/omdlenie i zapaść to nie wstrząs/

Omdlenie jest stanem odwracalnym, podnieść kończyny, ocucić, podać szklankę zimnej wody, zapewnić dostęp świeżego powietrza. W razie potrzeby podać: kardiamol glukokardiamol

ZAPAŚĆ - także odwracalnym stanem, najczęściej spowodowana niewydolnością łożyska naczyniowego, nie reaguje na aminy katecholowe. Powstaje najczęściej w wyniku zatrucia toksycznego. Wówczas każda zmiana pozycji powoduje spadek ciśnienia i omdlenie /omdlenie ortostatyczne albo hipotensja ortostatyczna/. Takie omdlenia są częstym objawem u pacjentów leczonych alfa1-adrenolitykami. Dlatego że wyłączają one naczynia krwionośne spod kontroli układu sympatycznego /uwolniona adrenalina nie działa, działa tylko na receptory Beta i rozszerza/

w zapaści jedynymi lekami są alfa1-adrenomimetyki /leki z wyboru/-

NorAdrenalina, podawana we wlewie dożylnym, długotrwałym 2-4ml w izotonicznym NaCl 0,9%, lub Glucosi 5%.

wywołuje skurcz naczyń, zwalnia tętno, podnosi ciśnienie krwi, zwiększa opór obwodowy

ZASTOSOWANIE: We wstrząsie w celu utrzymania ciśnienia tętniczego.

metaraminol -

metoksamina - 20mg podawana dożylnie. Znacznie dłużej działa

fenylefryna - podobne działanie do NORADRENALINY ( ZMNIEJSZA TĘTNO, ZWIĘKSZA CIŚNIENIE, ZWIĘKSZA opór naczyń obwodowych.) ZASTOSOWANIE: Lek podaje się doustnie w odczynach uczuleniowych i miejscowo w uporczywych nieżytach błony śluzowej nosa, gardła, stosowany także w okulistyce.
Występuje w ampułkach i jako kroplelki.

WSTRZĄS

kardiogenny

anafilaktyczny

jest to krytyczne niebezpieczne dla życia zmniejszenie perfuzji tkanek i narządów. Powodujące szybkie narastanie kwasicy i rozwijanie się martwicy tkanek. Wyróżniamy 3 okresy wstrząsu; 1 okres wstrząsu wyrównanego, 2gi - wstrząs prawidłowy i 3ci wstrząs nieodwracalny.

Wstrząs spowodowany jest zmniejszeniem pojemności minutowej serca, niezależnie od przyczyny wywołującej wstrząs. PRZYCZYNY: uszkodzenie m serc pow 40% (wstrząs kardiogenny, który w pierwszej fazie jest wstrząsem normowolemicznym, natomiast poj min spadła), zmniejszenie objętości krwi krążącej (wstrząs hipowolemiczny {porażenie naczyń}, poj min spada, bo ilość krwi wracającej do serca jest niewielka, serce pracuje w “próżni” - utrata powyżej 30% krwi z łożyska), zaburzenie regulacji naczyń krwionośnych / porażenie naczyń krwionośnych / powoduje to utratę transportu krwi do serca, krew zalega w naczyniach, spada poj minutowa. Jeżeli spirala wstrząsu rozpoczęła się - konieczne jest jej zatrzymanie, gdyż wstrząs sam się nie odwróci, wstrząs doprowadza do zgonu pacjenta.

Okres wyrównawczy wstrząsu - rozwija się odruchowa reakcja na obniżone ciśnienie, pobudza się układ sympatyczny i RAA, następuje wyrzut Adrenaliny i NA => hiperkatecholaminemia i centralizacja krążenia (skurcz naczyń obwodowych skóry i naczyń trzewnych).

Jeżeli rozwija sie niedotlenienie, pogłębia się hipoksja, rozwija sie kwasica, która powoduje wstrząs normowolemiczny, który przechodzi we wstrząs hiperwolemiczny. Rozwija się zespół wykrzepiania śródnaczyniowego, do którego dołącza się fibrynoliza (-DIC). Postępowanie zależy od rodzaju etapu wstrząsu.

