ROZWÓJ DZIECKA -dzielimy na osobniczy i fizyczny.
Osobniczy.Fizyczny-całokształt procesów biologicznych zachodzących od chwili poczęcia do smierci danego osobnika; prowadzi do dojrzałości biologicznej i zdolności do reprodukcji.
Dzielimy na
a-wzrastanie - zmiany wielkości elementów morfologicznych,przewaga procesów anabolicznych nad katabolicznymi,oceniamy wzrost, tempo wzrastania, rytm wzrastania wyrażony zmianami tepma w różnych okresach rozwoju.Odbywa się przez:rozplem (mnożenie się komórek),rozrost (zwiększenie wymiarów i masy ciała).W ocenie wzrastania bierze sie pod uwagę:-wielkość badanej cechy (bad. somatometryczne),tempo wzrastania (przyrost danej cechy w określonej jednostce czasu),rytm wzrastania(zmiany tempa
b-różnicowanie- proces jakościowy składa z:
-przebudowy struktury komórek i tkanek
-grupowanie sie tkanek w określone grupy (organigeneza)
-wzajemne dostrajanie się poszczególnych tkanek i narządów oraz formowanie kształtów,proporcji (typogeneza).
c-dojrzewanie- przebiega równolegle ze wzrastaniem i różnicowaniem; oznacza doskonalenie budowy i czynności opraz osiągnięcie max sprawności,stabilizacji biologicznej.
Czynniki wpływające na rozwój dziecka:
a-genetyczne (endogenne)tzw. determinanty - zespół genów dziedziczonych po rodzicach (-genotyp zawarty w DNA,-heterozygota,homozygota)
b-paragenetyczne-środowisko matczyne wewnątrzmaciczne tzw.stymulotory.
np.*przemiana materii ma wpływ na rozwój płodu * wpływ hormonów na przebieg płodu:hormon wzrostu,\; hormon tarczycy wpływa bezpośrednio na procesy wzrastania,kostnienia; androgeny gł.testosteron wpływaja na chondrogenezę.
c-środowiskowe-
*biogeograficzne-klimat, ukształtowanie terenu,zasoby mineralne i wodne, świat roslinny i zwierzęcy.
*społeczno-ekonomiczne: kultura,sytuacja rodzinna,zarobki,warunki mieszkaniowe i higieniczne,poziom wykształcenia,zywienie dzieci.
d-psychiczne
e-czeste lub przewlekłe choroby
Dystrofia wewnątrzmaciczna-niedobór urodzeniowej masy ciała noworodka.
Zaburzenia rozwoju wewnątrzmacicznego:-embriopatie (wady wrodzone); - fetopatie (niedorozwoje narządowe). Przyczny ZRW: wady genotypu, czynniki chemiczne i fizyczne, choroby matki (ciężkie choroby nerek, nadcisnienie), płodowy zespół alkoholowy, konflikt serologiczny.
Okresy zycia:
a- prenatalny (płodowy) od poczęcia czyli zapłodneinia do porodu.
b- rozwój pozamaciczny (okresy):
-noworodkowy (od porodu do 28 dnia zycia)
-niemowlęcy (od 1 do 12 mies.ż.)
-wczesnego dzieciństwa (od 1 do 3 r.ż)
-przedszkolny ( od 3 do 6-7 r.ż)
-szkolny (od 6-7 do 15 )
młodzieńczy ( od 15 do 18)
Metody oceny rozwoju:
*Jednorazowa ocena pozwala określić jedynie to, czy stopień rozwoju badanego dziecka jest prawidłowy, natomiast powtarzanie pomiarów umożliwia śledzenie dynamiki procesów rozwojowych.
*Ocena rozwoju somatycznego na postawie pomiarów antropometrycznych polega na:
-wykonaniu pomiarów,
-porównaniu uzyskanych danych z biologicznym układem odniesienia, czyli normą,
-zinterpretowaniu uzyskanych wyników .
*Wstępną ocenę rozwoju przeprowadzić na podstawie czterech pomiarów antropometrycznych:
-wysokość (a u niemowląt i dzieci w wieku poniemowlęcym długość)
-masa ciała -obwód głowy -klatki piersiowej.
*Wysokośc ciała - sprzęt:
a-Liberometr - służy do pomiaru długości ciała i cech długościowych niemowląt w pozycji leżącej.
Składa się z metalowego statywu, na którym poziomo umieszczona jest metalowa rura z podziałką milimetrową. Do rury przytwierdzone są dwie łopatki: jedna nieruchoma i jedna ruchoma (przesuwająca się wzdłuż podziałki). Miejsce odczytu znajduje się w okienku przy ruchomej łopatce. Dokładność odczytu - do 1 mm
b-Antropometr typu Martina - służy do pomiaru wysokości ciała i cech długościowych w pozycji stojącej.Składa się z czteroczęściowej metalowej rury z podziałką milimetrową, wzdłuż której przesuwa się głowica z iglicą wskazującą miejsce pomiaru, i okienkiem z punktem odczytu wyniku. Dokładność odczytu - do 1 mm.
c-Ławeczka Epsteina - pozwala tylko na zmierzenie długości całkowitej ciała (i ewentualnie długości siedzeniowej) niemowlęcia.
d-Ekierka i taśma krawiecka-Taśmę krawiecką należy przykleić pionowo na całej długości do gładkiej ściany, bez wystającej listwy podłogowej; punkt zerowy taśmy musi znajdować się na poziomie podłogi.
e-Wzrostomierz umieszczony przy wadze lekarskiej.
*Metodyka wykonywania pomiarów:
Do 15.-18. miesiąca życia wysokość mierzy się jako długość ciała w pozycji leżącej na plecach. Jest to odległość szczytu głowy (punkt vertex - v) od płaszczyzny podeszwowej stóp ustawionych prostopadle do podudzi. Dziecko powinno leżeć na plecach wyprostowane, ale w swobodnej pozycji.Nie wolno odciągać głowy dziecka ani prostować nóg w kolanach na siłę.
U niemowlęcia wyprostowanie nóżek można sprowokować, drapiąc dziecko pod kolanami.
Po 18. miesiącu życia lub gdy u młodszego dziecka długość ciała wykracza poza skalę liberometru (lub ławeczki Epsteina) i potrafi już ono przyjąć pionową postawę, wysokość mierzy się w pozycji stojącej za pomocą antropometru.
*Obwody ciała - sprzęt:
Taśma krawiecka, metodyka:
Obwód głowy należy mierzyć taśmą krawiecką przeprowadzoną przez największą wypukłość potyliczną i największe wypukłości guzów czołowych.Dokładność odczytu do 1 mm.
