GŁÓWNE ENZYMY TRAWIENNE
|
Enzym |
Substrat |
Końc. prod.rozkładu |
ŚLINA |
Alfa-amylaza |
Skrobia glikogen |
Dekstryny Maltoza |
SOK ŻOŁĄDKOWY |
Pepsyna Podpuszczka
Trypsyna chymotrypsyna |
Białka Kazeina mleka
Białka białka |
Polipeptydy Parakazeinian
Polipeptydy Polipeptydy |
SOK TRZUSTK. (wydzielane do dwunastnicy) |
Elastaza Karboksypeptydaza Alfa-amylaza Beta-amylaza Lipaza
Rybonukleazy deoksyrybonukleaza |
Skleroproteiny Białka, polipeptydy Skrobia Glikogen Triacyloglicerole
RNA |
Polipeptydy Aminokwasy Dekstryny Maltoza Kw.tłuszczowe, monoacyloglicerole Nukleotydy Nukleotydy |
SOK JELITOWY |
Maltaza Izomaltaza Sacharaza Laktaza Aminopeptydazy Nukleotydazy
nukleozydazy |
Maltoza Izomaltoza Sacharoza Laktoza Polipeptydy Nukleotydy
nykleozydy |
Glukoza Glukoza Glukoza + fruktoz Glukoza + galakto Aminokwas Nukleozydy + kw.fosf
Zasada azotowa + ryboza lub deoksyryb. |
W trawieńcu - trawione: pasza. obumarłe bakt. (uszlachetnione białko) tłuszcze, węglowodany
W żwaczu - rozkład włókna
Skrobia => kwas masłowy i propionowy
LKT => wchłanianie główne w księgach
TRAWIENIE WĘGLOWOD. U MONOGASTR. (dwunastnica)
-jama gębowa => amylaza (wstępne trawienie)
-skrobia
dwunastnica => amylaza trzustkowa => dekstryny; maltoza =>α-glukozydazy => glukoza
jelita => amylaza +sok jelitowy +enzymy rozkładające dwucukry => glukoza (najćzęściej)
-włókno => jelito ślepe lub grube
celuloza => enzymy celulolityczne pochodzenia bakteryjnego => glikoza +LKT
TRAWIENIE TŁUSZCZU
-uwodorowane
u przeżuwaczy ulegają lipolizie do wolnych kw.tłuszcz. i glicerolu
-zmienia się konfiguracja cis na trans
-przeżuwacze
żwacz => lipaza => glicerol i kw.tłuszcz. + kw.stearynowy
dwunastnica i jelito cienkie (podobnie jak u monogastrycznych)
-monogastryczne
żołądek (niewielkie)
dwunastnica, jelito cienkie
kwasy żółciowe (emulgacja tłuszczów) +lipaza trzustkowa => glicerol i kw.tłuszcz.;
wchłanianie - jelito cienkie
kwasy tłuszczowe +sole kwasów żółciowych
glicerol
Makroelementy - Ca, P, Na, K, Mg, Cl, S (ilość ponad 50 mg/kg)
Mikroelementy - śladowe subst poniżej 50 mg/kg, Fe, Mn, Zn Co, Se, Cr, I, Mo,Ni, F, Si
FUNKCJE :
-stanowią elementy strukturalne organizmu, ukł.kostnego i tk. mięśniowej (Ca, P)
-składniki białka, wit., i hormonów
-odgrywają ważną rolę w utrzymaniu właściwego ciśnienia osmotycznego w komórkach i płynach ustrojowych (K, Na, Cl)
BIAŁKO
-materiał budulcowy, synteza białka zwierzęcego
-nadmiar białka przetwarzany na cele energet.
WĘGLOWODANY
-cele energet. (BAW + włókno surowe)
-tworzenie tłuszczu (nadmiar energii)
TŁUSZCZ
-cele energet.
-tworzenie tłuszczu
MAKROELEMENTY
WAPŃ
-głównie w kościach
-bierz udział w metabolizmie kom.
