........................ , dnia ............... 2008 r.
...........................................
...........................................
...........................................
Sąd Okręgowy
……………………………………..
Ubezpieczeń Społecznych
za pośrednictwem
ZUS III Oddział w Warszawie
Odwołanie
od decyzji ZUS nr .................... z dnia ...................... 2008r. odmawiającej objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym w okresie od dnia ....................... do dnia .............................
Wnoszę o:
1) zmianę zaskarżonej decyzji w całości i przyznanie prawa do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym w okresie od dnia ....................... do dnia .............................
2) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych,
Uzasadnienie
Zakład Ubezpieczeń Społecznych po przeprowadzeniu kontroli wydał decyzję stwierdzającą że nie podlegam ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywanej pracy nakładczej od dnia ……….. r. do dnia………….. r. W lakonicznym uzasadnieniu decyzji sprowadzającym się tylko do zacytowania przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz Rozporządzenia w sprawie pracy nakładczej ZUS zarzucił ubezpieczonemu naruszenie normy prawnej art. 58 §1 Kodeksu cywilnego. Według ZUS umowa o pracę nakładczą została zawarta w celu obejścia ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przesłankami do stwierdzenia powyższego było wykonywania przez ubezpieczonego pracy nakładczej w wymiarze mniejszym niż 50% najniższego wynagrodzenia określanego przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej oraz możliwość wyboru obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu pracy nakładczej.
Zasada swobody umów (art. 3531 k.c.) polega na możliwości wyboru przez strony rodzaju stosunku prawnego, który będzie ich łączył. Dotyczy to także wykonywania stale i za wynagrodzeniem określonych czynności, a więc stosunku prawnego określanego jako wykonywanie zatrudnienia w szerokim tego słowa znaczeniu. Zatrudnienie może być wykonywane na podstawie stosunku cywilnoprawnego (umowy typu zlecenia, kontraktu menedżerskiego) lub stosunku pracy. Może również być realizowane za pomocą stosunku pracy nakładczej, gdyż żaden przepis prawa tego nie zabrania. Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, która z punktu widzenia formalnego nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez nią zakazane. Chodzi tu zatem o wywołanie skutku sprzecznego z prawem, nie zaś skutku, który prawem jest dozwolony.
W tym znaczeniu zawarcia ze mną umowy o pracę nakładczą nie miało na celu obejścia ustawy, gdyż osiągnięcie wskazanych w niej celów jest zgodne z prawem (tak wyrok Sądu Najwyższego I PK/42/2004). Strony mogą swobodnie ukształtować rodzaj stosunku prawnego, na podstawie którego będzie wykonywane zatrudnienie. Wybór rodzaju stosunku prawnego powoduje konsekwencje prawne nie tylko bezpośrednio w sferze jego treści, ale także w wielu innych dziedzinach (ubezpieczeniowej, podatkowej). Jednym z takich skutków jest zbieg tytułów do obowiązkowego ubezpieczenia społecznego w przypadku gdy wykonujący pracę nakładczą ma jednocześnie inny tytuł do obowiązkowego objęcia tym ubezpieczeniem. Strony mogą się też takim celem kierować, choć jest to skutek mało znaczący w porównaniu do innych skutków takiego ukształtowania rodzaju stosunku prawnego. Osiągnięcie takiego celu nie jest jednak sprzeczne z prawem, a więc strony zmierzające do takiego celu nie dokonują obejścia ustawy. Innymi słowy, zawarcie umowy o pracę nakładczą, choćby zmierzało do uzyskania drugiego tytułu do ubezpieczeń społecznych nie jest obejściem ustawy. Poparcie takiej tezy można znaleźć w wyroku Sądu Najwyższego z 7 lipca 2005 r., II UK 275/04. W wyroku tym Sąd Najwyższy podkreślił, że zamiar, który stronom umowy przyświecał, sprowadzający się do wywołania przez zawarcie umowy o pracę skutku w postaci uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego jest zgodny z prawem i przez jego przepisy wyraźnie przewidziany. Podobnie w uzasadnieniu wyroku z 28 kwietnia 2005 r. (I UK 236/04) Sąd Najwyższy uznał, że sama chęć uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, jako motywacja do podjęcia zatrudnienia nie świadczy o zamiarze obejścia prawa, podobnie jak inne cele stawiane sobie przez osoby zawierające umowy o pracę, takie jak na przykład chęć zapewnienia środków utrzymania. Naturalnym jest, iż z zawarciem umowy o pracę wiąże się uzyskanie różnych świadczeń i perspektywa nabycia praw np. emerytalnych. Wszystkie te motywy nie mogą uzasadniać przypisania stronom umowy o pracę zamiaru obejścia prawa, jeżeli nie zostanie dowiedzione, że chcą uzyskać świadczenia niezgodnie z prawem. Dodatkowo taką samą tezę zawiera wyrok z 4 sierpnia 2005 r., II UK 320/04.