Stała kontrola przy wstrząsie:

1. ciśnienia tt krwi

2. ośrodkowego ciś żylnego (jeżeli to możliwe w tętnicy płucnej)

3. EKG

4. bilansu płynów (podaż/diureza)

5. czynności oddechowej

6. równowagi kwasowo-zasadowej (pH, pCO₂, pO₂)

7. elektrolitowa (jony potasu)

POSTĘPOWANIE:

1. wypełnienie łożyska naczyniowego

2. zmniejszenie oporu obwodowego

3. zwiększenie ciśnienia perfuzyjnego

4. poprawa zaopatrzenia serca w tlen przez zmniejszenie pracy serca

5. zwiększenie siły skurczu, bez zwiększania pobudliwości i zapotrzebowania na tlen.

PODAJEMY:

1. tlen

2. płyny

3. leki alkalizujące - wyrównanie kwasicy metabolicznej

4. leków zwiększających kurczliwość serca

5. leki zmniejszające napięcie układu adrenergicznego

6. hormony kory nadnerczy

7. leki przeciwbólowe i uspokajające.

AD 2 Płyny:

W pierwszych min podajemy 500ml,a w ciągu godziny 1-2litry! z wyjątkiem wstrząsu kardiogennego, w którym podajemy albuminy 100-200ml, aby utrzymać odpowiednią ilość krwi w łożysku naczyniowym;

• dekstran 40 -w postaci 10% r-ru NaCl =>szybki wlew (nie szybciej jak 2g/kg/24h (1400ml)

• albumina ludzka -(flakony: 50ml 100ml 200ml - 5%r-r dorosłym 1,5l/24h)

AD 3 w kwasicy metabolicznej:

Wodorowęglan sodowy - 8,4% r-r we wlewie dożylnym z V 40-60kropli/min lub bolus.

Trometamol (trisaminol) - 3,6% r-r wodny w dawce początkowej 8,3 ml/kg z V 80-120 kropli/min. Podawać 50-100ml, nie podawać zbyt dużo środków zobojętniających. Trisaminol jest bezpieczniejszy od wodorowęglanu.

AD 4: W Przypadku ciśnienia tt poniżej 9,2-10,6kPa (70-80mmHg) - koniecznie zastosować leki zmniejszające obciążenie następcze oraz zwiększające kurczliwość m sercowego:

Dopamina - powoduje zwiększenie kurczliwości serca bez proporcjalnego przyspieszenia jego czynności, przy czym nie zwiększa oporów obwodowych, a poprawia przepływ nerkowy. Podaje się ją za pomocą pompy infuzyjnej (200-400mg/500ml) z V 5-10ug/kg/min. Małe stężenia do 5ug/ml wywierają działanie na rec dopaminowe[jedyny lek] do 10ug/ml - pobudza receptory Beta1 w sercu nieznacznie przyspieszając akcję serca. W dawce do 20ug/ml pobudza rec alfa-adrenergiczne w naczyniach krwionośnych kurczy m gładkie naczyń(naczynia) i podnosi ciśnienie krwi, więc zwiększa opor obwodowy. ZASTOSOWANIE: w hipowolemii, w niskim ciśnieniu, wstrząs septyczny, kardiogenny

Dobutamina - lek z wyboru we wstrząsie kardiogennym, nie wpływa na naczynia krwionośne, silnie i wybiórczo zwiększa kurczliwość serca, nie przyspieszając jego rytmu. Zmniejsza opory obwodowe, nie podwyższa ciśnienia krwi. Wlew dożylny 2,5-15ug/kg/min. ZASTOSOWANIE: ostra niewydolność serca, po zawale, zap m serc, wszędzie gdzie trzeba zwiększyć siłę skurczu a nie zmieniać ciś tt.

W leczeniu wstrząsu kardiogennego stosujemy łączone stosowanie dopaminy(działa na naczynia) i dobutaminy (działa na serce), jeżeli podamy małe dawki dopaminy i dobutaminy - uzyskamy korzystny efekt leczenia.

Brak działania hipertensyjnego po podaniu dopaminy w dawce 10-30ug/kg/min jest wskazaniem do zastosowania norepinefryny(noradrenaliny) we wlewie w dawce 1-25ug/kg/min (wadą jest zwiększenie oporu obwodowego, co pogarsza przepływ obwodowy i obarcza serce dodatkową pracą),

inne leki stos w Niewydolności LewoKomorowej;

inhibitory fosfodiesterazy trzeciej -

milrinon amrinon - jeżeli nieskuteczna dobutamina czy dopamina.

