PRAWO KARNE

WYKŁAD 1

Prawo karne nie jest prawem jednolitym, wyróżnia się gałęzie.

PRAWO KARNE

MATERIALNE FORMALNE WYKONAWCZE

Prawo karne materialne:

• Określa jakie czyny SĄ przestępstwami,

• Określa zasady odpowiedzialności oraz określa kary i inne środki oddziaływania oraz sprawców czynów zabronionych;

• Mówimy też, że prawo karne materialne jest zbiorem przepisów;

• 3 płaszczyzny funkcjonowania prawa karnego materialnego:

1. przestępstwo,

2. kara i inne środki reakcji na przestępstwo,

3. zasady odpowiedzialności,

• Opis przestępstwa -sfera przepisów, w których zawarte są typy przestępstw;

• Reakcja na przestępstwo zawarta jest w sankcji ( w sankcji jest kara );

• Kara kryminalna - zazwyczaj kara pozbawienia wolności, kara grzywny, czasem surowsza - kara 25 lat pozbawienia wolności lub kara dożywotniego pozbawienia wolności;

• Nie zawsze reakcją na przestępstwo jest kara np. środki probacyjne, pozbawienie praw publicznych itd. ( tego nie mamy w sankcji, ujęte jest w części ogólnej k.k.);

• Zasady odpowiedzialności karnej ( kto, kiedy i na jakich zasadach odpowiada w części ogólnej ) - to łącznik występujący między przestępstwem, reakcją i karą;

• Generalnie jest zasada, że prawo karne przyjmuje pełnoletniość - 17 lat (pełna odpowiedzialność karna );

• K.k. stwarza możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności karnej nieletniego ( od 17 do 17 lat );

• Nieletni nie popełnia przestępstwa a czyn karalny;

• Zasada - nie ma odpowiedzialności karnej jak nie ma winy;

• Zasada - odpowiada się nie tylko za dokonanie ale i za usiłowanie;

• Odpowiedzialność za współudział;

• W k.k. są pewne zasady - kiedy nie ponosimy odpowiedzialności karnej obrona konieczna;

• Prawo karne materialne jest zmienne w czasie;

• Pewne czyny przestępne uznawane są za obojętne z punktu widzenia prawa karnego;

• Pojawiają się nowe przestępstwa dynamiczny rozwój prawa karnego gospodarczego;

• Podstawowym źródłem prawa karnego materialnego jest Kodeks karny ( k.k. ) z 1997 r. z późniejszymi zmianami;

• W k.k. nie mieszczą się wszystkie typy przestępstw, zamieszczone są w ustawach dodatkowych, w którym zamieszczone są postanowienia dotyczące prawa karnego ( np. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, ustawa o ochronie życia poczętego )

Prawo karne wykonawcze:

• Określa zasady, reguły i tryb rozstrzygnięć;

• Źródłem jest kodeks karny wykonawczy z 1997 r.

PRAWO KARNE MATERIALNE

PRAWO KARNE WYSPECJALIZOWANE

POWSZECHNE DZIEDZINY PRAWA KARNEGO

dotyczą wszystkich prawo karne skarbowe prawo karne wojskowe

i każdego czynu

Związki prawa karnego z innymi naukami prawa:

• Prawo karne pozytywne - takie co aktualnie obowiązuje;

• Nauka prawa karnego zajmuje się systematyką prawa karnego, bada prawo karne jako system, dąży do doskonalenia kształtu przepisów karnych, wydaje ekspertyzy, opinie.

• Nauka prawa karnego wchodzi w zespół nauk penalnych, silny związek z kryminologią;

• Kryminologia - bada przestępczość i przestępstwo, analizuje strukturę przestępstwa, różne kategorie przestępstw; etiologia przestępczości - dlaczego ono jest; bada i analizuje sprawcę przestępstwa;

• Wiktymologia - nauka o ofierze przestępstwa;

• Kryminalistyka - nauka o technice i sposobach wykrywania przestępstw jakie są metody, dowody, jak się je wykrywa, utrwala;

• Penologia - bada karę kryminalną z punktu widzenia historycznego ( czym jest kara? Dlaczego karzemy ? ).

PRAWO KARNE - WYKŁAD 2

.

FUNKCJE PRAWA KARNEGO - są to skutki społeczne wynikające z faktu wydania ustawy, wydania orzeczenia, wykonania orzeczenia.

• Funkcja sprawiedliwościowa - ujawnia się w tym, że uznajemy fakt skazania sprawcy i wykonania kary za sprawiedliwe;

• Funkcja ochronna - poprzez przyjęcie w kodeksie karnym i innych ustawach norm prawnych określających zakazy bądź nakazy;

• Funkcja prewencyjna - wiąże się z oddziaływaniem prawa karnego na ogół społeczeństwa(prewencja ogólna = generalna, albo na konkretnego sprawcę, czyli prewencja indywidualna = szczególna). Obawiamy się czegoś, co jest zabronione, w związku z tym eliminujemy pewne zachowania negatywne. Prewencja specjalna - działa na konkretną osobę, Np. poprzez cały przebieg procedury karnej(udział osoby Np. w procesie).

• Funkcja kompensacyjna - prawo karne(obok kary) zmierza do tego by szkoda została naprawiana. Ta funkcja wyeksponowana została w najnowszym k.k.- najpierw naprawa szkody, potem kara.

• Funkcja motywacyjna - jest to czynnik motywacyjny, prawo karne motywuje nas - nie zrobię czegoś, bo jest to przestępstwem.

• Funkcja gwarancyjna - ujawnia się w tym, że mamy wszyscy gwarancje, że będzie tak, jak prawo stanowi; jeśli nasze zachowanie wypełni znamiona przestępstwa, mamy gwarancję, ze będziemy złapani i ukarani, ale tylko wtedy, kiedy jest to określone w ustawie. Jeśli nie zachowamy się tak jak jest to określone w opisie normy prawnej, na pewno(prawie na pewno wyjątek proces poszlakowy zdarza się skazać osobę niewinną) nie zostaniemy ukarani.

ZASADY PRAWORZĄDNOŚCI = ZASADY GWARANCYJNE:

Opierają się na łacińskiej formule:

nullum crimen nulla poena poenali anteriori

(określoność przestępstwa oznaczoność kary w ustawie obowiązującej w czasie jego popełnienia)

Z formuły tej można wyprowadzić zasady szczegółowe:

1. Określoność przestępstwa;

2. Oznaczoność kary;

3. Ustawa, jako źródło prawa;

4. Zasada lex retro non agit(zasada retroakcji).

OKREŚLONOŚĆ PRZESTĘPSTWA - idealne by było, gdyby była bardzo precyzyjna. Np. Art. 207 przestępstwo znęcania się; Np. znęcanie psychiczne - bardzo trudne do określenia, trzeba dokonywać wykładni interpretacji, jeśli sąd ma wątpliwości zwraca się do biegłych. Z kolei przestępstwo bigamii - bardzo precyzyjnie określone, ustawowe znamiona są ostre - Art.206. Większość przestępstw ma znamiona nieostre.

OZNACZONOŚĆ KARY - kara musi być oznaczona w ustawie, chodzi nie tylko o karę, co do rodzaju, ale i o karę, co do rozmiaru.

USTAWA JAKO ŹRÓDŁO PRAWA - Określoność i oznaczoność muszą być ujęte w ustawie. Zakazy i nakazy muszą tez być ujęte w ustawie, a nie w aktach niższego rzędu(rozporządzenia, zarządzenia). Nigdy typ przestępstwa(czyn zabroniony) nie może się pojawić w rozporządzeniu czy zarządzeniu. Musi to być ustawa, która obowiązuje w momencie popełnienia przestępstwa.

ZAKAZ MOCY RETROAKTYWNEJ - zasada ta wynika pośrednio z art.1. k.k. i konstytucji.

Zakaz analogii - przyjmuje się, że w prawie karnym nie ma analogii iuris i analogii legis.

BUDOWA KODEKSU KARNEGO I NORMY PRAWA KARNEGO:

Kodeks karny składa się z 3 części:

1. Część ogólna

2. Część szczególna

3. Część wojskowa

W części ogólnej zawarte są normy operacyjne określające zasady odpowiedzialności, środki represji karnej.

W części szczególnej zawarte są typy czynów zabronionych i sankcje grożące za te czyny(katalog przestępstw).

Część wojskowa składa się z 2części:

*część ogólna - precyzuje zasady odpowiedzialności żołnierzy za przestępstwa;

*część szczególna - określa katalog czynów zabronionych.

Różna jest budowa normy prawnej w części ogólnej i szczególnej:

• W części ogólnej - jednoczłonowa, opis zdarzenia, definicja zjawiska, jest to norma operacyjna, Np. art.32.(mamy tam informacje, jakie kary są przewidziane w k.k., innych kar orzec nie można); art.115. - bardzo ważny, tzw. Słowniczek k.k.(doprecyzowuje i wyjaśnia pojęcia).

• Część szczególna - zupełnie inny charakter normy, Np. art. 258., art. 253.

ZASADY OBOWIĄZYWANIA USTAWY:

1. OBOWIĄZYWANIE USTAWY W CZASIE I PRZESTRZENI - czas popełnienia przestępstwa, jest to czas działania lub zaniechania od nakazu,(Np. przestępstwo przeciw życiu - podłożenie ładunku - czas rozległy).

2. OBOWIĄZYWANIE USTAWY CO DO MIEJSCA I OSÓB - kodeks karny przyjmuje kilka miejsc:

• Miejsce gdzie sprawca zachował się, działał lub zaniechał działania;

• Miejsce gdzie skutek przestępny nastąpił;

• Miejsce gdzie skutek przestępny miał nastąpić.

Zasady obowiązywania, co do miejsca - art.5.- zasada terytorialności - w świetle, której każdy ponosi odpowiedzialność za przestępstwo popełnione na terytorium RP(obywatel polski, cudzoziemiec i bezpaństwowiec).

Zasada bandery - uznaje za terytorium RP polskie statki powietrzne lub wodne, o ile rejestracja statku przynależy do terytorium portu w RP.

Terytorium RP - obszar objęty granicami państwa, wszystko to, co jest pod ziemią i ponad ziemią wzwyż(90 km w przestrzeń powietrzną).

Granica morska - pas przybrzeżny 12 mil morskich od najbliższego punktu wody znajdującego się w pasie północnym.

Od zasady terytorialności są wyjątki Np. immunitety;

Immunitet - uniemożliwia pociągnięcie do odpowiedzialności karnej na pewien określony czas, nie zwalnia od odpowiedzialności.

Typy immunitetów:

• formalny - poselski, senatorski, pracowników NIK, dyplomatyczny, konsularny, sędziowski, prokuratorski;

• materialny - taki, który jest w zasadzie stały - adwokacki, prokuratorski;

• mieszany

ZASADY OBOWIAZYWANIA USTAWY W CZASIE:

Kwestie te reguluje art.4 k.k.

1. Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje inna ustawa niż w czasie popełnienia przestępstwa stosuje się, co do zasady, ustawę nową; zasadą też jest, że stosujemy ustawę względniejszą - taką w zastosowaniu której sprawca łagodniej odpowiada ( w tej sytuacji sąd musi dokonać dwukrotnej klasyfikacji i orzec dwie kary);

2. Nowa ustawa przewiduje łagodniejszą górną granicę zagrożenia - w takich przypadkach obniża się karę orzeczoną do górnej granicy przewidzianej w nowej ustawie;

3. Nowa ustawa wykreśla dany czyn z katalogu czynów zabronionych - w takim przypadku skazany podlega zwolnieniu, a skazanie uznaje się za niebyłe ( np. rozpowszechnianie pornografii).

4. Może się zdarzyć wielokrotna zmiana przepisów, ustawy ( np. dot. aborcji) - stosuje się ustawę najwzględniejszą;

ODPOWIEDZIALNOŚĆ CUDZOZIEMCÓW ZA PRZESTĘPSTWA POPEŁNIONE ZA GRANICĄ I ODPOWIEDZIALNOŚĆ OBYWATELA POLSKIEGO ZA PRZESTĘPSTWA POPEŁNIONE ZA GRANICĄ

(Rozdział XIII k.k., art. 109 - 114)

1. Zasada narodowości podmiotowej, dotyczy obywatela polskiego( art. 109 i 111). Obywatel polski musi stosować się do prawa polskiego bez względu gdzie jest. Art. 111 - musi występować podwójna przestępczość czynu, czyn musi być karalny w świetle prawa polskiego i prawa miejsca popełnienia czynu (art.114);

2. Zasada narodowości przedmiotowej (art.110, art.111podwójna przestępczość czynu); cudzoziemiec ponosi odpowiedzialność wówczas, gdy jego czyn godzi w interesy RP;jeśli jest to czyn skierowany przeciwko: obywatelowi RP, osobie prawnej, bądź innej jednostce organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Zawsze cudzoziemiec odpowiada przed sądami polskimi za przestępstwa o charakterze terrorystycznym; jeśli chodzi o czyny inne niż terroryzm są to czyny zagrożone karą większą niż 2 lata pozbawienia wolności.

