Przedmiot : Rozpoznawanie problemów i potrzeb osoby chorej i niesamodzielnej
„ Rozpoznawanie potrzeb osoby obłożnie chorej „
Współczesna medycyna - pomimo imponującego rozwoju niektórych jej dziedzin, wciąż jeszcze nie dysponuje wiedzą, pozwalającą na ocenę poziomu odczuć chorego, którego stan określa się jednym słowem: nieprzytomny.
Czy brak reakcji na sygnały z zewnątrz oznacza, że chory nie odbiera tych sygnałów? Czy można mieć pewność, że nie odczuwa bólu, smutku, lęku? Wdzięczności za troskliwą opiekę? Pacjent, który sygnalizuje swoje potrzeby, chociaż jego ciało jest bezwładne, jak i ten, z którym nawiązanie kontaktu nie jest możliwe - wymagają niemal identycznych zabiegów pielęgnacyjnych. W szpitalu - wykwalifikowany personel medyczny wykonuje je bez trudu. Kiedy funkcje szpitala musi przejąć dom - sprawowanie prawidłowej opieki nad chorym wydaje się niewykonalne. Ale jest możliwe. Zwłaszcza wówczas, gdy wyobraźnię i zdolność współodczuwania uzupełnimy kilkoma praktycznymi umiejętnościami.
Chyba żadne ze spotkań w życiu człowieka nie jest tak nieuniknione, jak spotkanie z chorobą. Swoją lub bliskiej osoby; atakującą gwałtownie lub powoli i podstępnie; poddającą się sprawdzonym procedurom medycznym lub odporną na wszelkie zabiegi terapeutyczne. Zwykłe przeziębienie, ostra grypa, złamanie którejś z kończyn czy operacja usunięcia wyrostka robaczkowego - stają się powodem znacznych zaburzeń rytmu życia chorego i jego rodziny. Jednak świadomość, że z każdym kolejnym dniem przybliża się termin powrotu „do normy” sprawia, że pielęgnowanie (a często - rozpieszczanie) takiego pacjenta staje się dla jego bliskich okazją do zademonstrowania swojej troskliwości, czułości, pomysłowości... Znacznie trudniej jest utrzymać stan pełnej optymizmu gotowości, gdy któryś z domowników - dotychczas aktywnie uczestniczący w życiu rodziny - zapadnie na chorobę przewlekłą, wymagającą stałego (lub prawie stałego) leżenia w łóżku przez wiele tygodni, miesięcy, czasem - lat. Gdy - z różnych powodów - nie jest możliwe umieszczenie chorego w szpitalu, hospicjum, specjalistycznej placówce opiekuńczej ani zatrudnienie osoby, która podejmie się stałej opieki pielęgniarskiej nad pacjentem. I gdy chory pragnie przebywać w domu, zdając się na umiejętności i dobre chęci swoich najbliższych. Reorganizacja życia codziennego, uwzględniająca zarówno potrzeby osoby chorej, jak i możliwości członków rodziny, nie jest zadaniem łatwym. Ale nie jest niewykonalne.
Jakiekolwiek są rokowania i prognozy - chory ma prawo do nadziei i opieki, uwzględniającej jego, nawet niewypowiedziane potrzeby. Jeśli nie opuszcza łóżka, ale jest w stanie, pozwalającym na utrzymywanie kontaktu z otoczeniem - niech to otoczenie będzie przyjazne i kojące. Jeśli przedtem był człowiekiem aktywnym, towarzyskim - postawmy mu przy łóżku telefon i sporządźmy harmonogram wizyt przyjaciół, by jak najmniej doskwierała mu samotność. Jeśli zawsze najważniejsza była dla niego rodzina - nie pozbawiajmy go teraz szansy na czynny udział w jej funkcjonowaniu. Otwarte drzwi i dzwonek przy łóżku czy choćby metalowa łyżeczka w szklance pozwolą mu zasygnalizować potrzebę rozmowy, podzielenia się przemyśleniami. Jeśli lubił czytać i teraz chce nadrobić zaległości - sporządźmy mu wygodny pulpit, który - umieszczony na łóżku - pozwoli rozłożyć ciężki tom lub nieporęczne czasopismo. I nigdy nie okazujmy przy nim smutku, zniecierpliwienia, nawet zmęczenia. Może to odczuć boleśniej niż samą chorobę.
