Struktura Wspoczesnego porzadku miedzynarodowego


Struktura stosunków międzynarodowych po II wojnie światowej, aż do zakończenia zimnej wojny:

Kategorie Trzech Światów:

+Państwa rozwiniętego Zachodu skupione w Pakcie Północnoatlantyckim

-pakt militarny podpisany w Waszyngtonie 4 kwietnia 1949 roku wszedł w życie 24 lipca 1949 roku, podpisany przez 12 państw: Francja, Wielka Brytania, Belgia, Holandia, Luksemburg, Dania, Islandia, Norwegia, Włochy, Portugalia, Kanada i USA. Do paktu przystąpiły jeszcze Grecja, Turcja, RFN, Hiszpania i w 1999 roku Polska Czechy i Węgry - w sumie 19 państw. W 1966 roku Francja wystąpiła ze struktury militarnej.

+Państwa realnego socjalizmu Europy Środkowej i Wschodniej, zdominowane przez Związek Radziecki w ramach takich organizacji, jak Układ Warszawski i RWPG

  1. Układ Warszawski:

-utworzona na podstawie układu militarnego zawartego 14 maja 1955 roku w Warszawie przez przedstawicieli: Albanii, Bułgarii, Czechosłowacji, NRD, Polski, Rumunii, Węgier i ZSRR. Cel: jako uzasadnienie podpisania układu podano fakt przyjęcia RFN do NATO. Oficjalnie Układ Warszawski miał charakter obronny, gwarantując pomoc w wypadku napaści na którekolwiek z państw członkowskich. W rzeczywistości służył interesom ZSRR, który za pomocą struktur układu miał polityczną i militarną kontrolę nad państwami członkowskimi..

-Rozpad układu rozpoczął się w 1989 roku po „ Jesieni narodów”, formalnie rozwiązano go w Pradze 1 lipca 1991 roku.

  1. RWPG - Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej

-międzynarodowa organizacja gospodarcza państw socjalistycznych, założona w 1949 roku konwencją podpisaną przez państwa Układu Warszawskiego W 1962 członkiem Rady został Mongolia, w 1972 Kuba, w 1978 Wietnam. W 1991 likwidacja RWPG

+Państwa postkolonialne, których gospodarki były słabo rozwinięte Pakce Północnoatlantyckim

Struktura stosunków międzynarodowych po zakończeniu zimnej wojny:

Po zakończeniu zimnej wojny ujawnił się podział współczesnych stosunków międzynarodowych na Północ (Global North) i Południe (Global South). Stało się tak m.in. dlatego, że trójdzielny podział stosunków międzynarodowych okresu zimnej wojny stracił aktualność ze względów polityczno-ideologicznych, gdyż państwa z drugiej grupy zbliżyły się do pierwszej.

Inne kryteria wyodrębnienia Północy i Południa w stosunkach międzynarodowych:

+Geograficzne

-państwa leżące na Północnej Półkuli (Ameryka Północna, Europa, obszar byłego ZSRR). Wyjątkiem są Nowa Zelandia i Australia położone na Półkuli Południowej oraz Japonia i Republika Korei.

2.Typologii cywilizacji

-Cywilizacja zachodnia - społeczeństwa chrześcijańskie, głownie zamieszkujące półkulę północną

-Cywilizacja południa +Cywilizacja chińska +Cywilizacja hinduistyczna +Cywilizacja islamska +Cywilizacja latynoamerykańska +Cywilizacja Afrykańska

3. Kryterium instytucjonalne

-Południe to 132 państwa rozwijające się, należące do G-77 działającej w ramach UNCTAD

-UNCTAD: United Nations Conference on Trade and Development - Konferencja Narodów Zjednoczonych Do Spraw Handlu i Rozwoju to organ Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Powstała w 1964 roku w Genewie. Ma za zadanie wspierać rozwój handlu międzynarodowego

-G-77 - Grupa 77 - luźna forma współpracy państw rozwijających się utworzona 15 czerwca 1964 r. Stanowi międzynarodowe forum dyskusji na temat sposobów i metod przebudowy międzynarodowych stosunków gospodarczych, w celu zwiększenia transferu środków finansowych z państw bogatej Północy na rzecz biedniejszego Południa.