3. Zasada narodowości przedmiotowej obostrzona (art.112Bezwarunkowa odpowiedzialność); przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu wewnętrznemu i zewnętrznemu państwa, przestępstwo przeciwko polskim urzędom lub funkcjonariuszom publicznym, przestępstwo przeciwko istotnym interesom gospodarczym RP, przestępstwo fałszywych zeznań złożonych przed polskim urzędem, przestępstwa, w wyniku których oskarżony uzyskał korzyść majątkową na terytorium RP;

4. Zasada represji wszechświatowej(art.113Ściganie przestępstwa na mocy umów międzynarodowych); pewne czyny, których sprawcy są ścigani na mocy umów międzynarodowych, np. handel ludźmi;

POJĘCIE PRZESTĘPSTWA:

• k.k. nie zawiera definicji przestępstwa;

• art.115 zawarte liczne sformułowania;

• art.1 zasadniczy, w oparciu o który można stwierdzić, czym jest przestępstwo;

Art. 1. [Odpowiedzialność karna] § 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. § 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma. § 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

PRZESTĘPSTWO - jest to czyn zabroniony przez ustawę pod groźbą kary, czyn bezprawny, czyn zawiniony, czyn, którego społeczna szkodliwość jest większa niż znikoma;W rozumieniu prawa karnego „czyn” jest pojęciem węższym od rozumowania powszechnego; CZYN - zewnętrzne zachowanie się człowieka, będące wyrazem jego woli; świadome zachowanie wiąże się z czynem; Jakie zachowanie nie jest czynem? zachowanie będące przymusem absolutnym, fizycznym;

PRZYMUS WZGLĘDNY - może być fizyczny i psychiczny; człowiek ma możliwość wyboru zachowania się, ale znajduje się w tak dramatycznej sytuacji, że może zachować się różnie( napad na sprzedawcę w sklepie można oddać kasę albo wyjąć pistolet); Nie jest czynem zachowanie, które jest wynikiem odruchów bezwarunkowych; CZYN w rozumieniu k.k. musi być też czynem zabronionym art.115 Czyn zabroniony to czyn zapisany w k.k. i akcie normatywnym. CZYN BEZPRAWNY - cechę bezprawności czyn uzyskuje gdy dochodzi do sprzeczności zachowania z normą prawną. CZYN ZAWINIONY - taki czyn, z powodu którego możemy sprawcy postawić zarzut popełnienia przestępstwa czyn zarzucalny.

SPOŁECZNA SZKODLIWOŚĆ CZYNU art.115§2; składa się na nią całokształt elementów:

• przedmiotowych - skutki czynu, okoliczności;

• podmiotowych - rodzaj winy, motywy, pobudki;

Kodeks karny przyjmuje definicję formalno-materialną przestępstwa(mieszaną):

PRZESTĘPSTWO ↓ definicja

FORMALNA MATERIALNA jest to czyn zabroniony + jest to czyn społecznie szkodliwy pod groźbą kary w stopniu wyższym niż znikomy

Przestępstwa wg k.k.(podział wg ciężaru gatunkowego czynu art.7§1-3) dzielą się na:

1. zbrodnie;

2. występki;

PRZESTĘPSTWO                 

ZBRODNIA WYSTĘPEK czyn, który jest zagrożony ←kryterium zagrożenia→ czyn zagrożony karą grzywny powyżej karą pozbawienia wolności 30 stawek, karą ograniczenia wolności powyżej 3 lat, bądź karą od 1 miesiąca, karą pozbawienia wolności surowszą 25 lat pozbawienia powyżej 1 miesiąca; wolności, kara dożywotniego pozbawienia wolności;

Dolna granica ustawowego zagrożenia rozstrzyga podział na zbrodnie i występki. Przykłady:

• art.127.§1 zdrada główna, zdrada ojczyzny kara czas nie krótszy od lat 10, karze 25 lat pozbawienia wolności, bądź karze dożywotniego pozbawienia wolności zbrodnia

• art.127.§2 kara na czas nie krótszy od lat 3 również zbrodnia;

• art.130.§1 szpiegostwo podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10 występek;

• art.130.§4 podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności zbrodnia;

• art.149. dzieciobójstwo kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 występek;

• art.150 eutanazja kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 występek;

• art.148.§4 zabójstwo w afekcie kto zabija człowieka pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10 występek;

USTAWOWE ZNAMIONA PRZESTĘPSTWA - są to zawarte w ustawie cechy zdarzenia, których całokształt określa przestępstwo, a które muszą być udowodnione w postępowaniu karnym, żeby nastąpiło prawidłowe ukaranie czy skazanie za to przestępstwo. USTAWOWE ZNAMIONA PRZESTĘPSTWA tworzą zarys typu przestępstwa; składają się więc na strukturę przestępstwa; są dziełem ustawodawcy ustawodawca opisuje ten czyn w dyspozycji; PRZYKŁAD:

• art.189 kto pozbawia człowieka wolności te 4 słowa to ustawowe znamiona przestępstwa trzeba je udowodnić;

• niekiedy pewne czyny mają różne odmiany art.177. wypadek drogowy może być umyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym (jazda ze zbyt dużą prędkością) może być nieumyślne może być średni uszczerbek na zdrowiu(art.157) mamy do czynienia z wypadkiem komunikacyjnym;

Ze względu na ustawowe znamiona (zarys typu) przestępstwa dzielą się:

1. typ podstawowy(zawiera podstawowy zespół znamion);

2. typ kwalifikowany(surowsze ustawowe zagrożenie);

3. typ uprzywilejowany(łagodniejsze zagrożenie)

typ podstawowy + dodatkowe znamiona typ kwalifikowany lub uprzywilejowany.

Przykład przestępstwo zabójstwa art.148 §1 typ podstawowy; §2 rozmaite typy kwalifikowane do typu podstawowego doszły dodatkowe znamiona; §4 występek typ uprzywilejowany;

Art. 148. [Zabójstwo] § 1. Kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

§ 2. Kto zabija człowieka:

1) ze szczególnym okrucieństwem,

2) w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem,

3) w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie.

4) z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych,

podlega karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

§ 3. Karze określonej w § 2 podlega, kto jednym czynem zabija więcej niż jedną osobę lub był wcześniej prawomocnie skazany za zabójstwo.

§ 4. Kto zabija człowieka pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

PODZIAŁ USTAWOWYCH ZNAMION PRZESTĘPSTWA

Ustawowe znamiona przedmiotu obrony/zamachu zalicza się dobro objęte ochroną;

WYKŁAD 3

USTAWOWE ZNAMIONA PODMIOTU:

PODMIOT- aby pociągnąć kogoś do odpowiedzialności musi spełniać odpowiednie warunki; podmiotem jest osoba fizyczna, ale współcześnie rozszerza się to pojęcie o podmioty zbiorowe, jednostki organizacyjne, tj. spółka i inne jednostki posiadające lub nie osobowość prawną.

Osoba fizyczna musi spełniać 2 warunki:

1. wiek;

2. poczytalność;

art10§1 17 lat (ogólna przesłanka, niekiedy może być tak, że nieletni w pełni zdaje sobie sprawę, że popełnił czyn zabroniony); 2 odstępstwa:

15 - 17 lat(art.10.§2.)

↑

17 lat(art.10.§1.)

↓

17 - 18 lat(art.10. §4.)

Pociągnięcie do odpowiedzialności nieletniego od 15 lat, który nie ukończył 17 lat:

• w stosunku do dzieci stosuje się karę pozbawienia wolności często ci nieletni nie mogą dostosować się do wykonywania kary mogą stać się przedmiotem wykorzystania przez osoby dorosłe np. na tle seksualnym;

• w doktrynie krytycznie odnosi się do obniżenia wieku odpowiedzialności od lat 15;

• z drugiej strony dochodzi do makabrycznych przestępstw dokonywanych przez nieletnich i należy ich odizolować;

Zakres odpowiedzialności nie dotyczy wszystkich typów czynów zabronionych art.10.§2 k.k. określa przesłanki odpowiedzialności nieletnich. O tym, czy nieletni odpowie przed sądem karnym decyduje sąd rodzinny.

Kiedy nieletni odpowiada z k.k.?

1) Dopuści się czynu zabronionego wymienionego w art.10.§2, są to:

• Zamach na życie prezydenta;

• Zabójstwo typu podstawowego i typu kwalifikowanego,

• Ciężki uszczerbek na zdrowiu(typ podstawowy i kwalifikowany),

• Umyślne sprowadzenie niebezpieczeństwa powszechnego(typ podstawowy i kwalifikowany),

• Piractwo wodne lub powietrzne(typ podstawowy i kwalifikowany),

• Umyślne sprowadzenie katastrofy w komunikacji(typ podstawowy i kwalifikowany),

• Zgwałcenie zbiorowe(typ podstawowy i kwalifikowany),

• Wzięcie zakładnika,

• Rozbój;

• Okoliczności sprawy, które przemawiają za pociągnięciem nieletniego do odpowiedzialności karnej, ( art. nieletni może stać na czatach albo ofiarę katować);

• Stopień rozwoju sprawy czy nieletni miał możność rozpoznania czynu i rozumiał co zrobił;

• Właściwości i warunki osobiste nieletniego (cechy nieletniego, czy się uczy, co robi, cechy charakteru, czy ma zawód, czy pracuje);

• Nieskuteczność stosowanych dotychczas środków

Przy spełnieniu tych wszystkich warunków u nieletniego stosuje się łagodniejszą odpowiedzialność karną stopień dolegliwości kary jest większy niż u dorosłego.

ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI NIELETNICH:

1. W stosunku do nieletniego można orzec karę, ale nie wyższą do 2/3 górnej granicy zagrożenia ustawowego;

2. Można zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary;

3. Osoba, która nie ukończyła 18 lat zakaz orzekania kary dożywotniego pozbawienia wolności;

4. Wymierzając karę sąd bierze pod uwagę karę wychowawczą, a nie zasadę prewencji ogólnej;

17 - 18 lat kiedy osoba dorosła odpowiada jak nieletnia?

PRZESŁANKI:

1. Tylko wtedy, gdy dopuści się występku;

2. Okoliczności sprawy;

3. Właściwości i warunki osobiste w tej sytuacji przewiduje się możliwość zastosowania środków wychowawczych i poprawczych przewidzianych dla nieletnich;

K.k. operuje także pojęciem młodocianego(art.115.§10)

MŁODOCIANY - taka osoba, która w chwili popełnienia czynu nie ukończyła 21 lat, a osądzenia nie ukończyła 24 lat.

Konsekwencje w stosunku do osoby młodocianej można użyć nadzwyczajne złagodzenie kary.

K.k. nie operuje pojęciem małoletni w sferze odpowiedzialności karnej.

Odpowiedzialność nieletniego za czyny karalne - osoby młodsze niż 15 lat:

• Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r.(z późniejszymi zmianami)

Nieletni

(w rozumieniu ustawy)






W zakresie w zakresie czynów demoralizacji karalnych nieletnim jest osoba nieletnim jest osoba, w wieku od 13 do 17 lat w zakresie wykonywania która nie ukończyła rozstrzygnięć nieletnim jest osoba, 18 lat która nie ukończyła 21 lat

Oznacza to, że w płaszczyźnie odpowiedzialności nie ma określonej dolnej granicy odpowiedzialności.

DEMORALIZACJA - jest to stan lub proces, który negatywnie charakteryzuje postawy lub zachowania nieletniego;

STAN I PROCES - przesłanki składające się na nieprzystosowanie się nieletniego; są bardzo szerokie, art. wagary, picie alkoholu, zażywanie narkotyków, prostytuowanie się, ucieczki z domu, uczestnictwo w grupie przestępczej, popełnienie wykroczeń i przestępstw.

CZYN KARALNY WG USTAWY O NIELETNICH




PRZESTĘPSTWO PRZESTĘPSTWO WYKROCZENIE SKARBOWE



Środki poprawcze

Przykład:

Nieletni dopuszcza się zabójstwa:

1. Dziecko w wieku 10 lat dokonuje zabójstwa czyn takiego nieletniego może być uznany tylko i wyłącznie jako przejaw demoralizacji mogą być zastosowane tylko środki wychowawcze;

2. 13-latek dokonuje zabójstwa to zabójstwo traktowane jako czyn karalny, bo jest to przestępstwo stosuje się środki poprawcze; podstawowy środek poprawczy zakład poprawczy;

3. 15 lat ale nie ukończył 17 lat można przejść do odpowiedzialności na podstawie k.k. ale nie musi;

4. Ukończył 17 lat pełna odpowiedzialność na podstawie k.k.

ŚRODKI STOSOWANE WZGLĘDEM NIELETNICH




MEDIACJA ŚRODKI ŚRODKI WYCHOWAWCZO-POPRAWCZE LECZNICZO-WYCHOWAWCZE

MEDIACJA - zyskuje ostatnio szerokie znaczenie, mianowicie chodzi o to, by istniała możliwość podjęcia negocjacji między sprawcą a pokrzywdzonym w kwestii naprawienia szkody; mediacja w przypadku nieletnich to psychiczna kara nieletni musi przeprosić, przyznać się do błędu + rodzice muszą zapłacić za niego;

Mediacja jest okolicznością kształtującą wymiar kary sąd może uznać, że sama mediacja wystarczy.

ŚRODKI WYCHOWAWCZE:

1. Upomnienie;

2. Zobowiązanie do określonego zachowania się:

• Naprawienie szkody;

• Obowiązek podjęcia nauki;

• Obowiązek przyuczenia się do zawodu;

• Zakaz spożywania alkoholu i innych środków odurzających;

3. Dozór

• Dozór odpowiedzialny rodziców(do 18 roku życia);

• Dozór kuratora(może być stosowany do ukończenia 21 roku życia względem nieletniego)

4. zakaz prowadzenia pojazdów orzekany do ukończenia 21 roku życia;

5. przepadek przedmiotów w związku z popełnieniem czynów;

6. umieszczenie nieletniego w placówce opiekuńczo-wychowawczej;

7. umieszczenie w pogotowiu opiekuńczym;

8. umieszczenie w pogotowiu kuratorskim;

9. umieszczenie w ośrodku pracy z młodzieżą;

ŚRODKI POPRAWCZE:

1. Zakład poprawczy - najsurowszy środek względem nieletniego; przesłanki do umieszczenia nieletniego w zakładzie poprawczym:

• Nieletni jest w wieku od 13 do 17 lat;

• Dopuścił się czynu karalnego, jako przestępstwo bądź przestępstwo skarbowe;

• Charakteryzuje się wysokim stopniem demoralizacji;

• Okoliczności sprawy przemawiają za umieszczeniem nieletniego w zakładzie poprawczym;

• Nieskuteczność dotychczas stosowanych środków;

2. warunkowe zawieszenie umieszczenia nieletniego w zakładzie poprawczym od roku do 3 lat na okres próby, w okresie próby stosuje się środki wychowawcze głównie dozór;

3. warunkowe przedterminowe zwolnienie z zakładu poprawczego po pobycie przez okres 6 miesięcy, warunkowe zwolnienie następuje na okres próby od roku do lat 3; w okresie próby stosuje się środki wychowawcze dozór kuratora;

ŚRODKI LECZNICZO-WYCHOWAWCZE:

1. umieszczenie nieletniego w szpitalu psychiatrycznym lub innym podobnym zakładzie;

2. umieszczenie nieletniego w placówce, w której może być poddany leczeniu odwykowemu;

3. umieszczenie w placówce opiekuńczo-wychowawczej, art. dom pomocy społecznej;

Środki leczniczo-wychowawcze mogą być stosowane gdy:

• nieletni jest niepoczytalny;

• nieletni jest uzależniony;

• nieletni wymaga pomocy jest niepełnosprawny, osamotniony, z rodziny patologicznej;

Co jeszcze o podmiocie przestępstwa? 2 cechy osoby, która może być sprawcą przestępstwa:

• poczytalność;

• szczególna właściwość podmiotu;

Ze szczególnej właściwości podmiotu wyróżnia się podział przestępstw na powszechne i indywidualne.