Punkt centralny - łóżko
Najbardziej odpowiednie jest łóżko typu szpitalnego - lekkie, dość wysokie, o konstrukcji umożliwiającej zmianę ułożenia chorego. Jeśli nie ma możliwości wypożyczenia takiego sprzętu - warto zwykły, domowy tapczan ustawić na klockach lub cegłach w taki sposób, by jego wysokość osiągnęła ok. 70 cm. Osoba pielęgnująca nie musi się wówczas nadmiernie pochylać, a chory - jeśli jego stan pozwala na czasowe opuszczanie łóżka - swobodniej podnosi się z pozycji siedzącej.
Materac powinien być elastyczny (z lateksu lub innego tworzywa mikroporowatego), najlepiej o powierzchni falistej, która przy każdym ruchu lekko uciska inny fragment ciała.
Prześcieradło - starannie wyprasowane (bez zagięć i załamań) i dobrze naciągnięte: brzegi podłożone pod materac lub nawet przypięte dużymi, mocnymi agrafkami. Ważne jest, aby ani prześcieradło, ani bielizna osobista chorego nie powodowały podrażnień skóry, nie „uwierały”.
Wielkość i liczbę poduszek należy dostosować do życzeń chorego (uwzględniając zalecenia lekarza). Do ułożenia w pozycji półleżącej lub siedzącej można użyć ruchomej ramy o regulowanym kącie nachylenia, tapicerskiego lub drewnianego klina, podłożonego pod materac albo złożonego w kostkę koca.
Aby ułatwić choremu samodzielną zmianę pozycji wskazane jest umocowanie w „nogach” łóżka taśmy z uchwytem, ułożonej zawsze w zasięgu rąk.
Odrobina komfortu
Długotrwałe przebywanie w łóżku, z ograniczoną możliwością zmiany pozycji, sprawia, że po pewnym czasie boli już wszystko - plecy, pięty, stopy, pośladki. I nawet jeśli chory cierpliwie znosi te dodatkowe dolegliwości - warto i można im zapobiegać. Gdy chory przyjmuje pozycję siedzącą, kręgosłup - w miejscu jego naturalnego wygięcia, w okolicy lędźwiowej - powinien być podparty niewielką poduszeczką. Pod ugięte kolana należy podkładać - okresowo - miękki wałek ze zwiniętego koca lub ręcznika; w przerwach - masować nogi (od stóp, w kierunku serca), by nie dopuścić do zaburzeń krążenia. Przestrzeń między stopami a krawędzią łóżka wypełnić np. owiniętymi w koc książkami, by zapewnić choremu stabilne podparcie. W tej pozycji najbardziej narażone na ucisk są pośladki i pięty. Do ich ochrony można użyć przygotowanych domowymi sposobami „amortyzatorów”. Pod pięty (i łokcie) podłożyć np. krążki z waty, pod pośladki - gumowe koło, wypełnione powietrzem (do połowy), pokryte płóciennym pokrowcem i natalkowane, albo poduszeczki, wypełnione siemieniem lnianym. Działania takie są szczególnie ważne. Niosą bowiem doraźną ulgę w cierpieniu, ale nie tylko. Chronią również przed pojawieniem się dodatkowych dolegliwości, często występujących u obłożnie chorych - przed odleżynami.
Odleżyny i inne powikłania
Odleżyny najczęściej powstają na pośladkach w okolicy kości ogonowej i krzyżowej, wzdłuż kręgosłupa, łopatek, na piętach i łokciach, a u chorych leżących na boku - w okolicy stawu biodrowego, po wewnętrznej stronie kolan i na kostkach. Opiekując się chorym należy często i starannie kontrolować stan jego skóry. Już jej lekkie zaczerwienienie w miejscu narażonym na ucisk może wskazywać na rozpoczęcie się procesu tworzenia odleżyn.