-Północ to państwa należące do takich organizacji jak OBWE, Euroatlantycka Rada Partnerstwa, OECD

-OBWE - Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie - powołana została do życia w grudniu 1994 roku w Budapeszcie przez państwa uczestniczące w KBWE. W początkach 1995 roku OBWE liczyło 53 państwa. Działalność OBWE opiera się na zasadach Aktu Końcowego KBWE z Helsinek w 1975 roku

- Siedzibą OBWE jest Wiedeń

- Rada Partnerstwa Euroatlantyckiego ustanowiona została w maju 1997 r. Wcześniej współpraca NATO z państwami partnerskimi odbywała się w ramach powołanej w 1991 r. Północnoatlantyckiej Rady Współpracy (North Atlantic Cooperation Council - NACC). Polska przystąpiła do NACC w 1991 r.
EAPC to wielonarodowe forum oferujące ramy dla konsultacji i współpracy państw członkowskich i partnerskich w wymiarze politycznym i w kwestiach związanych z bezpieczeństwem. Dialog w ramach EAPC obejmuje zagadnienia z zakresu zarządzania kryzysowego, współpracy regionalnej, kontroli zbrojeń, proliferacji broni masowego rażenia, walki z terroryzmem, planowania operacyjnego.

Rada Partnerstwa Euroatlantyckiego otwarta jest dla wszystkich państw deklarujących wolę współpracy z Sojuszem w dążeniu do poprawy bezpieczeństwa międzynarodowego. Jednocześnie zakres i poziom współpracy definiowany jest indywidualnie, w porozumieniu z poszczególnymi państwami.

Zaangażowanie Polski w prace EAPC ma istotne znaczenie dla roli i rangi Polski zarówno na forum Sojuszu, Rady Partnerstwa Euroatlantyckiego, jak i w naszych bilateralnych kontaktach z Sojusznikami i Partnerami. Dlatego aktywnie uczestniczymy w realizacji licznych przedsięwzięć, których celem jest umacnianie i rozwój partnerstwa z krajami społeczności euroatlantyckiej.

- OECD - Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju organizacja międzynarodowa skupiająca 30 wysoko rozwiniętych i demokratycznych państw, powstała 30 września 1961 r. z przekształcenia Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC). Została założona przez 20 państw, które podpisały Konwencję o Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju z 14 grudnia 1960 r.

Celem OECD jest wspieranie państw członkowskich w osiągnięciu jak najwyższego poziomu wzrostu gospodarczego i stopy życiowej obywateli. OECD zajmuje się też pomocą dla najbiedniejszych państw.
Siedzibą OECD jest
Paryż.

Cechy charakteryzujące cywilizację zachodnią:

+Wykorzystanie osiągnięć kultury śródziemnomorskiej +Poczucie wspólnoty wynikające z chrześcijaństwa +Języki europejskie mają znaczenie światowe +Oddzielenie władzy duchowej od świeckiej +Rządy prawa +Pluralizm społeczny +Społeczeństwo obywatelskie

+Demokracja przedstawicielska +Indywidualizm

System zachodni:

+Należy przede wszystkim rozpatrywać go w kategoriach polityczno-ekonomiczno-geopolitycznych +Homogeniczna grupa krajów działające wg określonych kryteriów +Każde państwo lub grupa państw określone ma funkcje (rolę międzynarodową) podporządkowane podstawowym celom i wartościom całego systemu. +System ten opiera się na trzech filarach: gospodarce rynkowej i instytucjach opieki socjalnej, kultury politycznej nadającej mu tożsamość oraz instytucjach.

