Folklor w literaturze, funkcjonuje wielorako jako temat, motyw, stylizacja, ludowość, np. byliny rosyjskie, epika serbska, fińska Kalewala, balladowy nurt epiki, pieśni. W literaturze polskiej folklor jako motyw tradycji ludowej pojawił się w Pieśni świętojańskiej o Sobótce J. Kochanowskiego, również w 1544 w druczku Ludycje wieśniacze (Rurale iudicium to jest ludycje wieśne na ten nowy rok 1544), wydane w Krakowie przez
F. Unglera, zawierające pieśni kolędowe, w Pieśni o szlachetnym trunku (“gorzałkowym winie”), w sielankach F. Karpińskiego, ale przede wszystkim zaistniał jako programowy nurt romantyzmu (np. Z. Krasiński, C. Norwid, A. Mickiewicz, J. Słowacki). Od połowy XIX w. w literaturze polskiej nurt realistyczny chętnie odwoływał się do obrazu wsi, m.in. do jego spopularyzowania przyczynili się J.I. Kraszewski, E. Orzeszkowa, H. Sienkiewicz, B. Prus.
W okresie Młodej Polski zainteresowanie publicystyki i literatury (ale również całej sztuki w nurcie tzw. chłopomanii), tematyką folkloru i kultury wsi wzrosło do niespotykanych dotychczas rozmiarów. Występuje jako zjawisko wielopłaszczyznowe: jako folklorystyczna stylizacja (L. Rydel, a także twórczość B. Leśmiana, Or-Ota), jako rodzaj mitologizacji wsi kolorowej, piastowskiej uprawiany przez całą młodą inteligencję krakowską (replika na nią w Weselu S. Wyspiańskiego) oraz jako autentyczne zainteresowanie wsią i wzorcami ludowymi (np. J. Kasprowicz, K. Tetmajer, W. Orkan, W. Reymont w Chłopach). Na młodopolskie zainteresowanie folklorem miała też wpływ koncepcja S. Witkiewicza związana ze stylem narodowym, której trzonem była kultura Podhala. Na jej tle powstała “tatrzańska szkoła literatury”.
Inny typ zainteresowania folklorem w okresie międzywojennym wiązał się z ideologią regionalizmu (S. Żeromski, W. Orkan oraz grupa poetów Czartaka: E. Zegadłowicz i G. Morcinek).
Współczesna proza i poezja polska związana z nurtem folkloru to m.in. W. Mach, J. Kurek, J. Przyboś, J. Kawalec, T. Nowak,
W. Myśliwski, E. Bryll, E. Redliński, ale także związany np. z folklorem robotniczym M. Hłasko i in.