Kierowanie (w szerszym zn.) - prowadzenie wszystkich spraw organizacji (przedsiębiorstw), a więc dysponowanie ich zasobami. Podobnie określa się zarządzanie w szerszym znaczeniu.
Zarządzanie w węższym zn. odnosi się tylko do dysponowania rzeczami (ziemią, środkami trwałymi i obrotowymi).
Kierowanie w węższym zn. dotyczy działań zmierzających do spowodowania działania ludzi zgodnego z celem kierującego.
Struktura organizacyjna - układ stanowisk, komórek organizacyjnych, pionów organizacyjnych oraz ewentualnie większych elementów wraz z ustalonymi między nimi różnego rodzaju powiązaniami.
Struktura organizacyjna określa:
- stopień rozkładu zadań, obowiązków i uprawnień, zakładając, że członek organizacji będzie obciążony zadaniami uwzględniającymi jego kwalifikacje i doświadczenie;
- zasady rozmieszczenia osób posiadających umiejętności specjalistyczne, tak, by mogły być najlepiej wykorzystane;
- kanały niezbędnej łączności z dołu do góry, z góry do dołu, a także w kierunkach poziomych;
- sposób przystosowania się poszczególnych składników organizacji do zmian zachodzących w otoczeniu;
- zadania i przedmiot kooperacji pomiędzy poszczególnymi członkami organizacji.
Funkcje struktury organizacyjnej:
- powinna wynikać ze strategii organizacji i być do niej dostosowana;
- zapewniać efektywną realizację celów;
- stanowić ramy działań organizacyjnych;
- regulować działania poszczególnych pracowników, komórek;
-uwzględniać specyfikację procesów wykonawczych.
Typy struktur organizacyjnych: struktura liniowa - płaska, liniowa - smukła, sztabowa-liniowa, funkcjonalna, macierzowa.
Planowanie polega na formułowaniu celu lub celów, które będą realizowane w bliższym lub dalszym horyzoncie czasu, na określeniu przyszłych wariantów i sposobów działania, a także wskazówek dotyczących realizacji wybranych rozwiązań.
Proces planowania: 1. definicja celów; 2. diagnoza obecnej sytuacji; 3. określenie okoliczności sprzyjających i przeciwnych realizacji celów; 4. określenie kierunków i zasad działania.
Według T. Kotarbińskiego dobry plan do taki, który jest: celowy, wykonalny, niesprzeczny, operatywny, racjonalny, elastyczny, optymalnie szczegółowy, odpowiednio długodystansowy, terminowy, kompletny.
Kultura organizacyjna jest zespołem podstawowych założeń, które dana grupa ustanowiła w trakcie pokonywania problemów adaptacji do otoczenia i budowania wewnętrznej integracji.
Kultura organizacyjna - zbiór dominujących wartości i norm postępowania, charakterystycznych dla danej organizacji, podbudowany założeniami co do natury rzeczywistości, przejawiający się poprzez „artefakty”.
Model E. Scheina - kultura organizacyjna jest zjawiskiem społecznym, w którym wyróżnić można 3 „poziomy” różniące się między sobą stopniem obserwowalności i trwałości.
Artefakty - sztuczne twory danej kultury.
Artefakty językowe (język, mity, legendy)
Artefakty behawioralne (ceremonie, rytuały i zwyczaje)
Artefakty fizyczne (sztuka, technologia, przedmioty materialne)
Normy i wartości, standardy - są trwalsze od artefaktów i trudniej je zaobserwować. Dzielą się na deklarowane i przestrzegane.
Założenia podstawowe (kulturowe) - najtrwalszy i najtrudniejszy do rozszyfrowania poziom kultury; ukryte, niedostępne, fundamentalne.
Decyzje w ogólnym rozumieniu są to akty wyboru jednego wariantu działania spośród wielu możliwych.
- podejście wynikowe - podstawą decydowania jest sam fakt wyboru (decyzji);
- podejście czynnościowe - bada się cały proces podejmowania decyzji, a akt decydowania stanowi końcowy etap tego procesu.
Proces podejmowania decyzji polega na rozpoznaniu i zdefiniowaniu istoty sytuacji decyzyjnej, opracowaniu i analizie pewnego zbioru wariantów rozwiązań oraz wyborze spośród nich najlepszego z przyjętego punktu widzenia oraz wprowadzeniu go do realizacji.
Styl kierowania - utrwalony sposób kierowania. Jest wypadkową dążenia do spełnienia zadań stojących przez zespołem pracowników - orientacja na zadania (cele) - i dążenia do utrzymania dobrych stosunków międzyludzkich - orientacja na człowieka.
Zadania zarządzania strategicznego:
1. opracowanie koncepcji biznesu i sformułowanie wizji, kierunku, w jakim firma ma się rozwijać;
2. przełożenie misji w zbiór szczegółowych celów działania;
3. opracowanie strategii;
4. wdrożenie przyjętej strategii;
5. kontrola.
Cechy procesu strategicznego zarządzania: dynamiczny, nieustanny, długoterminowa perspektywa, otwarty na zmiany w otoczeniu, dotyczy całego przedsiębiorstwa.
Elementy macierzy BCG:
1. Dojne krowy, „żywiciele” - najwyższe przychody, nadwyżki, finansują pozostałe wyroby. Mają niski wzrost rynku, ale duży udział w rynku. Jest to na ogół kosztowny przywódca w danym przemyśle, ale ma małe szanse rozwoju.
2. Gwiazdy - są to produkty wymagające nakładów, nie przynoszą jeszcze nadwyżki, choć uzyskuje się już znaczne przychody. Tempo wzrostu jest wysokie. Inwestowanie w gwiazdę daje dużą gwarancję zysków.
3. Dylematy, „?” - są to produkty deficytowe, na razie trudno określić ich możliwości. Względnie mały udział w rynku, ale duża dynamika. W przyszłości mogą stać się gwiazdami.
4. Kule u nogi - nie przynoszące znaczącej nadwyżki i nierozwojowe, niski udział w rynku i niska dynamika.