Filary systemu zachodniego:

Model gospodarki rynkowej wg państw OECD

+Istnienie rynku oligopolistycznego +Znaczny stopień uspołecznienia własności w sferze produkcji w postaci kapitału akcyjnego +Konkurencja pozacenowa +Nowoczesny interwencjonizm państwowy +Instytucjonalne zorganizowanie podmiotów gospodarczych

+Tworzenie „społeczeństwa informacyjnego”

Zasady funkcjonowania demokratycznego systemu politycznego Zachodu

+Suwerenność narodu +Pluralizm polityczny +Podział władzy +Państwa prawa

Kultura polityczna państw Zachodu:

+Gospodarka rynkowa +Podobieństwo praktyk biznesu +Tolerancja etniczna +Wolność osobista

+NATO (19 państw obszaru euroatlantyckiego)

+Polityczno-wojskowy sojusz USA-Japonia

+OECD (29 państw)

+Grupa G7

- Nieformalne zgromadzenie siedmiu najbogatszych państwa świata, należą tu: USA, Kanada, Japonia, Francja, WB, Niemcy, Włochy. W latach dziewięćdziesiątych zdecydowano o przyjęciu do niej Rosji ze względu na jej istotne znaczenie dla stabilizacji międzynarodowej.

+Unia Europejska

- Gospodarczo-polityczny związek 27 krajów Europejskich, będący efektem wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej. Obecnie UE nie ma osobowości prawnej. Podstawę do jej funkcjonowania stanowi traktat z Maastricht zwany też traktatem o Unii Europejskiej

Transatlantyzm - Idea atlantycka

-Jest to koncepcja praktycznego współdziałania USA i Europy Zachodniej. Idea ta powstała już podczas zimnej wojny (6.09.1946). W podpisanej 20.11.1990 r. w Paryżu przez USA i Unię Europejską transatlantyckiej deklaracji wymieniono wspólne cele:

-Wspieranie demokracji, rządów prawa i praw człowieka, postępu społecznego w skali światowej

-Zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego

-Wspieranie wzrostu gospodarczego i tworzenie stabilnej gospodarki światowej

-Promowanie zasad gospodarki rynkowej i wielostronnego handlu

-Pomoc państwom rozwijającym się

-Wspieranie reform w krajach Europy Zachodniej i Wschodniej

Trilateralizm

Wyraża się on w regionalizacji, tj. wyodrębnieniu się trzech bloków handlowo-ekonomicznych skupionych wokół USA, Unii Europejskiej i Japonii ( Azji i Pacyfiku)

Współczesne znaczenie współpracy trójstronnej w ramach systemu zachodniego jest następujące:

+Zapobieganie niepotrzebnym i kosztownym, w sensie ekonomicznym i politycznym sporom +Uzgadnianie podejścia do poszczególnych problemów i państw +Utrzymywanie spójności Zachodu przez większe zrozumienie specyfiki oraz istoty polityki i strategii każdej ze stron

+Zakotwiczenie USA jako ważnego komponentu równowagi sił w Europie oraz regionie Azji i Pacyfiku +Zapewnianie większego wpływu USA i Europy Zachodniej w regionie Azji Wschodniej w obliczu rosnącej siły ChRL

Instytucje trójstronnej współpracy Zachodu:

+Grupa Pięciu (G - 5) skupia Hiszpanię, Francję, Wielką Brytanię, Niemcy i Włochy. Grupa G5 jest forma ściślejszej współpracy , której celem jest przyspieszenie i pogłębienie współdziałania w dziedzinach szczególnie istotnych dla interesów bezpieczeństwa tych państw, takich jak walka z terroryzmem, zapobieganie i zwalczanie przestępczości zorganizowanej, wymiana danych operacyjnuch

+Grupa Siedmiu (G -7)

+OECD

Teorie mówiące o przyczynach podziału stosunków międzynarodowych na Północ i Południe

+Teoria neoklasyczna (J.Sachs.) +Teoria systemu światowego (I. Wallerstein) +Teoria zależności (G.Frank)

Etapy wyodrębniania państw Południa

+Kolonizacja - osadzanie mieszkańców i tworzenie osad na terenach słabo zaludnionych lub bezludnych.