Można ten proces powstrzymać, przestrzegając kilka podstawowych zasad:
dbać, by łóżko chorego było wygodne, a pościel - zawsze świeża i sucha;
miejsca narażone na ucisk - delikatnie nacierać kostkami lodu, umieszczonymi w foliowym woreczku;
pobudzać krążenie, stosując lekki masaż skóry z użyciem np. spirytusu salicylowego, wody z octem, wody kolońskiej (po zakończeniu masażu - pudrować talkiem).
Jeśli skóra jest silnie zaczerwieniona, siniejąca - nacieranie należy ograniczyć do okolic miejsca podrażnionego, a samo zasinienie utrzymywać w stanie suchym, przysypując je odkażającą zasypką (np. dermatolem). W przypadku wystąpienia głębokich zmian - poprosić o pomoc lekarza. Niemniej bolesne i dokuczliwe są odparzenia. Powstają zazwyczaj w miejscach, gdzie stykają się ze sobą dwie powierzchnie skóry (w pachwinach, pod pachami). Aby do nich nie dopuścić, należy starannie osuszyć skórę po każdym myciu, a miejsca zagrożone przesypywać talkiem. Przy silnym zaczerwienieniu - przecierać spirytusem i przykładać płaski kawałek wyjałowionej gazy. Przy zmianach sączących - nie stosować talku.
Groźną komplikacją przy długotrwałym leżeniu bywa również zapalenie płuc. Ryzyko można zmniejszyć, jeśli:
pokój chorego będzie często wietrzony;
sam chory da się nakłonić do wykonywania ćwiczeń oddechowych - głębokich wdechów i wydechów;
krążenie w płucach będzie pobudzane przez nacieranie klatki piersiowej i pleców roztworem alkoholu i oklepywanie dłonią, ułożoną w taki sposób, by przy zetknięciu ze skórą chorego tworzyła się poduszka powietrzna.
Oczekując na powrót do zdrowia, warto również zadbać o stan mięśni i stawów. Napinanie mięśni, najdrobniejsze nawet ruchy, zmiana pozycji, a - jeśli to możliwe i nie ma przeciwwskazań - proste ćwiczenia fizyczne zwiększają odporność, zapobiegają chorobom wtórnym (np. tworzeniu się zakrzepów) i - co także niezwykle ważne - łagodne, psychiczne skutki długotrwałej choroby.
Nieuniknione - WC w łóżku
Dla chorego, który nie opuszcza łóżka, ale kontroluje potrzeby swojego organizmu, należy przygotować basen, umożliwiający w miarę bezstresowe oddawanie stolca. Zamiast basenu można też używać niewysokiej miski o płaskim brzegu, pozwalającym na wygodne umieszczenie naczynia pod pośladkami osoby leżącej. Mężczyznom przy oddawaniu moczu podaje się tzw. kaczkę lub zwykły słoik. Kiedy przewidujemy, że chory może zanieczyścić się bez uprzedzenia - warto starannie przygotować się na taką ewentualność. W sklepach ze sprzętem rehabilitacyjnym można nabyć specjalnie skonstruowany materac, znacznie ułatwiający tego rodzaju zabiegi pielęgnacyjne, ale można także poprzestać na zwykłym łóżku. Cała jego powierzchnia - pod prześcieradłem - powinna być przykryta warstwą folii plastikowej. Na prześcieradle i dolnej części poduszki ułożyć dość szeroki podkład (z folią pod spodem), a pomiędzy udami chorego - od pośladków po dolną część brzucha - umieścić gruby pas ligniny owiniętej gazą i zabezpieczonej (z zewnątrz) folią. Dodatkowo owinąć ciało chorego trójkątnym płóciennym płatem, umocowanym jak dziecięca pieluszka. (Z pewnością wygodniejsze w użyciu są znajdujące się w sprzedaży jednorazowe podkłady i pieluchomajtki dla dorosłych - ale zdarzają się sytuacje, kiedy trzeba sobie poradzić i bez nich.) Bez względu na rodzaj zabezpieczeń - przy każdorazowej ich zmianie - bardzo starannie oczyścić i umyć chorego, nie zapominając o delikatnym wmasowaniu płynu do nacierania i o natłuszczeniu (kremem lub oliwką) skóry na pośladkach.
