Pojęcie otoczenia.
Otoczenie to zespół warunków funkcjonowania przedsiębiorstwa w postaci kompleksu zjawisk, jakie oddziaływają lub - w wyniku zachodzących zmian - mogą w przyszłości oddziaływać na firmę prowadzącą określoną działalność.
Klasyfikacja otoczenia wg formuły PEST.
- otoczenie Polityczne (system polityczny - stopień organizacji czynników politycznych w różne dziedziny życia, normy prawne, tworzenie i funkcjonowanie organizacji)
- otoczenie Ekonomiczne (model funkcjonowania gospodarki, tempo wzrostu gospodarczego, poziom inflacji, kursy wymiany walut, wielkość i struktura konsumpcji, poziom bezrobocia, wielkość zadłużenia, organizacja rynku kapitałowego, poziom gospodarki, szczegółowe zasady prowadzenia działalności gospodarczej, liczba i wielkość producentów, udział firm zagranicznych, wielkość importu, baza surowcowa i energetyczna)
- otoczenie Społeczne (struktura społeczeństwa wg kwalifikacji, zamożność, płeć i wiek, czynniki wpływające na kształtowanie aktywności zawodowej i możliwości konsumpcyjnych)
- otoczenie Techniczne (wytwory techniki jak i zasób wiedzy technologicznej, z którego organizacja może korzystać)
Różnice między otoczenie dalszym i bliższym.
Otoczenie dalsze (aktorzy - otoczenie kontekstowe lub makro otoczenie) - tworzy ramy działalności, w których firma funkcjonuje, stanowiąc zespół zjawisk i zestaw jednostek, z którymi musi się ona liczyć, ale, z którymi nie może ona bezpośrednio pertraktować i nie może bezpośrednio oddziaływać, a wiec wyniki jej działalności zależą od umiejętności dostosowania się.
Otoczenie bliższe (gracze - otoczenie transakcyjne lub konkurencyjne) - stanowi zestaw przyjaznych i wrogich partnerów, z którymi może ona wchodzić w określone układy decydujące o wynikach jej działalności w zależności od umiejętności współdziałania do walki.
Różnice:
- powiązania z firmą (bliższe otoczenie)
- elementy wpływające na możliwości działania firmy (dalsze otoczenie)
Segmenty otoczenia wg Kukułki (a nie PEST).
- segment GRA - w skład wchodzą partnerskie elementy otoczenia, firmy usługowe i doradcze, firmy ubezpieczeniowe i inne instytucje oraz organizacje i przedsiębiorstwa mające z firmą bezpośrednie powiązania lub interesy.
- segment WALKA - konkurenci i wszystkie firmy niezaprzyjaźnione, na które możemy wywierać bezpośredni wpływ w trakcie wzajemnej rywalizacji.
- segment WŁADZA - jednostki mogące narzucać kierownictwu firmy różne ograniczenia
- segment NATURA - globalne trendy rynkowe, przyrodą, procesy demograficzne
Rodzaje zmian w otoczeniu.
Zmiany typu I - zmiany zmierzające do przywrócenia stanu poprzedniego dokonujące się w zmianach samego systemu, którego kształt jest zachowany.
Zmiany typu II - ciągłe innowacje w zakresie swych strategii i struktur, co zwiększa ich możliwość ekspansji. System zwiększa się w sensie jakościowym, przekształca się prowadząc do nowych struktur.
Etapy analizy otoczenia.
Zarejestrowanie charakteru otoczenia - jaki jest stan zjawisk zewnętrznych, które mogą oddziaływać na przedsiębiorstwo oraz uświadamiać, jacy są uczestnicy niezależni.
Zrozumienie natury otoczenia - złożoność, niepewność i dynamika oraz jakie zachodzą w nim procesy zmieniające skład i charakter ww. zjawisk i siłę ich oddziaływania.
Pojęcie i znaczenie segmentacji rynku.
Określa jak można pogrupować prowadzoną w branży działalność, jak połączeni są poszczególni gracze funkcjonujący w otoczeniu bezpośrednim - klienci i konkurenci.