+Rozpad imperiów kolonialnych

+Przyczyny dekolonizacji

- dążenie państw kolonialnych do samostanowienia i pełnej niezależności od potęg kolonialnych

- państwa zachodnie utrzymywały kolonie tam, gdzie było to możliwe (potrzeby powojennej odbudowy) a przyznawały niepodległość przez kolonie (nierzadko wiązało się to interwencjami zbrojnymi)
- potrzeba głębokich przemian społecznych i gospodarczych
- eksploatacja kolonii na potrzeby potęg kolonialnych w czasie wojny (potencjał gospodarczy, ludnościowy)

- upowszechnienie zasady równości państw po II wojnie światowej
- chęć uniezależnienia się państw kolonialnych

Kryteria wyodrębniania państw Południa:

+Państwa identyfikujące się ze sobą ze względu na kryterium wspólnoty losów wynikających z doświadczenia kolonialnego

+Państwa należące do Grupy - 77 i Ruchu Państw Niezaangażowanych +Zajmują wspólne stanowisko wobec państw Północy, gdy chodzi o pomoc rozwojową, ład gospodarczy, wyścig zbrojeń, polityka gospodarcza państw Północy +Państwa leżące głównie na Południowej Półkuli

+Państwa uznane jako rozwijające się

Podział państw Południa pod względem ekonomicznym:

-Państwa nowo uprzemysłowione -Państwa o gospodarkach przejściowych -Państwa o wyłaniających się rynkach -Państwa eksporterów ropy naftowej -Najmniej rozwinięte państwa

Instytucje globalne i regionalne państw Południa:

+Ruch Państw Niezaangażowanych +G - 77 +Unia Arabskiego Maghrebu +Wspólny Rynek Wschodniej i Południowej Afryki +Wspólnota Andyjska +Wspólnota Karaibska +Wspólny Rynek Południa z udziałem Argentyny, Brazylii, Perugwaju i Urugwaju (Mercosur) +ASEAN

+Stowarzyszenie Regionalnej Współpracy Azji Południowej (SAARC) +Forum Południowego Pacyfiku

Stosunki Północ - Południe

+Rezolucja ONZ pt. „Dekada rozwoju NZ: Program na rzecz międzynarodowej współpracy gospodarczej” +Program Rozwoju Narodów Zjednoczonych +Program NZ ds.. Ochrony Środowiska +Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD)

+Świadczenia pomocy rozwojowej z Banku Światowego +Wspólnota Europejska

Nowe czynniki w życiu międzynarodowym:

+Zjawisko globalizacji +Rewolucja przemysłowa i technologiczna

+Wzmacnianie instrumentów umacniania bezpieczeństwa międzynarodowego

-Rozprzestrzenianie się demokracji

-Kwestia praw człowieka

-Wpływ mediów na stosunki międzynarodowe

Pogłębianie się różnorodności świata

murias-murias




Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Globalizacja, polityka a nowy porządek międzynarodowy
Porządek międzynarodowy w XXI wieku
Współczesny handel międzynarodowy czynniki zmian strukturalnych, Collegium Civitas, Miedzynarodowe
Struktury instytucjonalne bezpieczeństwa międzynarodowego, Bezpieczeństwo Międzynarodowe
264 , ONZ - geneza, struktura, i rola w stosunkach międzynarodowych
Struktura rasowa, Kulturoznawstwo międzynarodowe
Globalizacja, polityka a nowy porządek międzynarodowy
Rosnąca rola Indii w zmieniającym się porządku międzynarodowym Patryk Kugiel
30 Struktury zaleznosci miedzy wskaznikami zrow rozw K Chmura
87 Polska w strukturach miedzynarodowych
prawo miedzynarodowe w krajowym porzadku prawnym 5VHK46J6FLRBOXFBGXPM74TGF2SCNBNDE6VV5BA
NOTATKA Strategor Struktury złożone, międzynarodowe i projektowe
Polska- struktura towarowa i rodzajowa, Ekonomia, Studia, II rok, Międzynarodowe stosunki gospodarcz
05 TURYSTYKA MIĘDZYNARODOWA WIELKOŚĆ I STRUKTURA
porządki, stosunki międzynarodowe, notatki 2 rok od znajomej
emigranci i imigranci - struktura wieku , Ekonomia, Studia, II rok, Międzynarodowe stosunki gospodar

więcej podobnych podstron