1)Układ krążenia

U ludzi po urodzeniu wyróżnia się krążenie duże, które zaopatruje wszystkie narząd oraz krążenie małe (płucne) służące wymianie gazowej.

Krążenie duże: z lewego przedsionka serca krew wpływa do lewej komory, następnie przez aortę dochodzi do naczyń włosowatych. Z kończyn dolnych i dolnej polowy tułowia przez żyłę główną dolną powraca do prawego przedsionka serca. Z głowy, szyi, kończyn górnych i górnej polowy tułowia przez żyłę główną górną powraca również do prawego przedsionka.

Krążenie małe: z prawego przedsionka krew przepływa do prawej komory, następnie przez pień płucny i tętnice płucne do naczyń włosowatych płuc, gdzie następuje wymiana gazowa. Z płuc żyłami płucnymi odpływa do lewego przedsionka.

Wszystkie naczynia, które odprowadzają krew z serca nazywamy tętnicami, natomiast te, które doprowadzają krew do serca nazywamy żyłami. Krew utlenowana nazywana jest tętniczą, krew uboga w tlen. żylną. W naczyniach włosowatych w związku z odżywianiem tkankowym jest przesączany płyn tkankowy częściowo z naczyń krwionośnych do tkanek. Następnie z tkanek przez małe i duże naczynia chłonne do żył i krążenia dużego. W naczynia chłonne włączone są biologiczne filtry-węzły chłonne.

2)SERCE (cor)

Jest centralnym narządem układu krążenia. Położone jest w klatce piersiowej w śródpiersiu dolnym środkowym, w worku osierdziowym. Przepona oddziela serce od trzew jamy brzusznej. Leży do przodu od kręgosłupa na wysokości Th5-Th9, oddzielone od kręgosłupa przełykiem i aortą oraz ku tyłowi od trzonu mostka i przylegających chrząstek żebrowych.

W sercu można odróżnić podstawę, wierzchołek zwany koniuszkiem, trzy powierzchnie: mostko owo- żebrową, przeponową i tylną. Podstawa serca skierowana jest ku górze tyłowi i w stronę prawą; koniuszek ku dołowi, do przodu i w stronę lewą. Poza tym zwłaszcza w obrębie komór serce uległo skrętowi tak, że komora prawa znajduje się bardziej powierzchownie niż lewa. Większa część serca leży po lewej stronie ciała, a tylko ok.l/3 po stronie prawej. Koniuszek serca leży u dorosłego w piątym lewym międzyżebrzu nieco przyśrodkowo od linii środkowo-obojczykowej.

3)Budowa poszczególnych części serca

Serce składa się z dwóch przedsionków oddzielonych od siebie przegrodą międzyprzedsionkową oraz z dwóch komór oddzielonych od siebie przegrodą międzykomorową. Zewnętrzną granicę między przedsionkami a komorami tworzy bruzda wieńcowa obejmująca podstawę komór i leżąca prostopadle do długiej osi serca. Granica między prawą a lewą komorą na zewnątrz zaznacza się płytkimi bruzdami międzykomorowymi, przednią i tylną łączącymi się we wcięciu koniuszka serca.

Przedsionek prawy

Na powierzchni wewnętrznej ściana przedsionka jest gładka

z wyjątkiem uszka, gdzie wystają, listewki mięśniowe

biegnące równolegle do siebie i mające nazwę mięśni

grzebieniastych.

W przegrodzie międzyprzedsionkowej znajduje się dół

owalny będący pozostałością po otworze owalnym, mającym

duże znaczenie w krążeniu płodowym. Do prawego

przedsionka uchodzą: żyła główna górna, żyła główna dolna,

zatoka wieńcowa, żyły przednie serca i żyły serca

najmniejsze.

Komora prawa

Oddzielona jest od prawego przedsionka ujściem przedsionkowo-komorowym prawym, w którym znajduje się zastawka trójdzielna. Powierzchnia wewnętrzna nie jest gładka, lecz ma cały układ wyniosłych podłużnych pasm tkanki mięśniowej, które nazywamy beleczkami mięśniowymi. Najbardziej zróżnicowanym typem beleczek mięśniowych są mięśnie brodawkowate. W komorze prawej występuje mięsień brodawkowaty wielki zwany przednim, mięsień brodawkowaty tylny oraz grupa mięśni brodawkowatych przegrodowych. Powierzchnia wewnętrzna komory od jej wierzchołki do ujścia pnia płucnego jest gładka, stanowi drogę odpływu nazywaną stożkiem tętniczym. Z komory prawej wychodzi pień płucny.

Przedsionek lewy

Ściana przedsionka jest gładka z wyjątkiem uszka, podobnie jak w przedsionku prawym. Uchodzą do niego cztery żyły płucne.

