1. Socjologia wychowanie/pedagogika - specyfika przedmiotów, różnice i podobieństwa?

Socjologia wychowania - zainteresowana jest procesami społecznymi zachodzącymi w trakcie procesów wychowawczych w instytucjach wychowawczych i tych sytuacji społecznych, które pełnią rolę i wychowawczą i socjologiczną. Celem a zarazem podstawą metodologiczną jest analiza wpływów i czynności wychowawczych w środowiskach, grupach i instytucjach o tym charakterze, a także efektów tych wpływów i działań.

Pedagogika poszukuje praktycznych rozwiązań problemów wychowawczych, a socjologia - opisuje i klasyfikuje problemy

2. Czym jest paradygmat i jakie pełni funkcje w naukach społecznych?

Paradygmat - w naukach społecznych wyjaśnia swoistość i określa metody weryfikacji twierdzeń oraz ich aktualność. Odnosi się do praktycznego jej zastosowania i jej osiągnięć w życiu społecznym.

3. Pojęcie Typu Idealnego Maxa Webera jako narzędzia badawczego?

Weber uznał typy idealne jako najważniejsze narzędzie realizacji celów poznawczych nauk społecznych, Jego zdaniem nauki te posługiwały się tym narzędziem zawsze wtedy, gdy dochodziły do wartościowych rezultatów. Weber podkreślał, że w jego pojęciu typ idealny nie ma charakteru cennego i nie ma nic wspólnego z inną doskonałością, oprócz czysto logicznej. Typu idealnego nie odkrywa się w empirycznej rzeczywistości, typ idealny się tworzy. Typ idealny pokazuje, jaka rzeczywistość mogłaby być, a nie jaka jest. Typ idealny uzyskuje się przez jednostronne spotęgowanie jednego lub kilku punktów widzenia oraz poprzez złączenie zjawisk, które pasują do tych punktów widzenia.

4. Jak gromadzi się dane w naukach społecznych?

1. Obserwacja uczestnicząca

2. Komunikacja

3. Analiza dokumentów - badania ilościowe ( ankieta, kwestionariusz osobowy) i jakościowe (wywiady, modele teoretyczne)

4. Eksperyment

5. Wyjaśnij na podstawie wykładu jak i własnego doświadczenia, czym jest wychowanie?

Wychowanie - to działalność społeczna, której przedmiotem jest osobnik będący kandydatem na członka grupy społecznej, której zadaniem warunkującym faktyczne jej zamiary i metody jest przygotowanie tego osobnika do stanowiska pełnego członka grupy społecznej.

Wychowanie jest działalnością dążącą do wywarcia wpływu na postępowanie ludzkie.

6. Przedstaw model kręgu wychowawczego Floriana Znanieckiego oraz funkcje poszczególnych elementów systemu?

Wychowanie bezplanowe - w celu zmodyfikowania wychowanka nie kieruje się refleksją racjonalną, tylko zwyczajem, tradycją, rutyną

Wychowanie planowe - kieruje się refleksją racjonalną i metodologią.

Centrum kręgu wychowawczego ( pełnoprawni członkowie grupy )

Członkowie niepełni

Członkowie częściowi

Peryferie kręgu wychowawczego

7. Przedstaw teorię podziału kultur Margaret Mead?

Margaret Mead - antropologia - badania terenowe wykazały, że za zachowanie człowieka odpowiedzialne jest wychowanie, nie genetyka.

Kierunki przekazu wartości:

1. Kultura postfiguratywna - podstawą jest niezmienność wartości, świat jest przewidywalny, możliwość przystosowania nowego pokolenia jest prosta. Starsze pokolenie przekazuje doświadczenie młodszym.

wychowanie

Starsi ------------> młodzi

2. Kultura konfiguratywna - wychowanie dwukierunkowe, wymiana doświadczeń

wychowanie

starsi <---------------------->młodzi

3. Kultura prefiguratywna

wychowanie

starsi <---------------------------- młodzi

8. Omów teorię kodów językowych Basila Bernsteina oraz teorię reprodukcji Habitusu Pierra Bourdieu i spróbuj przedstawić ich znaczenie społeczne oraz wpływ na teorię wychowania?

