FINANSE PUBLICZNE

Podział finansów:

1. finanse publiczne- pozostają w dyspozycji władz publicznych, decyzje o pozyskiwaniu, rozdysponowywanie, gromadzeniu i wydatkowaniu środków pieniężnych; nasze potrzeby zaspakajane są w wyniku nie naszych bezpośrednich decyzji;

2. finanse prywatne- są to pozostałe środki pieniężne pozostające w innych ośrodkach; przeznaczane na nasze potrzeby; wydawane są nabywanie dóbr prywatnych

• finanse przedsiębiorstw, spółek

• finanse gospodarstw domowych

RÓŻNICE POMIĘDZY FINANSAMI PUBLICZNYMI A PRYWATNYMI

FINANSE PUBLICZNE	FINANSE PRYWATNE
państwo posiada przymus zapewnienia dochodów, nie podlega przymusowi w zakresie wydatków gestorem środków pieniężnych jest państwo realizują interes ogółu więcej zasobów	nie dysponują przymusem w zakresie dochodów, częściowy przymus wydatków nie mają wpływu na podział środków pieniężnych zorientowane na dochody i realizację zysków są miniaturą finansów publicznych

Istnieją pewne grupy potrzeb, które nie są możliwe do zaspokojenia w trybie finansowania przez poszczególne podmioty. Są to potrzeby publiczne zaspokajane przez dobra publiczne.

Potrzeba publiczna- rodzaj prtrzeb technicznych i organizacyjnych, których nie można inaczej zaspokajać np.: potrzeba bezpieczeństwa- utrzymywanie armii ze środków publicznych

Dobra publiczne i prywatne

- dobra publiczne- ktoś za nas wydaje pieniądze i korzysta z dóbr

- dobra prywatne- nabywamy jakieś dobra i zaspakajamy własne potrzeby

Dobra społeczne są zaliczane do dóbr prywatnych i publicznych; finansowane są ze środków publicznych i prywatnych (służba zdrowia, szkolnictwo); sposób finansowania zależy od realizacji doktryny społeczno- politycznej w kraju.

Cechy finansów publicznych (zarzuty im stawiane):

• gdy jednostki dysponują nie swoimi pieniędzmi to tryb wydawania tych pieniędzy jest zazwyczaj nieekonomiczny, nieprzemyślany, nieefektywny, niegospodarność wydatków, marnotrawstwo środków.

• państwo pozbawia nas wpływu na decyzje, możliwość naszego wyboru jest ograniczona

Przekrój podmiotowy:

• władze ustawodawcze szczebla centralnego, pośredniego i lokalne

• władze wykonawcze wymienionych szczebli

• aparat służbowy

• podmioty (jednostki), które są finansowane z funduszy publicznych- jednostki budżetowe

Przekrój prawny:

• konstytucja

• ustawa o finansach publicznych

• coroczne ustawy i uchwały budżetowe

• ustawy podatkowe

• ustawy o pozabudżetowych funduszach publicznych

• ustawy o finansach samorządowych

• ustawy regulujące działalność MF

• ustawa karno- skarbowa

• ustawa o zobowiązaniach podatkowych

• inne akty normatywne niższego rzędu

Przekrój instytucjonalny:

• budżet państwa

• budżet samorządowy

• fundusz ubezpieczeń społecznych

• pozostałe fundusze publiczne

• fundusze publiczne

• kasy chorych

Ilość funduszy rozbija strukturę państwa. Instytucje te nie posiadają swoich dochodów, dlatego czerpią je z innych podmiotów (tzw. instrumenty przejęcia)

Przekrój instrumentalny:

1. podatki centralne

2. podatki lokalne

3. opłaty

4. cła importowe

5. dochody z majątku publicznego (czynsz, dywidendy)

6. składki ZUS

7. subwencje

8. dotacje

9. kredyty państwowe i pożyczki publiczne

1-6+9- instrumenty gromadzenia dochodów budżetowych

7,8- wydatki budżetowe

1-6- mają charakter bezzwrotny

9- ma charakter zwrotny

Funkcje finansów publicznych:

1. alokacyjna- są narzędziem alokacji zasobów w gospodarce

2. redystrybucyjna- kładzie duży nacisk na czysto pieniężne wydatkowanie

3. stabilizacyjna- możliwość wykorzystywania dochodów i wydatków, przejmowania i wydawania pieniędzy przez państwo w celu stabilizacji, łagodzenia zmian koniunkturalnych.

---