Komora lewa

Oddzielona jest od przedsionka lewego ujściem przedsionkowo-komorowym lewym, w którym znajduję się zastawka dwudzielna. W komorze tej można odróżnić dwa mięśnie brodawkowate: przedni i tylny. Wychodzi z niej aorta.

Przegroda serca

Zbudowana jest z przegrody międzyprzedsionkowej i międzykomorowej. Górny odcinek przegrody międzykomorowej składa się z części błoniastej, natomiast dolna, prawne cala przegroda utworzona jest z grubej części mięśniowej.

4)Budowa ściany serca

Idąc od wewnątrz w ścianie możemy wyróżnić następujące warstwy:

1. Wsierdzie (endocardium) jest odpowiednikiem śródbłonka naczyń krwionośnych. Płatki zastawek utworzone są ze zdwojonej blaszki wsierzia.

2. Śródsierdzie jest najgrubszą warstwą ściany serca. Zbudowane jest ze szkieletu serca, mięśnia sercowego i układu bodźco - przewodzącego.

3. Nasierdzie (epicardium) jest częścią osierdzia (pericardium)

5)Szkielet serca

Zbudowany jest z dwóch pierścieni włóknistych

przedsionkowo-komorowych prawego i lewego, pierścieni

włóknistych pnia płucnego i aorty, z dwóch trójkątów

włóknistych prawego i lewego oraz z części błoniastej

przegrody międzykomorowej.

Szkielet serca położony jest na podstawie serca między

przedsionkami a komorami.

Do niego przyczepia się mięśniówka serca i płatki zastawek.

6)Mięsień sercowy (myocardium)

Mięśniówka przedsionków-zbudowana jest z warstwy głębokiej osobnej dla każdego

przedsionka oraz z warstwy powierzchownej wspólnej dla obu przedsionków.

Mięśniówka komór - zbudowana jest ze skośnej powierzchownej warstwy wspólnej dla obu

komór, pod nią leżącej warstwy okrężnej osobnej dla każdej komory

oraz wewnętrznej warstwy podłużnej.

Na koniuszku serca tworzy się wir serca, który jest bezpośrednim przejściem mięśniówki skośnej w podłużną.

7)Układ przewodzący serca (systenta canducens cordis)

W mięśniu sercowym oprócz mięśniówki właściwej występuje drugi swoisty układ mięśniowy, który reguluje pracę serca. Składa się z węzła zatokowo-przedsionkowego, węzła przedsionkowo-knmorowego, pęczka przedsionkowo-komorowego (Hisa) ora dwóch odnóg prawej i lewej zakończonych włóknami Purkinjego. Lewa odnoga przed podziałem na włókna Purkinjego dzieli się na gałąź przednią, tylną i przegrodową. Węzeł zatokowo-przedsionkowy położony w ścianie górnej przedsionka prawego przy ujściu żyły głównej górnej pod nasierdziem inicjuje skurcz serca wysyłając impulsy z częstością ok.8O/min. Węzeł przedsionkowo-komorowy leży w części dolnej przegrody międzyprzedsionkowej od strony przedsionka prawego pod wsierdziem. Wychodzi z niego pęczek przedsionkowo-komorowy przechodzący do prawej komory przez trójkąt włóknisty prawy szkieletu serca i biegnący po części błoniastej przegrody międzykomorowej podwsierdziowo. Po dojściu do części mięśniowej tej przegrody dzieli się na dwie odnogi prawą i lewą, które biegną w dół po obu stronach części mięśniowej przegrody międzykomorowej również podwsiedziowo. Wióitna Purkinjego wnikają już w mięśniówkę komór.

8)Zastawki serca

W sercu wyróżniamy dwa typy zastawek:

- zastawki przedsionkowo-komorowe, czyli żylne położone w ujściach żylnych,

• zastawki tętnicze położone w ujściach tętniczych (zastawka pnia płucnego i aorty).

Zastawki przedsionkowo -komorowe

Obie zastawki, prawa i lewa, przyczepiają się do pierścieni włóknistych prawego i lewego okalających ujścia przedsionkowo - komorowe. Zastawka składa się z płatków, które są zdwojeniem blaszki wsierdzia. Zastawka prawego ujścia żylnego składa się z trzech płatków, dlatego nazywana jest również zastawką trójdzielną, natomiast lewego ujścia żylnego składa się z dwóch płatków i nazywana jest zastawką dwudzielną. Każdy z płatków zastawek posiada powierzchnię przedsionkową i komorową oraz brzeg wolny i przytwierdzony. Do powierzchni komorowej i brzegu wolnego przyczepiają się struny ścięgniste odchodzące od mięśni brodawkowych, stanowiących urządzenie umocowujące płatki. Pod względem położenia w zastawce trójdzielnej możemy wyróżnić płatek przedni, tylny i przegrodowy, natomiast w zastawce dwudzielnej płatek przedni i tylny.