PRZESTĘPSTWA

↓

Ze względu na podmiot





PRZESTĘPSTWA PRZESTĘPSTWA POWSZECHNE INDYWIDUALNE



WŁAŚCIWE NIEWŁAŚCIWE KWALIFIKOWANE lub UPRZEWILEJOWANE

PRZESTĘPSTWA INDYWIDUALNE - to takie przestępstwa, które charakteryzują się szczególną właściwością podmiotu funkcjonariusz publiczny, matka, żołnierz.

PRZEST ĘPSTWA INDYWIDUALNE WŁAŚCIWE - to takie, w których szczególna właściwość decyduje o bycie przestępstwa typu podstawowego art. przestępstwo nadużycia władzy(art.231§1), dezercja, niewykonanie rozkazu.

PRZESTĘPSTWA INDYWIDUALNE NIEWŁAŚCIWE - szczególna właściwość podmiotu wpływa na podwyższenie/złagodzenie odpowiedzialności karnej, wpływa na typ przestępstwa - uprzywilejowany lub kwalifikowany art. przestępstwo dzieciobójstwa(art.149) przestępstwo niewłaściwe.

USTAWOWE ZNAMIONA STRONY PRZEDMIOTOWEJ:

Strona przedmiotowa pełni w prawie karnym funkcję najważniejszą tą stroną w szczególności jest zachowanie się sprawcy.

Po stronie przedmiotowej rozpoznajemy stronę podmiotową.

PODSTAWOWE ELEMENTY STRONY PRZEDMIOTOWEJ:

1. ZACHOWANIE:

• działanie zachowanie się aktywne;

• zaniechanie niepodjęcie działań, do których sprawca był zobowiązany;

• utrzymanie stanu rzeczy rozliczne czyny, których istotą jest trwałość zachowania się sprawców;

Art.2. zwrócić uwagę jak ważna jest konstrukcja zaniechania!!!

Art. 2. [Przestępstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie] Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi.

Przesłanki kiedy odpowiada się przez zaniechanie gdy przepis ustawy tak stanowi

Przykład:

• Art. 233. [Fałszywe zeznanie] § 1. Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. ↓ ZANIECHANIE

• Art.209. przestępstwo niealimentacji „uchyla się” ZANIECHANIE

• Art.162. nieudzielanie pomocy

Zaniechanie równorzędna postać z działaniem!!!

2. SKUTEK - zmiana wywołana zachowaniem się sprawcy, którą można oddzielić od samego zachowania się; na pojęciu „skutek” opiera się podział przestępstw:



SKUTEK MATERIALNE FORMALNE (SKUTKOWE) (BEZSKUTKOWE)

FORMALNE - takie przestępstwa, do których znamion należy skutek; jeżeli skutek nie następuje sprawca nie odpowiada za popełnione przestępstwo, może odpowiadać za usiłowanie, np. łapownictwo bierne art.228; czynna napaść na funkcjonariusza publicznego art.223; znieważenie funkcjonariusza publicznego art..226; Na marginesie: definicja funkcjonariusza publicznego art.115§3 MATERIALNE - dokonane są z chwilą określonego zachowania się niezależnie od tego czy skutek nastąpi czy też nie; liczy się samo zachowanie, np. przestępstwo zaniechania formalnegonieudzielenie pomocy art.162; formalne i materialne zarażenie wirusem HIV liczy się samo narażenie;

3. NASTĘPSTWO - jest to rodzaj skutku, od którego zależy typ kwalifikowany przestępstwa; różnica miedzy następstwem a skutkiem jest taka, że jeśli nie ma skutku - sprawca odpowiada za usiłowanie, a jeśli nie ma następstwa - sprawca odpowiada za przestępstwo typu podstawowego; art.166-przejęcie kontroli nad statkiem wodnym w typie podstawowym zagrożenie od lat 2 do 12; art.166.§3 typ kwalifikowany przez następstwo;

4. OKOLICZNOŚCI:

• SPOSÓB - np. zmuszanie do określonego zachowania się art.191 jest to przestępstwo tylko w określonej sytuacji( jest to też przestępstwo formalne); naruszenie miru domowego art.193 ustawodawca znowu opisuje sposób zachowania;

• OKOLICZNOŚCI CZASU, CZAS popełnienia przestępstwa - jeśli ustawodawca określa nam czas popełnienia przestępstwa, to w innym czasie nie jest to przestępstwo lub jest to inne przestępstwo; np. art.149 dzieciobójstwo czas porodu - element podlegający dowodzeniu;

• OKOLICZNOŚĆ MIEJSCA, MIEJSCE - zazwyczaj jest to znamię terytorium RP albo miejsce publiczne, np. art.136§1 - napaść na głowę obcego państwa „Kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej…”

• ZNAMIONA SYTUACJI - czyn jest popełniony w określonej sytuacji( w pewnych okolicznościach), art. art.254§1 czynny udział w zbiegowisku;

• PRZEDMIOT CZYNNOŚCI WYKONAWCZEJ - należy do strony przedmiotowej, jest to, to na czym/kim wykonuje się przestępstwo.

USTAWOWE ZNAMIONA STRONY PODMIOTOWEJ:

STRONA PODMIOTOWA - subiektywna podstawa(przesłanka) odpowiedzialności karnej; w ramach strony podmiotowej wyróżniamy przestępstwa umyślne i nieumyślne.







STRONA PODMIOTOWA UMYŚLNOŚĆ NIEUMYŚLNOŚĆ ↓ ↓ ZAMIAR BRAK ZAMIARU ↓ NARUSZENIE ZASADY CHĘĆ GODZENIE SIĘ OSTROŻNOŚCI ↓ ↓ ZAMIAR ZAMIAR LEKKOMYŚLNOŚĆ NIEDBALSTWO BEZPOŚREDNI EWENTUALNY ↓ ↓ SPRAWCA SPRAWCA PRZEWIDUJE POWINIEN PRZEWIDZIEĆ (MOŻLIWOŚĆ POPEŁNIENIA CZYNU)

PRZESTĘPSTWO UMYŚLNE - cechuje je zamiar popełnienia czynu zabronionego; ZAMIAR - świadomość rzeczywistości składająca się na stronę przedmiotową przestępstwa i określony cel; ZAMIAR BEZPOŚREDNI - sprawca chce ukraść/zabić/wprowadzić kogoś w błąd etc., sprawca dopuścił się przestępstwa umyślnego; ZAMIAR EWENTUALNY - sprawca coś chce, ale na drodze do realizacji celu stoją przeszkody, zatem sprawca godzi się na ewentualne przeszkody, by ten cel osiągnąć; przestępstwo umyślne w postaci zamiaru ewentualnego. W doktrynie wyróżnia się różne postacie zamiaru, m.in. zamiar nagły, zamiar przemyślany, zamiar bezpośredni o szczególnym zabarwieniu(przestępstwo kierunkowe). Przykłady: art.287.-oszustwo komputerowe sprawca działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej; jeśli nie działa w celu korzyści, to nie jest to przestępstwo oszustwa komputerowego; art.289. - zabór pojazdu mechanicznego w celu krótkotrwałego użycia zamiar bezpośredni o szczególnym zabarwieniu; UMYŚLNOŚĆ - określona w art.9§1. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. NIEUMYŚLNOŚĆ - określona w art.9§2. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć(np. wypadki drogowe zazwyczaj popełniane z lekkomyślności, ale naruszenie zasad jest umyślne; lekarz operuje w stanie nietrzeźwym i dochodzi do uszczerbku-lekkomyślność, jeśli nie przewiduje następstwa - niedbalstwo).

WINA MIESZANA - Art.9.§3. Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność, którą ustawa uzależnia od określonego następstwa czynu zabronionego, jeżeli następstwo to przewidywał albo mógł przewidzieć.



WINA MIESZANA ↓ występek kwalifikowany przez określone następstwo zachowanie się następstwo ↓ ↓ umyślne + nieumyślne (ma postać winy umyślnej) (stosunek do następstw czynów ma postać nieumyślną)

Np. Art.177.§2Jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. następstwo nieumyślne, ale zachowanie może mieć postać umyślną.

ELEMENTY PRZESTĘPSTWA:

•PRZEDMIOT •PODMIOT •STRONA PRZEDMIOTOWA •STRONA PODMIOTOWA

ZARZUT — WINA

Sprawca może zrealizować wszystkie znamiona i nie ponosi odpowiedzialności(np. niepoczytalność), ale z zasady po zrealizowaniu wszystkich ustawowych znamion czyn staje się zarzucalny.

WINA - personalna zarzucalność czynu bezprawnego przypisanego sprawcy oparta na faktach życia psychicznego i na cechach osobowości w warunkach kiedy nie zachodzi żadna z okoliczności łagodzących winę. Niekiedy bywa tak, że winy nie ma, bo zachodzi okoliczność wyłączająca winę, może też być okoliczność zmniejszająca winę; OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE WINĘ:

• Nieletniość

• Niepoczytalność

• Błąd (mylne wyobrażenie rzeczywistości)











NIEPOCZYTALNOŚĆ (art.31) ↓ 2 elementy przyczyny + skutki choroba upośledzenie inne upośledzenie upośledzenie psychiczna umysłowe zakłóce- woli intelektu nia czynności psychicznych sprawca nie może sprawca nie jest w stanie pokierować swoim zrozumieć znaczenia różne podłoże: postępowaniem czynu zaburzenia w okresie dojrzewania, przekwitania, napadu padaczki

Art. 31. [Niepoczytalność] § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto, z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem nasz ustawodawca uznał, że musi wystąpić zarówno przyczyna i skutek niepoczytalności.

§ 2. Jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. ograniczenie poczytalności wymienia tylko kryterium psychologiczne, zawiera jednak ukryte znaczenie psychiatryczne, które zostało pominięte ze względów stylistycznych;

§ 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się, gdy sprawca wprawił się w stan nietrzeźwości lub odurzenia powodujący wyłączenie lub ograniczenie poczytalności, które przewidywał albo mógł przewidzieć. nie stosuje się przepisów o niepoczytalności i poczytalności ograniczonej w stosunku do sprawcy;

UPOJENIE PATOLOGICZNE - może być brane pod uwagę wyłączenie bądź ograniczenie poczytalności;

BŁĄD - mylne wyobrażenie o rzeczywistości (sprawca wyobraża sobie coś czego nie ma)



BŁĄD CO DO FAKTU CO DO PRAWA (FAKTYCZNY) (NIEŚWIADOMOŚĆ BEZPRAWNOŚCI CZYNU art.30.)

BŁĄD FAKTYCZNY - wyłącza winę umyślną; jeżeli jest błędem istotnym - tzn. takim, który dotyczy ustawowych znamion przestępstwa. Np. myśliwy jest przekonany, że strzela do dzika a tam jest człowiek sprawca może ponieść odpowiedzialność za nieumyślne spowodowanie śmierci, bo błąd wyłącza winę umyślną; Art.28.§1 i§2(błąd co do okoliczności), art.29.( usprawiedliwione błędne przekonanie) błąd

KONTRATYPY

KONTRATYPY - okoliczności wyłączające bezprawność czynu;

BEZPRAWNOŚĆ - czyn bezprawny to czyn sprzeczny z normą prawa karnego;

• Niekiedy bywa tak, że zachowanie człowieka wyczerpuje ustawowe znamiona przestępstwa ale czyn nie jest bezprawny, Np. typ przestępstwa zabójstwo i kontratyp ( przeciwprawność ); istnieją sytuacje wyłączające bezprawność Np. zabójstwo i kontratypowi sytuacja sprawca zabija, ale zabija w obronie koniecznej ( brak jednej cechy w czynie bezprawność ).

• Oprócz typowych zachowań ( w części szczególnej ) ustawodawca wprowadza pewne normy ( w części ogólnej ) nie podlegające pod przyjętą regułę.

• Ogólne szablony wyłączające bezprawność czynu:

1. Okoliczności ustawowe;

2. Okoliczności pozaustawowe;

• Generalnie katalog możliwości wyłączającej bezprawność czynu jest otwarty;

Okoliczności ustawowe:

• Obrona konieczna,

• Stan wyższej konieczności,

• Uzasadnione ryzyko ( eksperyment ),

• Ostateczna potrzeba w wojsku;

Kontratypy pozaustawowe:

• Prawo karcenia małoletnich,

• Ryzyko sportowe,

• Zabiegi lecznicze,

• Zwyczaj,

• Zgoda pokrzywdzonego;

OKOLICZNOŚCI USTAWOWE:

I. OBRONA KONIECZNA art. 25 k.k.

Art. 25. [Obrona konieczna] § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.

§ 2. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególności gdy sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

§ 3. Sąd odstępuje od wymierzenia kary, jeżeli przekroczenie granic obrony koniecznej było wynikiem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu.

• Istotą obrony koniecznej jest odpieranie zamachu skierowanego na jakiekolwiek dobro prawem chronione, przy czym ten zamach daje podstawę do realizacji w postaci obrony, ale obrona ta musi być współmierna do niebezpieczeństwa zamachu;

OBRONA KONIECZNA





ZAMACH OBRONA





(zachowanie się człowieka)

BEZPRAWNY RZECZYWISTY KONIECZNA




BEZPOŚREDNI




Następuje na jakiekolwiek dobro objęte ochroną Współmierna do niebezpieczeństwa

prawnokarną. zamachu.

