Historia języka polskiego - egzamin (studia dzienne)

2006 r.

Grupa I

1.Wymień:

a) XVI-wieczne przekłady Starego i Nowego Testamentu.

b) twórcę pierwszej teorii kultury języka polskiego

c) autora gramatyki języka polskiego dla szkół narodowych (opracowanej na zlecenie KEN)

2. Omów typy zapożyczeń na wybranych przykładach.

3. Wyjaśnij znaczenie terminów: latynizm i makaronizm.

4. Wyjaśnij, w jakim znaczeniu zostały użyte podkreślone wyrazy, i określ mechanizm zmian znaczeniowych.

Języki germańskie zdawały się leżeć w ognisku tego rozległego obszaru językowego, na którego ukrainach działały wpływy podłoży etnicznie obcych (A. Gawroński XIX/XX w.); Plan obronny ukrain obu państw ma być postanowiony na zjeździe (A. Prochaska XIX w.).

Ofiara u nich zawisła (tj. polegała) na rzeźbie baranów (H. Kłokocki (XVII-XVIII w.); Fidiasz, sławny w kamiennej rzeźbie artysta (Monitor Warszawski)

Edward, król duński, matki swej naród do książąt polskich przytaczał (M. Kromer); naród nasz albo familija (J. Herburt XVI w.) Wpływy języków obcych na polszczyznę w dobie średniopolskiej.

5. Omów pierwszy słownik ogólny języka polskiego - zasady opracowania, zakres materiału, kwalifikatory, źródła.

6. Uzupełnij tabelę.

Nazwisko autora lub redaktora	Tytuł	Miejsce wydania	Rok wydania	Układ alfabetyczny	Układ tematyczny	Układ alfabetyczno- gniazdowy
J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki
Witold Doroszewski
			1807-1814
	Thesaurus polono-latino-graecus			X

7. Świadomość językowa w XVI w. - polemiki poprawnościowe.

8. Przyporządkuj imię określonemu typowi nazewniczemu:

Imię	Stp. nazwa złożona	N. skrócona	N. odapelatywna	N. patronimiczna	N. pochodzenia chrześcijańskiego
Sulidziad
Sulichna?
Sarbinowic
Szyman
Kłobuczek

9. Podkreśl archaizmy, określ ich typy, wyjaśnij znaczenia na podstawie kontekstu:

W tychże ogrodach lasy cyprysowe, laurowe, które podczas gorąca przechodzącym się umbrę dają; ptastwa rozmaitego podostatku w klatkach, jak w domach wielkich drutowych;

nawięcej tego w papieskim ogrodzie w Monte Cavallo. Nawiększa to rozkosz widzieć flory różnych odorów i kolorów, potem fontanny, na które ta nawiększa sumptów odwaga; w tychże fontannach dziwne są artificia i igrzyska i rózne samołapki, któremi się spectatores całe oblewają. (W. Radoliński, pamiętnik podróży....)

10. Omów jeden z poniższych tematów:

a) Periodyzacja dziejów języka polskiego a główne tendencje rozwojowe polszczyzny (fonetyka, fleksja). Periodyzacja historycznojęzykowa a periodyzacja historycznoliteracka.

b) Przekłady Biblii w średniowieczu i odrodzeniu. Działalność translatorska jako czynnik stylo- i normotwórczy.

c) Dziedzictwo prasłowiańskie w języku polskim.

Historia języka polskiego - egzamin (studia dzienne)

2006 r.

Grupa II

1. Wymień:

a) najważniejszych drukarzy XVI w.;

b) autora pierwszego polskiego traktatu ortograficznego.

c) autora pierwszej gramatyki języka polskiego.

2. Omów typy zapożyczeń na wybranych przykładach.

3. Podaj znaczenie terminów - rutenizm i rusycyzm.

4. Wyjaśnij, w jakim znaczeniu zostały użyte podkreślone wyrazy, i określ mechanizm zmian znaczeniowych.

Księga rodzaju oraz Wszystkich rodzajów od Abrahama do Dawida rodzajów czternaście (Leopolita) XVI w.; Nie była wolna od kokieterii, tak jak cały rodzaj niewieści (Siem. XIX w.).

Strzelba gęsto szła na oblężonych (M. Bielski); Z dział strzelba długo trwała (M. Stryjkowski)

Ja jestem tym, co nazywają aferzysta. Mam dom komisowo-handlowy (H. Sienkiewicz); Przynoszą mi jak na półmisku interes bardzo świetny. takiej afery opuścić niepodobna (E. Orzeszkowa)

5. Omów tzw. Słownik warszawski - zasady opracowania, zakres materiału, kwalifikatory, źródła.

6. Uzupełnij tabelę

Nazwisko autora lub redaktora	Tytuł	Miejsce wydania	Rok wydania	Układ alfabetyczny	Układ tematyczny	Układ alfabetyczno- gniazdowy
	Mownik polsko-francusko-niemiecki
			1621
Jan Mączyński
wydany staraniem M. Orgelbranda

7. Początki kultury języka polskiego. Teoria kultury języka Łukasza Górnickiego.

8. Zaklasyfikuj nazwy miejscowe do właściwego typu

Nazwy miejscowe	N. dzierżawcze	N. patroni- miczne	N. etniczne	N. służebne	N. topograficzne	N. kulturowe
Częstochowa
Piotrowice
Holendry
Grotniki
Górzno
Środa

9. Podkreśl archaizmy, określ ich typy, wyjaśnij znaczenia na podstawie kontekstu:

Na noc przybyliśmy do miasta niewielkiego nazwanego Arbona, czyli Arbosia, gdzie w austeryi znaleźliśmy wiele kawalerów, którzy nam powiedzieli, iż za wałem miasta są tu Kapucyni, rozumiejąc nas być kapucynami bez bród, i tak chętnie sama córka austeryjarki nas przeprowadziła do Kapucynów, którzy, mając wzgląd na rekomendacyją domowej damy, przyjęli nas na noc. Jakoż tu i ks. gwardyjan cale był grzeczny i charitativus

(J. Charkiewicz, Dyjariusz podróży)

10. Omów jeden z poniższych tematów:

a) Problemy dyskusyjne powstania polskiego języka literackiego

b) Sytuacja języka polskiego w wieku XIX..

c) Dzieje polskiej ortografii.

---