NURT HUMANISTYCZNY: PRZYSZŁOŚĆ CZŁOWIEKA TKWI W TERAŹNIEJSZOŚCI.
Psychologia humanistyczna rozwinęła się w latach 60. Rogers Maslow May Perls Bugental.
Natura człowieka - przekonanie o pozytywnych możliwościach, które powinien realizować (proces samorealizacji)
Rola społeczeństwa - otoczenie społeczne hamuje proces samorealizacji
Podejście fenomenologiczne - świadome doświadczanie zdarzeń wewnętrznych i zewnętrznych.
Podejście subiektywistyczne - świadomość własnego doświadczenia jedynym kryterium poznania rzeczywistości i poznania samego siebie
Organicyzm/holizm + nacisk na metody kliniczne.
HIERARCHIA POTRZEB
Teoria Maslowa, zakładająca hierarchiczną organizację potrzeb oraz dwa jakościowo różne rodzaje motywacji: NIEDOBORU oraz WZROSTU.
Klasy potrzeb:
fizjologiczne -> bezpieczeństwa -> przynależności i miłości -> szacunku i samoakceptacji -> samorealizacji.
Hierarchiczność - potrzeba z wyższego poziomu nie przejawia się, dopóki nie zostanie zaspokojona poprzedzająca ją potrzeba z poziomu niższego.
Potrzeby samorealizacji - metapotrzeby, potrzeby wzrostu - przejawiają się tylko u osób zdrowych:
Działają wg zasady „im więcej, tym lepiej” - ich realizacja rozbudza potrzebę,
Dostarczają emocji pozytywnych - napięcia odczuwane w związku z nimi są przyjemne,
Ich realizacja jest względnie niezależna od otoczenia,
Koncentrują osobę na przedmiocie potrzeby - jest ona w stanie przekroczyć „własne ego”,
Tylko ich realizacja zapewnia fizyczne i psychiczne zdrowie
ROZBIEŻNOŚĆ MIĘDZY JA A DOŚWIADCZENIEM - CARL ROGERS
Tendencja do samorealizacji jest jedynym motywem działania i oznacza dążenie do rozwijania własnych zdolności, możliwości by zachować oraz ulepszyć organizm. Organizm sam „wie”, co dobre.
Zał o rozbieżności między tym, czego człowiek doświadcza świadomie, a tym, co wpływa na jego zachowanie, mimo że nie jest tego świadomy. Oddziałujące treści są dostępne świadomości jedynie POTENCJALNIE i stanowią POLE FENOMENOLOGICZNE. O dostępności decyduje treść pojęcia Ja.
Pojęcie Ja - reprezentowane są w nim a) spostrzegane własne cechy, b) spostrzegane relacje z innymi osobami, c) przypisywane im wartości. Jego podstawową zasadą funkcjonowania jest zasada zgodności z doświadczeniem. Doświadcz niezg z pojęciem Ja są zniekształcane.
Główną przyczyną niezgodności są warunki wartości - akceptowanie dziecka przez osoby znaczące tylko wtedy, gdy zachowuje się ono w sposób, który ONE uważają za dobre; a potrzeba akceptacji powinna być zaspokajana bezwarunkowo.
Warunki uzyskania akceptacji otoczenia stają się warunkami własnej wartości. Im liczniejsze, tym większa podatność na lęk, jednostka zaczyna doświadczać zdarzeń w sposób selektywny. Treści niezgodne są zniekształcane. STRONA 645. Zachowanie obronne/neurotyczne ogranicza doświadczenie, ale nie dezorganizuje pojęcia Ja.
Kiedy jednak a) doświadczenie okaże się b rozbieżne z pojęciem Ja, b) pojawi się ono w sposób nagły, to dochodzi do ostrej reakcji psychotycznej, czyli zachowania zdezorganizowanego. Wtedy osoba może zaprzeczyć swemu pojęciu Ja lub je zmienić.
CIAŁO I ODRZUCONE JA - FREDERICK PERLS
Teoria Gestalt: żyj teraz, żyj tutaj, żyj realnie, smakuj, nie ograniczaj się, bądź sobą.
Świadomość doznań sensorycznych -> pobudzenie -> działanie -> kontakt z rzeczywistością.
Nieuwolniona energia jest źródłem napięcia emocjonalnego, czyli trzymania mięśniowego, czyli skupieniem na sobie działań będących w zam. skierowane na zewnątrz - retrofleksja/implozja.
Funkcjonowanie neurotyczne jest procesem odrzucania własnego Ja poprzez unikanie kontaktu z własnym doświadczeniem. Poziomy/warstwy:
Poziom doznać fałszywych - > Lęk, opór, sprzeciw wobec autentycznego Ja -> Impas (zaniechanie prób zmiany sytuacji) -> implozja (skierowanie energii do wewn, zamrożenie jej) -> wybuch/eksplozja.
Bardzo ważne jest poczucie Ja w ciele.
Nie chodzi o to, by wyrażać emocje ZAWSZE, ale o to, by działać zgodnie z swoim Ja.
MODEL HUMANISTYCZNY:
Zwrócenie uwagi na problem rozwoju i zdrowia,
Wskazywanie na odmienne mechanizmy rozwoju,
Akceptowanie związku pomiędzy zdrowiem a odkrywaniem, realizacją własnego Ja.
MODEL HUMANISTYCZNY A PSYCHOANALIZA:
Podkreślanie represyjnej roli kultury przez obydwa nurty.
Różny pogląd na naturę człowieka.
PSYCHODYNAMIKA:
Przyjmuje założenia o:
a) dynamizujących zachowanie konfliktach i obronach ego, b) kluczowej roli nieświadomości.
Krytykuje założenia o:
c) centralnej wadze popędu seksualnego i agresywnego, d) znaczeniu kompleksu Edypa
Klasyczna psychoanaliza, warstwa teoretyczna (metapsychologia): modele psychiki:
Dynamiczny (o popędzie libidinalnym i agresywnym), ekonomiczny (o energii psychicznej), topograficzny (o świadomości, przedświadomości, nieświadomości), rozwojowy (o stadiach rozwoju), strukturalny (id-ego-superego);
Typy konfliktów, rodzaje lęków (neurotyczny, obiektywny, moralny), podst. mech obronne.
Ewolucja: Jung, Adler, Fromm, Sullivan -> Hartmann, psychologia ego -> relacja z obiektem -> psychologia self.
Co oznacza pojęcie konfliktu? Jak są rozumiane pojęcia ego i self? Jakie są różnice pomiędzy modelem rozwoju w psychoanalizie klasycznej i w teorii relacji z obiektem? Podobieństwa między teorią self a teorią Sullivana. Psychoanaliza a psychologia humanistyczna.