Zastawki półksiężycowate aorty i pnia płucnego Każda z nich zbudowana jest z trzech płatków w kształcie gniazda jaskółczego wypukłością zwrócone ku komorze, a wklęsłością do tętnicy. Płatek posiada powierzchnię naczyniową. Na środku brzegu wolnego znajduje się grudka płatka półksiężycowatego. od której wzdłuż wolnego brzegu płatka biegnie cienkie pasemko-obłączek. Grudka i obłączek stanowią element uszczelniający zastawkę.

9)Naczynia i nerwy ściany serca

Tętnice wieńcowe: serce posiada swój własny układ naczyniowy są to tętnice wieńcowe: prawa i lewa. Odchodzą one od początkowego odcinka Aorty Wstępującej, tętnica wieńcowa lewa po krótkim przebiegu dzieli się na dwie końcowe gałęzie: 1) między komorową przednią i 2) okalającą. Tętnica wieńcowa prawa po przebiegu w bruździe wieńcowej kończy się jako gałąź między komorowa tylna.

Żyły serca: głównym naczyniem serca odprowadzającym krew z serca jest zatoka wieńcowa uchodząca do prawego przedsionka, do jej dopływów zaliczamy: ż. Serca mała, wielką , średnią, ż. Tylną komory lewej i ż. Skośną przedsionka lewego. Krew żylna z serca odpływa również za pośrednictwem żył serca przednich uchodzących do prawego przedsionka oraz żył sersa mniejszych uchodzących do wszystkich jam serca.

Nerwy serca: serce unerwione jest przez splot sercowy utworzony z gałązek współczulnych nerwów sercowych odchodzących od pni sympatycznych oraz z przywspółczulnych gałązek sercowych nerwu błędnego. Nerwy serca regulują jego czynność, przy czym włókna współczulne pobudzają zaś włókna przywspółczulne hamują ją.

10)Osierdzie

Jest to worek włóknisto-surowiczy całkowicie obejmujący serce. Składa się z osierdzia surowiczego i osierdzia włóknistego. Osierdzie włókniste znajduje się na zewnątrz osierdzia surowiczego. Osierdzie surowicze podzielone jest na dwie blaszki: ścienną i trzewną. Blaszka trzewna bezpośrednio pokrywa serce i nazywana jest nasierdziem. Między tymi blaszkami znajdujecie jama osierdziowa, która jest szczelinowatą, potencjalną przestrzenią zawierającą niewielką ilość płynu surowiczego. Blaszka ścienna osierdzia surowiczego połączona jest z osierdziem włóknistym tworząc wspólnie worek osierdziowy. Worek osierdziowy umocowany jest do wielkich naczyń wchodzących i wychodzących z serca, silnie zrasta się z przeponą oraz za pomocą pasm łącznotkankowych z mostkiem.

11)NACZYNIA KRWIONOŚNE:

Budowa ściany naczynia

Ściana naczynia krwionośnego składa się z trzech warstw: błony wewnętrznej, środkowej i błony zewnętrznej. Błona wewnętrzna służy główni wymianie substancji odżywczych zbudowana jest z warstwy komórek śródbłonka. W tętnicach dodatkowo występuje błona sprężysta wewnętrzna. Błona środkowa służy głównie hemodynamice i jest zbudowana z ułożonych okrężnie komórek mięśniowych gładkich i włókien sprężystych. Błona zewnętrzna zwana przydanką łocznotkankową zbudowana jest z sieci włóknistej łączącej naczynie z otoczeniem. W

tętnicach na granicy z błoną środkową występuje błona sprężysta zewnętrzna.

Aorta i duże tętnice w pobliżu serca są tętnicami typu sprężystego z wyraźną trójwarstwową budową, z silną błoną sprężystą wewnętrzną. Duże tętnice oddalone od serca są tętnicami typu mięśniem ego. W miarę oddalania się od serca zwiększa się ilość komórek mięśniowych gładkich w błonie środkowej. Naczynia włosowate zbudowane są z warstwy komórek śródbłonka. Małe żyły oddalone od serca mają ścianę utworzoną przez śródbłonek i cienką warstwę spiralnie przebiegających komórek mięśniowych gładkich. W większości żyt nie stwierdza się wyraźnej budowy trój warstwowej. Błona zewnętrzna w dużych żyłach jest najszerszą warstwą. Małe i średnio duże żyły mają liczne zastawki zwykle dwie leżące obok siebie, otwierające się w stronę serca. Zastawki żylne są kieszonkowatymi fałdami błony wewnętrznej. Ściana dużych żył głównych jest w zasadzie zbudowana taj jak ściana małych żył.

