Zakres wiadomości i umiejętności oraz literatury wymaganych
na poszczególnych stopniach Konkursu Języka Polskiego
w roku szkolnym 2011/2012
Motyw przewodni:
„Tak więc trwają wiara, nadzieja, miłość - te trzy: z nich zaś największa jest miłość "
św. Paweł
Zadania konkursowe sprawdzają wybrane zagadnienia z zakresu wiedzy i umiejętności nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r.), a także treści poszerzające wymienione zagadnienia ( na każdym etapie stopień trudności będzie wzrastał) ze szczególnym uwzględnieniem następujących kompetencji uczniów
Stopień szkolny:
Czytanie i rozumienie tekstów kultury w kontekstach historycznym, biograficznym, oraz wypowiadanie się na ich temat,
rozumienie czytanego tekstu kultury na poziomie dosłownym, metaforycznym i symbolicznym,
dostrzeganie w tekstach kultury uniwersalnych wartości i refleksji,
formułowanie problematyki tekstu kultury i wypowiadanie się na ten temat, uzasadnianie swego zdania fragmentami z tekstu,
definiowanie pojęć służących opisowi dzieła literackiego
wyszukiwanie i porządkowanie informacji zawartych w tekstach kultury
odróżnianie faktów od opinii, formułowanie opinii z uzasadnieniem
argumentowanie, uzasadnianie i wnioskowanie zgodne z zasadami logiki i wewnętrznej organizacji tekstu,
wyszukiwanie i definiowanie i określanie funkcji środków artystycznego wyrazu typowych dla czytanego tekstu,
dostrzeganie i nazywanie cech charakterystycznych dla różnych gatunków literackich: powieść, mit, opowiadanie, wiersz, fraszka,
budowanie własnych tekstów poprawnych pod względem językowym, stylistycznym i ortograficznym w następujących formach: notatka, ogłoszenie, zaproszenie, plan, opis, charakterystyka, pamiętnik
stosowanie organizacji tekstu zgodnie z wymogami gatunku,
dokonywanie celowych operacji na tekście: streszczanie, rozwijanie, wprowadzanie dialogu i opisu
sprawne posługiwanie się wiedzą o języku w ćwiczeniach gramatycznych i redakcyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem fleksji i składni oraz norm ortograficznych i interpunkcyjnych,
sprawne posługiwanie się synonimami, antonimami, homonimami
posługiwanie się ze zrozumieniem związkami frazeologicznymi.
.
Stopień rejonowy:
Czytanie i rozumienie tekstów kultury w kontekstach historycznym, biograficznym, religijnym, literackim, plastycznym oraz wypowiadanie się na ich temat,
rozumienie czytanego tekstu kultury na poziomie dosłownym, metaforycznym i symbolicznym,
ogólna znajomość biografii twórców i charakteru epok, w których żyli w odniesieniu do ich twórczości,
dostrzeganie w tekstach kultury uniwersalnych wartości i refleksji,
analiza i interpretacja tekstów kultury ze świadomym wykorzystaniem pojęć wymienionych w podstawie programowej oraz wynikających ze specyfiki tekstów,
dostrzeganie w tekstach kultury uniwersalnych wartości i refleksji,
formułowanie problematyki tekstu kultury i wypowiadanie się na ten temat, uzasadnianie swego zdania fragmentami z tekstu,
definiowanie pojęć służących opisowi dzieła literackiego, malarskiego i rzeźby,
dostrzeganie i nazywanie cech charakterystycznych dla różnych gatunków literackich: powieść (w różnych odmianach np. historyczna, fantasty, dokumentalna, współczesna, obyczajowa),nowela, mit, opowiadanie, epopeja, dramat (z podziałem na tragedię, komedię i dramat właściwy), poemat, elegia, wiersz, fraszka, bajka, tren, sonet
omawianie na podstawie dzieł literackich i innych tekstów kultury ponadczasowych zagadnień egzystencjalnych, takich jak bohaterstwo, poświecenie, miłość, solidarność, sprawiedliwość, wiara, nadzieja,
odróżnianie stylów językowych, dostrzeganie ich cech i zjawiska stylizacji,
wyszukiwanie i porządkowanie informacji zawartych w tekstach kultury,
odróżnianie faktów od opinii, formułowanie argumentów z uzasadnieniem
wyszukiwanie i określanie funkcji środków artystycznego wyrazu typowych dla czytanego tekstu,
budowanie własnych tekstów poprawnych pod względem językowym, stylistycznym i ortograficznym w następujących formach: dedykacja, opowiadanie, przemówienie, wywiad, podanie, rozprawka, sprawozdanie, list, pamiętnik,
sprawne posługiwanie się wiedzą o języku w ćwiczeniach gramatycznych i redakcyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem fleksji, składni, fonetyki, słowotwórstwa oraz norm ortograficznych i interpunkcyjnych,
stosowanie organizacji tekstu zgodnie z wymogami gatunku,
dokonywanie celowych operacji na tekście: przekształcanie stylistyczne, cytowanie,
sprawne posługiwanie się synonimami i antonimami,
posługiwanie się ze zrozumieniem związkami frazeologicznymi
.