Zamach - nie jest ważne kim ten człowiek jest ( czy jest to zamach ze strony dziecka czy dorosłego, czy ze strony osoby poczytalnej czy niepoczytalnej ).

Zamach bezprawny - taki zamach, który nie jest zgodny z prawem;

Zamach bezpośredni - taki, kiedy to dla dobra objętego ochroną grozi niebezpieczeństwo w najbliższej chwili zamach już się zaczął ale jeszcze się nie zakończył;

Zamiar rzeczywisty ( realny ) - nie taki, który wytworzył się nam w umyśle ( np. jak jesteśmy zastraszani jesteśmy przewrażliwieni ).

Odpowiedź na zamach zaatakowanie napastnika.

Zamach jest to moment, chwila, kiedy zastanawiamy się jak się zachować; niekiedy nie zastanawiamy się, reagujemy żywiołowo. Człowiek może zachować się bardzo różnie kierować się emocjami, zachować się nieracjonalnie.

Konieczność obrony - nie obowiązuje zasada subsydiarności.

Obrona współmierna:

• Obrona musi być współmierna;

• Przy obronie koniecznej nie obowiązuje zasada proporcjonalności np. życie za życie;

• Współmierność - trudno miarkować te dobra;

• Jeśli spełniamy wszystkie przesłanki obrony koniecznej nie ponosimy odpowiedzialności(art.25§1);

• Przekroczenie granic obrony koniecznej art.25§2

§ 2. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególności gdy sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

Eksces - przekroczenie granic obrony koniecznej;

EKSCES





INTENSYWNY EKSTENSYWNY

Jeżeli sprawca zastosował zbyt intensywne Niewspółmierność działań obrony do zamachu

środki do odparcia zamachu. w płaszczyźnie czasowej( zamach się jeszcze

nie rozpoczął i przystępujemy do działań obronnych

lub zamach już się skończył)

ponosi się odpowiedzialność karną za przekroczenie

(sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie


lub odstąpić od wymierzenia kary)

Nowa sytuacja art.25§3 - przekroczenie granic obrony koniecznej jest następstwem strachu, a ten strach był usprawiedliwiony okolicznościami.

§ 3. Sąd odstępuje od wymierzenia kary, jeżeli przekroczenie granic obrony koniecznej było wynikiem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu.

II. STAN WYŻSZEJ GOTOWOŚCI art.26 k.k.

Art. 26. [Stan wyższej konieczności] § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego.

§ 2. Nie popełnia przestępstwa także ten, kto, ratując dobro chronione prawem w warunkach określonych w § 1, poświęca dobro, które nie przedstawia wartości oczywiście wyższej od dobra ratowanego.

§ 3. W razie przekroczenia granic stanu wyższej konieczności, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

§ 4. Przepisu § 2 nie stosuje się, jeżeli sprawca poświęca dobro, które ma szczególny obowiązek chronić nawet z narażeniem się na niebezpieczeństwo osobiste.

§ 5. Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy z ciążących na sprawcy obowiązków tylko jeden może być spełniony.

• Stan wyższej konieczności ( s.w.k. ) jest sytuacją wyłączającą bezprawność czynu z jednej strony, a z drugiej strony sytuacją wyłączającą winę;

• Cechą charakterystyczną s.w.k. jest to, że mamy niebezpieczeństwo ( nie jest to zamach ), które zagraża dobru przez prawo chronionemu;

• To niebezpieczeństwo może być wywołane przez siły przyrody ale też przez człowieka ( pożar, powódź, trzęsienie ziemi, zaatakowanie przez psa etc. )

• Przy s.w.k. aby uratować kogoś/coś musimy poświęcić kogoś/coś ( jakieś dobro ) w zamian;

• Podstawą zachowania człowieka w s.w.k. jest niebezpieczeństwo i sprawca działa w celu uchylenia tego niebezpieczeństwa;

• Działając w celu uchylenia tego niebezpieczeństwa poświęca jakieś dobro chronione prawem;

• Ratując jakieś dobro sprawca poświęca jakieś dobro ale nie każde 3 zasady:

1. Zasada proporcjonalności - dobro poświęcone ma wartość niższą niż ratowane; jeżeli dobro poświęcone ma wartość równą dobru ratowanemu też mamy do czynienia z s.w.k.

2. Zasada subsydiarności - w s.w.k. możemy działać tylko wtedy, gdy niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć ( w pewnych sytuacjach możemy np. uciec przed niebezpieczeństwem );

3. Zasada wyłączenia - na s.w.k. nie może się każdy powołać nie może powołać się osoba, na której ciąży obowiązek szczególnego zachowania, nawet z narażeniem życia - art.26§4 ( np. strażak ).

Przekroczenie granic stanu wyższej konieczności ( art.26 §3 ):

§ 3. W razie przekroczenia granic stanu wyższej konieczności, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia

EKSCES





INTENSYWNY EKSTENSYWNY

• dysproporcja między dobrem

poświęconym a ratowanym

( naruszenie zasady proporcjonalności );

• brak konieczności działania

( naruszenie zasady subsydiarności );




Nadzwyczajne złagodzenie kary, bądź

odstąpienie od jej wymierzenia.

III. EKSPERYMENTOWANIE ( uzasadnione ryzyko ) Art. 27 k.k.

Art. 27. [Eksperyment poznawczy] § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu przeprowadzenia eksperymentu poznawczego, medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeżeli spodziewana korzyść ma istotne znaczenie poznawcze, medyczne lub gospodarcze, a oczekiwanie jej osiągnięcia, celowość oraz sposób przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy.

§ 2. Eksperyment jest niedopuszczalny bez zgody uczestnika, na którym jest przeprowadzany, należycie poinformowanego o spodziewanych korzyściach i grożących mu ujemnych skutkach oraz prawdopodobieństwie ich powstania, jak również o możliwości odstąpienia od udziału w eksperymencie na każdym jego etapie.

§ 3. Zasady i warunki dopuszczalności eksperymentu medycznego określa ustawa.

Kiedy możemy eksperymentować tak, by nie ponosić odpowiedzialności karnej? przy spełnieniu określonych przesłanek.

PRZESŁANKI:

1. Sprawca działa w celu przeprowadzenia eksperymentu;

2. Eksperyment ma znaczenie poznawcze, medyczne, techniczne lub ekonomiczne;

3. Sprawca działa na podstawie aktualnego stanu wiedzy;

4. Korzyść, która jest spodziewana z przeprowadzenia eksperymentu ma istotne znaczenie, a orzekanie korzyści jest uzasadnione;

Jeśli spełnione są te przesłanki, to w zasadzie sprawca nie odpowiada.

Jeżeli przedmiotem eksperymentu jest człowiek trzeba spełnić dodatkowe warunki:

• Zgoda uczestnika eksperymentu;

• Każdy uczestnik musi być poinformowany o możliwości odstąpienia od eksperymentu w każdym czasie;

Na pewnych osobach eksperymentować nie wolno:

• 
  Na osobie małoletniej, WYJĄTEK:

• Na osobie chorej psychicznie, upośledzonej umysłowo,

• Na osobie niepoczytalnej, Chyba, że eksperyment ma charakter

• Na osobie pozbawionej wolności,

• Odbywającej służbę wojskową, leczniczy i ratuje życie,

• Na płodzie,

• Na kobiecie ciężarnej czy zdrowie takiej osoby.

OKOLICZNOŚCI POZAUSTAWOWE:

1. PRAWO KARCENIA

• Przysługuje tylko i wyłącznie rodzicom i pełnoprawnym opiekunom;

• Karcić osoby małoletnie można tylko w celu wychowawczym;

• Kara musi być proporcjonalna do ciężaru przewinienia, nie może zagrażać zdrowiu fizycznemu i psychicznemu osoby małoletniej;

2. CZYNNOŚCI LECZNICZE

• LEGE ARTIS - zgodnie z zasadami sztuki;

3. RYZYKO SPORTOWE

• Często dochodzi do nieszczęśliwych zdarzeń w sporcie między zawodnikami; narażeni są niekiedy obserwatorzy;

PRZESŁANKI:

1. Dana dyscyplina sportu musi być dopuszczona przez państwo;

2. Nieszczęśliwy wypadek w czasie gry, zawodów lub ćwiczeń sportowych;

3. Zachowania uczestników są zgodne z regułami danej dyscypliny;

4. Sprawca działa w celu sportowym ( po to żeby wygrać, a nie wyrządzić szkodę przeciwnikowi );

5. Sport to jest coś dobrowolnego;

4. ZWYCZAJ

• Żyjemy w społeczeństwie, w którym funkcjonują zwyczaje, zwyczaje podlegają zmianie ( np. wręczanie prezentów - kiedy mamy do czynienia z łapówką a kiedy z prezentem ? );

FORMY POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA

(rozdział II k.k. )

FORMY POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA




STADIALNE ZJAWISKOWE


Wiążą się z wyobrażeniem Dotyczy tylko przestępstw umyślnych.

pochodu przestępstw

(drogi realizacji przestępstwa).



FORMY STADIALNE





ZAMIAR PRZYGOTOWANIE USIŁOWANIE DOKONANIE



(niekaralny) (zawsze karalne) (pełna realizacja ustawowych



znamion przestępstwa)

postać postać

rzeczowa personalna





udolne nieudolne

karalne gdy ustawa

tak stanowi

FORMY ZJAWISKOWE





SPRAWCZE NIESPRAWCZE






SPRAWSTWO PODŻEGANIE POMOCNICTWO








polecające kierownicze

jednosprawstwo współsprawstwo

równoległe

Przygotowanie:

Art. 16. [Przygotowanie] § 1. Przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, w szczególności w tymże celu wchodzi w porozumienie z inną osobą, uzyskuje lub przysposabia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania.

§ 2. Przygotowanie jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi.

Art. 17. [Zwolnienie od odpowiedzialności za przygotowanie] § 1. Nie podlega karze za przygotowanie, kto dobrowolnie od niego odstąpił, w szczególności zniszczył przygotowane środki lub zapobiegł skorzystaniu z nich w przyszłości; w razie wejścia w porozumienie z inną osobą w celu popełnienia czynu zabronionego, nie podlega karze ten, kto nadto podjął istotne starania zmierzające do zapobieżenia dokonaniu.

§ 2. Nie podlega karze za przygotowanie osoba, do której stosuje się art. 15 § 1.

• Sprawca działa w celu popełnienia przestępstwa, podejmuje pewne czynności;

• Postać rzeczowa sprawca zbiera narzędzia;

• Postać personalna sprawca wchodzi w porozumienie z innymi sprawcami;

• Przygotowanie nie zawsze może być karalne; jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi, w pozostałych przypadkach nie jest karalne.

• Przykłady:

• Art. 165. [Zagrożenie epidemiologiczne]

• Art. 168. [Przygotowanie do przestępstw przeciwko bezpieczeństwu] Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w art. 163 § 1, art. 165 § 1, art. 166 § 1 lub w art.167 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

• Art. 310. [Fałszowanie pieniędzy] § 4. Kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa określonego w § 1 lub 2, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Instytucja czynnego żalu - instytucja znana wszystkim formom stadialnym i zjawiskowym; sprawca stara się naprawić szkodę; naprawia lub odstępuje od dokonania czynu; motywy nie są ważne, czynny żal jest nagrodą dla sprawcy, bo nie ponosi odpowiedzialności jeśli odstąpi od czynu art.17.

Usiłowanie:

Art. 13. [Usiłowanie] § 1. Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje.

§ 2. Usiłowanie zachodzi także wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego lub ze względu na użycie środka nie nadającego się do popełnienia czynu zabronionego.

• Usiłowanie polega na tym, że sprawca w zamiarze popełnienia przestępstwa zmierza bezpośrednio do dokonania, do którego jednak nie dochodzi;

Usiłowanie nieudolne:

• Bezpośredniość zamierzenia dokonania ocenia się na podstawie tego, że zachowanie sprawcy wykroczyło poza elementy przygotowania art.13§1 - usiłowanie udolne ( zwykłe );

Usiłowanie nieudolne:

• Usiłowanie nieudolne art.13§2 - takie, które nigdy nie może doprowadzić do dokonania. Nieudolne z dwóch powodów:

1. Ze względu na brak przedmiotu niezbędnego do dokonania;

2. Ze względu na środek użyty do popełnienia przestępstwa - niewłaściwy jakościowo lub ilościowo;

• Uznaje się, że usiłowanie nieudolne powinno być karalne bo sprawca ujawnił wolę przestępną;

• Usiłowanie nieudolne objęte jest karalnością także dlatego, że zachowanie sprawcy niczym nie odbiega od tego sprawcy, który działać będzie skutecznie ( obiektywnie oceniając );

• W przypadku usiłowania nieudolnego istnieje możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Usiłowanie kwalifikowane - ma miejsce jeśli sprawca usiłując popełnić jakieś przestępstwo popełnia inne, wówczas ponosi odpowiedzialność za przestępstwo, które usiłował popełnić, i którego dopuścił się.

Formy stadialne przestępstwa przygotowanie, usiłowanie, dokonanie nie zawsze muszą wystąpić wszystkie 3 mogą zlać się w jedną całość.

Usiłowanie -sprawca zawsze ponosi odpowiedzialność za usiłowanie ( nie ma wyjątku!!! ).

Przygotowanie - inaczej niż usiłowanie w wyraźnie wskazanych przepisach k.k.