12)TĘTNICE KRĄŻENIA DUŻEGO

AORTA:

• Gałęzie aorty wstępującej: tętnica wieńcowa prawa i T. Wieńcowa lewa

• Gałęzie łuku aorty: pień ramienno głowowy, T. Szyjna lewa, T. Podobojczykowa lewa

• Gałęzie aorty piersiowej: A- gałęzie trzewne:1)oskrzelowe,2) przełykowe,3)śrudpiersiowe, 4) osierdziowe B- gałęzie ścienne: 1)t. przeponowa górna, 2) t.t międzyżebrowe tylne, 3) t. Pod żebrowa

• Gałęzie aorty brzusznej: A - gałęzie ścienne: 1) t. Przeponowa dolna, 2) t.t lędźwiowe B - gałęzie trzewne parzyste: 1) t nadnerczowa środkowa, 2)tętnica nerkowa,3) tętnica jądrowa lub jajnikowa C - gałęzie trzewne nie parzyste: 1) pień trzewny,2) t. Kreskowa górna, 3) t. Kreskowa dolna.

13)ŻYŁY KRĄŻENIA DUŻEGO:

• Żyła główna górna - powstaje ze zlania się żył ramienno głowowych prawej i lewej

• Żyła główna dolna - powstaje ze zlania się żył ściennych (przeponowych dolnych, lędźwiowych), trzewnych (wątrobowych, nerkowych, jądrowej lub jajnikowej prawej i nadnerczowej prawej)

14)NACZYNIA CHŁONNE

Chłonka odróżnia się od krwi większą zawartością wody a mniejszą białka, jak również brakiem elementów komórkowych z wyjątkiem limfocytów. Zawiera fibrynogen i ma zdolność krzepnięcia. Naczynia chłonne przebiegają razem z naczyniami żylnymi. Początek naczynia chłonnego jest ślepo zakończony w przestrzeni międzykomórkowej. Większe, transportujące naczynia chłonne posiadają błonę środkową podobną do żył i są wyposażone w zastawki. Nie tworzą dopływów, przebiegają w pękach naczyń. Miejscem, w którym następuje redukcja ilości na korzyść szerokości naczynia jest węzeł chłonny. Węzeł chłonny jest biologicznym filtrem występującym w przebiegu naczyń chłonnych. Jest kształtu fasoli - otoczony torebką. W budowie wewnętrznej wyróżnia się korę zbudowana z grudek chłonnych i rdzeń zbudowany z pasm rdzennych. Wiele naczyń chłonnych doprowadza chłonkę od strony wypukłej (naczynia doprowadzające). We wnęce chłonka opuszcza węzeł zwykle przez dwa naczynia odprowadzające. Węzły chłonne znajdujące się w pobliżu narządu i z niego jako pierwsze zbierające chłonkę (lub z danego obszaru) nazywamy węzłami regionalnymi. Chłonka odpływa z kończyn dolnych i miednicy dwoma pniami lędźwiowymi do zmiennie ukształtowanego zbiornika mleczu znajdującego się w jamie brzusznej w przestrzeni zaotrzewnowej. Dochodzą do niego również z jamy brzusznej pnie jelitowe. Ze zbiornika mleczu wychodzi przewód piersiowy, który biegnie w górę do przodu od kręgosłupa, przechodzi przez przeponę razem z aortą, następnie biegnie w klatce piersiowej, z której wychodzi przez otwór górny. Na szyi uchodzi do lewego kąta żylnego. Na swojej drodze przyjmuje pnie oskrzelowo-śródpiersiowe lewe zbierające chłonkę z lewej polowy klatki piersiowej, pień pod obojczykowy lewy z kończyny górnej oraz pień szyjny z lewej polowy głowy i szyi. Chłonka z prawej polowy klatki piersiowej, prawej kończyny górnej i prawej polowy głowy i szyi odpływa do prawego kąta żylnego za pośrednictwem przewodu limfatycznego prawego. Kąty żylne znajdują się na szyi w miejscu połączenia żyły szyjnej wewnętrznej z żyłą podobojczykową.

15)NARZĄDY CHŁONNE

Grasica

Jest niezbędna jako nadrzędny narząd limfatyczny do wytworzenia odporności komórkowej. Leży w śródpiersiu przedtchawiczym nad workiem osierdziowym przed dużymi żyłami za mostkiem. Zbudowana jest z dwóch płatów. Bardzo dobrze rozwinięta u dzieci. Tkanka grasicy od 18 roku życia zaczyna zanikać, zastąpiona tkanką tłuszczową pozostaje jako ciało tłuszczowe zamostkowe. Znaczenie grasicy polega na cechowaniu podgrup limfocytów T oraz wytwarzaniu humoralnego czynnika tymopoetyny, która stymuluje różnicowanie obwodowych narządów limfatycznych.