Obwód klatki piersiowej należy mierzyć taśmą krawiecką przeprowadzoną poziomo przez spojenie trzonu mostka z wyrostkiem mieczykowatym (punkt xiphoidale - xi) oraz przez dolne kąty łopatek.
Dokładność odczytu - do 1 mm.
*Masa ciała - sprzęt:
-Waga niemowlęca - służy do pomiaru masy ciała małych dzieci w pozycji leżącej z dokładnością do 10 g
-Waga lekarska służy do pomiaru masy ciała dzieci starszych, które potrafią samodzielnie stanąć na wadze (niepodtrzymywane i nie trzymając się niczego). Dokładność pomiaru wynosi 100 g.
Biologiczne układy odniesienia
a-Tablice liczbowe - najstarszą i najprostszą formą przedstawienia norm biologicznych.
Tabele takie zawierają zwykle wartości średnich arytmetycznych (M) i odchyleń standardowych (SD), a czasami także wartości centylowe danej cechy w klasach wieku oraz płci dzieci i młodzieży.
b-Siatki centylowe są graficznym przedstawieniem zmian wartości centylowych w czasie rozwoju cechy. Połączenie graficzne na wykresie wartości poszczególnych centyli dla kolejnych kategorii wieku kalendarzowego daje w efekcie krzywe centylowe, które dzielą zakres zmienności cechy na przedziały zwane również pasmami centylowymi. W postaci siatek centylowych można wyrazić zależność pojedynczej cechy lub wskaźnika od wieku kalendarzowego dziecka (siatka centylowa wysokości ciała, masy ciała, obwodu głowy, obwodu klatki piersiowej, wskaźnika względnej masy ciała - BMI lub wzajemną zależność dwóch cech, z wyłączeniem wieku (siatka centylowa proporcji masy do wysokości ciała).Siatki osobno dla dziewcząt i chłopców.
Ocena wzajemnej proporcji dwóch cech
Masa ciała jest cechą, którą zawsze należy oceniać w odniesieniu do wysokości ciała, a nie wieku kalendarzowego.
Wyjątkiem jest BMI (body mass index), czyli wskaźnik względnej masy ciała, który należy obliczać według wzoru:
BMI = masa ciała w kg/(wysokość ciała w m)2 .
Akceleracja rozwoju- przyspieszenie rozwoju i dojrzewania (wcześniejsze osiągnięcie etapów rozwoju przez osobnika). Gł. przejawia się zwiększeniem wysokosci a nizeli masy ciała. Widoczne sa rółnież zmiany w proporcjach ( dłuższe kończyny a brak zmian w dł. tułowia), zwiększa się szerokość barków i klatki piersiowej, a jej głębokość nie ulega zmianom oraz zmniejsza się obwód miednicy. Wcześniej wyżynaja się zęby mleczne i stałe.Dzieci wcześniej siadają i stoją, mają lepsza sprawność fizyczną.Wcześniej zaczynają chorować.
Przyczyny: -postep cywilacji,proces urbanizacji które powodują napięcie emocjonalne, wcześniejsze i silniejsze bodźce seksualne.-poprawa warunków bytowych
Konsekwencje: za przyspieszonym rozwojem biologicznym nie nadąża rozwój psychiczny,wcześniejsze wyst. krótkowzroczności.
Problemy pieleg. w opiece nad zdrowym niemowlęciem:
plesniawki (aftin), ząbkowanie, odparzona pupa, czkawka, ropiejące oczka, potówki, katar (tetrisal), ulewanie
Dziecko hospitalizowane.Choroba jako zdarzenie w rozwoju dziecka.
Choroba- załamanie czynności adaptacyjnych ustroju, spow. czyn. natury biologicznej i psychologicznej.Obciążenie psychiczne: lęk, ból, ograniczona aktywność.
*Reakcja dziecka na pobyt w szpitalu zalezy od:
-wieku i rozwoju dziecka
-odporności psychicznej na sytuacje trudne
-rodzaju choroby i stos. leczenia
-okresu pobytu w szpitalu
-doświadczenia z wcześniejszych pobytów
-warunków hospitalizacji
-stosunku personelu szpitala do dziecka
-kontaktów z rodziną
*Psychologiczne mechanizmy obronne:
-wypieranie, zapominanie
-racjonalizacja
-zaprzeczenie i izolacja
-reakcja pozorowana
-przemieszczenie
-ucieczka w fantazję
*Funkcje zawodowe pieleg.pediatrycznej:-opiekuńcza -wychowawcza -promowanie zdrowia -profilaktyczna - terapetyczna - rehabilitacyjna
*Rola społeczna: -matki zastępczej -interpretatora -organizacja czasu wolnego - pośrednika -wychowawca i nauczyciel -poweirnik -promotor zdrowia.
ZAPALENIE PŁUC przyczyny:
Noworodki-Zapalenie płuc wywoływane jest najczęściej bakteriami, które pochodzą ze środowiska szpitalnego lub od matki. Są to najczęściej bakterie: gronkowce białe i złociste, chlamydia, listeria.
Niemowlęta-70% zapaleń płuc w tej grupie wiekowej wywołują wirusy/wirus grypy, paragrypy, adenowirus, wirus RS/, rzadziej bakterie: Haemophillus, pneumokok, chlamydia.
Dzieci powyżej 6 r.ż. i dorośli.-Najczęstszą przyczyną zapaleń płuc w tej grupie wiekowej są bakterie (Pnemococcus, Haemophilus, Staphylococcus, Moraxella). Bardzo ważnym patogenem w tej grupie wiekowej jest Mycoplasma pneumoniae i Chlamydia pneumoniae, które wywołują tzw. atypowe zapalenia płuc. W okresach epidemii zakażenie tymi drobnoustrojami sięgają do 50%.
*Objawy: początkowo objawia się ono suchym kaszlem (z wykrztuszaniem plwociny śluzowo-ropnej), z wysoką gorączką i brakiem powietrza.moga wystąpić dreszcze,ból brzucha,furczenia,bóle głowy, nie chce jeść.
Pilęgnowanie:
-Utrzymuj odpowiednią wilgotność powietrza w pokoju (nawilżacz powietrza).
-Stosuj inhalacje z pary wodnej (woda lub herbatki ziołowe).
-Podawaj dziecku duże ilości napojów.
-W przypadku silnego, suchego i drażniącego kaszlu - przede wszystkim w nocy - ulgę mogą przynieść leki przeciwkaszlowe.