KONTROLA CZYNNOŚCI ŻYCIOWYCH
Zawsze w razie choroby należy zasięgnąć porady lekarza, a nie leczyć na własną rękę. Przy wystąpieniu ostrych objawów zagrażających życiu trzeba wezwać pogotowie ratunkowe, w innych przypadkach zaś zamówić wizytę lekarza do domu. Tętno i oddech pozwalają ocenić przebieg zasadniczych czynności życiowych: pracy serca i wymiany gazowej zachodzącej w ustroju. Obserwacja ta odgrywa ważną rolę w ocenie stanu chorego, pozwala na wyciągnięcie wniosków o pracy najważniejszych narządów i układów ustroju, jak serce, krążenie i oddychanie.
WSPARCIE PSYCHICZNE
Chory może być niespokojny i przerażony swoją sytuacją zdrowotną, a czasem perspektywą spędzenia dłuższego czasu, nawet niekiedy reszty życia w łóżku. Mogą się pojawić lęki i stany depresyjne. Skupienie uwagi na sobie może spowodować silne przeżywanie cierpienia. Pojawiają się pytania: „Dlaczego przytrafiło się to właśnie mnie?", a rozdrażnienie znajduje ujście w zachowaniu się wobec osoby pielęgnującej. W takim przypadku trzeba wysłuchać i przyjąć ze spokojem nawet wybuch nieuzasadnionego gniewu. Nie wolno dopuścić do tego, aby chory rozmyślał i użalał się nad swoim stanem. Trzeba mu pomóc uwierzyć, że może być lepiej i tak będzie, jeżeli on będzie tego naprawdę chciał i współpracował z lekarzem. Chory pragnie czuć się bezpiecznie, chce wiedzieć, że jest w dobrych rękach. Pożądaną atmosferę zaufania i bezpieczeństwa można stworzyć, panując nad sobą i sytuacją, postępując spokojnie i konsekwentnie. Z chorym trzeba się obchodzić delikatnie, ale stanowczo, rozmawiać ciepło i serdecznie, wspierając go swoją obecnością, chęcią pomocy i zaangażowanym działaniem.
POMIESZCZENIE DLA CHOREGO, JEGO URZĄDZENIE I WYPOSAŻENIE W SPRZĘT MEDYCZNO-SANITARNY
Liczne urazy lub choroby stwarzają potrzebę przystosowania pokoju do długotrwałego pielęgnowania chorego. Mogą pojawić się związane z tym pewne trudności. Do niezbędnych przedmiotów stanowiących wyposażenie pokoju chorego należy przede wszystkim łóżko, najlepiej z ruchomą ramą pod głowę. Obok łóżka powinna stać szafka lub stolik na osobiste rzeczy chorego. Wskazane jest zainstalowanie dzwonka, domofonu lub innej sygnalizacji, aby można było przyjść na jego wezwanie. Oświetlenie nie powinno oślepiać, najlepiej jeżeli światło będzie padać zza pleców chorego. Niezależnie od tego w pomieszczeniu powinna być lampka nocna. Chorzy często życzą sobie, aby w nocy paliło się światło. Należy pamiętać o przyzwyczajeniach chorego, jego przywiązaniu do pewnych przedmiotów pamiątkowych, kwiatów, zdjęć, obrazów kultu religijnego i nie zmieniać tego. Nie można zapominać o zapewnieniu choremu kontaktu ze światem. Prasa, radio i telewizja pozwolą uniknąć izolacji i osamotnienia, a książki czy ulubione kasety magnetofonowe czy magnetowidowe dostarczą rozrywki. W pokoju powinien się znaleźć sprzęt medyczno-sanitamy niezbędny do pielęgnacji chorego, jak: pesety, worki gumowe, irygator, kaczka, basen, miseczka nerkowa, krążki gumowe, drabinka sznurkowa lub lejce, podpórki pod stopy itp. Materiały opatrunkowe i leki zalecane przez lekarza powinny mieć stałe miejsce. Pokój chorego powinien być odpowiednio nasłoneczniony. W pomieszczeniu powinna być utrzymywana stała wilgotność powietrza oraz temperatura w granicach 18—20C. W czasie wietrzenia prąd powietrza nie może być skierowany wprost na chorego. W długotrwałym leczeniu sprawa wietrzenia, ogrzewania i sprzątania może okazać się szczególnie ważnym elementem opieki na chorym.