3 koncepcje dotyczące usiłowania ( na EGZAMIN!!! ):

1. traktuje bardzo wąsko usiłowanie tzw. początek dokonania ( w kodeksie Napoleona );

2. koncepcja subiektywna - kładzie nacisk na stronę podmiotową istotne jest to co sprawca chce uczynić, istotne jest przekonanie sprawcy;

3. koncepcja bezpośredniego zmierzania do dokonania - bazuje z jednej strony na zamiarze sprawcy, a z drugiej na elemencie obiektywnym;

4 elementy usiłowania:

1. zamiar;

2. zachowanie się sprawcy;

3. bezpośrednie zmierzanie do dokonania;

4. brak dokonania;

ZBIEG PRZESTĘPSTWA ( art.85 )

Zbieg przestępstw:

• mamy jednego sprawcę, który w ciągu pewnego okresu czasu dopuszcza się dwóch lub więcej przestępstw;

• prowadzi się wobec niego postępowanie i wychodzi na jaw, że w przeszłości popełnił inne przestępstwa;

• jest to zbieg przestępstw przestępstwa się zbiegają;

• prawo polskie i k.k. przyjmują karę łączną;

• w USA - system kumulacji;

system kumulacji (USA):

JEDEN SPRAWCA
1. przestępstwo	2. przestępstwo	3. przestępstwo	4 przestępstwo	Kara łączna
Kara dożywotniego pozbawienia wolności	20 lat	Kara śmierci	Kara śmierci	Kara śmierci
10 lat	30 lat	5 lat	80 lat	125 lat

System absorpcji - kara najsurowsza pochłania pozostałe kary; istnieje możliwość zaostrzenia kary.

System aspiracji - zaostrza się karę najsurowszą z wymierzonych.

Kara łączna:

3 granice:

1. pierwsze minimum - kara łączna nie może być niższa od najwyższej z kar wymierzonych, np.:

1. przestępstwo	2. przestępstwo	3. przestępstwo	4. przestępstwo	Kara łączna
2 lata	1 rok	10 lat	5 lat	Nie może przekroczyć 10 lat

2. pierwsze maksimum - kara łączna nie może przekroczyć sumy kar orzeczonych;

3. drugie maksimum - kara łączna nie może przekroczyć górnej granicy ustawowego wymiaru kary, np.:

1. przestępstwo	2. przestępstwo	3. przestępstwo	4. przestępstwo	Kara łączna
2 lata	1 rok	10 lat	5 lat	Nie może przekroczyć 15 lat

Zasady wymierzania kary łącznej:

1. Łączy się kary tego samego rodzaju - art.86-90;

2. Łączy się te kary, które z mocy k.k. podlegają połączeniu.

W polskim prawie karnym kara pozbawienia wolności to 1 m-c do 15 lat.

Kara grzywny może być orzeczona do 360 stawek, przy zbiegu przestępstw istnieje możliwość zwiększenia kary grzywny do 540 stawek.

Kara ograniczenia wolności - maksymalnie 12 miesięcy, przy zbiegu 18 m-cy.

Nie można łączyć kary grzywny z karą pozbawienia wolności lub ograniczenia wolności.

Można łączyć karę ograniczenia wolności i karę pozbawienia wolności

1m-c kary ograniczenia wolności = 15 dni pozbawienia wolności.

Gdy jedną z kar jest kara sztywna ( np. 25 lat pozbawienia wolności ) kara łączna - 25 lat, np.:

1. przestępstwo	2. przestępstwo	3. przestępstwo	4.przestępstwo	Kara łączna
25 lat	5 lat	10 lat	1 rok	25 lat

Gdy łączymy kilka kar 25 lat pozbawienia wolności istnieje możliwość zastosowania kary łącznej dożywotniego pozbawienia wolności, np.:

1. przestępstwo	2. przestępstwo	3. przestępstwo	4.przestępstwo	Kara łączna
25 lat	8 lat	25 lat	25 rok	k.d.p.w.

1. przestępstwo	2. przestępstwo	3. przestępstwo	4.przestępstwo	Kara łączna
25 lat	8 lat	25 lat	k.d.p.w.	k.d.p.w.

Prawo karne oprócz kar przewiduje środki karne podlegają kumulacji!

ZBIEG PRZEPISÓW USTAWY

Prawo karne przyjmuje zasadę, że jeden czyn stanowi jedno przestępstwo. Ale jednym czynem sprawca może wypełnić kilka ustawowych znamion przestępstwa (Np. sprawca dopuszcza się rozboju to jest np. i kradzież i włamanie, pobicie albo dochodzi do zabójstwa mamy przepis o zabójstwie i rozboju).

Zbieg przepisów to taka sytuacja, w której sprawca jednym zachowaniem się wypełnia znamiona kilku przepisów ustawy. W takim przypadku sąd wymierza karę z przepisu przewidującego najsurowsze zagrożenie (np. zbieg zabójstwa i rozboju w wyroku sąd podaje dwa artykuły, ale wymierzy karę na podstawie jednego artykułu jest to tzw. kumulatywna kwalifikacja prawna czynu ).

Pozorny zbieg przepisów - taki który nie powoduje kumulatywnej kwalifikacji ( choć jest naruszeniem kilku przepisów ustawodawca uznaje, że nie ma zbiegu przepisów).

3 zasady pozornego zbiegu przepisów:

1. Zasada specjalności - wg tej zasady przepis szczególny wyłącza zastosowanie przepisu ogólnego. Przepis szczególny to taki, który posiada takie same znamiona co przepis ogólny + inne dzieciobójstwo w stosunku do zabójstwa, zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem stosunku do zgwałcenia typu podstawowego.

2. Zasada subsydiarności - przepis główny podstawowy wyłącza przepis posiłkowy subsydiarny np.funkcjonariusz publiczny przekracza swoje uprawnienia przyjmując łapówkę k.k. przewiduje dwa przestępstwa: 1) odpowiedzialność za przekroczenie uprawnień; 2) oddzielnie ustawodawca wprowadza łapownictwo czynne i bierne funkcjonariusz publiczny będzie odpowiadał za łapownictwo bierne;

3. Zasada pochłaniania - przepis pochłaniający pochłania przepis pochłonięty np. podpalacz podpali budynek, a potem wybuchnie pożar pożar pochłonie podpalenie; dokonanie pochłania usiłowanie; usiłowanie pochłania przygotowanie.

KARA I INNE ŚRODKI REAKCJI PRAWNOKARNEJ

Kara - jest to ujemna reakcja na zachowanie się sprawcy przestępstwa przez uprawnioną instytucję. Odczuwanie dolegliwości jest znacznie większe u kobiet niż u mężczyzn oznacza to, że rok pozbawienia wolności dla kobiet jest większą karą niż rok pozbawienia wolności dla mężczyzny. Przestępczość jest, była i będzie bo jest zjawiskiem społecznym.

K.k. przewiduje środki reakcji prawnokarnej (lub prawno-karnej ) niekiedy określone mianem sankcji karnej.





ŚRODKI REAKCJI PRAWNO-KARNEJ

KARY ŚRODKI KARNE ŚRODKI PROBACYJNE ŚRODKI ZABEZPIECZAJĄCE

KARY:

• Kara grzywny ( 10-360 stawek);

• Kara ograniczenia wolności ( 1 m-c - 12 m-cy );

• Kara pozbawienia wolności (terminowa 1m-c - 15lat );

• Kara 25 lat pozbawienia wolności;

• Kara dożywotniego pozbawienia wolności;

ŚRODKI KARNE: ( ORZEKA SIĘ JE ZAZWYCZAJ OBOK KARY )

• Przepadek przedmiotów,

• Nawiązka,

• Pozbawienia praw publicznych,

• Zakaz wykonywania zawodu,

• Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych,

• Naprawienie szkody;

ŚRODKI PROBACYJNE: ( POLEGAJĄ NA PODDANIU SPRAWCY PRÓBIE )

• Warunkowe umorzenie postępowania karnego,

• 
  
  Warunkowe zawieszenie wykonania kary


pozbawienia ograniczenia grzywny wolności wolności

• Warunkowe przedterminowe zwolnienie.


ŚRODKI ZABEZPIECZAJĄCE: ( CEL ZABEZPIECZENIE SPOŁECZEŃSTWA PRZED NIEBEZPIECZEŃSTWEM JAKIE GROZI ZE STRONY SPRAWCY)



O CHARAKTERZE

LECZNICZYM NIELECZNICZYM

Kara grzywny - k.k. zmienił karę grzywny wymierza się teraz w systemie stawek dziennych, grzywny w ustawach dodatkowych tradycyjnie



GRZYWNY


SAMOISTNE KUMULATYWNE Ujęte w przepisach k.k. lub innej Przewidziane w przepisach cz. Ogólnej k.k. ustawie karnej; może być Cel wzmożenie dolegliwości ekonomicznej. Orzeczona, gdy jest w sankcji przepisu w części szczegółowej.

2 inne podstawy orzekania grzywny: ● Może być orzekana zamiast kary pozbawienia wolności, np. art.250a przestępstwo korupcji wyborczej, sankcja od 3 m-cy do 5 lat instytucja zamiany kary pozwala na orzeczenie kary grzywny zamiast k.p.w. zawartej w sankcji, gdy sąd uzna, że orzeczenie k.p.w. jest niecelowe. ● W przypadku kiedy sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary.

Konsekwencje nieuiszczenia grzywny w terminie

• Możliwość rozłożenia na raty,

• Przedłużenie zmiany terminu spłaty,

• Odpracowanie grzywny,

• W ostateczności - zastępcza kara pozbawienia wolności.

Art.58 § 2. Grzywny nie orzeka się, jeżeli dochody sprawcy, jego stosunki majątkowe lub możliwości zarobkowe uzasadniają przekonanie, że sprawca grzywny nie uiści i nie będzie jej można ściągnąć w drodze egzekucji. przewiduje zakaz orzekania kary grzywny.

Nie można orzec jej wówczas gdy skazany grzywny nie będzie mógł uiścić. Często skazani ukrywają swoje dochody, żeby nie było możliwości orzec kary grzywny kumulatywnej ( np. zorganizowana działalność przestępcza, w trakcie procesu okazuje się, że oskarżony ma wysokie dochody, ale zapisał majątek na rodzinę i pokazuje zaświadczenie, że nie ma dochodów lub jest na rencie niemożność orzeczenia grzywny krytykowana jest w doktrynie ).

Kara ograniczenia wolności - polega na ograniczeniu wolności, 1m-c do 12 m-cy.

3 rygory na karę ograniczenia wolności:

1. Zakaz zmiany miejsca stałego pobytu ( skazany musi być do dyspozycji kuratora cały czas ),

2. Obowiązek pracy,

3. Obowiązek składania relacji z przebiegu wykonania kary.

Muszą być spełnione wszystkie 3 punkty przy karze ograniczenia wolności, ale punkt 2. ma dwie postacie:

OBOWIĄZEK PRACY





Nieodpłatna, kontrolowana praca Potrącenie części wynagrodzenia

na cele społeczne w określonym zakładzie 10%-25% potrąca się na określony

pracy/placówce, nakładana w wymiarze cel społeczny.

20 do 40 godzin/m-c.

Kara ograniczenia wolności community service - praca społeczna ( w ustawodawstwie brytyjskim ).

Sąd ma inne możliwości orzekania dodatkowych środków przy k.o.w., m.in.:

• Dozór,

• Obowiązki:

• Przeproszenie pokrzywdzonego,

• Obowiązek alimentacyjny,

• Obowiązek powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania środków odurzających,

• Naprawienie wyrządzonej szkody w całości lub części,

• Możliwość orzeczenia świadczenia pieniężnego w wysokości do 60 tyś. zł.

Kara pozbawienia wolności

• Terminowa 1m-c do 15 lat,

• 25 lat pozbawienia wolności,

• Kara dożywotniego pozbawienia wolności,

Kara pozbawienia wolności, w zasadzie, swój rodowód ma w XVIII wieku.

System celkowy - w USA XVIII w., skazany przebywał sam w pojedynczej celi, przynosił ogromne szkody dla psychiki człowieka.

System milczenia - skazany przebywał pojedynczo w celi, ale skazani w ciągu dnia wspólnie współpracowali, ale nie mogli porozumiewać się.

System progresywny - wypracowany w Wielkiej Brytanii, skazany przechodził w trakcie wykonywania kary przez różne fazy: najpierw czysta izolacja, później wykonywanie pracy z innymi, za nią zdobywał punkty, trzeci etap - warunkowe przedterminowe zwolnienie.

W Polsce jest to tzw. system progresywny, tzw. wolna progresja - można modyfikować karę pozbawienia wolności w zależności od sprawców i przestępstwa jakiego się dopuścili.

Rodzaje zakładów karnych:

1. Zakłady karne dla młodocianych ( nauka, przygotowanie do zawodu ),

2. Zakłady karne dla skazanych po raz pierwszy ( skazani po raz pierwszy intensywniej odczuwają k.p.w. );

3. Zakłady karne dla recydywistów penitencjarnych ( recydywista penitencjarny raz był już w zakładzie karnym ),

4. Zakłady karne dla skazanych odbywających karę aresztu wojskowego.

W ramach każdego zakładu karnego wyróżnia się 3 typy:

1. Zakład zamknięty,

2. Zakład półotwarty,

3. Zakład otwarty.

Granice wymiaru kary pozbawienia wolności:

• Uznaje się, że krótka kara pozbawienia wolności może oddziaływać szokowo, np. 1 m-c zamiast 6 miesięcy;

• 25 lat pozbawienia wolności - kara sztywna, zarezerwowana dla sprawców ciężkich zbrodni; skazany po odbyciu 15 lat może ubiegać się o warunkowe przedterminowe zwolnienie;

• Kara dożywotniego pozbawienia wolności - po odbyciu 25 lat można ubiegać się o warunkowe przedterminowe zwolnienie;

• Nowy k.k. przyjął zasadę, że sąd już w trakcie wyroku może wydłużyć okres o ubieganie się o warunkowe przedterminowe zwolnienie.

Środki karne:

• W poprzednim stanie prawnym określane jako kary dodatkowe;

• K.k. pozwala by środek karny był orzeczony jako jedyna reakcja na przestępstwo.

Charakter środków karnych:

1. Środki karne o charakterze represyjnym ( cel wzmóc dolegliwość kary );

2. Środki karne o charakterze prewencyjnym ( cel zapobieganie możliwości popełnienia przestępstwa w przyszłości );

3. Środki karne o charakterze kompensacyjnym ( cel naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem ).

Art. 39 k.k. środki karne możemy podzielić na:

• Wymierne w czasie ( orzekane na określony czas);

• Doraźne.