-W przypadku mokrego kaszlu przyjmuj leki wykrztuśne, które rozrzedzają wydzielinę i ułatwiają jej odkrztuszanie (zapewnienie ligniny i miski nerkowatej)
-przypomnienie o zasłanianiu nosa i ust podczas kaszlu
-zachęcanie do kaszlu i ćwiczeń polegających na wykonywaniu głębokich oddechów w celu
-jeśli wiek dziecka na to pozwola to nauka efektywnego kaszlu
-usuwania wydzieliny oskrzelowej,
-staranne oczyszczanie dróg oddechowych z wydzieliny oskrzelowej,
-gorączka -pomiar temperatury,zimne okłady.
ASTMA OSKRZELOWA
jest chorobą, której istotą jest stan zapalny prowadzący do ograniczenia przepływu w drogach oddechowych (na skutek skurczu oskrzeli i gromadzenia się w nich gęstego śluzu), powodującego nawroty świszczącego oddechu, duszności, uczucia ściśnięcia klatki piersiowej i kaszlu, głównie w nocy i nad ranem. Klinicznie astma przebiega na ogół napadowo, będąc z patofizjologicznego punktu widzenia przewlekłą chorobą zapalną.
Astma w dużej mierze ma podłoże alergiczne, zwłaszcza u dzieci.
Leczenie polega na podawaniu leków zmniejszających proces zapalny (glikokortykoidów wziewnych) w celu likwidacji lub zmniejszenia częstości występowania objawów skurczu oskrzeli. Astma w ciężkiej postaci wymaga hospitalizacji
Główne alergeny:
-kurz,roztocza, żyjące w ogromnych ilościach w wilgotnych i ciepłych pomieszczeniach z dużą ilością tapicerowanych mebli, dywanami, kotarami.
-naskórek zwierząt domowych: psów, kotów . Istotnym rezerwuarem alergenów jest mocz chomików, myszy, świnek morskich, a także odchody i upierzenie papug i kanarków. Zwierzęce alergeny są obecne w powietrzu i kurzu domowym, dlatego osoby chore mogą doznać napadu astmy zaraz po wejściu do mieszkania, w którym przebywa zwierzę.
-zarodniki pleśni. Na przykład pleśnie Alternariamogą być przyczyną astmy (w okresie jesiennym). -środki chemiczne
-pyłki roślinne (traw, drzew i chwastów).
-Do innych czynników wywołujących astmę zaliczają się infekcje wirusowe, uczulenia na niektóre leki, zwłaszcza na aspirynę i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne.
-Także rozmaite zanieczyszczenia powietrza (dymy), aerozole, domowe środki czystości, silne substancje zapachowe (perfumy) mogą spowodować wystąpienie skurczu podrażnionych oskrzeli wiodącego do ataku astmy.
Objawami astmy jest brak tchu, ściskanie w piersiach, świsty (wysokie dźwięki, które są wynikiem wydobywania się powietrza ze zwężonych oskrzeli) i kaszel.
Najbardziej typowa jest napadowa duszność. Dość często pojawia się ona w nocy lub nad ranem. Chory podczas napadu odczuwa ucisk w klatce piersiowej, ma poczucie ciasnoty w piersiach.
Częstym objawem astmy jest kaszel. Występuje szczególnie często nocą (kiedy stężenie krążącej we krwi adrenaliny, hormonu rozszerzającego oskrzela, jest wyjątkowo niskie) lub nad ranem. Niekiedy kaszel jest jedynym objawem astmy. Kaszel może być suchy, ale może też towarzyszyć mu gęsta, ciągnąca się, trudna do odkrztuszenia wydzielina. Kaszel astmatyczny jest bardzo typowy dla choroby występującej u dzieci.
Swoiste problemy dziecka: objawy + dyskomfort w zyciu codziennym, lęk i strach przed nastepnymi napadami, strach przed niezrozumieniem, wysmiewaniem sie innych dzieci.
Leczenie,pielęgnacja:
-ważna jest profilaktyka, zapobieganie napadom.
-dążyć do maksymalnego ograniczenie kontaktu z substancją uczulającą. Szczególnie chodzi tu o roztocza kurzu domowego. Należy więc unikać kurzu, używać odkurzaczy, pozbyć się tapicerowanych mebli, dywanów, grubych zasłon. Pościel powinna być po nocy intensywnie wietrzona i bardzo często zmieniana. Prać ją należy w wysokiej temperaturze. Domy osób chorych na astmę powinny być przewiewne, wyziewy z kuchni powinny ulatniać się łatwo na zewnątrz.
-Dzieciom chorym na astmę nie należy dawać pluszowych zabawek.
-Należy pozbyć się, o ile to możliwe, zwierząt domowych - a jeśli już ma się np. psa, powinien być jak najczęściej kąpany.
-dostosowanie wysiłku fizycznego
-Należy wystrzegać się wilgoci, chronić przed zarodnikami pleśni.
-unikać obszarów stale zadymionych, w których ryzyko smogu jest duże.
-Astmatycy powinni znać okresy pylenia roślin, wiedzieć, kiedy określone pyłki osiągają maksimum stężenia w atmosferze w roku i w ciągu dnia.
-Bardzo ważne jest unikanie zakażeń dróg oddechowych.
Celem leczenia farmakologicznego jest likwidacja nocnych napadów duszności i zmniejszenie częstości dziennych objawów skurczu oskrzeli. Astma jest przewlekłą chorobą zapalną. Stosowane są leki zmniejszające proces zapalny. Są to glikokortykoidy wziewne, które w znaczący sposób zmniejszają odczyny zapalne, powodując, że napady duszności są rzadsze i słabiej wyrażone.
*Bardzo ważna w leczeniu astmy jest edukacja chorego. Powinien on wiedzieć, na czym polega jego choroba, jak unikać czynników sprawczych napadów, jak sobie z nimi radzić, jakie stosować leki. Pacjent powinien stale sprawdzać swoja wydolność oddechową. Istotne jest codzinne badanie PEFR za pomocą aparatu Wrighta. Ważne jest bowiem wczesne rozpoznanie nasilenia choroby. Pacjent powinien też wiedzieć, kiedy nie poradzi sobie sam i musi się zwrócić o pomoc do lekarza prowadzącego.
AZS -ATOPOWE ZAPALENIE SKÓRY
-czynniki genetyczne, odpornościowe,środowiskowe.
-Pod wpływem alergenów (niezależnie od drogi wniknięcia do organizmu) następuje reakcja obronna objawiająca się stanem zapalnym skóry. AZS często towarzyszą wtórne infekcje bakteryjne, powodowane zazwyczaj przez gronkowca złocistego oraz inne bakterie.
Najczęściej są to: infekcja skóry w wyniku błędne koło świądu, drapania oraz podrażnienia.