OBSERWACJA CHOREGO
W czasie trwania choroby należy osobę chorą obserwować, aby znać jej samopoczucie, dolegliwości, temperaturę, tętno, oddech, wygląd skóry, wiedzieć, jak śpi (spokojnie czy nie), czy ma nudności, kaszel, jak reaguje na leki, czyjej stan poprawia się, czy ustępują objawy chorobowe.
U obłożnie chorego obserwuje się tętno i oddech, a także ciepłotę ciała, wygląd skóry, oczy i wydaliny. Do codziennych czynności osoby pielęgnującej należy pomiar temperatury ciała. Temperaturę można mierzyć pod pachą (przez 10 min), w ustach, pod językiem (8 min) lub w odbycie (w kiszce stolcowej przez 3 min). Za prawidłową temperaturę mierzoną pod pachą przyjmuje się temperaturę od 36C do 37C. Ciepłotę poniżej 36C uważa się za obniżoną, między 37C a 38C nazywa się stanem podgorączkowym, a powyżej 38C gorączką. Najniższa temperatura jest nocą, około północy, najwyższa późnym popołudniem. Pomiaru dokonuje się o stałych porach, a wynik nanosi na kartę temperatury chorego. Tętno mierzy się opuszkami prawej ręki na tętnicy promieniowej (kciuk nie obejmuje nadgarstka). Opuszki przykłada się między kością promieniową a wiązką ścięgien zginaczy, uciskając nieco mocniej aż do wyczucia tętna. Przedramię chorego powinno leżeć swobodnie na kołdrze (lub na stole). Należy sprawdzać szybkość tętna, napięcie (czyli wyczuwalność tętna), czy jest dobrze, słabo, bardzo słabo napięte lub nitkowate oraz rytmiczność, a więc czy uderza zawsze z tą samą siłą i czy przerwy między uderzeniami są jednakowe. Tętno może być miarowe lub niemiarowe. Jeśli jest niemiarowe, mówi się o arytmii. Pomiar wykonuje się przez minutę.
Szybkość tętna, czyli liczba uderzeń na minutę powinna wynosić: u dorosłych 80-100/min; u starców może być wolniejsze i wynosić 80—60/min;
u dzieci zwykle jest szybkie i wynosi najmniej 100/min. Istotną rolę w przebiegu leczenia odgrywa również kontrola i regulacja ciśnienia tętniczego krwi. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia za prawidłowe przyjmuje się wartości ciśnienia nie przekraczające 140/90 mm Hg w wieku średnim i młodym lub 160/95 mm Hg u osób po 60 roku życia. Ciśnienie przekraczające podane wartości określa się jako nadciśnienie. Obserwacja oddechu polega w zasadzie na rejestrowaniu jego częstotliwości, głębokości i rytmiczności. W warunkach normalnych wdech, wydech i następująca przerwa po nich przebiegają rytmicznie, miarowo, cicho i bez wysiłku. Zaburzenia oddechowe mogą niejednokrotnie wskazywać na rodzaj schorzenia. Oddech charczący, głęboki, przez otwarte usta, z odchyleniem głowy do tyłu wskazuje, że oddychanie jest utrudnione przez ślinotok, śluz, krew lub wymioty. Oddech utrudniony (chory łapie powietrze) występuje przy niewydolności krążeniowo-oddechowej. Oddech nierównomierny, raz głośny i głęboki, później szybki i powierzchowny może wystąpić przy zatruciach, niewydolności serca lub uszkodzeniu mózgu. Oddech „goniącego psa" może wystąpić w cukrzycy. Powietrze wydechowe może mieć wówczas zapach acetonu. Przyspieszenie oddechu powyżej 40/min lub zwolnienie poniżej 8/min jest objawem alarmującym, ponieważ może prowadzić do niedotlenienia mózgu. Prawidłowa częstość oddechu wynosi: u noworodka - 40/min; u dzieci 25-30/min; u młodzieży około 20/min; u osób starszych około 20/min. Wygląd skóry może sugerować schorzenia pewnych narządów. Należy zwracać uwagę na kolor skóry (blada, różowa, sina, żółta), warg, małżowin usznych, opuszek palców i paznokci. Istotna jest również wilgotność i elastyczność skóry. Ważne jest też, czy skóra jest spocona czy sucha. Bardzo istotne znaczenie w przebiegu zdrowienia i wykryciu wszelkich nieprawidłowości ma obserwacja wydalin. Należą do nich plwocina, wymiociny, mocz i kał. Plwocina to śluz pochodzący z oskrzeli lub z krtani i nosa. Chory powinien odpluwać plwocinę do specjalnego ciemnego i zakręcanego słoiczka zawierającego roztwór odkażający. Obserwuje się wtedy ilość, konsystencję i zabarwienie plwociny oraz częstotliwość jej odkrztuszania. Bardzo niebezpieczna jest plwocina podbarwiona krwią. Prawidłowa obserwacja wymiocin pod względem ich wyglądu, zapachu i ilości jest bardzo ważna dla rozpoznania choroby przez lekarza. Osoba pielęgnująca powinna przekazać swoje spostrzeżenia o częstotliwości i charakterze wymiotów lekarzowi. Mocz jest kolejną wydaliną podlegającą obserwacji. Trzeba zwracać uwagę na ilość moczu, częstotliwość i przebieg jego oddawania, a także na przejrzystość i barwę. Zmętnienie może powstać na skutek pojawienia się np. krwinek, białka, bakterii, wytrąconych soli mineralnych i z reguły świadczy o stanie zapalnym nerek. Mocz zabarwiony krwią może wskazywać na zapalenie lub uszkodzenie dróg moczowych. Z kolei mocz ciemny, pienisty z reguły występuje przy żółtaczce.
Podobnej obserwacji podlega kał. Zmiany w barwie, formie i konsystencji kału oraz liczby wypróżnień mogą wskazywać na pewne schorzenia.
Wszystkie informacje dotyczące obserwacji chorego trzeba notować i przekazać lekarzowi.
WYKONYWANIE ZALECEŃ LEKARZA
Niewłaściwe podawanie leku może choremu zaszkodzić. Aby tego uniknąć, należy ściśle notować i przestrzegać zaleceń lekarza. Należą do nich przede wszystkim: czas podawania leku (na czczo, przed lub po jedzeniu),częstotliwość (co ile godzin), sposób jego podawania, dokładne odmierzenie dawki, zwłaszcza gdy jest w płynie. Leki należy podawać w pewnych odstępach czasowych. Uniknie się wówczas powstawania niebezpiecznej mieszaniny w żołądku. Zawsze należy przestrzegać terminu ważności leków. Lekarz może również zalecić pewne ćwiczenia, kąpiele, masaże, okłady lub kompresy, które należy wykonywać regularnie. Leki, zwłaszcza silnie działające, powinny być dobrze zabezpieczone przed osobami postronnymi i chorym, aby w chwili depresji i załamania nie stały się przyczyną tragedii.