• Wymierne w czasie:

• Pozbawienie praw publicznych ( od roku do 10 lat ),

• Zakaz zajmowania określonego stanowiska,

• Zakaz wykonywania określonego zawodu,

• Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej ( te środki orzekane również od roku do 10 lat ),

• Zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletniego lub opieką ( od roku do 15 lat, albo na zawsze ),

• Obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach czy miejscach,

• Zakaz kontaktowania się z określonymi osobami,

• Zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu ( orzekane na okres od roku do 15 lat, albo na zawsze ),

• Zakaz prowadzenia pojazdu ( od roku do 10 lat, albo na zawsze);

• Środki doraźne:

• Przepadek,

• Obowiązek naprawienia szkody,

• Nawiązka,

• Świadczenie pieniężne,

• Podanie wyroku do publicznej wiadomości.

Pozbawienie praw publicznych - polega na tym, że sprawca traci prawo wyborcze do organów władzy samorządowej ( czynne + bierne ); sprawca traci stopień wojskowy, który posiada i degraduje się go do stopnia szeregowego; oznacza również utratę orderów i odznaczeń; sprawca musi być skazany na minimum 3 lata i przestępstwo musi być popełnione z niskich pobudek.

Zakaz wykonywania określonego zawodu/funkcji - np. lekarz wydawał fałszywe zwolnienia lekarskie; księgowa fałszowała dokumenty księgowe; taka osoba nie jest godna by wykonywać dany zawód.

Zakaz opieki nad małoletnimi - np. środki związane ze skazaniem za molestowanie małoletniego.

Zakaz zbliżania się do określonej osoby - np. mąż znęca się nad żoną i otrzymuje zakaz zbliżania się do niej.

BIEG TERMINU, BIEG ŚRODKÓW najpierw wykonuje się karę pozbawienia wolności, dopiero później rozpoczyna się bieg terminu środka karnego.

Zakaz prowadzenia pojazdów:

k.k. przewiduje dwie formy zakazu:

• Zakaz prowadzenia pojazdów wszelkiego rodzaju,

• Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych

1. Zakaz fakultatywny sąd może orzec ale nie musi Art. 42. [Zakaz prowadzenia pojazdów] § 1. Sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. np. przyczyną wypadku był podeszły wiek lub sprawca jest chory - taka osoba powinna być wyłączona spośród osób w ruchu drogowym.

2. Zakaz obligatoryjny sąd musi orzec i nie może odstąpić od orzeczenia tego zakazu Art.42. § 2. Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych albo pojazdów mechanicznych określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa wymienionego w § 1 był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, 174 lub 177. jest to zakaz prowadzenia pojazdów wszelkiego rodzaju.

Zakaz jest obligatoryjny, jeśli sprawca spowodował:

• Katastrofa w komunikacji,

• Bezpośrednie niebezpieczeństwo katastrofy,

• Wypadek komunikacyjny/wypadek drogowy

Stan nietrzeźwości stan powyżej 0,5 promila przestępstwo;

O,2-0,5 to wykroczenie.

Art. 178a. [Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości] przewiduje 2 typy przestępstw:

1. Prowadzenie pojazdów w stanie nietrzeźwości,

2. Art.178a §2 - prowadzenie pojazdów w stanie nietrzeźwości w strefie zamieszkania czy na drodze na publicznej.

Zakaz prowadzenie pojazdów na zawsze dotyczy:

• Katastrofy komunikacyjnej, wypadku komunikacyjnego, kiedy doszło do śmierci innej osoby lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,

• Ta forma za zastosowanie również do recydywistów.

Przepadek: art.44 k.k.

Obejmuje różne formy:

• Przepadek przedmiotów pochodzących z przestępstwa,

• Przepadek przedmiotów, które służyły do popełnienia przestępstwa,

• Przepadek obejmuje także te przedmioty, co do których istnieje zakaz posiadania, wytwarzania, przemieszczania, produkowania etc.

Zwrot korzyści: (przepadek korzyści) art.45

Przepadek korzyści, które bezpośrednio pochodziły z przestępstwa; domniemanie ciężaru dowodu, że majątek nie pochodzi z przestępstwa spoczywa na sprawcy wyjątkowa konstrukcja w prawie karnym domniemanie (dot. majątku) z reguły zakłada się, że każdy jest niewinny.

Naprawienie wyrządzonej szkody: art.46

Środek finansowy, o charakterze ekonomicznym. Naprawienie szkody wiąże się z funkcją kompensacyjną w prawie karnym ( art.46§1) . naprawienie szkody może być orzeczone tylko na wniosek poszkodowanego.

Nawiązka: do 100 000 zł.

Świadczenie pieniężne: art.49

Można je orzec do 20 000(art.49.§1) albo 60 000 zł(§2).

Podanie wyroku do publicznej wiadomości: art.50

Koszty takiego środka pokrywa sprawca, np. ogłoszenie w prasie.

INSTYTUCJE PROBACYJNE ( ROZDZIAŁ VIII K.K. )

PROBACJA

( INSTYTUCJE )






warunkowe umorzenie warunkowe zawieszenie warunkowe przedterminowe

postępowania karnego wykonania kary zwolnienie

( na wstępnym etapie ( gdy w stosunku do skazanego




postępowania sądowego) wykonywana jest kara pozbawienia

wolności)

pozbawienia ograniczenia grzywny

wolności wolności

( sąd orzeka karę ale postanawia, że zawiesza jej wykonanie na pewien czas)

Warunkowe umorzenie postępowania: art. 66 - 68

• Stosowane do sprawców drobniejszych naruszeń prawa przestępstwa zagrożone karą nie wyższą niż 3 lata (czyli występki); wyjątkowo do lat 5, kiedy sprawca pojednał się z poszkodowanym/ naprawił szkody/ było postępowanie mediacyjne przesłanki formalne;

• Przesłanki materialne:

1. Wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne

Nie są znaczne	Są nieznaczne
Nie są duże (drobniejsze naruszenie)	Czyny o bardzo małym stopniu szkodliwości społecznej




Tylko te są w k.k.

2. Pozytywna prognoza co do sprawcy na przyszłość ( tzw. dobre rokowania ); oparta jest na przesłankach:

• Właściwości i warunki osobiste sprawcy,

• Sposób zachowania się sprawcy po popełnieniu przestępstwa,

• Dotychczasowy sposób życia sprawcy,

• Sprawca nie był karany za przestępstwa umyślne.

• Warunkowe umorzenie następuje na okres próby od roku do lat 2; w okresie próby sprawca zobowiązuje się do realizacji zadań, m.in.:

1. Dozór kuratora,

2. Różne obowiązki, jak naprawienie szkody w całości bądź w części, świadczenie alimentacyjne, obowiązek przeproszenia pokrzywdzonego, obowiązek informowania sądu o przebiegu okresu próby, powstrzymanie się od nadużywania alkoholu i używania środków odurzających, obowiązek powstrzymania się od kontaktu z określonymi osobami,

3. Ponadto można nałożyć świadczenie pieniężne, a także zakaz prowadzenia pojazdów wszelkiego rodzaju na okres do 2 lat.

• Nie dochodzi w tym wypadku do skazania.

Wszystkie instytucje probacyjne opierają się na tym samym schemacie:

• Przesłanki ( materialne i formalne ),

• Okres próby,

• Dozór,

• Obowiązki,

• Inne środki karne,

• Próba udana, bądź

• Próba nieudana

Próba udana - to okres próby od roku do lat 2 + jeszcze 6 miesięcy np. sprawca w ostatnim dniu próby popełni przestępstwo, ale zostanie ono ujawnione po 5 miesiącach;

Próba nieudana - sprawca w okresie dozoru może ponownie popełnić przestępstwo/ nie zapłacić świadczenia pieniężnego/ spożywać nadal alkohol, etc. Konsekwencja sąd na nowo podejmuje umorzone postępowanie:

• Obligatoryjne - jeśli sprawca w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne,

• Fakultatywne - jeśli sprawca uchyla się od dozoru, nie dokonuje obowiązków, popełnia inne przestępstwo niż umyślne.

Warunkowe zawieszenie wykonania kary:

Przesłanki:

• Zawieszane są kary pozbawienia wolności do lat 2 ( nie surowsze );

• Przy karze ograniczenia wolności i grzywny nie ma żadnych ograniczeń;

• Sąd stosuje warunkowe zawieszenie opierając się na pozytywnej prognozie co do sprawcy;

• Wyjątkowo może zostać zastosowana do multirecydywistów;

• Okres próby generalnie od 2 do 5 lat, przy karze ograniczenia wolności i grzywny wynosi od roku do lat 3, w stosunku do młodocianych i recydywistów od 3 do 5 lat;

• Sąd dodatkowo obok kary pozbawienia wolności lub kary ograniczenia wolności warunkowo zawieszonej, może orzec karę grzywny, która nie może przekroczyć 180 stawek przy k.p.w, i 90 stawek przy k.o.w.

Obowiązki:

• Składanie relacji z okresu przebiegu próby kuratorowi,

• Przeproszenie pokrzywdzonego,

• Naprawienie szkody w całości bądź w części,

• Obowiązek alimentacyjny,

• Obowiązek wykonywania pracy,

• Przygotowania się do zawodu,

• Wykonywania nauki ( obowiązek szkolny, proces kształcenia),

• Powstrzymanie się od nadużywania alkoholu lub innych środków odurzających,

• Kolejny obowiązek może być podjęty tylko wtedy, gdy sprawca wyrazi zgodę na poddanie się leczeniu, w szczególności, odwykowemu, rehabilitacyjnemu, terapeutycznemu;

• Obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych miejscach/ środowiskach;

• Obowiązek powstrzymania się od kontaktu z określonymi osobami;

• Może towarzyszyć również świadczenie pieniężne.

Dozór:

• Oskarżonego oddaje się pod dozór, zazwyczaj kuratora;

• Dozór jest obowiązkowy.

Okres próby:

• Jest kontrola okresu próby;

• Jeśli próba jest udana skazanie ulega zatarciu z mocy prawa ( po 6 miesiącach od okresu próby );

• Jeśli w okresie próby skazany popełnił przestępstwo umyślne sprawca zostaje skazany za 2 przestępstwa ( te z okresu próby + nowe );

• Jeśli skazany popełnił inne przestępstwo lub uchylał się od obowiązków okresu próby to sąd dokonuje oceny, podejmuje decyzje co należy robić dalej.

Warunkowe przedterminowe zwolnienie:

• Skazany przebywa w zakładzie karnym;

• Kiedy może ubiegać się o warunkowe przedterminowe zwolnienie?

Przesłanki formalne:

• Odbycie minimum kary, którą skazany musi odbyć:

• Odbycie ½ kary, nie mniej niż 6 m-cy,

• W stosunku do recydywy specjalnej i zwykłej - 2/3 kary,

• W stosunku do recydywy specjalnej wielokrotnej (multirecydywa) - ¾ kary;

• Przy karze 25 lat pozbawienia wolności - po odbyciu 15 lat kary,

• Przy karze dożywotniego pozbawienia wolności - po odbyciu 25 lat kary pozbawienia wolności;

• Jest to okres, który uprawnia do ubiegania się o warunkowe zwolnienie.

Przesłanki materialne:

• Wskazują na dobre rokowania co do skazanego, należą do nich:

• Właściwości i warunki osobiste,

• Zachowanie się skazanego po popełnieniu przestępstwa i w czasie pobytu w zakładzie karnym,

• Okoliczności popełnienia przestępstwa,

• Rodzaj popełnionego przestępstwa;

Okres próby:

• Warunkowe przedterminowe zwolnienie na okres próby art.159 k.k. wykonawczy i następny;

• W okresie próby nakłada się dozór i obowiązki okresu próby,

• Próba udana - zrealizowane obowiązki i upłynięcie pewnego okresu czasu ( czas pozostały do odbycia razy min. 2 maks.5, przy młodocianym i recydywiście - min.3 maks. 5 );

• Przy próbie udanej - zatarcie przestępstwa w momencie warunkowego przedterminowego zwolnienia;

• Nowy k.k. wprowadził instytucję, która umożliwia sądowi wydłużenie terminu kiedy sprawca może ubiegać się o warunkowe zwolnienie.

KK WYKONAWCZY , Warunkowe przedterminowe zwolnienie

Art. 159. [Dozór kuratora sądowego] Warunkowo zwolnionego sąd penitencjarny może w okresie próby oddać pod dozór kuratora sądowego, osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, organizacji lub instytucji, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym, oraz nałożyć na niego obowiązki określone w art. 72 § 1 Kodeksu karnego. Wobec skazanego za przestępstwo określone w art. 197-203 Kodeksu karnego, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego, sprawcy określonego w art. 64 Kodeksu karnego, a także wobec skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności, oddanie pod dozór kuratora sądowego jest obowiązkowe.

Art. 160. [Odwołanie warunkowego zwolnienia] § 1. Sąd penitencjarny odwołuje warunkowe zwolnienie, jeżeli zwolniony w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.§ 2. Sąd penitencjarny może odwołać warunkowe zwolnienie, jeżeli zwolniony w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności popełnił inne przestępstwo lub została orzeczona kara inna niż określona w § 1 albo gdy uchyla się od dozoru, wykonywania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych. Przed odwołaniem warunkowego zwolnienia sąd penitencjarny, o ile jest to możliwe, wysłuchuje skazanego lub jego obrońcę.

§ 3. W razie odwołania warunkowego zwolnienia nie zalicza się na poczet kary okresu spędzonego na wolności.

Art. 161. [Wniosek o warunkowe zwolnienie] § 1. O warunkowym zwolnieniu orzeka sąd penitencjarny; posiedzenie powinno odbyć się w zakładzie karnym.§ 2. Wniosek o warunkowe zwolnienie może złożyć również dyrektor zakładu karnego lub sądowy kurator zawodowy.

§ 3. Wniosku skazanego lub jego obrońcy, złożonego przed upływem 3 miesięcy od wydania postanowienia o odmowie warunkowego zwolnienia, nie rozpoznaje się aż do upływu tego okresu.