Objawy choroby mogą być bardzo różne u różnych osób, jednak do najczęstszych objawów AZS należą:
-Swiąd
-suchość skóry (utrata lipidowej bariery ochronnej)
-wysięk (infekcja skóry)
-puchnięcie
-reakcja alergiczna objawiająca się pod różnymi postaciami
-zaczerwienienie skóry
-plamy -wysypka
-pęcherze z wodnistą wydzieliną (osocze)
*Dodatkowo
-nieswoisty wyprysk rąk i stóp (wyprysk z podrażnienia)
-świąd po spoceniu
-zaostrzenie zmian po emocjach (patrz: choroba psychosomatyczna)
-nietolerancja niektórych pokarmów
-wrażliwość skóry na bodźce mechaniczne i materiały drażniące (wełna)
-podwyższony poziom IgE
-powiększone węzły chłonne
*Oraz dodatkowe cechy AZS, które występują od początku lub pojawić się mogą w różnym czasie w zależności od nasilenia choroby :
-pogrubiony fałd szyjny
d-odatkowy fałd skóry pod dolna powieką oka (objaw Dennie-Morgana)
-wyraźny rysunek skóry po wewnętrznej stronie dłoni
-odbarwienia (plamki) na źrenicach
*Terapia - w przypadku atopowego zapalenia skóry terapia polega głównie na leczeniu objawowym tzw. zaleczaniu.
-Jeżeli jest możliwe zidentyfikowanie alergenów i unikanie ich, wtedy dobre efekty można uzyskać eliminując kontakt chorego z alergenami.
Metody ograniczania działania i eliminacji alergenów:
*Alergeny pokarmowe-karmienie wyłącznie piersią do 6mż
- włączanie do diety pokarmów stałych po 6 mż, pojedynczo, w małych ilościach i w kilkudniowych odstępach celem zaobserwowania reakcji organizmu
- przy braku możliwości karmienia naturalnego stosowanie specjalnych rodzajów mleka modyfikowanego (tzw. hydrolizatów białkowych)-wg. wskazań lekarza
- diety eliminacyjne-wg. wskazań
*roztocza kurzu domowego
- stosowanie pokryć antyroztoczowych na materace i pościel,
- pranie pościeli raz w tygodniu w temperaturze min.60*C
- unikanie wykładzin, dywanów, mebli tapicerowanych, zasłon, pluszaków
- częste wietrzenie pomieszczeń i utrzymywanie niskiej temperatury (18-20*C)
- utrzymywanie niskiej wilgotności powietrza <50%
- stosowanie środków roztoczobójczych, np. Acarosan, Allergof, Allertex
*pyłki roślin- pozostawienie dziecka w domu w okresie intensywnego pylenia,
w czasie słonecznej i wietrznej pogody
- unikanie rejonów o wysokim stężeniu pyłków
- kąpiel po pobycie poza domem
Inne praktyczne rady:
- Nowe ubrania powinny być prane przed pierwszym założeniem, a bielizna zawsze dodatkowo płukana.
- Ubrania powinny być bawełniane, luźne i przewiewne, dostosowane do temperatury otoczenia tak aby uniknąć przegrzania; należy unikać wełny i włókien sztucznych.
- W mieszkaniu należy tak dostosować temperaturę i wilgotność aby unikać pocenia się; zimą wskazane jest nawilżanie i niezbyt gorące grzejniki.
- Umiarkowane przebywanie na słońcu ma korzystny wpływ na skórę z AZS, należy ją jednak chronić przed oparzeniem słonecznym odpowiednimi preparatami z filtrami przeciw promieniowaniu UV.
- Kąpiele morskie działają również korzystnie, natomiast chlorowana woda w basenie drażni skórę.
- Należy unikać kontaktu z substancjami drażniącymi.
Pielęgnacja:
-nawilżanie i natłuszczanie skóry. Na rynku jest wiele hypoalergicznych mydeł nadających się do stosowania u dzieci z atopowym zapaleniem skóry. Obecne są również preparaty do kąpieli skłądajace się z olejów z dodatkiem środków przeciwświądowych np. E45.
-W leczeniu miejscowym stosuje się maści neutralne w celu natłuszczania skóry, jak również zawiesiny i pasty ze związkami przeciwzapalnymi w celu zmniejszenia świądu.
-Ważnym elementem w leczeniu jest unikanie stresów, silnych i negatywnych emocji, które zaostrzają świąd i pogarszają stan skóry. Konieczne jest wówczas zwrócenie uwagi na problemy dziecka, zwiazne często z nauką i kontaktami z rówieśnikami.
-zbyt ciepłe ubieranie dziecka i przegrzewanie działają niekorzystnie.
-zrozumienie i cierpliwość ze strony rodziców, nauka systematycznej pielęgnacji skóry i dbałość o aktywność ruchową.
- Leki powinny być nakładane ze szczególną delikatnością i uwagą, tak, aby dziecko nie kojarzyło momentu nakładania leków i pielęgnacji skóry z czymś nieprzyjemnym czy bolesnym.
*Do pielęgnacji skóry atopowej najlepiej stosować emolienty. Mogą mieć postać kremu, maści, płynu i olejku do kąpieli, żelu, kostki toaletowej do mycia. Powinny skutecznie nawilżać, natłuszczać, dostarczać substancje lipidowe identyczne do tych, które naturalnie znajdują się w skórze. Ich zadaniem jest także ograniczanie swędzenia. Niestety, nie wszystkie dostępne na rynku emolienty działają tak wszechstronnie. Tylko te nowoczesne zapewniają kompleksową terapię na wszystkich czterech płaszczyznach. Pielęgnacja skóry emolientami powinna być stosowana stale - nie można ograniczać jej tylko do okresów nasilenia choroby. Musi być prowadzona także w okresach remisji, ponieważ dzięki temu można znacznie przedłużyć okresy bezobjawowe, a także zapobiegać nawrotom choroby. Nawet ci, którzy mieli objawy AZS i z nich ?wyrośli? powinni przez całe życie używać do pielęgnacji skóry emolientów.
Osobom z atopowym zapaleniem skóry lekarze zwykle zalecają kąpiel z dodatkiem emolientów raz dziennie. Umożliwia ona usunięcie z powierzchni skóry substancji drażniących, zmniejsza świąd, działa relaksacyjnie oraz pozwala lepiej wnikać preparatom stosowanym miejscowo. Kąpiel powinna mieć temperaturę ciała i trwać ok. 10-15 minut. Nie należy pocierać skóry ręcznikiem, lecz delikatnie ją osuszyć, przykładając ręcznik. W ciągu 5 minut po kąpieli koniecznie trzeba posmarować skórę odpowiednim emolientem ? kremem lub maścią. Ochroni to nawilżoną podczas kąpieli skórę przed wtórnym przesuszeniem i ograniczy swędzenie.
