Uogólnione Zaburzenia lękowe (Seligman, 219-235)

W przeciwieństwie do napadu paniki, lek jest przewlekły- rozpoznania wymaga przynajmniej 6 m-cy, w których większość dni przepełniona jest obawami i lękiem. Osoby cierpiące na UZL są wiecznie zatroskane, a ich codzienne życie jest zdominowane przez cierpienia.

Objawy

• Emocjonalne - bezradność, zdenerwowanie, napięcie, czujność, rozdrażnienie

• Poznawcze - pacjent spodziewa się czegoś strasznego, lecz nie wie, co to będzie

• Fizyczne - ciągłe napięcie mięśni, łatwo się męczą, źle sypiają

• Behawioralne - pacjent nie może znaleźć sobie miejsca

Etiologia

• Teoria biologiczna

Częste doświadczanie strachu wielokrotnie pobudzane neurony układu mózgowego związanego ze strachem i paniką (miejsce sinawe, części układu limbicznego, kora przedczołowa) obniżanie się progu następnego pobudzenia prawie każdy bodziec staje się wystarczającym czynnikiem wywoławczym

• Teoria poznawcza - Brak kontroli i nieprzewidywalność, nieadaptacyjne myśli („zawsze może zdarzyć się coś złego”)

Terapia

• Środki przeciwlękowe - np. benzodiazepiny zwiększają wydzielanie GABA w mózgu, powodują przejściowa ulgę, jednak tylko dopóki trwa leczenie, mogą powodować uzależnienie

• Techniki behawiorlano-poznawcze (trwalsze korzyści)

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne

• Obsesje - powracające myśli, wyobrażenie lub impulsy, które przenikają do świadomości, często są niespójne i trudno się ich pozbyć lub nimi kierować. Osoba jest świadoma, że są one nieracjonalne, niepożądane i stara się ich pozbyć.

• Kompulsje - reakcje na obsesyjne myśli, rytuały lub czynności umysłowe (np. liczenie); celem jest przeciwdziałanie złemu samopoczuciu lub odwracanie jakiś groźnych zdarzeń; nie są realistycznie związane z tym, czemu maja zapobiegać

Charakterystyczne:

• Nadmierna dbałość o czystość

• Sprawdzanie

• Wątpliwości

Obsesje w odróżnieniu od mniej szkodliwych myśli:

1. budzą niechęć i zakłócają świadomość

2. biorą się z wnętrza a nie z sytuacji zewnętrznej

3. są trudne do opanowania

Obsesja, lęk i depresja:

• Myśli (obsesje) są bardzo męczące, powodują silny niepokój wewnętrzny, złe przeczucia i obawy. Kompulsje są sposobem radzenia sobie z lękiem, więc gdy zostaną powstrzymane, pacjent odczuwa napięcie, wzrasta rozdrażnienie i pojawia się lęk.

• Obsesje i depresja kliniczna często występują u tej samej osoby. W okresach depresji częstotliwość obsesji potraja się

Podatność na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne

• 2-3% dorosłych

• kobiety 2x bardziej podatne

• zaburzenia mogą być częściowo dziedziczone

• czasami zaburzenia pojawiają się po traumatycznym doświadczeniu

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne a osobowość obsesyjno-kompulsywna

Zasadnicza różnica polega na stopniu akceptacji - człowiek o osobowości o.-k. Traktuje swoją sumienność i zamiłowanie do szczegółów z dumą i pewnością siebie. Osoba z zaburzeniami o.-k. Uważa własne cechy za nieprzyjemne, męczące.

Większość pacjentów z zab. o.-k. Nie miała nigdy osobowości o.-k., a u ludzi z taka osobowością rzadko rozwijają się te zaburzenia.

