60.Związki między teorią Tonnisa i Hobbesa.
Tonnies od Hobbesa dowiedział się, że:
Przedmiotem nauki nie są fakty, a rzeczywistość idealna.
Nie można zrozumieć ładu społecznego bez odwoływania się do natury ludzkiej
W „Lewiatanie” Hobbes trafnie opisał stosunki społeczne z tym, że według Tonnisa popełnił błąd mówiąc, iż jest to opis uniwersalny( nieprawda, bo odnosił się tylko do epoki współczesnej Hobbesowi)
61.Stanowisko tonnisa wobec koncepcji człowieka jako homo sapiens.
Ludzkość ewoluuje od wspólnot do stowarzyszeń. Prowadzi to do destrukcji międzyludzkich wspólnot. Stosunki społeczne stają się coraz bardziej instrumentalne i wyrachowane. Jedną z ważnych ludzkich potrzeb jest przebywanie we wspólnocie. Jednak w społeczeństwach nowoczesnych przeważają stowarzyszenia nad wspólnotami. Świat ulega dehumanizacji. Dokonuje się degradacja moralna. Tönnies kwestionuje postępowość, pokazuje, jakie są koszty rozwoju. Postęp dla jednostki, jej poczucia bezpieczeństwa, zakorzenienia, stabilizacji stanowi raczej regres. Krytyka nowoczesności jako prowadzącej do utracenia wspólnoty.
62.Przyczyny antypozytywistycznego przełomu w socjologii.
Przełom antypozytywistyczny - kolebką były Niemcy, skierowany przeciw socjologii jako uosobieniu pozytywizmu.
Dużą rolę w Niemczech odegrał romantyzm. Przejawiał się on w ekonomii politycznej
(Wilhelm Roscher, Karl Knies, Gustav von Schmoller) w historiografii (Johann Gustav
Droysen)
To swoiste nastawienie humanistyki niemieckiej - odrzucającej wizję świata uporządkowanego przez nauki pozytywne i programowo rezygnującej z naukowości w ustalonym przez te nauki sensie - określa się niekiedy jako jej historyzm, powiadając, iż w Niemczech prawie wszystkie studia społeczne i humanistyczne opierały się na historycznych podstawach. Badania historyczne zajęły miejsce systematycznej analizy.
63. Definicja historyzmu. Podstawowe idee historyzmu w socjologii.
Historyzm wiąże się z światopoglądem: wiedza historyczna obciążona jest wartościowaniem. Historyzm jest to odrzucenie wyobrażeń rozwoju jako linii ze strzałką. Cechy:
Uhistorycznienie życia- przyjmuje się, że żadne ze zjawisk nigdy nie jest takie same, ale w każdej epoce przyjmuje indywidualną formę
Przyjmuje się, że żaden fakt społeczny nie może być rozpatrywany jako izolowany, gdyż musi być powiązany z całością.
Celem badania naukowego nie jest odkrywanie typów idealnych czy reguł ogólnych, ale koncentracja na nie powtarzalności.
Wiedza społeczna jest samowiedzą( społeczeństwo dzięki badaczom poznaje, czym jest i swoje zachowanie.)
Wg historyzmu nie ma lepszych i gorszych poglądów.
64. Dilthey o faktach przyrodniczych i społecznych(humanistycznych)
Dilthey nie był socjologiem, pisał jednak o życiu społecznym. Dilthey uważał, że należy przede wszystkim badać rzeczywistość taką, jaka ona jest. Aby badać fakty trzeba uwzględniać specyfikę rzeczywistości, którą badamy. Według Dilthey'a błędem socjologów było automatyczne przenoszenie metodologii nauk przyrodniczych na nauki humanistyczne. Istnieją 2 sfery rzeczywistości. Natura to sfera zewnętrzna wobec badacza, humanistyka natomiast to sfera, której badacz jest częścią.
Przedmiotem badań humanistyki jest wg Dilthey'a życie, czyli skomplikowana całość złożona z różnych elementów i trudna do uchwycenia. To, co badacz ma w miejsce doświadczenia (w naukach przyrodniczych) to przeżycie (część życia, którą odbiera). W naukach przyrodniczych funkcjonuje relacja: badacz - rzecz. Badacz posiada nad przedmiotem badania przewagę, możliwe jest myślenie dyskursywne, racjonalizm. W humanistyce badacz jest jednostką przeżywającą życie, a zatem racjonalizm nie jest możliwy. W rzeczywistości humanistycznej istnieje jednostka oraz społeczeństwo. Te dwa światy są wzajemnie nie przekładalne. Niemożliwe jest tłumaczenie zjawisk społecznych poprzez cechy poszczególnych jednostek (Dilthey negował nominalizm).Wyodrębnienie dwóch nauk: nauki o duchu i nauki o przyrodzie dokonał Dilthey przez wzgląd na różne relacje między badaczem a przedmiotem badanym. Nauki o duchu to te nauki, które za przedmiot badania mają ludzkość (w tym najszerszym znaczeniu lub węższym). Naukowiec jest w nich zarazem badaczem, jak również (należąc do ludzkości) jest przedmiotem badań. Do nauk o duchu należą m.in.: historia, ekonomia, prawo, polityka. [Socjologia jako taka nie została wymieniona, bo Dilthey nie uznawał jej pozytywistycznych metod. Sprawy, którymi zwykła się zajmować socjologia zaliczył do historiografii.]W naukach o duchu rzeczywistość, która jest badana jest rzeczywistością wewnętrzną tzn. badacz jest uczestnikiem społeczeństwa, które bada.
Dilthey wskazuje, że różne są składniki rzeczywistości przyrodniczej i społecznej . Rzeczywistość przyrodnicza składa się z faktów, które tworzą pewne prawidłowości. Natomiast rzeczywistość społeczna składa się z wartości, norm, tradycji, obyczajów - sfery duchowej. Pozytywizm wyjaśnia zjawiska, szuka prawidłowości, natomiast humanizm stara się zrozumieć, wniknąć w głąb (emocjonalnie). Metoda przyrodnicza zastosowana do nauk społecznych nie uwzględnia całej tej sfery wartości, norm, tradycji, obyczajów, które są bardzo istotne. Obszar badawczy przy pozytywistycznym ujęciu socjologii jest różny od obszaru badawczego przy podejściu humanistycznym (Diltheya).
Dilthey zwraca również uwagę, że rzeczywistość przyrodnicza jest rzeczywistością zewnętrzną (nie obejmuje człowieka, który bada), a rzeczywistość społeczna jest rzeczywistością wewnętrzną (badacz jest uczestnikiem społeczeństwa, które bada). Dilthey wysuwa, więc wniosek o zastosowania w naukach społecznych metod badawczych różnych od metod przyrodniczych.