Teoria kodów językowych wg Basila Bernsteina

Kod rozwinięty

- rozbudowana elastyczna składnia

- bogactwo określeń, mała przewidywalność wyborów językowych

- argumentacja, podkreśla indywidualność jednostki

- zdania rozwinięte

- rodziny osobowe

Kod ograniczony

- sztywna składnia

- ubogie określenia językowe, duża przewidywalność wyborów językowych

- brak argumentacji

- zdania pojedyncze, nierozwinięte, w trybie orzekającym lub rozkazującym

- rodziny pozycjonalne

Rozróżniamy rodziny osobowe ( komunikacja otwarta, każdy ma głos, używają kodów rozwiniętych) i pozycjonalne ( dzieci w pozycji podrzędnej, kod ograniczony, trudności edukacyjne ).

2 klasy pochodzenia:

- dzieci o pochodzeniu inteligenckim

- dzieci o pochodzeniu robotniczym ( mniejsze słownictwo )

Habitus - wszystkie cechy jednostki odziedziczone po rodzicach

Zróżnicowanie w obrębie posługiwania się językiem prowadzi do procesu reprodukcji kulturowej, ( habitusu), czyli do procesu odtwarzania pozycji społecznej, poziomu wykształcenia, naśladownictwa rodziców.

9. Dlaczego Wzór obywatela w ustroju demokratycznym Marii Ossowskiej może być użytecznym narzędziem wychowawczym?

Brązownictwo - proces retuszowania postaci, tak by pasowała do wzoru, cieszącego się naszym uznaniem. Drobne lub większe fałszerstwo.

Stereotyp - rysy podpatrzone w otoczeniu nie będące przedmiotem aspiracji, zazwyczaj opóźniony w stosunku do rzeczywistości.

Uczony - nieporadność życiowa, roztargnienie, czystość uczuć, pewna naiwność

Stara panna - istota zasuszona w swoim zubożonym życiu uczuciowym, podatna, na skutek tego nienasycenia, do utraty równowagi psychicznej, skłonna brać ludziom za złe to, czego sama nie użyła.

Wzór obywatela

1. Aspiracje perfekcjonistyczne - (szczególnie w okresie dojrzewania) doskonalenie życia zbiorowego i samego siebie. Posiadać hierarchię ważności

2. Otwartość umysłu - chłonąć rzeczy nowe, poddawać rewizji swoje poglądy. Plastyczność umysłu symptomem siły.

3. Dyscyplina wewnętrzna - zdolność do długoterminowego wysiłku, zawsze w imię czegoś wg hierarchii wartości opartej na uczuciach, ich obrony w razie zagrożenia zw. mocnym kręgosłupem.

4. Tolerancja - szanowanie cudzych potrzeb i cudzych opinii, których nie dzielimy. Tolerancja paraliżuje negatywne impulsy nie narusza pozytywnych. Działa na podstawie tego co słuszne.

5. Aktywność - czynność ulepszająca, dot. samego siebie i otoczenia

6. Odwaga cywilna - świadome przełamanie strachu i przeciwstawienie się sytuacji groźnej w imię wartości osobistych i społecznych.

7. Uczciwość intelektualna - odwaga myśli bez względu na konsekwencje. Przeciwieństwo, to: zakłamanie np. klasy uprzywilejowanej, czy załganiu.

„Ludzie boją się myśli tak jak niczego na świecie, bardziej niż ruiny, niż śmierci”.

8. Krytycyzm - tępiony w ustroju totalnym, człowiek krytyczny odporny jest na odurzenia, żąda uzasadnień.

9. Odpowiedzialność za słowo - przeciwstawia się bujaniu, bluffowaniu, szczególnym przypadkiem jest niepunktualność.

10. Uspołecznienie - zgodne współżycie

2. Interesowanie się zagadnieniami społecznymi, budzenie zainteresowań społecznych, nieosobistych ( nauka, sztuka korzystnie przekształcają psychikę )

3. Przezwyciężenie egocentryzmu - niedostrzeganie cudzych interesów

4. Ofiarność - poczuwanie się do służby społecznej ( nie pytać dlaczego mam się tej służby podejmować, tylko dlaczego mam się od niej uchylać ).

