Okres II renesansu:

-manieryzm (zerwanie z ideą uporządkowania, harmonii) upowszechnia się w całej Polsce. ----szlachta, duchowieństwo i bogate mieszczaństwo obejmuje mecenatem artystów.

-miastach przebudowywane są ratusze, powstają nowe rezydencje np.

* Zamek w Krasiczynie (XVI-XVIIw):

^ pomimo pożarów i wojen zachował prawie niezmienioną sylwetkę

^wybudowany w formie czworoboku

^zorientowany ścianami wg stron świata

^wieża zegarowa

^rozległy dziedziniec otaczają skrzydła mieszkalne.

^ w narożach znajdują się okrągłe baszty (Boska, Papieska, Królewska i Szlachecka)- symbolizują porządek

^ z dziedzińca zamkowego podziwiać można dekoracje przedstawiające sceny biblijne, popiersia królów i sceny myśliwskie.

-powstają plany miast idealnych np. Zamość.

*Zamość :

^został wybudowany od podstaw w latach 1579-1600 na planie pięcioboku.

^w centrum zrealizowano Rynek Wielki z ratuszami i dwa rynki pomocnicze (Rynek Solny i Wodny) na osi północ- południe.

^W murach obronnych umieszczono 3 bramy: Janowicką, Szczebrzeską i Lwowską.

* Sukiennice:

^ Zaprojektowane zostały przez Jana Marie Padovano po pożarze w 1555r.

^Kraków

^rynek handlowy (stragany z suknem- nazwa)

^jest to trójnawowa bazylika z kramami w bocznych niższych nawach.

^Budowla otrzymała sklepienie kolebkowe z lunetami.

^Przy krótszych elewacjach zlokalizowano loggie, a nawę wyższą zwieńczono attyką.

* Zamek w Baranowie Sandomierskim:

^najcenniejszy i najbardziej reprezentacyjny zabytek architektury renesansu

^Mały Wawel

^krużganki arkadowe

^zbudowany na planie prostokąta

^w narożach baszty, na środku dziedziniec położony na wysokości piętra( wchodzi się na niego schodami)

Okres III:

-W architekturze dominuje manieryzm. Bogactwo motywów dekoracyjnych nakłada się na częste braki w harmonii kompozycji oraz proporcji bryły. Do najbardziej znanych obiektów tego okresu należą manierystyczne elewacje kamienic z początku XVII w w Kazimierzu Dolnym-kamienice braci Przybyłów -Mikołaja i Krzysztofa:

^ Są to dwukondygnacyjne kamienice mieszczące się przy rynku. Gotyckie budynki zostały przebudowane i ozdobione płaskorzeźbami przedstawiającymi świętych, patronów braci

^ górne części attyk kamienic różnią się

^fasady kamienic przeładowane są dekoracjami plastycznymi

^świadectwo rozkwitu miasta, ilustracje z życia mieszczan i kupców

^ na jednej z kamienic scena walki zwierząt (lew i gryf, kozioł i lic)- symbolizują cechy charakteru wzorowego kupca tj. waleczność, upartość, chytrość, przebiegłość.

^na drugiej kamienicy widnieje postać św. Krzysztofa- patrona podróżnych i kupców

* Złota Brama w Gdańsku:

^wzniesiona na miejscu trzynastowiecznej bramy gotyckiej

^manieryzm niderlandzki

^dwupoziomowa fasada bramy zaopatrzona w 3 przejścia oraz 4 okna zyskała oprawę gzymsowo- kolumnową oraz bogaty wystrój plastyczny

^od zewnętrznej strony figury wyobrażające najcenniejsze dla miasta wartości: Pokój, Wolność, Bogactwo, Sława.

^ od strony ul. Głownej postacie symbolizujące Roztropność, Sprawiedliwość, Zgoda.

---