Śledziona

Leży w jamie brzusznej, w lewym podżebrzu z tylu od 9 do 11 żebra, wewnątrzotrzewnowo. W budowie zewnętrznej wyróżniamy powierzchnię przeponową i trzewną. Na powierzchni trzewnej znajduje się wnęka śledziony, która jest miejscem wejścia i wyjścia naczyń i nerwów. Tętnica śledzionowa odchodzi od pnia trzewnego, natomiast żyła śledzionowa stanowi jeden z dopływów żyły wrotnej. Śledziona otoczona jest torebką. W budowie wewnętrznej możemy wyróżnić miazgę czerwony, którą stanowią głównie zatoki śledziony oraz miazgę białą zbudowaną z grudek chłonnych i stanowiącą ok.19% miąższu. Śledziona oprócz udziału w procesach immunologicznych bierze udział w tworzeniu krwinek przy niewydolności szpiku kostnego, jest magazynem krwi, na jej terenie następuje niszczenie krwinek czerwonych.

Migdałki

Otaczają pierścieniem ujścia jamy ustnej i nosowej do gardła tworząc tzw. pierścień chłonny Waldeyera. Przy przejściu ściany górnej w tylną gardła znajduje się nieparzysty migdałek gardłowy nazywany trzecim. Przy ujściu gardłowym trąbki słuchowej znajduje się parzysty migdałek trąbkowy. W ciśni gardzieli między lukiem podniebienno-gardiowym i podniebienno-jczykowym znajduje się parzysty migdałek podniebienny. Na nasadzie języka znajduje się nieparzysty migdałek językowy. W migdałkach utkanie siateczkowe występuje w postaci grudek chłonnych skupionych.

16)Układ oddechowy

Nos zewnętrzny i jama nosowa

Nos zewnętrzny położony jest na środku twarzy między policzkami, poniżej czoła i powyżej wargi górnej. Szkielet nosa utworzony jest przez kości nosowe oraz chrząstki. Nozdrza po każdej stronie do przedsionka nosa który jest odgraniczony od właściwej jamy nosowej przez próg nosa. Przedsionek nosa wyścielony jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym. Jama nosowa podzielona jest pośrodkowo położoną przegrodą nosa na dwie części. Ku tyłowi łączy się z częścią nosową gardła przez nozdrza przegroda nosa utworzona jest przez lemiesz ,

i blaszkę pionową kości sitowej, natomiast część chrzestną tworzy chrząstka przegrody nosa. Obie części uzupełnia część błoniasta położona najbardziej ku przodowi. Przegroda rosa sięga od gardła do nosa zewnętrznego. Dno jamy nosowej stanowi podniebienie twarde utworzone przez szczęki i kości podniebienne oraz podniebienie miękkie utworzone przez mięśnie. Podniebienie oddziela jamę nosową od jamy ustnej. Sklepienie jamy nosowej utworzone jest z przodu przez kości nosowe, następnie przez blaszkę sitową kości sitowej, a z tyłu przez trzon kości klinowej. Ze ściany bocznej jamy nosowej wypukają się małżowiny nosowe. Są to cienkie kości pokryte błoną śluzową. U dorosłej osoby występują przeważnie lity małżowiny: dolna, środkowa i górna. Nad górną często występuje małżowina najwyższa. Małżowina nosowa dolna jest samodzielną kością, natomiast pozostałe są częściami kości siłowej Małżowiny dzielą częściowo jamę nosową na przewody nosowe: dolny, środkowy i górny. Pod sklepieniem jamy nosowej do przodu od kości klinowej znajduje się zachyłek klinowo-sitowy Między małżowinami a przegrodą nosa znajduje się przewód nosowy wspólny. Ku tyłowi wszystkie przewody nosowe łączą się we wspólny przewód nosowo-gardłowy. Do przewodu nosowego dolnego uchodzi przewód nosowo-łzowy. W błonie śluzowej jamy nosowej wyróżnia się okolicę wdechową i okolicę węchową. Okolica węchowa pokrywa małżowinę nosową górną i przyległą część przegrody nosa. Okolica oddechowa pozostałe części.

Zatoki przynosowe

Są to przestrzenie w kościach pomiędzy naczyniami wysiane błoną śluzową, która jest wypustkami błony śluzowej jamy nosowej wrastającej w otaczające kości. Wyróżniamy następujące: zatoki: czołową, szczękową, klinową i sitową Zatoki czołowe położone są w kości czołowej, zwykle niesymetryczne, mające swoje ujście w przewodzie nosowym środkowym. Zatoki szczękowe położone w trzonie szczęki otwierają się również do przewodu nosowego środkowego. Zatoki klinowe mieszczą się w trzonie kości klinowej, asymetryczne, z ujściem w zachyłku klinowo-sitowym. Zatoki sitowe, nazywane błędnikiem sitowym, zbudowane są z komórek sitowych przednich i tylnych. Ujście komórek siłowych przednich znajduje się w przewodzie nosowym środkowym, natomiast tylnych w przewodzie nosowym górnym.