[adrenalina (nie dajemy, jest p/wskazana) NA - p/wskazana]

U chorych z ciś tt przekraczającym 12kPa (90mmHg) - leczenie odciążające (rozszerzające naczynia): fentolamina, nitroprusydek, nitrogliceryna, razem z nimi można podawać dopaminę, postępowanie takie zapobiega hipotonii i zapewnia odpowiednią perfuzję.

W patologii wstrząsu istotną rolę odgrywa Beta-endorfina i inne opioidy endogenne. Antagonista rec opioidowych - Nalokson może powodować podwyższenie ciś tt we wstrząsie (0,4mg dożylnie domięśniowo lub podskórnie).

AD 6: hormony steroidowe - zwiększają wrażliwość ścian tętniczek na presyjne działanie amin katecholowych oraz stabilizują błony lizosomalne. We wstrząsie kardiogennym zaleca się duże dawki hormonów steroidowych: hydrokortyzon do 100mg/kg metyloprednizolon do 30mg/kg deksametazon do 8mg/kg

AD 7: opanowanie bólu i niepokoju

morfina 2-5mg dożylnie

mieszanka neuroleptanalgetyczna (5mg droperidol 0,1mg fentanyl +ewentualnie 1mgnalorfina

pentazocyna 60mg co 4-6h domięśniowo (max 180mg) lub 30mg dożylnie.

Pobudzenie psychoruchowe można opanować diazepamem w dawce 2-5mg dożylnie lub domięśniowo, albo hydroksyzyną 100mg domięśniowo

PRZEŁOM NADCIŚNIENIOWY

to nagły i znaczny wzrost ciś. tętniczego, wywołujący ostre lub szybko postępujące powikłania narządowe, takie jak: encefalopatia nadciśnieniowa, obrzęk płuc, dusznica bolesna lub tętniak rozwarstwiający aorty.

Umiarkowany wzrost ciś. tętniczego u chorych z tętniakiem rozwarstwiającym aorty lub obrzękiem płuc jest stanem nagłym, podobnym do przełomu nadciśnieniowego.

Stany mogące wywołać przełom nadciśnieniowy:

1) Nadciśnienie pierwotne (-najczęściej)

2) Nadciśnienie naczyniowo-nerkowe

3) Miąższowe choroby nerek

4) Przyczyny związane z lekami i nielegalnymi substancjami np. interakcje

5) Urazy głowy, incydenty naczyniowe OUN

6) Kolagenozy

7) Zapalenie naczyń

8) Guz chromochłonny

9) Niewydolność lewokomorowa lub obrzęk płuc

10) Niedokrwienie mięśnia sercowego

11) Nadmiar katecholamin - nadmierne działanie leków i narkotyki

12) Nadciśnienie w okresie pooperacyjnym

Postępowanie terapeutyczne:

w ciągu 15-30 min należy obniżyć ciśnienie tętnicze, jednak nie więcej niż o 20- 25%

znaczniejsze obniżenie dopuszczalne jest w przypadku wystąpienia obrzęku płuc lub tętniaka rozwarstwiającego aorty

zbyt szybkie obniżenie grozi takimi powikłaniami jak zawał mózgu lub serca

Postępowanie lekarza domowego; Leki z wyboru:

Nitraty: Nitromint 1-2 dawki, Nitrogliceryna 1 tabl. 0,5mg, Sorbonit 5mg (wszystkie pod język)

Nifedypina np. Cordafen kapsułka 5mg rozgryźć i połknąć

Nifedypina i nitrendypina są przeciwwskazane w niestabilnej chorobie niedokrwiennej serca (ChNS)

Urapidyl [Ebrantil] w dawce 12,5-25mg dożylnie

Furosemid 20mg dożylnie, jeżeli brak p/wskazań (odwodnienie, hiponatremia)

Postępowanie u chorych hospitalizowanych

początkowo podobnie jak wyżej, jednak przy niedostatecznych efektach lub szybkiemu nawrotowi objawów - dożylnie, w postaci powolnej infuzji nitroglicerynę lub zamiennie klonidynę, dihydralazynę, urapidyl, labetalol a w przypadkach opornych na leczenie:

Nitroprusydek sodu [Naniprus ampułki po 30mg] najsilniejsza znana substancja obniżająca ciś.

Działanie jest natychmiastowe, ograniczone do kilku min. Dawka początkowa to 0,2 mg/kg m.c. podawane do krążenia centralnego przez pompę infuzyjną. Pomiar ciś. powinien odbywać się co 1 min.

Po 5 min. stopniowo zwiększamy dawkę aż do osiągnięcia oczekiwanego poziomu ciś. tętniczego.