Znaczenie:
- dostosowanie własnej produkcji do potrzeb i gustów odbiorców, co przyczynia się do zwiększenia obrotów i konkurencyjności produktów na danym rynku
- efektywne wydatkowanie środków finansowych przeznaczonych na działalność marketingową
- szybkie reagowanie na zmiany potrzeb odbiorców dzięki ciągłej obserwacji części rynku, a nie jego całości
Model „5-ciu sił Portera”.
Siła i charakter rywalizacji między firmami sektora = groźba pojawienia się nowych konkurentów + groźba pojawienia się substytutów + siła przetargowa dostawców + siła przetargowa nabywców.
Pojęcie i znaczenie analizy grup strategicznych (co to jest grupa, pojęcie i znaczenie, w jakim celu to robimy).
Grupa strategiczna - to grupa firm stosująca te same strategie konkurencji, mające podobny majątek i umiejętności, wykazujące podobne cechy na rynku: agresywność i skłonność do ryzyka. Dzięki temu możemy precyzyjnie określić nasze miejsce w określonej grupie i zidentyfikować te firmy, które stanowią dla nas bezpośrednie zagrożenie, a na tym tle będzie można rozważyć, czy nie warto zmienić strategii działania, aby znaleźć się w otoczeniu innych firm, z którymi łatwiej konkurować.
Klasyfikacja prognoz.
Ilościowe (punktowe i przedziałowe), jakościowe, rozpoznawcze (ekstrapolacyjne), normatywne.
Różnice między prognozami normatywnymi i poznawczymi.
Prognozy normatywne wymagają zazwyczaj podejścia jakościowego opartego o metody wykorzystujące intuicję i wiedzę ekspertów.
Prognozy rozpoznawcze mają za zwyczaj charakter ilościowy i do ich uzyskania najczęściej stosuje się metody oparte o analizy ekonomiczne.
Luka informacyjna.
Jest to rozbieżność między danymi niezbędnymi do pełnego opisu zjawiska a informacjami dostępnymi w danym momencie. Dane niepełne dadzą niedokładny obraz przyszłości. Im bardziej wybiegamy w przyszłość, tym bardziej brakuje nam odpowiednich danych i prognozy stają się niedokładne. Podobnie jest, jeśli korzystamy z danych pochodzących z przeszłości.
Metody scenariuszowe i rodzaje scenariuszy.
Metoda zgodności - eksperci z różnych dziedzin są pytani o poważniejsze zdarzenia, które wg nich występują w danym okresie przyszłości. Odpowiedzi są udzielane poprzez wypełnianie kwestionariuszy, które są przekazywane wszystkim innym członkom grupy do oceny.
Iteracja przez streszczenie - polega na tworzeniu niezależnych scenariuszy dla każdej dyscypliny, a następnie modyfikowaniu scenariuszy w procesie iteracyjnym poprzez ich wymianę między zespołami ekspertów, czego rezultatem są scenariusze w postaci zgodnej i porównywalnej.
Metoda macierzy krzyżujących się wpływów - analiza pozwalająca na uporządkowane badanie skutków możliwych interakcji między zjawiskami w przewidywanym układzie zdarzeń. Wymaga ona systematycznych badań.
Rodzaje scenariuszy:
- scenariusze możliwych zdarzeń oparte na logice intuicyjnej, których istotą jest tworzenie list wydarzeń możliwych w przyszłości, ważnych dla organizacji, co umożliwia stworzenie scenariusza rozwoju sytuacji w otoczeniu.
- scenariusze stanów otoczenia mają na celu dokonanie oceny potencjalnej siły wpływu poszczególnych procesów występujących w otoczeniu na organizację oraz szacowania prawdopodobieństw wystąpienia tych procesów w określonej przyszłości, co daje możliwość poznania przyszłych ograniczeń formułowania strategii.
- scenariusze symulacyjne - służące do dokonywania wyprzedzającej oceny wartości poszczególnych wyrobów strategicznych organizacji zależnie od oddziaływań otoczenia.