Krtań

Jest to górny odcinek dróg oddechowych dolnych, długości 4-6 cm, wykształcony w narząd głosowy. U mężczyzn krtań jest widoczna na szyi w postaci wyniosłości krtaniowej albo tzw. jabłka Adama. Położona jest na szyi, do przodu od części krtaniowej gardła, na wysokości od C4 do C6, poniżej nasady języka i kości gnykowej. Krtań zbudowana jest z chrząstek i wiązadeł tworzących szkielet, do którego przyczepiają się mięśnie. Od wewnątrz wyścielona jest błoną śluzową.

Szkielet krtani. Największą chrząstką krtani jest nieparzysta chrząstka tarczowata zbudowana z dwóch czworobocznych płytek łączących się ze sobą z przodu w kształcie dzioba statku. Poniżej położona jest nieparzysta chrząstka pierścieniowata w kształcie sygnetu, którego płytka leży w tyle. Obie chrząstki połączone są za pomocą stawu pierścienno-tarczowego. Z brzegiem górnym płytki chrząstki pierścieniowatej połączone są parzyste chrząstki nalewkowate za pomocą stawu pierścienno-nalewkowego Chrząstki te maja kształt trójściennej piramidy. Na szczycie obu chrząstek umieszczone są maleńkie chrząstki rożkowate. Do przodu od tych chrząstek w fałdzie nalewkowo-nagłośniowym położone są równie małe i parzyste chrząstki klinowe. Znad chrząstki tarczowatej wystaje nieparzysta chrząstka nagłośniowa stanowiąca podłoże nagłośni, mająca kształt siodełka od roweru. Połączona jest więzadłowo z katem chrząstki tarczowatej

Połączeni więzadłowe i błoniaste wewnątrz krtani Pod błoną śluzową krtani położona jest błona włóknisto-sprężysta krtani. Jest ona różnie zbudowana w trzech piętrach krtani W przedsionku krtani rozpięta jest błona czworokątna. Górny brzeg tej błony jest wolny i stanowi podłoże fałdu nalewkowo-nagłośniowego, natomiast jej dolny brzeg jest podłożem fałdu przedsionkowego. Stożek sprężysty jest częścią błony włóknisto-sprężystej rozpietym w jamie podgłośniowej Górny wolny brzeg tego stożka sianowi podloże fałdu głosowego.

Połączenia więzadłowe i błoniaste krtani zewnętrzna Krtań połączona jest z kością gnykową za pomocą błony tarczowo-gnykowej.

Mięśnie krtani

Do szkieletu krtani przyczepiają się mięśnie, które możemy podzielić na wewnętrzne i zewnętrzne krtani. Mięśnie te służą przede wszystkim do zamykania i otwierania szpary głośni, napinania więzadeł głosowych.

Jama krtani i błona śluzowa

Jama krtani układa się w trzy piętra. Piętro górne to przedsionek krtani, poniżej jama pośrednia krtani, natomiast dolne piętro tworzy jama podgłośniowa. Przedsionek krtani ciągnie się od wejścia do krtani do fałdów przedsionkowych. Wejście do krtani ograniczone jest od góry i przodu przez nagłośnię, po bokach przez fałdy nalewkowo-nagłośniowe, z tyłu przez fałd międzynalewkowy. Ku przodowi od nagłośni błona śluzowa wytwarza fałdy łączące nasadę języka i krtanią. Są to fałdy językowo-nagłośniowe. Bocznie od fałdów nalewkowo-nagłośniowych, a przyśrodkowo od chrząstki tarczowatej znajduje się w części krtaniowej gardła zachyłek gruszkowaty. Kieruje on po obu stronach pokarm do przełyku obok wejścia do krtani.

Jama pośrednia krtani sięga od fałdów przedsionkowych do fałdów głosowych. Fałdy głosowe zwane potocznie strunami głosowymi stanowią ostry wolny brzeg warg głosowych.

Głośnia, powstawanie głosu

Głośnią określa się wszystkie struktury ograniczające szparę głośni. Szpara głośni ograniczona jest przez fałdy głosowe w 2/3 przednich, natomiast w 1/3 tylnej przez wyrostki głosowe chrząstek nalewkowatych. Część przednia szpary głośni nazywana jest częścią międzybłoniastą (głosową), natomiast część tylna, międzychrzęstną (oddechową). Podczas spokojnego oddychania i podczas szeptu część międzybłoniasia jest zamknięta, część międzychrzęstna jest otwarta w kształcie trójkąta.