SĄDOWY I USTAWOWY WYMIAR KARY

Ustawowy wymiar kary:

• jest to wymiar kary określony w ustawie ( w k.k. i innych ustawach dodatkowych );

• jest to zarówno sankcja karna, jak również wszystkie przepisy części ogólnej, które odnoszą się do kwestii odpowiedzialności karnej.

Sądowy wymiar kary:

• jest to orzeczenie konkretnej kary w stosunku do konkretnej sprawy/czynu przestępnego;

• sądowy wymiar kary musi mieścić się w ustawowym wymiarze kary.

Zasady i dyrektywy wymiaru kary sądowej:

Zasady o charakterze generalnym:

1. zasada swobodnego uznania - sąd wymierza karę wg swego uznania ( nie oznacza to dowolności, bo wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia ) Art. 53. [Wymiar kary]

§ 1. Sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

2. Zasada indywidualizacji kary:

• w szerokim znaczeniu - oznacza, że sąd dostosuje karę do konkretnego sprawcy;

• W węższym znaczeniu Art. 55. [Okoliczności wpływające na wymiar kary] Okoliczności wpływające na wymiar kary uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą.

3. Zasada oznaczoności kary - kara musi być określona w wyroku co do rodzaju i co do wymiaru, skazany musi wiedzieć jak kształtuje się jego odpowiedzialność karna;

4. Zasada humanitaryzmu - ujęta w Art. 3. [Zasady humanitaryzmu] Kary oraz inne środki przewidziane w tym kodeksie stosuje się z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu, w szczególności z poszanowaniem godności człowieka. odnosi się do każdego sprawcy i każdej sytuacji, do każdego rozstrzygnięcia, np. kara zbyt dolegliwa na tle zachowania sprawcy.

Dyrektywy sądowego wymiaru kary - wskazówki ustawodawcy skierowane do sędziego, które mówią nam o kryteriach doboru kary. Art. 53. [Wymiar kary] § 1. Sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

§ 2. Wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego.

§ 3. Wymierzając karę sąd bierze także pod uwagę pozytywne wyniki przeprowadzonej mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą albo ugodę pomiędzy nimi osiągniętą w postępowaniu przed sądem lub prokuratorem.

4 DYREKTYWY (jedną określa się jako zasadę):

• Zasada winy ( dyrektywa winy ) - limituje sędziowski wymiar kary, tzn. kara nie może przekroczyć stopnia winy sprawcy; wina wyznacza górną granicę kary; WINA - to zarzucalność czynu, zatem mówi nam o granicach, w jakich sprawca będzie odpowiadać; WYSOKI STOPIEŃ ZAWINIENIA kara w górnej granicy zagrożenia; MNIEJSZA WINA kara w niższej granicy zagrożenia;

• 3 równorzędne ( komplementarne ) dyrektywy sądowego wymiaru kary:

• Dyrektywa sprawiedliwościowa - art.53.§1 - współmierność kary do stopnia społecznej szkodliwości czynu; STOPIEŃ SPOLECZNEJ SZKODLIWOŚCI zdefiniowany w art.115.§2 Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Okoliczności, które mogą kształtować wymiar kary:

• Dobro, w które godzi czyn ( najważniejsze dobro życie człowieka ),

• Następstwa wynikające z czynu ( np. w wyniku czynu sprawcy może dojść do śmierci 5 osób albo zniszczenia mienia ),

• Rozmiar szkody,

• Okoliczności popełnienia czynu.

ZATEM na stopień szkodliwości czynu wpływa wszystko to, z czego składa się czyn.

• Dyrektywa prewencji indywidualnej

Prewencja indywidualna - sąd wymierza karę kierując się celem wychowawczym i zapobiegawczym;

Celem kary może być ( co się chce osiągnąć wymierzając karę? ):

• Wychowanie,

• Zapobieganie;

POPRAWA JURYDYCZNA - oznacza brak powrotu do przestępstwa.

• Dyrektywa prewencji ogólnej

Prewencja generalna - kształtowanie świadomości w społeczeństwie; sąd wymierza taką karę aby ona uzyskała akceptację w społeczeństwie ( nie jak kiedyś - by społeczeństwo się bało ).

Kodeks karny określa także szczególne wskazania co do wymiaru kary.

Te okoliczności wymienione są w art.53.§2; są to:

1. Motywacja i sposób zachowania się sprawcy (np. można nieumyślnie kogoś zabić lub dźgać ofiarę nożem);

2. Współdziałanie z nieletnim w popełnieniu przestępstwa ( zawsze oceniane nagannie );

3. Rodzaj i rozmiar obowiązków, które ciążyły na sprawcy, a ten ich nie wykonał;

Okoliczności, które zawsze są brane pod uwagę:

4. Właściwości i warunki osobiste sprawcy;

5. Sposób zachowania się sprawcy po popełnieniu przestępstwa;

6. Naprawienie wyrządzonej szkody;

7. Rola pokrzywdzonego w popełnieniu przestępstwa ( czy pokrzywdzony sprowokował ).

Inne dyrektywy wymiaru kary w stosunku do młodocianych, sąd w pierwszej kolejności kieruje się prewencją indywidualną Art. 54. [Kara wymierzona nieletniemu] § 1. Wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować.

Złagodzenie lub obostrzenie wymiaru kary:

Kodeks karny przewiduje modyfikację ustawowego i sądowego wymiaru kary. Ta modyfikacja polega albo na złagodzeniu wymiaru kary albo na zaostrzeniu, są to:

• Instytucje nadzwyczajnego złagodzenia kary:

• Nadzwyczajne złagodzenie kary,

• Odstąpienie od wymierzenia kary,

• Instytucje obostrzenia wymiaru kary:

• Recydywa,

• Występek o charakterze chuligańskim,

• Popełnienie przestępstwa w zorganizowanej grupie lub związku przestępnym,

• Zawodowość popełnienia przestępstwa,

• Popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym.

Zbieg nadzwyczajnego złagodzenia z nadzwyczajnym obostrzeniem wymiaru kary:

Dyrektywy są na tyle ważne, że niekiedy zbiega się nadzwyczajne złagodzenie z nadzwyczajnym obostrzeniem wymiaru kary ( np. sprawca popełnia przestępstwo w obronie koniecznej i jest recydywistą ) art.57.

Art. 57. [Zbieg podstaw nadzwyczajnego złagodzenia i obostrzenia kary] § 1. Jeżeli zachodzi kilka niezależnych od siebie podstaw do nadzwyczajnego złagodzenia albo obostrzenia kary, sąd może tylko jeden raz karę nadzwyczajnie złagodzić albo obostrzyć, biorąc pod uwagę łącznie zbiegające się podstawy łagodzenia albo obostrzenia.

§ 2. Jeżeli zbiegają się podstawy nadzwyczajnego złagodzenia i obostrzenia, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie albo obostrzenie kary.

Sąd na podstawie całokształtu sprawy ocenia, czy konkretny przypadek zasługuje na szczególne złagodzenie czy obostrzenie wymiaru kary. Zawsze może zrobić to tylko raz - raz złagodzić / raz obostrzyć (np. są 3 okoliczności obostrzające sąd tylko raz może obostrzyć, nie 3 razy).

Zasada ultima ratio kary pozbawienia wolności: art.58.

Art. 58. [Wybór rodzaju kary] § 1. Jeżeli ustawa przewiduje możliwość wyboru rodzaju kary, sąd orzeka karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania tylko wtedy, gdy inna kara lub środek karny nie może spełnić celów kary.

§ 2. Grzywny nie orzeka się, jeżeli dochody sprawcy, jego stosunki majątkowe lub możliwości zarobkowe uzasadniają przekonanie, że sprawca grzywny nie uiści i nie będzie jej można ściągnąć w drodze egzekucji.

§ 3. Jeżeli przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności nie przekraczającą 5 lat, sąd może orzec zamiast kary pozbawienia wolności grzywnę albo karę ograniczenia wolności, w szczególności jeżeli orzeka równocześnie środek karny.

§ 4. Przepisu § 3 nie stosuje się do sprawcy występku umyślnego, który był uprzednio skazany na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 6 miesięcy bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, oraz do sprawcy występku o charakterze chuligańskim.

• Nowy wiodący przepis;

• Chodzi tutaj o przestępczość drobną i średnią;

• Po co za te przestępstwa skazywać sprawcę na karę pozbawienia wolności, skoro są inne kary równie skuteczne;

• Bezwzględna kara pozbawienia wolności powinna być orzekana wyjątkowo;

• Przykłady:

• Art. 222. [Naruszenie nietykalności funkcjonariusza] § 1. Kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. mamy sankcję alternatywną to przy tej dyrektywie sąd powinien orzec karę grzywny lub karę ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności;

• Art.58§2;

• Art.58§3 dot. przestępstw o średnim ciężarze gatunkowym; kara do 5 lat pozbawienia wolności, zatem mogą to być nawet czyny zabójstwa uprzywilejowanego, jak eutanazja.

• Jeśli przestępstwo zagrożone jest wyłącznie kara pozbawienia wolności do lat 5, sąd może uznać, że taka kara jest bezcelowa i może orzec karę grzywny, karę ograniczenia wolności, czy warunkowe zawieszenie kary pozbawienia wolności, zwłaszcza gdy dodatkowo orzeczone są środki karne;

• Instytucji zamiany kary na łagodniejszą nie można zastosować wobec sprawcy przestępstwa umyślnego, skazanego na k.p.w. na co najmniej 6 m-cy, oraz do sprawcy występków o charakterze chuligańskim Art.58§4 ( opór środowiska naukowego, bo bardzo trudno skonstruować pojęcie występku chuligańskiego, trudno jest ocenić kto jest chuliganem, a kto nie )

Odstąpienie od wymierzenia kary:

Art. 59. [Odstąpienie od wymierzenia kary] § 1. Jeżeli przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat albo alternatywnie karami wymienionymi w art. 32 pkt 1-3 i społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna, sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli orzeka równocześnie środek karny, a cele kary zostaną przez ten środek spełnione.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do sprawcy występku o charakterze chuligańskim.

Dotyczy czynów zagrożonych k.p.w. nie więcej niż 3 lata; albo karą grzywny, lub karą ograniczenia wolności. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary i poprzestać na orzeczeniu środka karnego.

Nadzwyczajne złagodzenie kary:

Polega na wymierzeniu kary łagodniejszego rodzaju, bądź polega na orzeczeniu kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia.

Przesłanki ( podstawy ) do nadzwyczajnego złagodzenia kary:

1. W wypadkach wskazanych w ustawie ( np. przekroczenie granic obrony koniecznej, usiłowanie nieudolne, czynny żal przy usiłowaniu; w części ogólnej k.k. );

2. Art.10§2 k.k. - nieletni, który może ponosić odpowiedzialność na podstawie k.k. w takim wypadku sąd na podstawie art.10§3 może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary;

3. Młodociani - art.60§1 - jeżeli za tym przemawiają względy wychowawcze; młodociany - w chwili popełnienia czynu nie ukończył 21 lat, a w chwili orzekania 24 lat;

4. art.60§2 - Szczególnie uzasadnione przypadki; sąd dochodzi do wniosku, że nawet najniższa kara przewidziana w sankcji jest niewspółmierna, w przypadku:

• pojednania sprawcy z pokrzywdzonym ( mediacja ),

• postawa sprawcy po popełnieniu czynu,

• następstwa wynikające z popełnienia czynu, które odnoszą się do sprawcy lub osób mu najbliższych, a czyn sprawcy miał charakter nieumyślny ( sprawca spowodował pożar w domu, zona i dzieci zginęli, a on przeżył ).

Kodeks karny przewiduje nadzwyczajne złagodzenie kary fakultatywne i obligatoryjne na specjalnych zasadach tzw. mały świadek koronny ( art.60 §3,4i5 )

Obligatoryjne kiedy sąd musi zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, bo sprawca ujawnia informacje;

Fakultatywne na wniosek prokuratora.

Zasady nadzwyczajnego złagodzenia kary - art.60§6

Uzależnione od kategorii czynu:

• zbrodnie - nadzwyczajne złagodzenie kary polega na obniżeniu dolnej granicy ustawowego zagrożenia od 1/3 ( przy 9 latach - 3 lata );

• występki





zagrożone zagrożone

k.p.w. powyżej k.p.w. niższą niż rok

roku





sąd może orzec sąd może orzec karę

karę grzywny, wolnościową

ograniczenia karę grzywny lub

wolności lub karę ograniczenia

k.p.w. wolności

Odstąpienie od wymierzenia kary:

3 podstawy:

.

1. Art. 59. [Odstąpienie od wymierzenia kary] § 1. Jeżeli przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat albo alternatywnie karami wymienionymi w art. 32 pkt 1-3 i społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna, sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli orzeka równocześnie środek karny, a cele kary zostaną przez ten środek spełnione.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do sprawcy występku o charakterze chuligańskim

2. Art. 60. § 7. Jeżeli czyn zagrożony jest alternatywnie karami wymienionymi w art. 32 pkt 1-3, nadzwyczajne złagodzenie kary polega na odstąpieniu od wymierzenia kary i orzeczeniu środka karnego wymienionego w art. 39 pkt 2-8; przepisu art. 61 § 2 nie stosuje się.

3. Art. 61. [Podrzędna rola sprawcy w popełnieniu przestępstwa] § 1. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary w wypadkach przewidzianych w ustawie oraz w wypadku określonym w art. 60 § 3, zwłaszcza gdy rola sprawcy w popełnieniu przestępstwa była podrzędna, a przekazane informacje przyczyniły się do zapobieżenia popełnieniu innego przestępstwa.

§ 2. Odstępując od wymierzenia kary, sąd może również odstąpić od wymierzenia środka karnego, chociażby jego orzeczenie było obowiązkowe.

Art.61. odstąpienie od wymierzenia kary, ale może polegać również na odstąpieniu od wymierzenia środka karnego. jakie są to sytuacje ? art.60.§3 - mały świadek koronny.

‌ SĄDOWY I USTAWOWY WYMIAR KARY

Ustawowy wymiar kary:

• jest to wymiar kary określony w ustawie ( w k.k. i innych ustawach dodatkowych );

• jest to zarówno sankcja karna, jak również wszystkie przepisy części ogólnej, które odnoszą się do kwestii odpowiedzialności karnej.