Postępowanie uzupełniające

Ułożenie chorego - tzw. łóżko sercowe- wysokie ułożenie górnej połowy ciała, niskie kończyn dolnych

Leczenie uspokajające -stany lękowe- dożylnie diazepam [Relanium] 5- 10 mg

Diureza. U chorych z encefalopatią nadciśnieniową lub niewydolnością krążenia dodatkowo furosemid lub kwas etakrynowy [Hydromedin]

Uwaga!

Przełomowi nadciśnieniowemu może towarzyszyć hiponatremia lub hipowolemia. Podajemy wtedy płyny zwiększające objętość krążącego osocza. U tych chorych unikamy także stosowania leków moczopędnych.

Dihydralazyna

nadciśnienie tętnicze, zastoinowa niewydolność serca. Dobrze kojarzy się z azotanami.

Może być stosowana u kobiet w ciąży, przechodzi przez barierę łożyskową, lecz wywiera minimalne działanie na płód

Podawana w bolusach 10-20 mg, długi czas działania, lub w tabl 0,025

Zmniejsza opór naczyniowy, wywołuje wyrównawczą tachykardię, zwiększa ICP

Przeciwwskazania: niedokrwienie m. sercowego, rozwarstwienie aorty, podwyższone ICP

Niewydolność lewokomorowa lub obrzęk płuc

Podajemy Nitroprusydek sodu w połączeniu z małymi dawkami diuretyków

Alternatywą jest nitrogliceryna zwłaszcza gdy występuje niedokrwienie serca

Należy unikać antagonistów wapnia (działanie inotropowo ujemne) oraz beta-adrenolityków w stanach niewyrównanej niewydolności serca

ćw 9.

LEKI ZWIĘKSZAJĄCE CZYNNOŚĆ WYDZIELNICZĄ ŻOŁĄDKA

stosowane w stanach niedokwaśności, bezsoczności, w zaburzeniach trawienia i braku łaknienia:

kwas solny zwiększa kwaśność soku żołądkowego, najczęściej podawany łącznie z pepsyną. Zamiast kwasu solnego mogą być stosowane substancje uwalniające kwas solny (np. chlorowodorek betainy) lub kwasy organiczne: cytrynowy i glutaminowy.

Mixtura pepsini - płyn 180ml (pepsyna + kw solny); łyżkę stołową 2-3 razy dziennie po posiłku

Citropepsin - płyn 180ml (pepsyna + kw cytrynowy +jednozasadowy fosforan sodowy); 1-2 łyżeczki przed posiłkiem, po rozcieńczeniu w połowie szklanki wody w trakcie posiłku.

Bepepsin - 2-3 razy dziennie 1 tabl podczas jedzenia po rozpuszczeniu w połowie szklanki wody. (pepsyna i chlorowodorek betainy uwalniający kwas solny)

Gorycze

Substancje gorzkie (amara) wzmagają odruchowo wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego i żółci w wyniku pobudzenia zakończeń smakowych w jamie ustnej. Występują one w różnych surowcach roślinnych min. W zielu tysięcznika (centauri herba), kłączku tataraku (calami rhizoma), korzeniu goryczki (gentianae radix) i w korze drzewa chinowego (cinchonae cortex). Przyrządza się z nich nalewki lub wyciągi płynne.

Podobne właściwości mają substancje aromatyczne (aromatica) znajdujące się w wielu roślinachużywanych jako przyprawy np. kminek, anyż, chrzan, papryka

Tinctura amara - nalewka gorzka; stosuje się 15-40kropli w kieliszku wody bezpośrednio przed jedzeniem 2-5razy dziennie.

Amarosal - syrop; podaje się 1 łyżeczkę syropu 3-4razy dziennie przed jedzeniem.

LEKI HAMUJĄCE CZYNNOŚĆ WYDZIELNICZĄ ŻOŁĄDKA

zmniejszenie wydzielania kwasu solnego można uzyskać w wyniku blokowania receptorów histaminowych H2, muskarynowych lub gastrynowych, oraz przez hamowanie aktywnego transportu jonów wodorowych do światła żołądka tzn unieczynnienie H+/K+ ATPazy.

Leki hamujące wydzielanie soku żołądkowego znalazły zastosowanie w leczeniu choroby wrzodowej.