Zewnętrzne i wewnętrzne.
Pojęcie przemysłów globalnych.
Pojęcia tego używa się dla określenia procesów i zjawisk politycznych gospodarczych i społecznych wyrażających się wzrostem wszelkiego rodzaju powiązań między różnymi podmiotami życia gospodarczego niezależnie od ich przynależności państwowej oraz wynikające z tego, przekraczające granice państw, wzajemne oddziaływania we wszystkich sferach życia społecznego, gospodarczego i politycznego.
Cechy zarządzania strategii globalnej.
Globalna kooperacja - osiąganie porozumień ponad granicami państw i narodów z innymi firmami celem wspólnej realizacji określonych przedsięwzięć i tworzenie sieci współdziałających przedsiębiorstw.
Dynamiczny charakter
Równoległa gra polityczna
Jednolity charakter działalności
Centralizacja władzy
Zalety i wady globalizacji.
Zalety: Możliwość obniżki kosztów i poprawy jakości przez wzrost skali produkcji i przenoszenie produkcji do krajów gdzie są tańsze czynniki produkcji, wzmocnienie preferencji klientów, ułatwienie utrzymania pozycji konkurencyjnej.
Wady: Może ona pociągnąć wzrost kosztów zarządzania ze wzgl. na zwiększone potrzeby nadzoru, może się okazać że z produktu nikt nie jest zadowolony, istnieje też w wielu krajach wiele przeszkód stawianych przez państwa.
Pojęcie i przejawy społecznej odpowiedzialności firmy.
Odpowiedzialność społeczna - obowiązek podejmowania przez organizację działań w celu pozytywnego wpływu na społeczeństwo, w którym ta organizacja działa.
Co to jest outplacement?
Przenoszenie poza przedsiębiorstwo całych struktur i funkcji przedsiębiorstwa wraz z wykonującymi je pracownikami.
Cele i sposoby ekologizacji przedsiębiorstwa.
Wprowadzanie przyjaznych środowisku zmian w technologiach produkcji, ograniczenie przez przedsiębiorstwo emitowanych zanieczyszczeń, ograniczenie zasobów i energochłonności przedsiębiorstwa, minimalizowanie ekologicznych kosztów zewnętrznych wytwarzanych przez firmę produktów.
Znaczenie planowania.
Organizacja ma wyznaczone cele określające warunki jej rozwoju, dokonuje się przydziału środków potrzebnych do realizacji celów, członkowie organizacji działając zgodnie z wybranymi celami właściwie koncentrują podejmowane wysiłki, możliwe jest sprawdzenie postępów w realizacji celów, tak aby można było podjąć działania korygujące.
Cele przedsiębiorstwa.
Rentowność - osiągnięcie przychodów z działalności gospodarczej, osiągnięcie korzystnej pozycji na rynku, odpowiedzialność społeczna czyli pozytywna postawa wobec ogólnych wymogów społeczno gospodarczego rozwoju kraju.
Zasady planowania.
Realności planu, wariantowych rozwiązań, koncentracji, racjonalnego gospodarowania, elastyczności planowania, podstawowego ogniwa.
Pojęcie i etapy kontroli.
Kontrola jest to proces oceny zgodności działań rzeczywistych z zaplanowanymi.
Etapy: ustalanie norm, mierzenie wyników, porównywanie wyników z normami, ocena wyników działania.
Zarządzanie przez wyjątki.
Do kierownika powinny docierać tylko ściśle wyselekcjonowane sygnały świadczące o istotnych odchyleniach, kierownik powinien koncentrować się na pracy koncepcyjnej związanej z rozwojem przedsiębiorstwa, kierownicy niższych szczebli i pracownicy wykonawczy powinni otrzymywać pełną autonomię decyzyjną.
Różnica między planowaniem strategicznym a operacyjnym.
Planowanie strategiczne koncentruje się na robieniu właściwych rzeczy (skuteczność), a operacyjne na robieniu ich we właściwy sposób (sprawność).
Współzależność między strategią a taktyką.