5. Umiejętność współdziałania - szanuje ludzki indywidualizm i aspiracje do osobistego doskonalenia, szanuje wolność osobistą, czyjąś sferę prywatności. Przeciwieństwo, to warcholstwo.

11. Postawa wobec przeciwnika - tzw. rycerskość, reguła fair play

12. Wrażliwość estetyczna - wzbogaca życie osobiste, kultura estetyczna nie gwarantuje kultury etycznej, ale jej sprzyja, ułatwia rozpoznanie granicy między dobrem a złem.

13. Poczucie humoru

10. Wyjaśnij na podstawie wiedzy z wykładu rolę języka jako podstawowego narzędzia socjalizacji jednostki?

- przekaz zbiorów znaczeń, doświadczeń, to umożliwia przekaz między pokoleniowy

- symboliczne reprezentacje kultury - systemy religijne, prawne, interpretacje dzieł sztuki, filozofii

- łączenie odmiennych sfer życia i rzeczywistości (uczenie się, wspominanie, snucie planów)

- obiektywizowanie własnego bytu ( komunikowanie przeżyć, emocji, sądów innym i samemu sobie)

- porozumiewanie się, to nie tylko wymiana doświadczeń, ale autorefleksja i budowanie wypowiedzi - pytanie - odpowiedź.

a) nadawca - ten kto komunikuje

b) odbiorca - do którego jest skierowana informacja

c) przekaz - przepływ informacji

d) desygnat - treść i jej znaczenie

e) kod - kanał werbalny lub nie ( sztuka )

f) kontakt

11. Wyjaśnij na podstawie wiedzy z wykładu charakterystykę i funkcje język klasy szkolnej - aspekty przekazywania wiedzy przez nauczyciela( poznawczy, psychologiczny, społeczny) ich specyfika i funkcje?

- aspekt poznawczy - treści merytoryczne przekazywane na lekcji, bogactwo, różnorodność, stopień zrozumienia i umiejętność stosowanie tego przez uczniów w praktyce

- aspekt psychologiczny -oddziaływanie informacji z lekcji na osobowość ucznia, co wpływa na charakter wychowanka. Język - narzędzie orientacji w świecie i środkiem kształtowania tożsamości osobowej.

- aspekt społeczny - w jaki sposób nauczyciel formułuje wypowiedzi, czy do wszystkich tak samo, czy różnicuje wypowiedzi ( np. ze wzgl. na pochodzenie społeczne, płeć, inne ).

Funkcje:

- komunikacji - tu odbywa się przekaz idei, pojęć, spostrzeżeń rzeczywistości

- myślenia - planowanie działań, refleksja, selekcji informacji

- kontroli - porządkowanie przeżyć społecznych, relacji międzyludzkich, utrwalanie wiedzy

12. Wyjaśnij, czym według ciebie jest kultura, i jak mógłbyś scharakteryzować jej funkcje wychowawcze?

13. Wyjaśnij, czym jest kanon kultury oraz funkcje społeczne

Kanon kultury to zespół elementów, przekazów, idei, legend opisów historycznych, dzieł artystycznych, które umożliwiają identyfikację członkom danego społeczeństwa i narodu oraz wyznaczają kryteria wartościowania.

W Polskiej kulturze - utwory Kochanowskiego, Mickiewicz, Słowackiego, Sienkiewicza, Chopina, wzlot Solidarności, osoba JP II, Penderecki, Szymborska.

14. Omów trzy główne typy podziałów w obrębie kultury?

- społeczny charakter - trwa przez pokolenia, możliwy przez kontakt międzypokoleniowy. Komentuje wydarzenia życia społecznego

- zbiorowe wytwarzanie - w związku, z czym jednostka może wnieść swój indywidualny wkład

- intersubiektywna - wspólna szerszym i węższym zbiorowością, podobnie rozumiana

15. Czym jest globalizacja i co zmienia w obrazie współczesnego świata?

We współczesnym globalizującym się świecie potrzebne jest wprowadzenie w drodze wychowania międzykulturowego wartości etnicznych odmiennych i kulturowo zróżnicowanych, po to, by nauczyć i wychowywać w duchu tolerancji i integracji ponad granicami politycznymi i społecznymi.