OPIEKA PIELĘGNACYJNO-HIGIENICZNA
Do zabiegów pielęgnacyjnych wykonywanych u obłożnie chorego należą: mycie całego ciała, dbałość o higienę jamy ustnej, mycie i czesanie włosów, przycinanie paznokci, a także kąpiel higieniczna w wannie oraz stosowanie różnych zabiegów. Mycie ciała rozpoczyna się od oczu, nosa, twarzy, uszu i wysuszenia ich ręcznikiem. Następnie myje się ręce (całą kończynę), klatkę piersiową, plecy i pośladki. Po zmianie wody myje się krocze i nogi od uda po palce stopy. Miejsca w dołku pachowym, w pachwinach oraz w fałdach skórnych po dokładnym osuszeniu przysypuje się talkiem. Higiena jamy ustnej polega na myciu zębów lub protez zębowych i powinna być wykonywana po każdym posiłku. Do czynności pielęgnacyjno-higienicznych należą również: zmiana bielizny osobistej i pościelowej chorego, prześcielanie łóżka, pomoc w posługiwaniu się basenem lub kaczką oraz zmiana podkładów lub pieluch w przypadku nieotrzymania moczu i stolca.
DIETA
Prawidłowe odżywianie jest jednym z najistotniejszych czynników warunkujących zdrowie. W prawidłowym żywieniu chorego ważne jest przestrzeganie określonej ilości pokarmu i liczby posiłków. Organizmowi należy dostarczyć odpowiedniej ilości białka zwierzęcego, szczególnie w postaci mięsa, mleka i twarogu, oraz witamin i soli mineralnych w sokach, owocach i jarzynach. Dieta ogólna jest stosowana przez wszystkich domowników. Dietę lekkostrawną stosuje się w wielu schorzeniach. Unika się w niej potraw powodujących wzdęcia i niestrawność. Częścią postępowania leczniczego jest natomiast dieta dla chorych, opracowana przez dietetyka. Może być ścisła, płynna lub półpłynna. Warunkiem osiągnięcia dobrych wyników w leczeniu dietetycznym jest ścisłe i konsekwentne przestrzeganie diety przez odpowiednio długi okres. Dzienna dawka kaloryczna chorego (dorosłego) wynosi 1500-2000 Kcal. Niezbędnej organizmowi energii dostarczają węglowodany, tłuszcze i białka. Udział tych składników w pokryciu potrzeb energetycznych dla diety normalnej powinien wynosić: węglowodany — 55—60%, tłuszcze — około 30% oraz białka — 12%.
REHABILITACJA ZDROWOTNA
Długotrwała bezczynność mięśni spowodowana leżeniem chorego w łóżku, a nawet unieruchomieniem gipsowym u człowieka zdrowego, powoduje powstanie zaników mięśniowych. Mięsień nie używany traci swoje napięcie, staje się cieńszy i słabszy. Rehabilitacja, czyli leczenie ograniczające niekorzystne skutki choroby, dotyczy głównie osób, u których choroba doprowadziła do ograniczenia sprawności lub wywołała kalectwo.
Zadaniem osoby pielęgnującej jest pomoc w wykonaniu wszechstronnych oraz specjalnych ćwiczeń, utrzymujących w sprawności i wzmacniających określone grupy mięśni. Służą temu tzw. ćwiczenia izometryczne, polegające na przezwyciężaniu przez mięśnie stawianego im oporu. Oddziałują one również na psychikę chorego. Chory nabiera wiary w przywrócenie swej sprawności fizycznej i wzrasta jego zaufanie do samego siebie. Skuteczne utwierdzanie chorego w przekonaniu, że nie tylko chcemy, ale potrafimy na pewno dopomóc mu w jego chorobie sprzyja zdrowieniu, czyli rekonwalescencji.
Portal Wiedzy Medycznej - Opieka nad osobą przewlekle chorą
Dorota Talarska, Katarzyna Wieczorowska-Tobis, Elżbieta Szwałkiewicz - Opieka nad osobami przewlekle chorymi, w wieku podeszłym i niesamodzielnymi. Podręcznik dla opiekunów medycznych
Poradnik zdrowego człowieka - Opieka nad osobą obłożnie chorym, niezbędne wyposazenie