Ideologie polityczne

1. Ideologia

- „nauka o ideach”,

- Karol Marks: Ideologia = fałsz. Mistyfikuje i zwodzi klasy podległe,

- Włodzimierz Lenin: nie tylko „ideologia burżuazyjna”, ale również: „ideologia

socjalistyczna”, „ideologia proletariatu”

2. Ideologia cd.

Liberałowie i konserwatyści:
- ideologia to instrument kontroli nad społeczeństwem (Karl Popper, Hannah

Arendt),

- ideologia próbuje wyjaśnić to co jest niewytłumaczalne, sceptycyzm wobec

racjonalizmu (Michael Oakeshott)

Nauki społeczne:

- ideologia to mniej lub bardziej spójny zbiór idei, które stanowią podstawę

zorganizowanego działania politycznego, mającego na celu zmodyfikowanie lub

obalenie panujących stosunków władzy

3. Liberalizm

John Locke (1632-1704)

- Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego,

- Dwa traktaty o rządzie,

- List o tolerancji

Człowieka jako tabula rasa. Każda jednostka posiada uprawnienia do:

- Życia,

- Wolności,

- Własności

John Stuart Mill (1806-1873)

- O wolności,

- O rządzie reprezentacyjnym,

- Poddaństwo kobiet

Niebezpieczeństwo przekształcenia demokracji w system „dyktatury większości”.

Prawo do bycia mniejszością. Równość kobiet i mężczyzn

4. Cechy liberalizmu

• indywidualizm,

• wolność,

• rozum,

• równość,

• tolerancja,

• zgoda,

• konstytucjonalizm

5. Konserwatyzm

Edmund Burke (1729-1797)

- Rozważania o rewolucji we Francji

Zasada „zmieniać żeby zachować”. Przeciwko rozumowi. Źródłem mądrości:

• doświadczenie

• tradycja

• historia

6. Cechy konserwatyzmu

• tradycja,

• pragmatyzm,

• niedoskonałość ludzka,

• organicyzm,

• hierarchia,

• autorytet,

• własność

7. Socjalizm

• łac. societas („wspólnota”),

• zmniejszenie nierówności społecznych i wprowadzenie świadczeń socjalnych,

• początkowo charakter utopijny,

• XX w. podział: socjaliści rewolucyjni oraz reformistyczni (socjaldemokracja)

8. Cechy socjalizmu

• wspólnota,

• braterstwo,

• równość społeczna,

• potrzeba (Marks: „każdy według swoich zdolności, każdemu według jego potrzeb”),

• klasa społeczna,

• własność wspólna

9. Marksizm

Karol Marks (1818-1883) i Fryderyk Engels (1820-1895)

- Manifest komunistyczny (1848),

- Kapitał

10. Cechy marksizmu

• materializm historyczny (baza i nadbudowa),

• zmiana dialektyczna,

• alienacja,

• walka klasowa,

• wartość dodatkowa,

• rewolucja proletariacka,

• komunizm

11. Faszyzm

Benito Mussolini (1882-1945)

Adolf Hitler (1889-1945)

- Mein Kampf

- „Rok 1789 nie żyje!” ,

- „Siła w jedności”,

- jednostka jest niczym,

- idea „nowego człowieka”

12. Anarchizm

William Godwin (1756-1836)

• przeciwko istnieniu państwa,

• jednostki wolne i racjonalne zorganizują się spontanicznie,

• twórca koncepcji tzw. wolnej szkoły

13. Feminizm

Mary Wollstonecraft (1759-1797)

• Wołanie o prawa kobiety

• lata 40 i 50. XIX w.: pierwsza fala feminizmu (nacisk na sprawy polityczne)

• Lata 60. XX w.: druga fala feminizmu (nacisk na sprawy społeczne)

14. Feminizm cd.

• istnieje nierówność płci,

• obalić dominację mężczyzn,

• radykalne stanowisko: mężczyźni są wrogami, a podziały ze względu na płeć (gender) najważniejszymi podziałami w społeczeństwie,

- Kate Millet (ur. 1969): „żeńska część populacji jest rządzona przez jej męską

część”

15. Enwironmentalizm

• sprzeciw wobec niszczenia środowiska naturalnego,

• przeciw antropocentryzmowi (gatunek ludzki jest jedynie częścią natury),

• pocz. XIX w.: bunt przeciw industrializacji,

• XX w.: partie Zielonych (w Polsce Zieloni 2004), organizacje pozarządowe

16. Enwironmentalizm cd.

• promowanie alternatywnych źródeł energii,

• sprzeciw wobec budowy elektrowni atomowych,

• kary dla przedsiębiorstw trujących środowisko,

• popieranie transportu kolejowego,

• segregacja odpadów

17. Fundamentalizm religijny

- wszystkie aktywności wtórne wobec „prawdy objawionej”,

- fundamentalizm: z łac. fundamentum, sposób myślenia, w którym pewne zasady uznawane są za podstawowe „prawdy”, posiadające niekwestionowany i nadrzędny autorytet, niezależnie od ich treści,

- zjawisko charakterystyczne dla wszystkich religii!

18. Fundamentalizm chrześcijański

- początek: XIX w. wśród ewangelicznych chrześcijan,

- przeciwko modernizmowi, który podważał: nieomylność Biblii, zasadę sola scriptura, dziewicze narodzenie i bóstwo Jezusa Chrystusa, cielesne zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, paruzję

19. Fundamentalizm chrześcijański cd.

Billy Graham (ur. 1918)

Jerry Falwell (1933-2007)

• sprzeciw wobec aborcji i eutanazji,

• potępienie homoseksualizmu,

• kreacjonizm (proces Scopes'a, tzw. „małpi proces”),

- tradycyjne wartości rodzinne

20. Fundamentalizm muzułmański

- początek: kryzys w państwach muzułmańskich,

- przyczyny kryzysu: odejście muzułmanów od islamu, zewnętrzny spisek jego wrogów,

- 1979 r.: utworzenie pierwszego na świecie państwa islamskiego,

• panowanie Allaha,

• stosowanie Prawa Boskiego (szariatu)

21. Fundamentalizm judaistyczny

- zabójstwo Icchaka Rabina w 1995 r.

22. Fundamentalizm hinduistyczny

- zburzenie meczetu w Ajodhji (Indie) w 1992 r.

---