CHOROBA TRZEWNA
Chorobę trzewną wywołuje alergiczna reakcja na gluten - białko występujące w pożywieniu zawierającym pszenicę, jęczmień, żyto lub owies. Trwa ona przez całe życie, ale najczęściej jest rozpoznawana dopiero u dorosłych.
*Do klasycznych objawów celiakii należą: chudnięcie, wzdęcia, biegunki z jasnymi stolcami, anemia, ogólne osłabienie i zajady. Objawy są wynikiem złego wchłaniania witamin i substancji odżywczych z jelita.
Celiakię można rozpoznać za pomocą badania krwi, ale zazwyczaj konieczna jest ocena małych fragmentów tkanki z jelita cienkiego w celu potwierdzenia rozpoznania. Pobiera się je w czasie endoskopii (badanie jelita za pomocą giętkiego przyrządu ze światłowodem).
*Leczenie choroby trzewnej polega na przestrzeganiu specjalnej diety - bezglutenowej.Należy unikać produktów zawierających mąkę pszenną, takich jak pieczywo, ciasta i ciastka, oraz tych, które zawierają żyto, jęczmień czy owies. Chociaż objawy ustępują powoli, przestrzeganie diety przynosi poprawę.Choroba trzewna trwa całe życie, ale można zachować dobrą formę, jeśli przestrzega się diety bezglutenowej. U dzieci z ostrym procesem chorobowym często w pierwszej fazie leczenia jest konieczne zastosowanie obok diety bezglutenowej także bezmlecznej, hipoalergicznej. Produktami bezglutenowymi są ryż, soja, kukurydza, proso, skrobia pszenna.
NIETOLERANCJA BIAŁKA MLEKA KROWIEGO
Alergia na białko mleka krowiego występuje najczęściej u małych dzieci, zwłaszcza w rodzinach z wywiadem alergicznym. Najczęściej występujące objawy to wymioty i biegunka, chociaż nierzadko występuje również szereg innych dolegliwości (wysypka skórna). Ten rodzaj alergii na szczęście powoduje na ogół tylko krótkotrwałe objawy. Alergia na mleko zdecydowanie rzadziej występuje u starszych dzieci i osób dorosłych.
*Alergenność mleka można wyraźnie zmniejszyć przy pomocy różnych sposobów technologicznych. Na przykład podgrzanie mleka denaturuje niektóre białka mleka, zmniejszając ich właściwości uczulające. Dlatego niektóre osoby uczulone na mleko krowie dobrze znoszą mleko przegotowane lub mleko w proszku. Inną przydatną technologią jest zastosowanie enzymów, które trawią białka mleka z wytworzeniem krótkołańcuchowych peptydów. Natomiast w produktach zawierających mleko poddane fermentacji, takich jak jogurt lub fermentowane sery, struktura białka zmienia się w małym stopniu; dlatego mogą one powodować wystąpienie objawów alergicznych u osób uczulonych na mleko krowie.
*Jeżeli rozpoznanie alergii na mleko krowie zostało udowodnione, to powinno ono być wyłączone z diety. Zasadniczym problemem w takich przypadkach jest zapewnienie dostarczenia organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych, których źródłem jest zazwyczaj mleko. Dotyczy to zwłaszcza wapnia, magnezu, witaminy A, D oraz B2 i B12. Dobrym źródłem wapnia są m. in. ryby w puszce (np. sardynki lub łosoś) jedzone wraz z ościami oraz gotowane warzywa liściaste (np. brokuły).
*Po okresie niemowlęcym w diecie należy zwiększyć ilość innych źródeł białka, takich jak mięso kurcząt, indyka, królika (najmniej alergizujące rodzaje mięs), aby zapobiec niedoborom tego składnika.
-Ilość warzyw, owoców i produktów zbożowych powinna być taka sama jak w diecie dzieci zdrowych.
-Z diety trzeba wyeliminować masło na rzecz margaryn bezmlecznych.
- Należy również zwrócić uwagę na ewentualny dodatek mleka do innych gotowych produktów.
BIEGUNKA OSTRA( wg. definicji WHO)
stan chorobowy utrzymujący się nie dłużej niż 10 dni, w którym niemowlę karmione sztucznie oddaje 3 lub więcej stolców płynnych lub półpłynnych w ciągu 24-godz. lub 1 tzw. stolec patologiczny tzn. zawierający krew, śluz, ropę.
Biegunkę ostrą można również zdefiniować jako stan, w którym zwiększa się objętość stolców u niemowląt.
U niemowląt karmionych piersią ostrą biegunką nazywamy stan, w którym dziecko oddało 6 lub więcej płynnych stolców w ciągu 24 godz. lub też oddało jeden płynny stolec z domieszką składników patologicznych.
Jeżeli biegunka ostra przedłuża się ponad 14 dni stan ten określamy biegunką przewlekłą.
*Czynniki etiologiczne ostrej biegunki:
1. bakteryjne
( Salmonella, Shigella, Escherichia coli, Yersinia, Campylobacter jejuni, gronkowce, )
2. wirusowe
( 40-50% rotawirusy- w okresie jesieni i zimy, rzadziej adenowirusy i wirusy coxsackie)
3. inne czynniki etiologiczne
- pasożyty ( lamblie, glista ludzka)
- chlamydie ( Chlamydia tracheomatis)
- Kryptosporidia.
4. zatrucia pokarmowe
*Diagnostyka różnicowa:
-nieprawidłowości anatomiczne ( np. wady przewodu pokarmowego, zespoły poresekcyjne)
-biegunki polekowe ( antybiotykoterapia !)
-alergia pokarmowa np. alergia na białka mleka krowiego, soję
-nietolerancja pokarmowa ( nietolerancja dwusacharydów np. laktozy,
-endokrynopatie np. nadczynność tarczycy
-nieswoiste zaburzenia jelit ( colitis ulcerosa, choroba Leśniowskiego-Crohna)
-zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego
-zatrucia np. metale, grzyby, substancje używane w gospodarstwie domowym
-nowotwory np. rakowiak, guz chromochłonny
*Przebieg biegunki wirusowej jest zazwyczaj łagodny, charakteryzuje się:
wodnistymi stolcami, współwystępowaniem wymiotów, nieżytami górnych dróg oddechowych
gorączką,diagnostyka laboratoryjna opiera się o test ELISA, pojawienie się krwi w stolcu wskazuje na współistniejące zakażenie bakteryjne.
*Najważniejszym powikłaniem ostrej biegunki jest odwodnienie, którego nasilenie determinuje zarówno wybór postępowania leczniczego, jak też ma wpływ na rokowanie.