Strategia - dobra (szybki rozwój, kosztowne trwanie), zła (powolny upadek, szybki upadek)
Taktyka - efektywna (powolny upadek, szybki rozwój), nieefektywna (szybki upadek, kosztowne trwanie)
Poziomy strategii.
- Strategia na poziomie przedsiębiorstwa (strategia korporacji), którą charakteryzuje naczelne kierownictwo nadzorujące interesy organizacji.
- Strategia na poziomie jednostki operacyjnej - przedsiębiorstwo prowadzi interesy w różnych dziedzinach dla których opracowuje się różne strategie stosowne dla specyficznych dla nich warunków.
- strategia na poziomie funkcjonalnym - będąca przełożeniem koncepcji strategii na konkretne działania w ramach poszczególnych pionów organizacyjnych przedsiębiorstwa.
Pojęcie i składniki strategii.
Strategia - wybór dziedzin, w które przedsiębiorstwo zamierza się zaangażować oraz istoty i zakresu tego zaangażowania, jak również sposobów inwestowania swoich zasobów, dla uzyskania jak najlepszej pozycji konkurencyjnej, przy uwzględnieniu przyszłych warunków otoczenia i działań konkurentów.
Składniki: domena działania, cele strategiczne, przewaga strategiczna.
Różnice między misją a wizją.
Misja nazywana jest celem podstawowym, filozofią bądź racją bytu przedsiębiorstwa. Określa powód istnienia organizacji, wskazuje dziedziny jakimi przedsiębiorstwo chce się zajmować i ogólny kierunek działalności przedsiębiorstwa. Wizja to koncept, idea z której może powstać misji.
Strategie w aspekcie produkt-rynek.
Strategia dywersyfikacji - firma wytwarzająca nowy produkt i wchodząca na nowe rynki stosuje najbardziej ekspansywną strategię.
Strategia rozwoju produktu - firma wprowadzająca nowy produkt, który jest realizowany na dotychczasowym rynku.
Strategia rozwoju rynku - firma wytwarzająca dotychczasowy produkt, który jest przeznaczony dla nowych rynków
Strategia penetracji rynku - Firma posiadająca dotychczasowy produkt i oferująca go na dotychczasowych rynkach.
Pojęcie i znaczenie łańcucha wartości.
Występuje wewnątrz firmy, ale jednocześnie każda firma część działalności realizuje przy udziale innych jednostek, wiec jest ogniwem innego - zewnętrznego łańcucha wartości.
Zasadnicze znaczenie mają tzw. Atuty wyróżniające, niekiedy utożsamianie z zasobami kluczowymi. Są to takie umiejętności które pozwalają na osiągnięcie na danym rynku sukcesu większego nad pewnymi względami lub w sposób skuteczniejszy niż mogą zrobić to konkurenci.
Strategie wynikające z analizy SWOT.
- strategia agresywna (maxi maxi) jeżeli w stosunku do określonej grupy wyrobów przeważają siły, szanse w otoczeniu.
- strategia konkurencyjna (mini maxi) przedsiębiorstwo działa w otoczeniu, w którym sprzyja jej układ warunków zewnętrznych i stwarza wiele szans ale jednocześnie firma posiada liczne słabości powodujące, że nie wykorzystuje ona wszystkich pozycji rynkowych.
- strategia konserwatywna (maxi mini) realizowana wówczas jeżeli przedsiębiorstwo ma wiele mocnych stron, ale działa w warunkach wielu zagrożeń, gdyż niekorzystny jest układ warunków zewnętrznych.
- strategia defensywna (mini mini) - gdy przedsiębiorstwo ma wiele słabych stron, a jednocześnie zagrożenia są bardzo jawne, więc cały czas toczy się walka o przetrwanie, odciągająca zainteresowanie kierownictwa od działań dających perspektywiczne większe szanse rozwoju przedsiębiorstwa.
Metoda McKinseya.
Opiera się na założeniu, że przedsiębiorstwo powinno działać w sektorach bardziej atrakcyjnych, skupić się na inwestowaniu w produkty o wysokiej pozycji konkurencyjnej, natomiast wycofać się z tych, których pozycja jest słaba.