LECZENIE CHOROBY WRZODOWEJ

Metoda diagnostyczna: sonda żołądkowa, endoskopia, gastroskopia, biopsja żołądka.
Fragment pobranej błony umieszcza się w bulionie zawierającym mocznik i wskaźnik pH (test aktywności ureazy - zmiana barwy na ciemnoróżową).
Mocznikowy test oddechowy (mocznik ma znakowany węgiel C).
PCR, ślina, kał. Wykrywanie antygenów w kale lub w krwi.

Powstawanie wrzodu jest następstwem naruszenia równowagi między czynnikami uszkadzającymi i chroniącymi błonę śluzową.

Do czynników agresji zalicza się: kwas solny i pepsynę(oba właściwości żrące), zakażenie bakterią H. Pylori, NLPZ, stres, alkohol, używki, ostre przyprawy.

Czynniki chroniące: prostaglandyny, śluz(jego prawidłowe wydzielanie i skład), prawidłowe ukrwienie błony śluzowej,

Farmakoterapia ma na celu zwalczanie dolegliwości bólowych, gojenie owrzodzeń, zapobieganie nawrotom, wzmacnianie właściwości obronnych i ograniczanie działania czynników agresji.

Leki hamujące wydzielanie kwasu solnego:

1)antagoniści receptora H2

2)inhibitory pompy protonowej

AD 1) ANTAGONIŚCI RECEPTORA H2

• znoszą nasilone wydzielanie kwasu solnego przez histaminę

• hamują wydzielanie i aktywność pepsyny

• nie hamują kurczącego wpływu histaminy na mięśnie gładkie (co jest zależne od rec H1)

• wchłaniają się dobrze z przewodu pokarmowego

• wydalają się z kałem i w postaci niezmienionej przez nerki.

• WSZYSTKIE PRZECHODZĄ DO PŁODU I MLEKA MATKI

Palenie tytoniu zmniejsza skuteczność leków tej grupy

WSKAZANIA: leczenie choroby wrzodowej. Leki te podaje się przez kilka miesięcy do 2 lat, również w profilaktyce (przy podawaniu NLPZ w stresie i zapobieganiu nawrotom).

W większych dawkach stosuje się je w zespole Zollingera-Ellisona, nowotworze trzustki, refluksie żołądkowo-przełykowym. Ponadto przed zabiegami chirugicznymi w celu zapobieżenia zachłystowemu zapaleniu płuc.

W przypadku nagłego odstawienia może dojść do perforacji wrzodu.

Cymetydyna (liczne działania niepożądane), łatwo przenika przenika przez barierę krew-mózg. Stary lek, rzadko stosowana, wyparta. NIEPOŻĄDANE: (najwięcej Cymetydyna) - zaburzenia świadomości, omamy, halucynacje, śpiączkę. Objawy te po podaniu dawki przekraczającej 1,2-1,4g, także u osób starszych i chorych z upośledzoną czynnością wątroby i nerek. Zaburzenia rytmu serca, zapalenie wątroby, trzustki, nerek. Przy długotrwałym podawaniu ginekomastia, zahamowanie spermatogenezy i mlekotok(u kobiet).

Pozostałe praktycznie nie wywołują ośrodkowych ani hormonalnych jedynie: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zaparcia, biegunki, bóle i zawroty głowy.

najczęściej stosowana jest ranitydyna (II gen)(dobra tolerancja, niska cena), działa dłużej i silniej niż Cymetydyna, NIEPOŻĄDANE: zab rytmu serca, zab hematologiczne i reakcje nadwrażliwości (skurcz oskrzeli, pokrzywka). PRZECIWWSKAZANIA: zab czynności wątroby i nerek oraz ciąża i okres karmienia. Ranitidine tabl 0,15 i 0,3, Ranigast tabl 0,075 i 0,15 d.t 300mg, podtrzymujące leczenie 150mg

Nizatydyna ma większą dostępność biologiczną i krótszy okres półtrwania, działa podobnie do ranitydyny. NIEPOŻĄDANE: zab żołądkowo-jelitowe, bóle mięśniowe, osłabienie, nieżyt nosa, zapalenie gardła, kaszel, bóle głowy. Zaburzenia metaboliczne - hiperholesterolemia, wzrost kw moczowego. P/WSKAZANA w ciąży i w karmieniu piersią. Niazitine (Axid) kaps 0,15 i 0,3