Stopień wojewódzki
- Czytanie i rozumienie tekstów kultury w kontekstach historycznym, biograficznym,
filozoficznym, religijnym, literackim, plastycznym oraz wypowiadanie się na ich temat,
- rozumienie czytanego tekstu kultury na poziomie dosłownym, metaforycznym i symbolicznym,
- dostrzeganie w tekstach kultury uniwersalnych wartości i refleksji,
- ogólna znajomość biografii twórców i charakteru epok, w których żyli w odniesieniu do ich twórczości
analiza i interpretacja tekstów kultury ze świadomym wykorzystaniem pojęć wymienionych w podstawie programowej oraz wynikających ze specyfiki tekstów
formułowanie problematyki tekstu kultury i wypowiadanie się na ten temat, uzasadnianie swego zdania fragmentami z tekstu
definiowanie pojęć służących opisowi dzieła literackiego, malarskiego i rzeźby oraz posługiwanie się słownictwem teatralnym i filmowym
porównywanie tworzywa literatury i innych dzieł sztuki
dostrzeganie i nazywanie cech charakterystycznych dla różnych gatunków literackich: powieść (w różnych odmianach np. historyczna, fantastyczna, dokumentalna, współczesna, obyczajowa),nowela, mit, opowiadanie, epopeja, dramat (z podziałem na tragedię, komedię i dramat właściwy), pieśń, hymn, poemat, elegia, wiersz, fraszka, tren, bajka, ballada
dostrzeganie literackich „motywów wędrownych” i ich analizowanie
odróżnianie stylów językowych, dostrzeganie ich cech i zjawiska stylizacji,
wyszukiwanie i porządkowanie informacji zawartych w tekstach kultury,
odróżnianie faktów od opinii,
wyszukiwanie i definiowanie i określanie funkcji środków artystycznego wyrazu typowych dla czytanego tekstu,
budowanie własnych tekstów poprawnych pod względem językowym, stylistycznym i ortograficznym w następujących formach: recenzja, reportaż, felieton, opowiadanie z dialogiem, charakterystyka porównawcza , reportaż
stosowanie organizacji tekstu zgodnie z wymogami gatunku,
dokonywanie celowych operacji na tekście: streszczanie, rozwijanie, przekształcanie stylistyczne, cytowanie,
sprawne posługiwanie się wiedzą o języku w ćwiczeniach gramatycznych i redakcyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem fleksji, składni, fonetyki, słowotwórstwa oraz norm ortograficznych i interpunkcyjnych
sprawne posługiwanie się synonimami, antonimami, eufemizmami, homonimami
posługiwanie się ze zrozumieniem związkami frazeologicznymi
Na wyższych stopniach konkursu obowiązuje również wiedza ze stopni wcześniejszych.
Lektura
Uczestników Konkursu obowiązuje znajomość tekstów ujętych w podstawie programowej z 23 grudnia 2008 oraz lektura dodatkowa ze szczególnym uwzględnieniem:
Stopień szkolny:
św. Paweł Hymn
J. Parandowski Mitologia
W. Szekspir Romeo i Julia
H. Poświatowska Wiersze
K. Iłłakowiczówna Opowieść małżonki św. Aleksego
J. Kochanowski Fraszki, Treny
H. Sienkiewicz Krzyżacy
czasopismo "Victor gimnazjalista"
Stopień rejonowy:
Wymienione wcześniej utwory oraz:
Dzieje Tristana i Izoldy
H. Sienkiewicz Trylogia
Pieśń o Rolandzie (Przeł. Tadeusz Żeleński - Boy)
A. Mickiewicz Pan Tadeusz (Księga X. Emigracja. Jacek.),
Ballady i romanse
M. Pawlikowska- Jasnorzewska Wiersze wybrane
ks J. Twardowski Wiersze wybrane
czasopismo "Victor gimnazjalista"
Stopień wojewódzki
Wymienione wyżej lektury oraz:
Evans Nicholas Zaklinacz koni
K. Siesicka Zapałka na zakręcie
Filmy:
Brad Silberling Miasto aniołów
Jerome Robins, Robert Wise West Side Story