Pojęcie fuzji.
Polega na łączeniu kilku firm w jeden organizm.
Pojęcie aliansu.
Są to formy zbliżenia gospodarczego między firmami, ale nie każde zbliżenie przedsiębiorstw w jest aliansem.
Rodzaje zmian.
Zmiana radykalna - jest wywołana koniecznością reakcji na poważne przekształcenia zachodzące w otoczeniu, dla których stopniowe dostosowywanie się jest niewystarczające.
Zmiana stopniowa - jest stałym elementem w działaniu przedsiębiorstwa mając na celu korygowanie drobnych mankamentów funkcjonowania firmy, a także reagowanie na niewielkie zmiany w otoczeniu.
Czynniki warunkujące procesy innowacyjne (klasyfikacje).
- czynniki związane z najbliższym otoczeniem pracownika, wynikające z zasad funkcjonowania całej firmy, związane z makroekonomicznym systemem gospodarczym
Cechy cyklu rozwoju naukowo-technicznego.
Niepowtarzalność wykonywanych prac (innowacyjność).
Długi i trudny do określenia czas trwania cyklu a w konsekwencji duże ryzyko ze wzgl. na trudne określenia nakładów niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia i potencjalnych efektów. Ryzyko dotyczy kilku elementów:
- wyniku przedsięwzięcia, kosztów, przyszłego cyklu życia innowacji, korzyści ekonomicznych.
Nakłady ponoszone są nierównomiernie w czasie.
Podstawowe kategorie innowacji.
Innowacje produktowe (zmiany funkcji wyrobów dla klientów), innowacje procesowe (technologiczne - sposób produkcji towaru), innowacje proceduralne (organizacyjne - integracja produktów z zasadami)
Pojęcie cyklu rozwoju produktu i znaczenie analizy.
Obrazuje zjawisko stopniowego nabywania i utraty jego zdolności do zaspokajania potrzeb konsumenta. Jego analiza pozwala ujawnić problemy związane z wprowadzeniem innowacji na rynek i podtrzymywaniem jej obecności na rynku.
Fazy: wprowadzenie wyrobu na rynek, wzrost sprzedaży produktu, dojrzałość i nasycenie rynku, spadek sprzedaży produktu i schodzenie z rynku
Pojęcie i znaczenie „krzywej S”.
Podstawą konstruowania krzywej S jest potwierdzona przez praktykę świadomość, że wszystko co czynimy rządzone jest przez ograniczenia, których nie możemy przekroczyć.
Pojęcie i aspekty jakości.
To zespół właściwości i charakterystyk wyrobu lub usługi określających ich zdolność do zaspokajania potrzeb. (jakość wykonania, jakość typu)
Pojęcie i rodzaje kryzysu.
Międzysystemowe - wywoływane są przez czynniki z otoczenia organizacji i rozgrywają się głównie w obszarze przedsiębiorstwa.
Wewnątrz organizacyjne - spowodowane czynnikami wewnętrznymi, a najczęstszymi przyczynami są przyjęcie niewłaściwej strategii rozwojowej błędy w planowaniu i prognozowaniu, nieprawidłowa struktura organizacyjna etc.
Rodzaje: potencjalny, ukryty, palący (utrwalenie się negatywnych zjawisk), palący nie możliwy do przezwyciężenia.
Pojęcie i rodzaje restrukturyzacji.
Traktowana powinna być jako radykalne postępowanie diagnostyczno projektowe mające na celu usprawnienie systemu zarządzania i systemu wykonawczego przedsiębiorstwa pod kątem maksymalnego uwzględnienia uwarunkowań otoczenia i wykorzystania posiadanego potencjału. Rodzaje: luka rozwojowa, potencjał działania, potencjał wpływu.
Różnice między restrukturyzacją naprawczą a rozwojową.
Naprawcza - uchronienie przedsiębiorstwa przed upadkiem, rozwojowa - umacnianie korzystnej sytuacji rynkowej.