16. Dlaczego potrzebne jest współczesnemu człowiekowi wychowanie międzykulturowe?

Wychowanie międzykulturowe, to uczenie się bycia w świecie różnic, odmienności, szybkich przemian, przeciw działania zagrożeniom cywilizacyjnym ( świadomość ekologiczna, rozrost demograficzny), kształtowanie postaw otwartości na innych.

Nie ogranicza się tylko do kształcenia właściwych orientacji na odmienność, ale odnosi się także do całokształtu sytuacji wynikających z różnorodności i zmienności otoczenia społecznego oraz faktu, że we współczesnym świecie obok większych szans rozwoju i samorealizacji niesie ze sobą także zagrożenia dla funkcjonowania jednostki

17. Scharakteryzuj pokrótce model G Hanweya?

- typ człowieka tradycyjnego - wspólnota lokalna, niski poziom empatii międzykulturowej, niezdolność do przekazywania wzorów potwierdzających rolę pełnioną w kontekście danej kultury

- typ człowieka współczesnego ( do 1989 r.) ma dużą identyfikację międzynarodową, zdolność do szerszego współdziałania, wysoki poziom empatii międzykulturowej

- typ człowieka współczesnego w globalizującym się świecie

a) szersze ramy ponadnarodowe

b) lokalno-narodowo-ponad narodowo-globalne identyfikacje

c) zdolność do empatii kulturowej ( tolerancja, życie na styku różnych etniczności, inne spojrzenie na obcego - nie obcy, tylko inny.

18. Omów pokrótce podstawowe modele integracji etnicznej?

a) asymilacja - imigranci odchodzą od swoich obyczajów, praktyk, dostosowują swoje prawa do nowych sytuacji. Jest to proces pokoleniowy

b) tygla narodów ( konglomeratu ) daje równe szanse wszystkim narodom ( UE). Tradycje imigrantów nie zanikają, lecz mieszają się ze sobą i tworzą nowe wzory kulturowe np. Australia

c) pluralizm kulturowy - to model przyszłościowy, w którym równouprawnionych byłoby wiele różnych kultur np. kultura dużych miast Nowy Jork

19. Dlaczego potrzebna nam jest we współczesnym świecie idea nieustającego kształcenia - „Life long learning”?

Naukowcy udowadniają, że nieuchronnie w ciągu całego życia będziemy mieć do czynienia z gwałtownym i stałym postępem naukowo-technicznym oraz krótkim czasem wdrażania nowych wynalazków w praktyce. Będą rosły wymagania wobec pracowników jako skutek unowocześniania procesów produkcyjno-usługowych i wzrostu standardów wytwarzania. Jest to wyzwanie dla całego społeczeństwa, w którym szczególnie ważną rolę do odegrania ma szkolnictwo wyższe, w tym uczelnie ekonomiczne. Musi, bowiem nastąpić zmiana tradycyjnego modelu kształcenia na model nowoczesny, w którym cykl kształcenia będzie uwzględniał oczekiwania osób, chcących zdobywać nową wiedzę i podnosić kwalifikacje. W sferze dydaktyki oznacza to konieczność spełnienia ściśle sprecyzowanych oczekiwań, np. co do tematyki studiów podyplomowych czy kursów.

20. Czym charakteryzuje się idea Edukacji pośredniej?

Oprócz edukacji bezpośredniej, jaką jest szkoła i rodzice w procesie nauki bierze też udział edukacja pośrednia, do której zaliczyć można książki, gazety, Internet, telewizję, radio, reklamy, instytucje kultury, kulturę masową i popularną, a więc media komunikacji społecznej.

21. Omów nowatorskie rozwiązania zastosowane w ostatnim czasie w szkolnictwie wyższym. (Open University, UK; Phoenix University USA)?

Open University w 1971r zaczął wykorzystywać przekaz telewizyjny- studenci porównywali wiedzę z podręcznikami ( UK, Phoenix University)

USA- nowa generacja, wzór edukacji przyszłości, praca wyłącznie przez Internet, istnieją placówki gdzie studenci w biurach rozwiązują różne problemy, pracują w grupach, wysyłają zadania do wykładowców przez Internet.

22. Dlaczego uważa się, iż media komunikacji społecznej, w tym przede wszystkim Internet zrewolucjonizowały radykalnie w ostatnich latach sposoby zdobywania wiedzy?

---