych nienaruszalnych wartości kreowanych konstytucją, z którymi nie mogą być sprzeczne jakiekolwiek reformy należą:
1) spetryfikowana postanowieniami konstytucji idea trójpodziału władzy,
2) konstytucyjna konstrukcja organów w państwie,
3) podstawowe konstytucyjne zasady państwa prawnego.
G. Przykład województw
Weźmy pod krótką uwagę podział administracyjny kraju na stopniu województw. W roku 1975 wprowadzono w Polsce dwustopniowy podział administracyjny państwa. Skasowano powiaty. A z dotychczasowych 17 województw uformowano 49 nowych województw o mniejszych powierzchniach lecz zwiększonych kompetencjach organów. Taki stan województw trwał do roku 1999, w którym ustawami podjętymi w roku 1998 wprowadzono z powrotem województwa powiększone, w liczbie 16.
Zasadnicza przemiana koncepcyjna towarzysząca temu przedsięwzięciu będąca konsekwencją zmiany ustroju w roku 1990 dotyczyła wprowadzenia do polskiego ustroju administracji samorządu terytorialnego i zdwojenia administracji (administracja rządowa oraz administracja samorządowa) także na stopniu wojewódzkim.
W związku z ostatecznym unormowaniem w Konstytucji z 1997 roku nie było już wątpliwości co do istnienia województw, a jedynie wątpliwości co do ich liczby, granic, nazw, budowy organizacyjnej, rozdziału kompetencji. Zajmiemy się tylko ich liczbą. Formułowano, nierzadko mocno podbudowywane różnymi wymyślanymi koncepcjami, postulaty powołania nowych:
-31 województw,
- 25 województw,
-19 województw,
205