Famotydyna (IIIgen) - długie silne działanie. Rzadko NIEPOŻĄDANE: biegunki, bóle głowy, uczucie zmęczenia, bóle mięsniowe. P/WSKAZANA w ciąży i w karmieniu piersią. Famotidine (Fagastin) tabl 0,02 i 0,04 d.t. 40mg na noc, podtrzymujące 20mg

AD 2) INHIBITORY POMPY PROTONOWEJ

ich mechanizm polega na nieodwracalnym hamowaniu aktywności pompy protonowej H+/K+ -ATP-azy, odpowiedzialnej za aktywny transport jonów wodorowych z kom okładzinowych do światła żoładka. Blokuje końcowy etap wytwarzania kwasu solnego. Wydalają się przez nerki (lansoprazol z żółcią) (wykazują własne działanie bakteriobójcze). Wytwarzająwyższe i bardziej ustablizowane w ciągu dnia pH niż antagoniści H2, co zapewnia lepszą skuteczność antybiotyków.

WSKAZANIA: choroba wrzodowa. w zespole Zollingera-Ellisona, nowotworze trzustki, refluksie żołądkowo-przełykowym.

NIEPOŻĄDANE: (pantoprazol i lansoprazol uznawane są za leki bezpieczne i wywołują zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, bóle i zawroty głowy oraz reakcje nadwrażliwości, zazwyczaj skórne.)

Zagrożenia mogą pojawić się podczas długotrwałego stosowania, wzrost pH może wywołać hipergastrynemię (możliwość hiperplazji kom enetochromafinowych) oraz namnażanie się bakterii w żołądku i wytwarzanie rakotwórczo działających nitrozamin.

PRZECIWWSKAZANIA: owrzodzenia na tle nowotworowym, ciąża i karmienie piersią

omeprazol (najstarszy) - po za typowymi może wywołać zab rytmu serca, wzrost ciś krwi, niedokrwistość hemolityczną i ostre śródmiąższowe zapalenie nerek. Zaburzenia słuchu i widzenia po dożylnym podaniu leku. Omeprazole (Losec) kaps 0,01 i 0,02 - 20mg dziennie.

Pantoprazol (słabszy), metabolizowany podczas reakcji II fazy, niezależnej od cytrochromu P-450, nie wchodzi w interakcje z lekami przy udziale tego układu enzymatycznego. Pantoprazole (Controloc) tabl 0,04

lansoprazol - jest prolekiem, w kom okładzinowych ulega przemianie do aktywnych metabolitów, które hamują pompę protonową. Podczas leczenia zab żoł-jelit, bóle gowy, wysypka, bóle mięśniowe, niepokój, objawy ze strony uk oddechowego - zapal gardła, nieżyt nosa i kaszel). Lansoprazole - Lanzul - kaps 0,03

LEKI WZMACNIAJĄCE BARIERĘ ŚLUZÓWKOWĄ

1. Prostaglandyny

2. Leki osłaniające

AD 1) PROSTAGLANDYNY

Prostaglandyny E1 E2 i prostacyklina (PGI2) działają cytoprotekcyjnie na błonę śluzową żołądka i dwunastnicy, chronią ją przed zmianami zapalnymi lub martwiczymi w warunkach, gdy błona jest na nie narażona. Efekt jest wynikiem zwiększenia wydzielania śluzu i wodorowęglanów oraz nasilenia przepływu krwi przez śluzówkę żołądka.

Analogi prostaglandyn E1 i E2 są stosowane w profilaktyce i leczeniu choroby wrzodowej, głównie u chorych leczonych NLPZ.

Mizoprostol - syntetyczna pochodna prostaglandyny E1, hamuje wydzielanie kwasu solnego i działa ochronnie na błonę śluzową. Dobrze i szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, jego działanie po 30min i utrzymuje się do 3h. Absorpcję opóźnia pokarm z dużą zawartością tłuszczów. Wiąże się z białkami osocza w 90%, szybko utleniany w wątrobie do aktywnego kwasu mizorpostolowego T=20-40min. Wydalany przez nerki. NIEPOŻĄDANE: biegunki, bóle brzucha, wzdęcia, nudności, wymioty. Najlepiej lek zażywać przed snem żeby zmniejszyć natężenie efektów niepożądanych. Może powodować również zaburzenia ginekologiczne: brak miesiączki lub nadmierne krwawienia miesiączkowe. P/WSKAZANY u kobiet w ciąży, w okresie laktacji, po menopauzie, u pacjentów z chorobami zapalnymi jelit. Misoprostol (cytotec) tabl 0,0002 d.t. 0,8mg na dobę w 2-4 dawkach.