*Ogólne zasady postępowania:
-zebranie informacji dotyczących czasu trwania objawów
-ocena stopnia odwodnienia
-obserwacja bilansu płynowego
-w odwodnieniu lekkim i umiarkowanym nawadnianie płynami doustnymi (DPN)
-u niemowląt karmionych piersią kontynuujemy żywienie naturalne
-u karmionych sztucznie realimentację rozpoczyna się po 4 godz. nawadniania doustnego
-wskazania do chemioterapii- antybiotykoterapii są bardzo ograniczone :
biegunka w okresie noworodkowym,
zakażenia uogólnione lub współistniejące zakażenia z innych układów ( np. biseptol, furazolidon, metronidazol, colistin)
*Badania: elektrolity gazometria OB. CRP morfologia z rozmazemGOT GTP,mocznik, kreatynina
pozostałe w zależności od badania podmiotowego i przedmiotowego
*Elementy leczenia ostrej biegunki:
nawadnianie doustne lub w razie konieczności nawadnianie pozajelitowe z pełnym wyrównaniem deficytów:-wodnych -zaburzeń elektrolitowych -zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej
-leczenie żywieniowe lub wczesna realimentacji
-stosowanie probiotyków
-ograniczenie stosowania leków p/bakteryjnych
-stosowanie preparatów kaolinowo-pektynowych
-przeciwskazania do stosowania leków hamujących motorykę przewodu pokarmowego!!!
*Preparaty do nawadniania doustnego dostępne w Polsce- DPN:
Gastrolit, Saltoral, Ziołolit, HIPP ORS 200
płyny do nawadniania doustnego należy podawać małymi porcjami, lekko ochłodzone.
*Probiotyki dostępne w Polsce:
Lakcid, Lakcid forte, Acidolac,Trilac, Enterol
Preparaty adsorbujące-kaolinowo-pektynowe:
preparat Smecta, Carbo medicinalis,
*Zupa marchwiowa wg. Moro ( marchwianka) jest właściwą mieszaniną do nawadniania
- 500g oczyszczonej marchwi gotować w 1 l wody przez 1-1,5 h; zmiksować i dopełnić wodą do 1l . Nie słodzić.
Dodać 3 g soli kuchennej ( płaska łyżeczka).
*Rodzaj odwodnienia:
Hipotoniczne
Na < 130 mmol/l (1:1) ( 5% glukoza do 0,9% NaCl)
Izotoniczne
> 130 na < 150 (2:1)
Hipertoniczne
Na > 150 (3:1)
*Objawy kliniczne w zależności od stopnia odwodnienia
Wyrównanie kwasicy metabolicznej ( pH, HCO3 -BE)
8,4% Natrium bicarbonicum(ml) = 0,3 x BE x masa ciała w kg
podaż 1/2 - 2/3 wyliczonej dawki
i powtórna ocena gazometrii i elektolitów
Hypokaliemia K < 3,7 mmol/l
uzupełniamy po uzyskaniu diurezy
1 - 3 mEq /kg mc 15% KCL
1 ml 15% KCL = 2 mEq K
*Nawadnianie składa się z dwóch etapów:
-Uzupełnienie niedoborów
-Uzupełnianie dokonujących się nadal strat
*Ogólne zasady dawkowania DPN u dzieci:
nie ma cech odwodnienia
10 ml / kg mc. / stolec
odwodnienie niewielkie ( do 5%)
50 ml / kg mc. - korekta odwodnienia
10 ml / kg mc. / stolec - uzupełnienie strat
odwodnienie umiarkowane ( do 9%)
100 ml / kg mc. - korekta odwodnienia ( przez 4-6 godz)
uzupełnianie strat
Saltoral:
glukoza 111mmol/l
Na+ 90 mmol/l
K+ 20 mmol/l
Cl- 80 mmol/l
HCO3 - 30 mmol/l
osmolarność 310 mmol/l
Gastrolit:
Glukoza 80 mmol/l
Na+ 60 mmol/l
K+ 20 mmol/l
Cl- 50 mmol/l
HCO3- 30 mmol/l
Osmolarność 240 mmol/l
*Podstawowe wskazania do nawadniania dożylnego:
-biegunka przebiegająca z ciężkim odwodnieniem (>10%)
-wstrząs
-chory nieprzytomny
-niedrożność przewodu pokarmowego
-uporczywe wymioty pomimo odpowiedniego nawadniania doustnego
-niepowodzenie nawadniania doustnego
*Zapotrzebowanie w odniesieniu do masy ciała wynosi:
- do 10 kg mc.: 100 ml /kg
- 10 -20 kg mc.: 1000 ml + 50 ml na każdy kg mc. powyżej 10 kg mc.
- > 20 kg mc.: 1500 ml+ 20 ml na każdy kg mc. powyżej 20 kg mc
Dodatkowo należy uzupełnić ok.100-200 ml płynów na każdy płynny stolec
*Postępowanie w odwodnieniu ze wstrząsem:
-szybki dostęp dożylny
-5% albuminy lub roztwór Ringera:
-20 ml/kg mc/ 30-60 min
-dalej jak w odwodnieniu ciężkim
*Nawadniania dożylne w ciężkim odwodnieniu
- pierwsze 12 godzin:
1 ml/ kg mc. NaHC03( 1;4 z aqua pro in.)
roztwór Ringera 40-60 ml/ kg mc./ 4 godz.
70 ml/kg mc./8 godz. 5% glukoza
+1,5 ml/kg mc. 10%NaCl
+1-2ml/ kgmc. 8,4% NaHCO3
+ 0,5 ml/kg mc. 15% KCL
*Nawadniania dożylne w ciężkim odwodnieniu
- druga połowa pierwszej doby:
70 ml/ kg mc./ 12 godz. 5% glukoza
+1,25 ml/ kg mc. 10% Nacl
+0,75 -1,0 ml/kgmc. 15% KCL
W razie ciężkiego stanu ogólnego, wysokiej leukocytozy, gorączki:
- badanie ogólne moczu + posiew
- rtg klatki piersiowej
- nakłucie lędźwiowe
- posiew krwi
REFLUKLS ŻOŁĄDKOWO - PRZEŁYKOWY jest powszechną dolegliwością wśród noworodków i niemowląt, a jego objawy pojawiają się już zazwyczaj w pierwszym tygodniu życia.
Refluks jest zwykle powodowany przez niedojrzałość dolnego zwieracza przełyku albo mięśni części wpustowej żołądka, które przepuszczają pokarm z powrotem do góry w czasie lub po jedzeniu. Gdy mięśnie stają się dojrzalsze oraz wskutek wprowadzenia zmian dot. sposobu odżywiania, objawy refluksu samoistnie ustępują (przeważnie między 6. a 9. miesiącem życia, niektórzy autorzy wspominają o 12. miesiącu jako górnej granicy wiekowej). U bardzo niewielu dzieci zjawisko to występuje w starszym wieku. Ulewanie się jest zawsze związane z refluksem, ale nie każde zarzucenie treścią (refluks) musi się zakończyć ulewaniem.