-występuje w płynach ustrojowych
-niedobór szczególnie u młodych powoduje:
osłabienie i opóźnienie wzrostu młodych zwierząt
zaburzenia procesów metabol.
ospałość i mniejsza ruchliwość
krzywice (wady postawy, skłonność do tworzenia się wybroczyn)
u dorosłych porowatość kości (osteoporoza)
u niosek zmniejszenie liczby masy i wylęgowości jaj
u krów gorączkę poporodową
deficyt Ca - łomikost (resorpcja kości szpikowych i ich osłabienie) u loch i ciężkich tuczników
bydło Ca:P 1:3, 1:1
zasuszenie 1,5:1 lub 1:1
zacielenie 1,6 :1
opasy 1,6 :1; 2:1
trzoda 1: 1, 1 :2
kury nioski 4,5 :1
niedobór - hipokalcemia
nadmiar - hiperkalcemia
powoduje utratę apetytu, zmniejszenie pobrania paszy, uszkodzenie nerek
FOSFOR
-jest integralną częścią połączeń organicznych - fosfoprotein, fosfolipidów
-bierz udział w przemianach energii i składników pokarm., transporcie lipidów, w procesie fosforylacji i wchłaniania cukrów
-niedobór:
zahamowanie wzrostu u młodych zwierząt
zaburzenie procesów kostnienia
nieprawidłowa mineralizacja skorupy
zaburzenia apetytu
intensywność metabolizmu i reprodukcji zwierząt
-pierwszy charakterystyczny objaw niedoboru to gryzienie różnych przedmiotów
MAGNEZ
-silnie sprzężony z Ca i P
-kości, tkanki miękkie
-jest aktywatorem wielu enzymów
-współdziała z wit B1
-jest niezbędny w syntezie białek, metabolizmie węglowodanów i tłuszczów
-niedobór
silne reakcje ze strony układu nerwowego
rozszerzenie naczyń krwionośnych
nadmierna pobudliwość, drgawki
tężyczka pastwiskowa (przy zmniejszonym wchłanianiu Mg, niedoborze Na i P, zwiększona koncentracja amoniaku w żwaczu)
u kur niosek lekkich hybrydów może doprowadzić do histerii klatkowej
-w Mg bogate są takie pasze jak : drożdże, otręby pszenne, śruta lniana, zielonki z roślin motylkowatych
POTAS
-w każdej żywej kom.
-niezbędny do prawidłowej pracy serca
-aktywizuje enzymy wewnątrzkomórkowe
-utrzymuje ciśnienie osmotyczne
-zmniejsza kurczliwość mięśni
-zwiększa przepuszczalność błon
-niedobór:
utrata apetytu, chudnięcie
CHLOR
-tkanki i płyny ustrojowe
-bierze udział w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej krwi
-reguluje pH treści
-istotny skł.soku żołądkowego
-bardzo rzadko występują jego niedobory
SÓD
-płyny ustrojowe
-reguluje ciśnienie osmotyczne, homeostazę
-niedobór:
zaburzenia w gospodarce wodnej
zmniejszenie obj.płynów ustrojowych
spadek ciśnienia tętniczego
na ogół występują u krów dojnych (można uzupełnić solą kuchenną)
przy deficycie spada mleczność krów, rośnie poziom wydalonego azotu
-nadmiar powoduje zatrucia (odwodnienie organizmu)
SIARKA
-kości, ścięgna, błony kom., ściany ciałek krwi
-niedobór
obniża się synteza białek
pogorszenie wyglądu skóry i jej wytworów
-nadmiar (pochodzący z emisji przemysłowych) może być toksyczny
-przy braku siarki spada strawność celulozy i synteza białka
MIKROELEMENTY
ŻELAZO
-synteza białek przenoszących tlen, hemoglobin krwi, w której występuje prawie połowa ogólnej ilości Fe w organizmie
-występuje ok. 70-75% w mioglobinie mięśni, w enzymach
-organizm traci żelazo przez złuszczanie się nabłonków, w moczu , przez skórę
-większe niedobory u samic w okresie rui
-nadmiar - stany chorobowe, zwiększone wchłanianie powoduje uszkodzenia narządów
-niedobór:
anemia
zaburzenia odporności
-niezbędny składnik w pokarmie
-wykorzystanie Fe u przeżuwaczy większe niż u monogastrycznych (dzięki bakteriom)
-prosięta, cielęta => narażone na niedobory; u prosiąt anemia (w mleku macior niedobory Fe - w pierwszych tyg pobierania szybko rosnących zwierząt - podaje się zastrzyki z preparatem żelaza)
-u drobiu => anemia w wyniku chorób wirusowych, kokcydioza, zarobaczenie
MIEDŹ
-funkcje w procesie syntezy hemoglobiny
-niedobór - zmniejszenie wchłanianie Fe, anemia
-duże ilości w wątrobie, kościach, mięśniach, skórze
-retencja Cu zależy od poziomu molibdenu i żelaza w paszy
-niedobory:
słaby wzrost, anemia
zmiany struktury włosa
spadek produkcji mleka
zamieranie zarodków
zaburzenia w rozrodzie i spermatogenezie
depigmentacja
pękanie aorty u indyków
-nadmiar kumulowany w wątrobie; jest toksyczny
JOD
-z całkowitej ilości występującego w organizmie ponad 80% znajduje się w tarczycy
-jest niezbędny w syntezie hormonów tarczycy - tyroksyny
-w 85-90% usuwany jest z organizmu z moczem
-niedobór:
zmniejszenie hormonów tarczycy => niedoczynność => rozrost tkanki => wole
trudność w zachodzeniu w ciążę
zwiększona śmiertelność zarodków
ronienia
wypadanie sierści
obniżona mleczność
KOBALT
-wątroba, wit B12; niezbędny do syntezy B12
-składnik enzymów w syntezie białek organizmu, przemianie kwasów nukleinowych, w cyklu Krebsa
-niedobór:
utrata apetytu, chudnięcie
niedokrwistość
CYNK
-enzymy, hormony, skóra, włosy, wełna, kości
-stabilizacja błon kom.