Należy w tym miejscu podkreślić, że czynność mająca na celu obejście ustawy lub nie wywołanie skutków prawnych musi być dokonana za zgodą obydwu stron i dopiero wtedy jest bezwzględnie nieważna (np. orzeczenie z dnia 20.01.1999 r. - wyrok Sądu Apelacyjnego I ACa 377/98 1999/1/2 w Lublinie): „Czynności mające na celu obejście prawa zawierają pozór zgodności z ustawą, a ustalenie, czy czynność została podjęta in fraudem legis, wymaga uwzględnienia całokształtu konsekwencji prawnych z niej wynikających dla podmiotów danego stosunku prawnego. Skutki takiej czynności, które są objęte zamiarem stron, naruszają zakazy lub nakazy ustawowe. (...) Przy uregulowaniu z art. 58 k.c. (...) konieczna jest zgoda obu stron czynności na obejście ustawy, bądź na braku zamiaru wywołania skutków prawnych, oraz w skutku”.
Organ rentowy nie przedstawił żadnego dowodu wskazujących, że umowa została zawarta dla pozoru lub dla chęci obejścia przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W wyniku przeprowadzonej kontroli w firmie Doradztwo Personalne i Biznesowe Marek Malczewski stwierdzono, że pracodawca był przygotowany do zapewnienia takiej ilości pracy jaka była określona w umowie. Nie wykonanie określonej ilości pracy wskazanej w umowie nie leżało po stronie pracodawcy tylko po mojej. Umożliwiał mi to stosowny zapis w umowie o pracę nakładczą/ paragraf 4 pkt.4/. Poza tym rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą ( Dz. U. 1976. nr 3, poz. 19 z późn, zm. ) mówi ,że „ w umowie strony określają minimalną miesięczną ilość pracy, której wykonanie należy do obowiązków wykonawcy”. Nic natomiast nie mówi, że taką ilość pracy należy bezwzględnie wykonać.
Zus błędnie zinterpretował art. 3 ust.1 Rozporządzenia Rady Ministrów z 31grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą.
Po pierwsze, przepis ten jest oparty na art.77 Kodeksu Pracy ,który zastał uchylony. W związku z tym przepis ten nie znajduje ustawowego oparcia i nie może w w świetle art.31 Konstytucji RP rozstrzygać o obowiązkach stron. Przepisy nakładające na strony określone obowiązki muszą mieć co najmniej rangę ustawową
Należy zwrócić również uwagę na fakt że inne czynniki są dużo ważniejsze w rozpatrywanej sprawie. Zawarte są między innymi w dwóch pismach sygnowanych przez ZUS.
Pierwsze to pismo okólne znak EUu 400-10/06 z dnia 10.02.2006 r. /w załączniku/ wystawione przez Centralę ZUS w Warszawie ul. Czerniakowska 16 podpisane przez Dyrektora Ubezpieczeń i Składek które precyzyjnie cytuje przepisy prawa regulujące rozpatrywaną kwestię. Mówi jednoznacznie między innymi że
„Powołane wyżej przepisy nie określają minimalnej podstawy wymiaru składek dla osób wykonujących pracę nakładczą”.
Potwierdza to pismo wystosowane przez Członka Zarządu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Pana Ireneusza Fąfary (znak FUu 400 -85/06 w załączniku) który pisze ,że
„ Przypominam, iż dla celów rozstrzygania zbiegów na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy nie ma znaczenia wysokość podstawy wymiaru składek.”
Jak również
„ Należy jednak równocześnie podkreślić, że zgodnie z art. 18 ust.1 powołanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek za osoby wykonującą pracę nakładczą stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych tytułu pracy nakładczej. Tym samym obowiązujące przepisy nie ustalają minimalnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla tych ubezpieczonych.”
Pan Fąfara stwierdza również, że wyłączenie danej osoby w drodze decyzji z ubezpieczeń społecznych może nastąpić tylko wtedy jeśli
„w konkretnym przypadku ustalenia dokonane w toku postępowania wyjaśniającego lub kontroli pozwolą na bezsporne stwierdzenie przez oddział, że umowa o pracę nakładczą została zawarta dla pozoru ( faktycznie nie występuje zatrudnienie na jej podstawie), lub w celu obejścia prawa, konsekwencją powinno być wyłączenie danej osoby, w drodze decyzji z ubezpieczeń społecznych z tego tytułu”
W moim przypadku ZUS nie przedstawił, bo nie mógł, żadnych dowodów ponieważ praca była wykonywana przeze mnie o czym świadczą raporty z wykonanej pracy nakładczej jak również nie obchodziłem żadnego prawa bo prawo umożliwiało mi właściwe postępowanie.
Należy również zwrócić uwagę na jeszcze jedna rzecz przedstawioną w decyzji ZUS. Od 01.03.2009 r. weszła w życie nowelizacja ustawy systemu ubezpieczeń społecznych która dopiero od daty wejścia jej w życie ustala taką samą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu wykonywanej pracy nakładczej jak i osób prowadzących działalność gospodarczą.
To znaczy, że przed 01.03.2009 r. brak minimalnej podstawy wymiary składek dla osób zatrudnionych na pracę nakładczą był zgodny z prawem.
Na zakończenie zwracam uwagę, że w takiej samej sprawie która toczyła się przed Sądem Okręgowym w Łodzi / VIII U 2532/07 zapadł wyrok uwzględniający odwołanie i zmieniający decyzję ZUS wyłączającą z ubezpieczenia społecznego osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę nakładczą.
Załączniki:
Pisemne uzasadnienie wyroku Sądu w Łodzi - 2 egz.
Opinia ZUS - 2 egz.
3. Pismo Członka Zarządu ZUS - 2 egz.