*Jak pomóc dziecku z refluksem?
- jeśli to możliwe, warto kontynuować karmienie piersią, ponieważ u dzieci odżywianych w ten sposób objawy są lżejsze;
-podawać dziecku mniej pokarmu - objawy refluksu są zawsze silniejsze w przypadku przejedzenia.
-Lepiej karmić niemowlę częściej, podając mu mniej pokarmu, niż powodować przepełnienie żołądka;
ułatwiać odbijanie się - kilkakrotnie w czasie karmienia;
- zagęszczać pokarm dodając płatków ryżowych do jedzenia.Można zamiast płatków zastosować skrobię albo mączkę z ziaren chleba świętojańskiego.
-unikając określonej pozycji ciała - leżącej, zwłaszcza na plecach, bardziej wskazane jest ułożenie na boku - a także zbyt nasilonej aktywności fizycznej krótko po posiłku. Nie wolno wtedy także naciskać na brzuszek. Nie kładziemy dziecka od razu po karmieniu, ale chwilę nosimy je jeszcze na rękach;
- kładąc dziecko w łóżeczku, warto zadbać o to, by główka i plecy znajdowały się wyżej niż reszta ciała, wtedy bowiem przełyk umieszczamy wyżej od żołądka. Można w tym celu unieść wezgłowie łóżeczka albo posłużyć się specjalną poduszką w kształcie klina.
- unikając zbyt ciasnych ubranek - może się wtedy zwiększać ciśnienie wewnątrzbrzuszne, a to zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia refluksu.
*Starsze dzieci, u których występuje nadal zarzucanie zawartości żołądka do przełyku, powinny unikać mocno przyprawionych (pikantnych) potraw, czekolady, czosnku, cebuli, mięty, niektórych słodyczy, pokarmów zawierających dużo tłuszczów, kwasów (owoców cytrusowych i soków produkowanych z nich) oraz napojów gazowanych i zawierających kofeinę. Na 2-3 godziny przed pójściem spać nie powinny już one niczego jeść.
*Znaki ostrzegawcze
- niskie przyrosty wagi - większość dzieci z niepowikłanym refluksem może normalnie przybierać na wadze. Ból związany z jedzeniem skutkować może jednak odmową jedzenia, a następnie utratą wagi ciała albo ograniczeniem przybierania na wadze;
-zapalenie przełyku - refluks (ze względu na cofanie się treści żołądkowej z kwasem solnym) może czasami prowadzić do stanu zapalnego przełyku. Niemowlę nie chce wtedy jeść, podczas ulewania się można zauważyć krew, zdarza się, że dziecko staje się w czasie jedzenia nerwowe;
-choroby płuc
-narastające wymioty lub przetrwałe silne wymioty chlustające;
-żółte lub zielone czy też przypominające fusy kawy wymiociny;
- trudności z oddychaniem po wymiotach lub ulewaniu;
- utrudnione albo bolesne przełykanie.
*Najczęstsze objawy refluksu żołądkowo-przełykowego to ulewanie się i wymioty.
Inne symptomy:
- rozdrażnienie i niepokój oraz zaburzenia snu,
- niechęć do jedzenia (brak apetytu),
- spadek wagi ciała,
- anemia (niedokrwistość),
- utrudnione lub bolesne przełykanie,
- zaburzenia ze strony układu oddechowego: powtarzające się zapalenia oskrzeli, płuc, astma oskrzelowa, napady bezdechów (dziecko nie oddycha dłużej niż przez 20 sekund).
MUKOWISCYDOZA
wrodzona, choroba ogólnoustrojowa.Jest chorobą dziedziczną, która występuje u osób posiadających nieprawidłowy gen w 7. chromosomie. Choroba jest dziedziczona w sposób autosomalny, recesywny.
Organizm chorego produkuje nadmiernie lepki śluz, który powoduje zaburzenia we wszystkich narządach posiadających gruczoły śluzowe (głównie w układzie oddechowym, pokarmowym i rozrodczym). Mukowiscydoza jest chorobą ogólnoustrojową, objawiającą się przede wszystkim przewlekłą chorobą oskrzelowo-płucną oraz niewydolnością enzymatyczną trzustki z następowymi zaburzeniami trawienia i wchłaniania. Gruczoły potowe wydzielają pot o podwyższonym stężeniu chloru i sodu
Objawy:
*Objawy ze strony układu oddechowego (występują u ponad 90% chorych)
-gęsty i lepki śluz, który zalega w oskrzelach i jest podłożem dla rozwoju bakterii
-występuje uciążliwy suchy kaszel, niekiedy duszność
-nawracające zapalenia oskrzeli i płuc, trudno poddające się typowemu leczeniu, prowadzą do rozstrzeni oskrzeli i włóknienia płuc
-przewlekłe zapalenie zatok bocznych nosa z polipami (głównie u starszych dzieci i dorosłych)
*Objawy ze strony przewodu pokarmowego (występują u około 75% chorych)
-gęsty i lepki śluz blokuje przewody trzustkowe i przyjmowane pokarmy nie są odpowiednio trawione i wchłaniane, co prowadzi do zaburzeń odżywiania
-występują obfite, nie uformowane, cuchnące, tłuszczowate stolce (najczęściej od wczesnego dzieciństwa)
-powiększenie objętości brzucha, niekiedy wypadanie odbytnicy
-niedrożność smółkowa jelit w okresie noworodkowym (często pierwszy objaw mukowiscydozy)
-zaczopowoanie przewodu ślinianek gęstą wydzielina śluzową
*inne objawy:
-opóźnienie rozwoju fizycznego (niedobór masy i wysokości ciała)
-upośledzenie rozwoju mięśni (np. brak pośladków)
-nadmierna męczliwość (szybkie męczenie się przy wysiłku)
-niepłodność
-serce płucne
Rozpoznanie:oznaczenie stężenia chlorku sodowego w pocie chorego (w wyspecjalizowanym laboratorium). Podwyższone stężenie chloru i sodu w pocie (60-140 mmol/l) przemawia za mukowiscydozą (norma wynosi 20-40 mmol/l dla niemowląt, 20-60mmol/l dla dzieci starszych). Badania poziomu chlorków muszą być 2-3 krotnie powtórzone. Wskazane jest również wykonanie badania genetycznego.