-synteza i przemiana białek, tłuszczów, kw.nukleinowych
-niedobór:
zakłócenia metabolizmu kom., syntezy kw.nukleinowych
schorzenia skóry
zapalenie skóry u prosiąt
upośledzone funkcje rozrodcze
wolniejszy wzrost
brak apetytu
gorsze wykorzystanie paszy
schorzenia racic, wymienia, ścian żwacza
zaburzenia regeneracji nabłonków i procesów keratynizacji wytworów skóry
u trzody: wymioty i biegunka
MANGAN
-wszystkie tkanki
-ważny aktywator enzymów
-nie kumuluje się w wątrobie
-niedobór:
słaby wzrost
anomalie w tworzeniu szkieletu i ukł kostno-stawowego
obniżenie płodności
drób => ześlizgnięcie ścięgna Achillesa, spadek nieśności, zaburzenia rozwoju zarodków
-bierze udział w przemianie węglowodanów i tłuszczu
-przyczynia się do zwiększenia ilości drobnoustrojów w żwaczu
SELEN
-mechanizmy antyoksydacyjne
-niedobór:
owrzodzenie żołądka
degeneracja wątroby i nerek
zwłóknienie trzustki u kurcząt
zaburzenia rozrodu i spadek płodności u bydła i trzody
zatrzymanie łożyska u trzody
-nadmiar trujący
-niedobór => u owiec - białe mięśnie
FLUOR
-kości, zęby
-absorbowany do tarczycy i nerek, później przechodzi do szkieletu
-niedobór => porowatość i anomalie kośćca
-nadmiar toksyczny
CHROM
-bierze udział w syntezie lipidów
-obniża stopień odkładania się tłuszczu i poziom cholesterolu
-uczestniczy w metabolizmie białek, syntezie kw,nukleinowych
-czynnik antystresowy
-nadmiar => depresja, zaburzenia funkcji wątroby i nerek
NIKIEL
-przemiana węglowodanów
-aktywacja amylazy trzustkowej
-zwiększa działanie insuliny
-niedobór:
stany zapalne u trzody
upośledzenie gospodarki Fe
obniżony poziom Cu i Zn w organizmie => wtórna anemia
MOLIBDEN
-zwiększa rozwój bakterii żwaczowych
-niedobór => zaburzenia w rozrodzie u bydła
wapń
dużo - motylkowate (siana- seradela), zielonki (koniczyna biała, czerwona, lucerna)
mało - okopowe
fosfor (w postaci fitynianu)
dużo - rośliny strączkowe, nasiona roślin motylkowatych
małe - okopowe, zielonki
magnez
dużo - siano (koniczyna, lucerna, seradela)
mało - ziarna zbóż, zielonki
sód
ogólnie mało w paszach
mało - zielonki
potas
dużo - motylkowate, zielonki, siano
mangan
dużo - zielonki, kiszonki (liście buraków cukrowych), bobik
miedź
dużo - motylkowate, bobik
żelazo
dużo - siano, kiszonki
cynk
dużo - motylkowate
kobalt => motylkowate
ANEMIA - Fe, Cu Co, Zn
ZATRZYMANIE WZROSTU - Fe, Co, I, Mn,, Zn
OBNIŻONA PROD MLEKA - Cu, Co, I, Zn