AD 2) LEKI OSŁANIAJĄCE

ochraniają błonę śluzową żołądka przed działaniem soku żołądkowego.

a) Leki nieselektywne osłaniają całą błonęśluzową; agar kaolin śluzy roślinne

b) Leki selektywne: wykazujące powinowactwo do uszkodzonej lub zmienionej zapalnie błony śluzowej, są skutecznymi lekami p/wrzodowymi.

Ad b)

Sukralfat - w obecności kwasu solnego przybiera postać gęstego lepkiego żelu, tworzy kompleksowe połączenia z białkami w miejscu uszkodzenia błony śluzowej, ochrania przed czynnikami agresji(HCl, kw żółciowe, pepsyna), co ułatwia gojeniu owrzodzenia.

Wykazuje działanie lekko zobojętniające HCl oraz silnie hamujące aktywność pepsyny. Pobudza wydzielanie śluzu i wodorowęglanów, stymuluje syntezę endogennych prostaglandyn, zwiększa przepływ krwi przez błonę śluzową żołądka. WSKAZANIA: wrzody, wrzody stresowe, zapobieganie nawrotom, refluksowe zapalenie przęłyku w nieżycie żołądka. INTERAKCJE: zmniejsza wchłanianie: digoksyny, chynidyny, fenytoiny, ketokonazolu, lansoprazolu, fluorochinolanów i tetracyklin. Podanie preparatów żelaza, wapnia i magnezu osłabia jego działanie. NIEPOŻĄDANE: biegunka nudności, zab łaknienia, suchość w jamie stnej i nadmierna senność. P/WSKAZANY: niewydolność nerek, w ciąży, u dzieci do lat 4. Sucralfate (Ancrusal) tabl 0,5g (Sulcralfate) 0,1g, zawiesina 1g/5ml (Venter) tabl 1g. S. 3x1 30min przed posiłkami, max d.t.d 8g. Zapobiegawczo 4g.

Dicytrynian tripotasowo-bizmutawy /BIZMUT KOLOIDALNY/

w kontakcie z wydzieliną nadżerki tworzy nierozpuszczalne kompleksy białkowo-bizmutawe chroniące niszę wrzodową przed HCl i pepsyną. Inaktywuje pepsynę, zwiększa wydzielanie śluzu i wodorowęglanów oraz stymuluje syntezę prostaglandyn. Działa bakteriobójczo wobec H.Pylori, hamuje jej przyleganie do błony śluzowej i inaktywuje jej enzymy proteolityczne!!! WSKAZANIA: choroba wrzodowa, stany zapalne H.Pylori, nawroty rzadsze (najprawdopodobniej w wyniku działania wobec H.Pylori). Wyleczenie po 4tyg. NIEPOŻĄDANE: czarne zabarwienie błony śluzowej jamy ustnej i stolca. Znikome wchłanianie z przewodu pokarmowego. U osób z prawidłową czynnością nerek, nie wywołuje działania ogólnego! Przy niewydolności nerek i z powodu przedawkowania może wystąpić encefalopatia. P/WSKAZANY u chorych z niewydolnością nerek, kobiet w ciąży i w okresie karmienia. Ostrożnie przy przewlekłych zaparciach! NIE PIĆ MLEKA, NIE PODAWAĆ ŚRODKÓW ZOBOJĘTNIAJĄCYCH KWAS SOLNY (podwyższenie pH powoduje obniżenie aktywności preparatu).

Tripotassium dicitratobismuthate (Ventrisol) tabl 0,12 (De-Nol) tabl 0,12. 240mg 2x dziennie 30min przed posiłkiem lub 4x1 po 120mg przez 4-8tyg!

LEKI NEUTRALIZUJĄCE KWAS SOLNY (antacida)

Neutralizacja wpływa na zmniejszenie drażniącego wpływu HCl na błonę śluzową. Znaczenie terapeutyczne ma też zdolność wiązania przez te leki pepsyny, kwasów żółciowych, zwiększenie warstwy ochronnej śluzu oraz pobudzanie wydzielania endogennych prostaglandyn. Przyspieszają gojenie wrzodów. Charakteryzuje je krótki czas działania(1h oraz 3h po posiłku), wymagają częstego podawania oraz dużych dawek(3-4 razy dziennie ostatnia przed snem). Odgrywają obecnie rolę leków wspomagających o działaniu głównie objawowym.