Podczas umiarkowanego oddychania części międzychrzęstna i międzybłoniasla są otwarte w kształcie rombu. Podczas połykania krtań jest zamknięta przez nasadę języka. Podczas tworzenia głosu zamknięte i napięte fałdy głosowe zostają rozsunięte przez uderzenie strumienia powietrza i zaczynają drgać, dzięki czemu powstaje fala dźwiękowa. Głośność zależy od siły strumienia powietrza, wysokość tonu od częstotliwości drgań, która zależy od długości, napięcia i grubości fałdów głosowych.

Tchawica

Zaczyna się na szyi w przedłużeniu krtani na wysokości C6, następnie wchodzi przez otwór górny klatki piersiowej, gdzie układa się w śródpiersiu górnym za rękojeścią mostka. Dzieli się na dwa oskrzela główce na wysokości Th4/Th5. Jest elastyczną rurą długości i 0-1 2 cm, biegnącą do przodu od przełyku. Jest wyczuwalna a w badaniu palpacyjnym nad wcięciem szyjnym rękojeści mostka.

Budowa ściany tchawicy

Zbudowana jest z błony śluzowej, błony włóknistej i błony zewnętrznej. Zrąb tchawicy tworzy błona włóknista zawierająca 16-20 podkowiastych chrząstek tchawicznych, ułożonych jedna na drugiej, W tylnej ścianie pozbawionej chrząstek występuje mięsień tchawiczy. Tę część ściany nazywamy częścią błoniasty. Błona włóknista pokrywa chrząstki od zewnątrz i od wewnątrz, natomiast na górnych i na dolnych brzegach chrząstek łączą się obie blaszki lej błony wytwarzając wiązadła obrączkowe.

Płuca występują w klatce piersiowej po obu stronach śródpiersia. W płucach ma miejsce wymiana gazowa pomiędzy powietrzem oddechowym a krwią. Płuca zawierają drzewo oskrzelowe służące do przewodzenia powietrza i drzewo oddechowe, w którym następuje wymiana gazowa. Płuco ma kształt piramidy Podstawa płuca, czyli jego powierzchnia przeponowa, leży na przeponie. Szczyt płuca wystaje ponad górny otwór klatki piersiowej z przodu wychodząc ponad I żebro. Powierzchnia śródpiersiowa zwrócona jest do śród piersią, natomiast silnie wypukła powierzchnia żebrowa przylega do żeber. Na powierzchni śródpiersiowej płuca znajduje się wnęka płuca zwierająca otwory wchodząc i wychodzące z płuca. We wnęce płuca lewego najwyżej położona jest tętnica płucna, niżej żyła oskrzele główne, najniżej żyła płucna dolna, do przodu od tętnicy płucnej leży żyła płucna górna. We wnęce płuca prawego zarówno powyżej jak i poniżej tętnicy płucnej znajdują się oskrzela, gdyż podział na oskrzela płatowe następuje jeszcze przed wejściem do wnęki. I tak nad tętnica płucna układa się oskrzele nadtętnicze (płatowe górne), natomiast pod tętnica oskrzele podtętnicze

Które po wejściu w miąższ płuc podzieli się na płatowe środkowi i dolne.

Korzeń płuca jest utworzony przez twory wchodzące (oskrzele główne, tetnice płucną, TT oskrzelowe, nerwy autonomiczne splotu płucnego) i wychodzące z wnęki (dwie żyły płucne, żż oskrzelowe, naczynia chłonne). Naczynia oskrzelowe spełniają funkcję odżywczą. Każde płuco podzielone jest na płaty przez głębokie wcięcia, szczeliny. Prawe płuco posiada płat górny, środkowy i dolny. Płat górny i środkowy oddzielone są od dolnego przez szczelinę skośną, natomiast płat środkowy oddzielony jest od górnego przez szczeline poziomą. Płuco lewe podzielone jest na płat górny i dolny przez szczelinę skośną. Każde płuco podzielone jest na 10 segmentów oskrzelowo-plucnych. ',

16a)Drzewo oskrzelowe

Prawe oskrzele główne jest mniej więcej przedłużeniem tchawicy, lewe oskrzele głowne biegnie bardziej w bok. W miejscu podziału tchawicy wystaje strzałkowo ustawiona ostroga tchawicy, która dzieli strumień powietrza podczas wdechu. Każde oskrzele główne dzieli się na oskrzele płatowe, prawe na trzy, lewe na dwa. Następnie na oskrzela segmentowe, oskrzeliki i oskrzeliki końcowe.

16b)Drzewo oddechowe

Oskrzeliki końcowe dzielą się dwukrotnie na oskrzeliki oddechowe, te na przewodziki pęcherzyków i wreszcie pęcherzyki płucne.

