Karen Horney “Neurotyczna osobowość naszych czasów”

Termin neurotyczny jest często nieco zintelektualizowanym sposobem wyrażania dezaprobaty- ktoś, kto dawniej zadowoliłby się takimi wyrażeniami jak leniwy, wrażliwy, zbytnio wymagający czy podejrzliwy powie raczej neurotyczny.

Różnice między osobami neurotycznymi a przeciętnymi jednostkami:

• Reakcje

• Kultura

• Klasa społeczna

• Płeć

• Popędy i uczucia

Zasięg badań nad nerwicami jest ograniczony, ponieważ:

• Nerwice mogą pojawiać się u osób o osobowości niezaburzonej, jako reakcja na zewnętrzną sytuację konfliktową i są to wówczas nerwice sytuacyjne

• Przedmiotem zainteresowania nie są na tyle objawy w nerwicy, co raczej same zaburzenia osobowości.

Nerwice sytuacyjne ujawniają jedynie chwilowy brak przystosowania do danej trudnej sytuacji

Nerwice charakteru- są to sytuacje, w których główne zaburzenie polega na zniekształceniu osobowości

Różnym siłom napędowym odpowiadają różne uczucia zachowania:

• Jeżeli kieruje nami bezpośrednie pragnienie uzyskania satysfakcji , nasza postawa będzie spontaniczna i różnicująca

• Jeżeli kieruje nami lęk, nasze uczucia i działania będą przymusowe i niezróżnicowane

Najlepszym kryterium w ustaleniu tego, czy jesteśmy neurotykami czy nie, jest ustalenie w jakim stopniu konflikty przeszkadzają człowiekowi żyć, a w jakim stopniu potrafi on stawiać im czoła i poradzić sobie z nimi wprost.

Emil Durkheim

Fakt społeczny jest to sposób wywierania wewnętrznego przymusu na jednostkę, zjawiska powszechnie przyjęte przez społeczeństwo i wykonywane

Fakt społeczny dzieli się na materialny(społeczeństwo- instytucje) i niematerialny(moralność, świadomość zbiorowa)

Zasady obserwacji faktów społecznych:

• Fakty społeczne powinny być traktowane jako przedmioty(tzn. nie mają komponenty psychicznej, odrzucenie tego, co ludzkie)

• Należy przejść ze stadium subiektywnego do obiektywnego

• Należy odrzucić uczucia

• Bada się społeczeństwo a nie jednostki( Durkheim był realistą socjologicznym)

Rzeczywistość sui generis jest zewnętrzna w stosunku do jednostki. Jest zawsze przez jednostkę zastana, a jednostka przyswaja ją w procesie socjalizacji. Społeczeństwa nie należy traktować jako sumy jednostek.

Gustaw le Bon “Psychologia tłumu”

Czynniki przeobrażeń myśli ludzkiej:

• Zupełny upadek wszystkich dogmatów religijnych, społecznych i politycznych, na których wyrosła dotychczasowa cywilizacja

• Powstanie zupełnie nowych warunków bytu i myślenia, których podłożem są współczesne odkrycia w dziedzinie nauk i przemysłu

Tłum nie posiada wielkiej zdolności rozumowania, ale za to posiada zdolność do działania, którą potęguje jego organizacja

Moc tłumów jest zawsze niszcząca.

Podział tłumów psychologicznych:

• Tłum heterogeniczny- złożony z elementów niepodobnych do siebie

• Tłum homogeniczny- złożony z elementów mniej lub bardziej do siebie podobnych, np. kasty czy sekty

Cechy tłumów psychologicznych:

• Pojawia się syndrom grupowego myślenia, niezależnie od cech jednostek będących w tłumie

• Ogólne cechy charakteru, powstające na podłożu nieświadomości, a posiadane przez większość normalnych osobników danej rasy(?) w mniej więcej równym stopniu , występują w tłumie jako cechy wspólne wszystkim osobnikom

• Tłum nie może dokonać czynu wymagającego wysokiego poziomu rozwoju- tłum to nagromadzenie miernoty, nigdy zaś inteligencji

• Tłum myśli za pomocą obrazów

Przyczyny powstawania rozmaitych cech w tłumie:

• Każda jednostka w tłumie nabywa poczucie niezwyciężonej potęgi

• Zaraźliwość uczuć i czynów w tłumie

• Jednostka będąc w tłumie nabywa cechy przeciwne od tych posiadanych- podatność na sugestię

Cechy jednostki w tłumie:

• Zanik świadomości swego „ja”

• Przewaga czynników nieświadomych

• Kierowanie myślami i uczuciami przez sugestię i zaraźliwość

• Dążność do jak najszybszego urzeczywistnienia sugerowanych idei

• Jednostka przestaje być sobą, staje się automatem, którym kieruje wola narzucona, nigdy zaś własna

Cechy tłumu:

• Impulsywność, zmienność i drażliwość

• Podatność na sugestię i łatwowierność

• Przesada i prostota w uczuciach tłumu

• Nietolerancja, autorytaryzm, i konserwatyzm tłumu

• Moralność tłumu

Cechy przywódców tłumu:

• Wola przywódcy jest jądrem, wokół którego kształtują się i do którego upodobniają się poglądy innych

• Przywódca początkowo bywa tylko cząstką takiego niewolniczego tłumu

• Przywódcami tłumu najczęściej są ludzie czynu a nie myśliciele

• Przywódcami tłumu stają się też ludzie o starganych nerwach

• Rola wielkich przywódców polega na budzeniu wiary

Podział przywódców:

• Ludzie energiczni, o silnej, lecz zmiennej woli, gwałtowni, odważni i przedsiębiorczy

• Ludzie o silnej i wytrwałej woli

Metody działania przywódców:

• Twierdzenie

• Powtarzanie

• Zaraźliwość

Formy prestiżu:

• Nabyty

• Osobisty

Wilhelm Dilthey

Dokonał metodologicznego rozróżnienia nauk humanistycznych (Geisteswissenschaften) i nauk przyrodniczych (Naturwissenschaften). Jego zdaniem w humanistyce uprawnione są oprócz sądów o faktach i sądów o prawach, także sądy wartościujące. Podstawową jednak różnicą między tymi rodzajami nauk jest ich cel: nauki przyrodnicze dążą do poznania zjawisk; nauki humanistyczne - do ichrozumienia (czyli przeżywania). Humanistyka powinna unikać schematów, natomiast trzymać się życia. Wprowadził rozumienie "pokolenia humanistycznego" jako grupy jednostek istniejących jednocześnie, podlegających tym samym wpływom i uzależnionych od tych samych zdarzeń, a przez to w podobny sposób pojmujących rzeczywistość. Związany z kierunkiem filozoficznym - hermeneutyką.

---