Sądowy wymiar kary:

• jest to orzeczenie konkretnej kary w stosunku do konkretnej sprawy/czynu przestępnego;

• sądowy wymiar kary musi mieścić się w ustawowym wymiarze kary.

Zasady i dyrektywy wymiaru kary sądowej:

Zasady o charakterze generalnym:

5. zasada swobodnego uznania - sąd wymierza karę wg swego uznania ( nie oznacza to dowolności, bo wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia ) Art. 53. [Wymiar kary]

§ 1. Sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

6. Zasada indywidualizacji kary:

• w szerokim znaczeniu - oznacza, że sąd dostosuje karę do konkretnego sprawcy;

• W węższym znaczeniu Art. 55. [Okoliczności wpływające na wymiar kary] Okoliczności wpływające na wymiar kary uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą.

7. Zasada oznaczoności kary - kara musi być określona w wyroku co do rodzaju i co do wymiaru, skazany musi wiedzieć jak kształtuje się jego odpowiedzialność karna;

8. Zasada humanitaryzmu - ujęta w Art. 3. [Zasady humanitaryzmu] Kary oraz inne środki przewidziane w tym kodeksie stosuje się z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu, w szczególności z poszanowaniem godności człowieka. odnosi się do każdego sprawcy i każdej sytuacji, do każdego rozstrzygnięcia, np. kara zbyt dolegliwa na tle zachowania sprawcy.

Dyrektywy sądowego wymiaru kary - wskazówki ustawodawcy skierowane do sędziego, które mówią nam o kryteriach doboru kary. Art. 53. [Wymiar kary] § 1. Sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

§ 2. Wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego.

§ 3. Wymierzając karę sąd bierze także pod uwagę pozytywne wyniki przeprowadzonej mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą albo ugodę pomiędzy nimi osiągniętą w postępowaniu przed sądem lub prokuratorem.

4 DYREKTYWY (jedną określa się jako zasadę):

• Zasada winy ( dyrektywa winy ) - limituje sędziowski wymiar kary, tzn. kara nie może przekroczyć stopnia winy sprawcy; wina wyznacza górną granicę kary; WINA - to zarzucalność czynu, zatem mówi nam o granicach, w jakich sprawca będzie odpowiadać; WYSOKI STOPIEŃ ZAWINIENIA kara w górnej granicy zagrożenia; MNIEJSZA WINA kara w niższej granicy zagrożenia;

• 3 równorzędne ( komplementarne ) dyrektywy sądowego wymiaru kary:

• Dyrektywa sprawiedliwościowa - art.53.§1 - współmierność kary do stopnia społecznej szkodliwości czynu; STOPIEŃ SPOLECZNEJ SZKODLIWOŚCI zdefiniowany w art.115.§2 Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Okoliczności, które mogą kształtować wymiar kary:

• Dobro, w które godzi czyn ( najważniejsze dobro życie człowieka ),

• Następstwa wynikające z czynu ( np. w wyniku czynu sprawcy może dojść do śmierci 5 osób albo zniszczenia mienia ),

• Rozmiar szkody,

• Okoliczności popełnienia czynu.

ZATEM na stopień szkodliwości czynu wpływa wszystko to, z czego składa się czyn.

• Dyrektywa prewencji indywidualnej

Prewencja indywidualna - sąd wymierza karę kierując się celem wychowawczym i zapobiegawczym;

Celem kary może być ( co się chce osiągnąć wymierzając karę? ):

• Wychowanie,

• Zapobieganie;

POPRAWA JURYDYCZNA - oznacza brak powrotu do przestępstwa.

• Dyrektywa prewencji ogólnej

Prewencja generalna - kształtowanie świadomości w społeczeństwie; sąd wymierza taką karę aby ona uzyskała akceptację w społeczeństwie ( nie jak kiedyś - by społeczeństwo się bało ).

Kodeks karny określa także szczególne wskazania co do wymiaru kary.

Te okoliczności wymienione są w art.53.§2; są to:

8. Motywacja i sposób zachowania się sprawcy (np. można nieumyślnie kogoś zabić lub dźgać ofiarę nożem);

9. Współdziałanie z nieletnim w popełnieniu przestępstwa ( zawsze oceniane nagannie );

10. Rodzaj i rozmiar obowiązków, które ciążyły na sprawcy, a ten ich nie wykonał;

Okoliczności, które zawsze są brane pod uwagę:

11. Właściwości i warunki osobiste sprawcy;

12. Sposób zachowania się sprawcy po popełnieniu przestępstwa;

13. Naprawienie wyrządzonej szkody;

14. Rola pokrzywdzonego w popełnieniu przestępstwa ( czy pokrzywdzony sprowokował ).

Inne dyrektywy wymiaru kary w stosunku do młodocianych, sąd w pierwszej kolejności kieruje się prewencją indywidualną Art. 54. [Kara wymierzona nieletniemu] § 1. Wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować.

Złagodzenie lub obostrzenie wymiaru kary:

Kodeks karny przewiduje modyfikację ustawowego i sądowego wymiaru kary. Ta modyfikacja polega albo na złagodzeniu wymiaru kary albo na zaostrzeniu, są to:

• Instytucje nadzwyczajnego złagodzenia kary:

• Nadzwyczajne złagodzenie kary,

• Odstąpienie od wymierzenia kary,

• Instytucje obostrzenia wymiaru kary:

• Recydywa,

• Występek o charakterze chuligańskim,

• Popełnienie przestępstwa w zorganizowanej grupie lub związku przestępnym,

• Zawodowość popełnienia przestępstwa,

• Popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym.

Zbieg nadzwyczajnego złagodzenia z nadzwyczajnym obostrzeniem wymiaru kary:

Dyrektywy są na tyle ważne, że niekiedy zbiega się nadzwyczajne złagodzenie z nadzwyczajnym obostrzeniem wymiaru kary ( np. sprawca popełnia przestępstwo w obronie koniecznej i jest recydywistą ) art.57.

Art. 57. [Zbieg podstaw nadzwyczajnego złagodzenia i obostrzenia kary] § 1. Jeżeli zachodzi kilka niezależnych od siebie podstaw do nadzwyczajnego złagodzenia albo obostrzenia kary, sąd może tylko jeden raz karę nadzwyczajnie złagodzić albo obostrzyć, biorąc pod uwagę łącznie zbiegające się podstawy łagodzenia albo obostrzenia.

§ 2. Jeżeli zbiegają się podstawy nadzwyczajnego złagodzenia i obostrzenia, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie albo obostrzenie kary.

Sąd na podstawie całokształtu sprawy ocenia, czy konkretny przypadek zasługuje na szczególne złagodzenie czy obostrzenie wymiaru kary. Zawsze może zrobić to tylko raz - raz złagodzić / raz obostrzyć (np. są 3 okoliczności obostrzające sąd tylko raz może obostrzyć, nie 3 razy).

Zasada ultima ratio kary pozbawienia wolności: art.58.

Art. 58. [Wybór rodzaju kary] § 1. Jeżeli ustawa przewiduje możliwość wyboru rodzaju kary, sąd orzeka karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania tylko wtedy, gdy inna kara lub środek karny nie może spełnić celów kary.

§ 2. Grzywny nie orzeka się, jeżeli dochody sprawcy, jego stosunki majątkowe lub możliwości zarobkowe uzasadniają przekonanie, że sprawca grzywny nie uiści i nie będzie jej można ściągnąć w drodze egzekucji.

§ 3. Jeżeli przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności nie przekraczającą 5 lat, sąd może orzec zamiast kary pozbawienia wolności grzywnę albo karę ograniczenia wolności, w szczególności jeżeli orzeka równocześnie środek karny.

§ 4. Przepisu § 3 nie stosuje się do sprawcy występku umyślnego, który był uprzednio skazany na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 6 miesięcy bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, oraz do sprawcy występku o charakterze chuligańskim.

• Nowy wiodący przepis;

• Chodzi tutaj o przestępczość drobną i średnią;

• Po co za te przestępstwa skazywać sprawcę na karę pozbawienia wolności, skoro są inne kary równie skuteczne;

• Bezwzględna kara pozbawienia wolności powinna być orzekana wyjątkowo;

• Przykłady:

• Art. 222. [Naruszenie nietykalności funkcjonariusza] § 1. Kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. mamy sankcję alternatywną to przy tej dyrektywie sąd powinien orzec karę grzywny lub karę ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności;

• Art.58§2;

• Art.58§3 dot. przestępstw o średnim ciężarze gatunkowym; kara do 5 lat pozbawienia wolności, zatem mogą to być nawet czyny zabójstwa uprzywilejowanego, jak eutanazja.

• Jeśli przestępstwo zagrożone jest wyłącznie kara pozbawienia wolności do lat 5, sąd może uznać, że taka kara jest bezcelowa i może orzec karę grzywny, karę ograniczenia wolności, czy warunkowe zawieszenie kary pozbawienia wolności, zwłaszcza gdy dodatkowo orzeczone są środki karne;

• Instytucji zamiany kary na łagodniejszą nie można zastosować wobec sprawcy przestępstwa umyślnego, skazanego na k.p.w. na co najmniej 6 m-cy, oraz do sprawcy występków o charakterze chuligańskim Art.58§4 ( opór środowiska naukowego, bo bardzo trudno skonstruować pojęcie występku chuligańskiego, trudno jest ocenić kto jest chuliganem, a kto nie )

Odstąpienie od wymierzenia kary:

Art. 59. [Odstąpienie od wymierzenia kary] § 1. Jeżeli przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat albo alternatywnie karami wymienionymi w art. 32 pkt 1-3 i społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna, sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli orzeka równocześnie środek karny, a cele kary zostaną przez ten środek spełnione.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do sprawcy występku o charakterze chuligańskim.

Dotyczy czynów zagrożonych k.p.w. nie więcej niż 3 lata; albo karą grzywny, lub karą ograniczenia wolności. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary i poprzestać na orzeczeniu środka karnego.

Nadzwyczajne złagodzenie kary:

Polega na wymierzeniu kary łagodniejszego rodzaju, bądź polega na orzeczeniu kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia.

Przesłanki ( podstawy ) do nadzwyczajnego złagodzenia kary:

5. W wypadkach wskazanych w ustawie ( np. przekroczenie granic obrony koniecznej, usiłowanie nieudolne, czynny żal przy usiłowaniu; w części ogólnej k.k. );

6. Art.10§2 k.k. - nieletni, który może ponosić odpowiedzialność na podstawie k.k. w takim wypadku sąd na podstawie art.10§3 może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary;

7. Młodociani - art.60§1 - jeżeli za tym przemawiają względy wychowawcze; młodociany - w chwili popełnienia czynu nie ukończył 21 lat, a w chwili orzekania 24 lat;

8. art.60§2 - Szczególnie uzasadnione przypadki; sąd dochodzi do wniosku, że nawet najniższa kara przewidziana w sankcji jest niewspółmierna, w przypadku:

• pojednania sprawcy z pokrzywdzonym ( mediacja ),

• postawa sprawcy po popełnieniu czynu,

• następstwa wynikające z popełnienia czynu, które odnoszą się do sprawcy lub osób mu najbliższych, a czyn sprawcy miał charakter nieumyślny ( sprawca spowodował pożar w domu, zona i dzieci zginęli, a on przeżył ).

Kodeks karny przewiduje nadzwyczajne złagodzenie kary fakultatywne i obligatoryjne na specjalnych zasadach tzw. mały świadek koronny ( art.60 §3,4i5 )

Obligatoryjne kiedy sąd musi zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, bo sprawca ujawnia informacje;

Fakultatywne na wniosek prokuratora.

Zasady nadzwyczajnego złagodzenia kary - art.60§6

Uzależnione od kategorii czynu:

• zbrodnie - nadzwyczajne złagodzenie kary polega na obniżeniu dolnej granicy ustawowego zagrożenia od 1/3 ( przy 9 latach - 3 lata );

• występki





zagrożone zagrożone

k.p.w. powyżej k.p.w. niższą niż rok

roku





sąd może orzec sąd może orzec karę

karę grzywny, wolnościową

ograniczenia karę grzywny lub

wolności lub karę ograniczenia

k.p.w. wolności

Odstąpienie od wymierzenia kary:

3 podstawy:

.

4. Art. 59. [Odstąpienie od wymierzenia kary] § 1. Jeżeli przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat albo alternatywnie karami wymienionymi w art. 32 pkt 1-3 i społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna, sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli orzeka równocześnie środek karny, a cele kary zostaną przez ten środek spełnione.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do sprawcy występku o charakterze chuligańskim

5. Art. 60. § 7. Jeżeli czyn zagrożony jest alternatywnie karami wymienionymi w art. 32 pkt 1-3, nadzwyczajne złagodzenie kary polega na odstąpieniu od wymierzenia kary i orzeczeniu środka karnego wymienionego w art. 39 pkt 2-8; przepisu art. 61 § 2 nie stosuje się.

6. Art. 61. [Podrzędna rola sprawcy w popełnieniu przestępstwa] § 1. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary w wypadkach przewidzianych w ustawie oraz w wypadku określonym w art. 60 § 3, zwłaszcza gdy rola sprawcy w popełnieniu przestępstwa była podrzędna, a przekazane informacje przyczyniły się do zapobieżenia popełnieniu innego przestępstwa.

§ 2. Odstępując od wymierzenia kary, sąd może również odstąpić od wymierzenia środka karnego, chociażby jego orzeczenie było obowiązkowe.

Art.61. odstąpienie od wymierzenia kary, ale może polegać również na odstąpieniu od wymierzenia środka karnego. jakie są to sytuacje ? art.60.§3 - mały świadek koronny.

‌ ‌‌




9

STRONA PODMIOTOWA

STRONA PRZEDMIOTOWA

PODMIOT:

• Wiek;

• Poczytalność;

• Szczególna właściwość podmiotu

PRZEDMIOT OCHRONY/ZAMACHU:

•Dobro objęte ochroną

USTAWOWE ZNAMIONA PRZESTĘPSTWA

---