Normy grupowe
Normy grupowe dotyczą pewnego zakresu zachowań i obowiązują one wszystkich członków grupy, bez względu na to, jaką pozycję zajmują oni w grupie. Normy mogą mieć charakter formalny lub nieformalny. Normy formalne są to takie normy, które są zwarte w pewnych dokumentach, na ogól pisanych. Przy normach nieformalnych brak jest dokumentu, w których byłyby one zawarte.
Normy grupowe obok struktury grupowej powstają wskutek procesu interakcji (efekt autokinetyczny) w powiązaniu z procesem przenoszenia do grupy swoich społecznych doświadczeń. Raz ustanowione i zaakceptowane normy grupowe wywierają wpływ na zachowanie się członka grupy nawet wtedy, kiedy opuści on już grupę, w której brał udział w wytwarzaniu danej normy lub w której są sobie przyswoił.
Grupa naucza swoich członków danych norm grupowych poprzez kary i nagrody. Wobec członków nie zgadzających się z normą grupową, grupa stosuje rózne formy przekonywania, żeby zmienić ich stanowisko, a jeżeli to nie pomaga, wtedy stosuje kary. Nieprzekonanych grupa bombarduje komunikatami z próbą przekonania do własnej normy. Grupa akceptuje tylko tych członków, którzy podzielają jej stanowisko lub którzy zostali do danego stanowiska przekonani. Członków nieprzekonanych grupa odrzuca. Paleta kar zazwyczaj jest szersza od nagród, bo przestrzeganie norm grupowych jest uznawane jako standard, a zatem nie ma potrzeby takiego stanowiska nagradzać.
Mechanizm wewnętrzny wpływa na zachowanie członków grupy, polega on na spostrzeganiu przez danego członka rozbieżności między zachowaniami innych członków grupy a swoim własnym zachowaniem - stwierdzone rozbieżności powodują poczucie napięcia i dysonansu poznawczego. Członek grupy upodabnia wtedy swoje zachowanie do zachowania innych członków. Innego rodzaju mechanizmem wewnętrznym jest sytuacja, gdy dany członek grupy spostrzega rozbieżności między zaakceptowanymi przez siebie normami grupowymi a własnym zachowaniem - tu również rodzi się napięcie, które redukuje się upodabnianiem się do grupy. Mechanizmy te zachodzą zwłaszcza przy silnym związku z grupą.
Przyswajanie norm grupowych może odbywać się poprzez naśladowanie innych członków grupy; kierowanie przez grupę komunikowania się do tych członków, którzy nie przestrzegają przez nich norm; stosowanie przez grupę kar w stosunku do członków nie przestrzegających norm; poprzez nagradzanie członków, którzy przestrzegają normy grupowe (zwłaszcza tych początkowo nieprzekonanych) i poprzez mechanizmy wewnętrzne powodujące napięcie i chęć zredukowania różnic z grupą.
Konformizm
Jest jednym ze skutków oddziaływania norm jest zjawisko konformizmu. Konformizm można rozumieć jako zgodność istniejąca między członkami grupy w zachowaniu, normach i postawach - uniformizm grupy a także jako zmianę swoje zdania w kierunku zgodnym z oczekiwaniem grupy (nacisk grupy). Im bardziej członek jest związany z grupą, tym łatwiej poddaje się konformizmowi, a równocześnie trudno go przekonać potem do innego poglądu nawet, gdy grupa jest nieobecna. Osoby słabo związani z grupą zgadzają się z obowiązującymi w niej poglądami pod wpływem bezpośredniegop nacisku.
Czynniki wpływające na konformizm:
Im większa grupa wywierająca nacisk, tym większy jest stopień konformizmu, ale to sie sprawdza z 2 do 3 osób, przy wiekszych grupach efekt maleje.
Jednomyślność grupy wzmacnia wpływ grupy, jedna osoba o innych poglądach w grupach może wyraxnie zmneijszyć siłe nacisku.
Im bardziej kompetentne i im z wyższą pozyją spoleczną są osoby przekonujące, tym łatwiej ulec im wpływowi.
Spoistość grupy - im większa spoistość tym silniejszy nacisk.
Klarowność i trudność zadania - im mniej jasne i trudne jest zadanie dla grupy, tym bardziej jest skuteczny nacisk grupy.
Cechy osób, n które łatwiej wpływać: płeć - kobieta, myślenie twórcze abstrakcyjne - im większa zdolność tym większy opór przed naciskiem grupy, wiara we własne siły i komptencje - im mniejsza tym większa podatność na wpływ grupy.
Cztery typy zachowań będących reakcją na naciski społeczne:
- Czysty (pełny) konformizm, a więc pełna zmiana zachowania w kierunku jeo zgodnosci z treścią nacisku.
- Czysta (pełna) niezależność, brak jakichkolwiek zmian w kierunku zgodnosci z treścią nacisków.
- Czysty (pełny) antykonformizm, poelagający na tym, że pojawia się maksymalna zmiana, jednak w kierunku przeciwnym niż treść wywieranego nacisku.
- Czysta (pełna) zmiennosć, kiedy czlowiek zmienia swoje zachowania wkażdej próbie bez względu na to, jaki jest kierunek wywieranego nacisku.
Mniejszość wywiera wpływ, gdy członkowie większości spostrzegają, że oddziaływania mniejszości przynoszą jakieś efekty w postaci zmian postaw członków większości.