Leczenie,pielęgnacja
*Leczenie choroby oskrzelowo-płucnej w przebiegu mukowiscydozy wymaga:
-usunięcia gęstej i lepkiej wydzieliny z dróg oddechowych
-opanowania zaostrzeń przewlekłego zapalenia oskrzeli i płuc za pomocą antybiotykoterapii
-Oczyszczanie oskrzeli z ropnej wydzieliny wymaga podawania leków ją upłynniających i fizjoterapii układu oddechowego.
-Efektywna fizjoterapia nie tylko poprawia drożność oskrzeli, lecz także przez stałe eliminowanie bakterii, substancji zapalnych i proteolitycznych ogranicza nasilenia przewlekłych stanów zapalnych, zwalniając rozwój nieodwracalnego uszkodzenia oskrzeli i płuc.
-Leczenie antybiotykami ma na celu opanowanie zakażenia bakteryjnego oskrzeli i płuc. Stosowanie kompleksowego leczenia w połączeniu z fizjoterapią ma spowolnić nieodwracalne zmiany oskrzelowo-płucne.
-ćw. gimnastyczbe,gimnastyka oddechowa,drenaż ułożeniowy
-inhalacje
-codzienne ostukiwanie pleców
*Leczenie objawów ze strony układu pokarmowego
Podstawową zasadą jest korygowanie niedoboru enzymów trzustkowych z zapewnieniem wysoko energetycznej diety, pokrywającej 120-150% dobowego zapotrzebowania kalorycznego dla zdrowych rówieśników. Ponadto należy zwiększyć dawkę podawanych witamin, zwłaszcza A, D, E, K. Niestety, obecnie nie ma skutecznej metody leczenia mukowiscydozy.
+dieta bogatobiałkowa
+łykanie kreonu (przed)do każdego posiłku (pomaga trwaić).
-wystepowanie zylaków przełyku.
CUKRZYCA - „oddawanie słodkiego moczu”.Choroba metaboliczna o wieloczynnościowej etiologii, charak. się przewlekłą hiperglikemią z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, białek, tłuszczów na skutek defektu wydzielania,działania insuliny.
Etiologia:
-cukrzyca idiopatyczna (o nieznanym pochodzeniu)
-skojarzona z genetycznie uwarunkowaną predyspozycją
Klasyfikacja wg. WHO:
-cukrzyca typu I (IDDM)-insulinozależna (trzustka nie wydziala insuliny)
-cukrzyca typu II (niddm)-nieinsulinozależna
Insulina- hormon wytwarzany przez komórki B Largenhensa,zmniejsza poziom cukru we krwi (zmiejsza poziom glikemii), odpowiada za prawidłowe gospodarowanie gospodarką węglowodanową,białkową,tłuszczową.
Komórki niezależne od insuliny: mózg,włókna nerwowe, siatkówka oka, nerki, nadnercza, naczynia krwionośne.
Normy glikemii. Zawartość cukru we krwi (glikemię) podaje się w mg na 100 ml krwi (mg%).
*norma 60-110 mg%
*poziom cukru we krwi na czczo 70-90 mg%
*hemoglobina A1c < 6,1 - 6,5%
*próg nerkowy u dzieci 145-180 mg/dl
*poziom cukru ok.2h po posiłku 70-135
*przed snem <120 mg%
*Hemoglobina glikozywana dla chorych na cukrzycę:wartość prawidłowa 4,5-6,5 %
Objawy kliniczne cukrzycy:
wzmozone pragnienie (polydypsja),zwiększone wydalanie moczu (polyuria), zwiększony apetyt (polypgagia), chudnięcie, ogólne osłabienie, zmęczenie,zamazane lub podwójne widzenie
Rodzaje insulin:
-krótkodziałająca
-o przedłużonym działaniu
-mieszanki insulinowe
Metody:
-konwencjonalna (2x24h)
-intensywna (2 sposoby: przez peny i indywidualne pompy insulinowe)
Wysiłek fizyczny: powinien być zaplanowany indywidualnie, nie wykonuje się gdy poziom glikemii jest ponizej 80.
*Zalecane formy akt.fiz:pływanie, spacer, taniec,piesze wycieczki,jazda na rowerze po płaskim terenie ( wysiłek umiarkowany i systematyczny)
*przeciwskazane:boks,nurkowanie,ciężary.
Ostre powikłania u dzieci chorych na cukrzycę typy 1:
-kwasica ketonowa, ciężka hipoglikenia.
Czynniki ryzyka do ostrych powikłań:
-niski status ekonomiczny rodziców
-płeć
-brak pełnego ubezpiecznia
-problemy szkolne i rodzinne
Objawy hipoglikemii:
I lekka: -nagłe uczucie głodu,drżenie mięśni,niepokój, bladość powłok skórnych,szybkie bicie serca,wzmożona potliwość.
II umiarkowanie nasilona -bóle głowy i brzucha, nadmierna senność, zaburzenia równowagi i widzenia, osłabienie, trudności w wysławianiu się, przyspieszona czynność serca, przyspieszone tętno, rozszerzenie źrenic, rodraznienie
III ciężka -dezorientacja, utrata przytomności, drgawki.
Glukagon- hormon który podwyzsza poziom glikemii,podajemy kiedy pacjent traci przytomność, działanie w ciagu 10-15 min, okres działania 30-60 min.
Efekty uboczne: nudności, wymioty, bóle głowy->układamy w pozycji bocznej.
Wyczerpanie zapasu glukagenu może nast, z powodu:
-wysiłku fiz.
-ostatniej hipoglikemii
-zmniejszonej ilości jedzenia np. w czasie choroby
Blokowanie działania glukagonu na skutek:
-alkoholu
-wysokiej dawki insuliny
Hiperglikemia:
Objawy:
nadmierne pragnienie,zmęczenie, zaburzenie widzenia,spadek masy ciała, wzmozone łaknienie,bóle brzucha, nudności, wymioty, senność , suchość w jamie ustnej.
Przyczyny:
-nieprawidłowa dawka insuliny lub brak podania
-za duzy posiłek-choroby
Kwasica ketonowa (DKA) jest to stan ostrego niedoboru insuliny wywołujacy wiele szybko narastajacych zaburzeń biochemicznych.
Powikłania cukrzycy:
-lipostrofia
-lipohipertrofia, hipertrofie -przerost tkanki podskórnej na wskutek podawania insuliny w to samo miejsce
-powikłania ogólnoustrojkowe:
*mikroangiopatia
-nefropatia
-neuropatia
*makroangiopatia
-zespół stopy cukrzycowej (zespół zaburzeń ukrwienia i unerwienia stopy mogący doprowadzić do owrzodzeń, deformacji stopy, infekcji a w konsekwencji do martwicy).
Normoglikemia-zmniejszone ryzyko wyst.powikłań;