8. Co to jest system? Przedstaw podstawowe elementy podejścia systemowego we współczesnej nauce. Porównaj podejście systemowe (syntetyczne) i analityczne. Wskaż silne i słabe strony tego ujęcia w teorii i praktyce zarządzania. Przedstaw kanon „myślenia systemowego”. Jak można wykorzystać elementy tego kanonu w praktyce współczesnego zarządzania? podaj konkretne przykłady.

Podejście systemowe zrodziło się z potrzeby, w latach 50, w USA. Po II wojnie walczą ze sobą dwa światy: tradycyjny - wyścig zbrojeń i nowoczesny - cybernetyka. Poszerzenie struktur poznawczych zwiększa pole widzenia.

Dotychczasowe podejście analityczne przyniosło wiele negatywnych konsekwencji. Ponieważ problemy w złożonym i zmiennym świecie mają takowy charakter, badacze doszli do wniosku, że wymagają one całościowego spojrzenia, syntezy, a nie analizy.

Podejście to zmierza do tego, by poznawać dla zmiany, poprawy efektywności funkcjonowania; nie oferuje żadnych prostych rozwiązań, ruchów „na skróty”

Całość jest niedekomponowalna, tzn. nie można jej rozłożyć na czynniki proste i badając je wyciągnąć wnioski dot. całości

Co to jest system? Powiązania stanowią SYSTEM czyli wyodrębnioną z otoczenia całość, złożoną z elementów (podsystemów) powiązanych ze sobą bezpośrednio lub pośrednio.

Przedstaw kanon „myślenia systemowego” - (wzorzec, płaszczyzna podobnego patrzenia na świat)

1. System jako całość jest nową jakością o cechach nieredukowalnych do własności swoich elementów. Dzieje się tak dzięki współdziałaniu, dzięki synergii

2. prymat całości nad częściami (system silniej działa na elementy niż odwrotnie)

3. suboptymalizacja nie = optymalizacji (tu: reguła Pareto)

4. z wysoce zawodnych elementów można zbudować wysoce niezawodną całość łącząc odpowiednio (szeregowo - buble; równolegle - zwiększone prawdopodobieństwo sukcesu)

5. wszystko jest ze wszystkim powiązane, acz reakcje i odpowiedzi są często przesunięte w czasie

APARAT POJĘCIOWY

* koncepcja systemu otwartego - nieustanna wymiana z otoczeniem, wymiana ta powinna być ekwiwalentna (równoważne strumienie). Koncepcja ta podkreśla znacznie otoczenia, które wyznacza podstawowe warunki działania

* synergia współdziałanie - mieszanie składników i tworzenie nowej jakości; + dwa czynniki, które dają „bonus”, tzn., efekt końcowy jest wyższy niż gdyby efekt każdego czynnika analizować oddzielnie <może być dodatnia, ujemna lub neutralna>.

u ludzi: efekt

- audytorium - świadomość bycia obserwowanym przez kogoś innego

- facylitacyjny - ktoś robi coś w towarzystwie osób robiących to samo

* optymalizacja (SUBOPTYMALIZACJA - usprawnianie funkcjonowania poszczególnych części, nie zawsze prowadzi do OPTYMALIZACJI, wzrostu sprawności funkcjonowania całości. Czasem nawet usprawnienie części może zaburzyć wewn funkcjonowanie organizmu, rozregulować go. <wąskie gardło - słabość, ciągnie w dół; lokomotywa - stanowi siłę org, ciągnie ją>)

* homeostaza - tendencja do równoważenia (tak ze światem wewn, jak i zewn); wszelkie zakłócenia są wygaszane, eliminowane

* ekwiwalentność (równy efekt) - jest wiele różnych sposobów osiągnięcia zamierzonego efektu (nie ma one best way!!!), różnorodność

* entropia - tendencja do chaosu; negentropia - uporządkowanie

* niezbędna różnorodność - tym większa, im bardziej złożony problem

* ewolucja systemu

* czarna skrzynka - system o niejasnej i nieznanej strukturze wewn, o której całą naszą wiedzę zdobywamy przez analizę stanów na wejściu i na wyjściu (input, output)

ORGANIZACJA JAKO SYSTEM (wg. Ackoffa) - organizacja to system zachowujący się rozmyślnie, który zawiera przynajmniej dwa zachowujące się rozmyślnie (świadomie, zamierzenie) podmioty, mający wspólne zamierzenie, ze względu na które w systemie zachodzi funkcjonalny podział pracy. Składniki systemu odpowiadają na wzajemne zachowanie się (w formie obserwacji lub łączności); przynajmniej jeden ze składników pełni funkcje kontrolno - kierownicze

Uznanie org za system i przyjęcie kanonu „myślenia systemowego” otworzyło organizację na wpływy otoczenia, czyniąc jednocześnie otoczenie wrażliwym na jej działanie. Umocniło tendencję do całościowego badania. W podejściu tym jednak zbyt często abstrahuje się od natury elementów tworzących organizacje; pomijanie zjawisk jakościowych (formuł mat) prowadzi do pozbawienia organizacji jej społecznego charakteru. Nadmierne uproszczenia zaowocowały nieprzewidzianymi skutkami praktycznymi. Na org trzeba spojrzeć przede wszystkim przez pryzmat zachodzących w nich procesów społ, z punktu widzenia działających w nich ludzi.

Porównaj podejście systemowe (syntetyczne) i analityczne.

ujęcie klasyczne	ujęcie systemowe
wyodrębnia: koncentruje się na elementach bada charakter oddziaływań precyzja szczegółów modyfikuje pojedyncze zmienne obejmuje zjawiska odwracalne i niezależne od trwania modele uznaje za precyzyjne i szczegółowe skuteczne przy problemach o dobrze określonej strukturze prowadzi do działań zaprogramowanych w szczegółach skupiło się na wnętrzu	łączy - istotne są oddziaływania między elementami bada efekty oddziaływań spojrzenie ogólne, całościowe modyfikuje gr. zmiennych obejmuje trwanie i nieodwracalność uznaje modele jako niewystarczająco dokładne za podstawę wiedzy skuteczne przy słabo określonej strukturze problemów działanie kierunkowe, nastawione na cel analizuje otoczenie

To co wspólne dla obu: budowa hierarchiczna, tendencja innowacyjna i zachowawcza, określanie pewnych parametrów, a także duża istota kontroli.

KONSEKWENCJE, czyli silne i słabe strony

+ „otworzyło” organizację na wpływy otoczenia, czyniąc je jednocześnie wrażliwym na jej działanie

+ umocniło tendencję do całościowego badania i przyczyniło się do rezygnacji z przywiązywania tak ogromnej wagi do znaczenia pojedynczych czynników

+ uznało możliwości i potrzeby wielo (nawet inter)dyscyplinarnych badań

+ wprowadziło mnóstwo innowacji

• zbyt częste abstrahowanie od natury elementów tworzących organizację (nie można pomijać zjawisk jakościowych)

• znów w jakiś sposób pominęło „element” bodaj najważniejszy w organizacji - ludzi

• nadmierne uproszczenia spowodowały negatywne i nieprzewidziane skutki praktyczne

---