Teorie zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych

• TEORIA PSYCHODYNAMICZNA

• Obsesyjne myśli jako obrona przed lękiem wywołanym przez myśli jeszcze mniej pożądane i nieświadome

• Na obsesje narażają nas silne pragnienia i konflikty , które budzą odrazę i grożą wtargnięciem do świadomości - szczególna treść obsesji symbolizuje konflikt

• TEORIA POZNAWCZO-BEHAWIORALNA

• Wszyscy doświadczamy niekiedy obsesyjnych myśli, osoby z zaburzeniami nie mogą się do nich przyzwyczaić, ani ich zagłuszyć.

• Im wyższy stres, tym powracające myśli są częstsze i silniejsze

• U osób bez zaburzeń dokuczliwe wyobrażenia nie budzą lęku; osoba z zaburzeniami często jest przekonana, że jest odpowiedzialna za odwrócenie nieszczęścia, więc doświadcza lęku

• Kompulsywne rytuały są wzmacniane, ponieważ powodują chwilowe uwolnienie się od lęku - ulga jest jednak tylko przejściowa

• POGLĄD NEURONAUKOWY

• Oznaki neurologiczne - [nudy]

• Nieprwidłowości w obrazie mózgu - upośledzona aktywność układu kora-prążkowie-wzgórze (obszary te służą do odrzucania info. nieistotnych i odwracania uwagi)

• Pierwotna treść - znaczna większość pacjentów ma obsesje zarazków lub nieszczęśliwych wypadków; w procesie ewolucji mycie i sprawdzanie było bardzo ważne, możliwe, że obszary mózgu, dzięki którym nasi przodkowie myli się i sprawdzali, są tymi samymi obszarami, które nie funkcjonują właściwie w zab. o.-k.

• Terapia farmakologiczna - przeciwdziała zakłóceniom równowagi serotoniny

Poglądy na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
Pogląd teoretyczny	Kto cierpi na zaburzenia?	Na czym polegają zab.?	Dlaczego zab. się utrzymują?	Jak się je leczy?
Pogląd psychodynamiczny	Osoby z nieświad. konfliktami	Obsesyjna myśl jako obrona przed jeszcze bardziej nieakceptowaną myślą	Obsesja i towarzysząca jej kompulsja utrzymują się, ponieważ skutecznie chronią przed lękiem	Nieświad. Konflikty są rozpoznawane i przepracowywane
Pogląd poznawczo-behaw.	Osoby, które nie mogą się oderwać od kłopotliwych myśli, często w połączeniu z depresją	Obses. myśli stają się częste i uporczywe, a depresja jednocześnie osłabia zdolność ich odrzucenia	Rytuał przejściowo łagodzi lęk, jest wzmacniany przez powtórzenia	Reakcje hamujące kompulsje wygaszają obsesje
Pogląd wynikający z neuronauki	Osoby z nadwrażliwością obwodu łączącego korę prążkową ze wzgórzem	Powtarzające się zachowania mogą być słabo hamowane, lęk może być nieodpowiednio tłumiony	Obses. myśli i kompuls. czynności są skierowane na przedmioty, sytuacje, które ewolucyjnie uważane są za groźne	Leki ograniczają nadczynność obwodu kora prążkowa-wzgórze

Terapia zab. o.-k.

• TERAPIA BEHAWIORLANA (przynosi znaczną ulgę, ale nie prowadzi do całkowitego wyleczenia)

Trzy podstawowe techniki:

• Modelowanie (np. terapeuta celowo się brudzi)

• Ekspozycja (terapeuta nakłania pacjenta, żeby wcierał w siebie brud :/ )

• Zapobieganie reakcji (pacjent znosi to, nie myjąc się)

• TERAPIA FARMAKOLOGICZNA [wywody na temat leku Klomipramina :/ ]

UWAGA!!!

Jeśli nie masz jeszcze fobii, zaburzeń stresu pourazowego, lęku panicznego, agorafobii, lęku uogólnionego, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych...nic straconego!!! Już dziś twój niepokój codzienny może urastać do nieakceptowanego poziomu i zakłócać normalne funkcjonowanie. Aby temu zapobiec stosuj codziennie progresywną relaksację (naprzemienne napinanie i ropzprężanie mięśni) lub medytację („transcendentalną”, mantrę)!!!

---