ZASTOSOWANIE: w nadkwaśności, nieżytach i stanach zapalnych przewodu pokarmowego.

NIEPOŻĄDANE: zaburzenia oddawania stolca (należy decydować względem skłonności pacjenta do preparatu, związki glinu, węglan wapnia albo związki magnezu gdy zaparcia - może to pozwolić znormalizować stolec)

Związki glinu (wodorotlenek glinowy, fosforan glinu)

wykazują umiarkowane działanie zobojętniające. Działają lekko ściągająco, adsorbująco i osłaniająco. Powstający w żołądku chlorek glinu wywiera efekt przeciwzapalny.

nie podnoszą pH soku żołądkowego powyżej 3,5. zażywanie leków zawierających glin łącznie z sokiem pomarańczowym (generalnie cytrusy) powoduje 8,5krotny wzrost jego wchłaniania.

NIEPOŻĄDANE: zaparcia. Nadmiar glinu szczególnie u chorych z niewydolnością nerek, zwiększa ryzyko kumulacji (cytrusy też), co może być przyczyną dysfunkcji oun, może wywołać niedokrwistość mikrocytarną. Związki glinu upośledzają wchłanianie jonów fosforanowych, zaleca się dietę bogatą w fosfor przy podawaniu związków glinu. PRZECIWWSKAZANE w przypadku zaparć oraz w hipofosftaemii (z wyjątkiem fosforanu glinu)

związki magnezu (trikrzemian magnezowy (Magnosil) tabl 0,5 1-2 tabl 3-4x dziennie)

wykazują silniejsze działanie zobojętniające niż związki glinu.

NIEPOŻĄDANE: działanie przeczyszczające. PRZECIWWSKAZANE u chorych z niewydolnością nerek.

wodorotlenek magnezu

znacznie podnosi pH soku żoładkowego(pow 3,5)

węglan wapnia

NIEPOŻĄDANE: zaparcia, kamica dróg moczowych, przy przyjmowaniu pokarmów bogatych w D₃ do hiperkalcemii i odkładania złogów wapnia w tkankach. Uwalnia dwutlenek węgla w żołądku, co daje nieprzyjemne uczucie pełności w nadbrzuszu(może dojść nawet do pęknięcia wrzodu)

wodorowęglan sodu

znacznie podnosi pH soku żołądkowego(pow 3,5)

NIEPOŻĄDANE: zab równowagi kwas-zas(zasadowica) z alkalizacją moczu(zwiększa ryzyko zak dróg moczowych). Uwalnia dwutlenek węgla w żołądku, co daje nieprzyjemne uczucie pełności w nadbrzuszu(może dojść nawet do pęknięcia wrzodu)

LECZENIE ZAKAŻEŃ WYWOŁANYCH PRZEZ HELICOBACTER PYLORI

Skuteczność TYLKO przy LECZENIU SKOJARZONYM - podawanie leku hamującego wydzielanie kwasu solnego - inhibitorów pompy protonowej (wykazują własne działanie bakteriobójcze) lub soli bizmutu i co najmniej dwóch chemioterapeutyków. amoksycylina, klatromycyna oraz metronidazol lub tynidazol. (Leczenie po zrobieniu MIC)

SCHEMATY:

PPI(np omeprazol 20mg 2xdoba) + amoksycylina(1g co 12h) + klatromycyna(500mg co 12h)

PPI(np omeprazol 20mg 2xdoba) + klatromycyna(500mg co 12h) + metronidazol(500mg co 12h)

PPI(np omeprazol 20mg 2xdoba) + amoksycylina(1g co 12h) + metronidazol(500mg co 12h)

Terapia powinna trwać 7 dni. Przy braku skuteczności leczenie można powtórzyć zmieniając jeden antybiotyk lub zastosować leczenie czteroskładnikowe dodając dicytrynian - tripotasowo - bizmutawy.

NIE PODAWAĆ W POLSCE METRONIDAZOLU (wysoka OPORNOŚĆ)

NIE PODAWAĆ JAKO LECZENIA I RZUTU METRONIDAZOLU+KLATROMYCYNY!!!

NIE PODAWAĆ ANTAGONISTÓW H₂ (wyparte przez PPI)

PPI w zakażeniach H. Pylori.

omeprazol 20mg 2x na dobę

lantoprazol 30mg 2x na dobę

pantoprazol 40mg 2x na dobę

---