17)Opłucna

Jest błoną surowiczą płuc. Wyróżnia się pokrywającą płuca opłucną płucną, oraz opłucną ścienną pokrywającą ściany klatki piersiowej. W opłucnej ściennej wyróżniamy następujące części: opłucną żebrową, opłucną przeponową opłucną śródpiersiową i osklepek opłucnej W miejscu przejścia opłucnej płucnej w opłucną ścienną występuje opłucna krezkowa. Pokrywa ona korzeń płuca i wytwarza wiązadło płucne sięgające od korzenia płuca do przepony.

Jama opłucnowa jest to potencjalna, szczelinowata przestrzeń ograniczona rodzajami opłucnej, zawierająca niewilką ilość płynu surowiczego.

Zachyłki jamy opłucnowej są to zapasowe przestrzenie powstające w miejscu przejścia jednego rodzaju opłucnej ściennej w inny rodzaj opłucnej ściennej. Wyróżniany nieparzysty, największy zachyłek żebrowo-przeponowy oraz żebrowo-śródpiersiowy przedni i tylny i przeponowo-środpisrsiowy.

18)Krążenie małe (czynnościowe)

Krew żylna z całego ciała dopływa do prawego przedsionka serca, następnie przez ujście przedsionkowo-komorowe do prawej komory, z której wychodzi pień płucny. Po krótkim przebiegu w worku osierdziowym dzieli się na dwie tętnice płucne, które docierają do wnęki płuca. W miąższu płuca dzielą się tak jak drzewo oskrzelowe. Z sieci włosowatej wychodzą żyły przebiegające w przestrzeniach miedzysegmentowych. Z każdego płuca wychodzą po dwie żyły płucne, które uchodzą do lewego przedsionka. Żyły płucne prowadzą krew tętniczą, utlenowaną.

19)Ściany klatki piersiowej.

Powierzchowną warstwę ściany klatki piersiowej stano­wią skóra, tkanka łączna podskórna i powiezie. Skórę klatki piersiowej zaopatrują nerwy splotu szyjnego, gałęzie nerwów międzyżebrowych i gałęzie grzbietowe nerwów pier­siowych. Powierzchowne tętnice są odgałęzieniami tętnic międzyżebrowych, tętnicy piersio­wej wewnętrznej i tętnicy pachowej.

Na powięzi mięśnia piersiowego większego i częściowo na powięzi mięśnia zębatego przedniego leży sutek, czyli gruczoł sutkowy, który u mężczyzny jest w zaniku, a u dorosłej kobiety zajmuje przestrzeń od III do VI żebra w kierunku pionowym i od linii przymostkowej do linii pachowej w kierunku po­przecznym. Środkową warstwę ściany klatki piersiowej tworzą mięśnie których przyczepy zajmują przednią i boczną ścianę klatki piersiowej, oraz mięśnie, których przyczepy zajmują tylną ścianę klatki piersiowej.

Do grupy pierwszej należą mięśnie: podobojczykowy, piersiowy większy i mniejszy, zębaty przedni, prosty brzucha i skośny brzucha zewnętrzny. Mięsień piersiowy więk­szy nadaje kształt górnej części przedniej ściany klatki piersiowej. Mięsień zębaty prze­dni występuje na bocznej ścianie klatki piersiowej. Między częścią obojczykową mięśnia piersiowego większego a mięśniem naramiennym znajduje się bruzda naramienno-piersiowa. Między zębami przyczepów żebrowych mięśnia zębatego przedniego wy­chodzą gałęzie skórne boczne nerwów międzyżebrowych, przy czym gałęzie II i III nerwu łączą się z nerwem skórnym ramienia przyśrodkowym. Drugą grupę stanowią mięśnie: czworoboczny, najszerszy grzbietu, równoległoboczny i zębaty tylny górny oraz głębokie mięśnie grzbietu.

Na tylnej ścianie klatki piersiowej, pod mięśniem czworobocznym, rozga­łęzia się nerw dodatkowy, a w głębszej warstwie mięśniowej pomiędzy dwiema częś­ciami mięśnia równoległobocznego przebiega gałąź głęboka tętnicy poprzecznej szyi. Środkową warstwę ścian klatki piersiowej zaopatrują: nerw dodatkowy, gałęzie splotu ramiennego, nerwy międzyżebrowe, i gałęzie grzbietowe nerwów piersiowych.

Głęboką warstwę ścian klatki piersiowej stanowi jej kostne rusztowanie wraz z mięśniami i błonami międzyżebrowymi. Między mięśniami międzyżebrowymi przebiegają tętnice i nerwy międzyżebrowe wraz z naczyniami chłonnymi.

Na tylnej powierzchni przedniej ściany klatki piersiowej znajduje się mięsień po­przeczny klatki piersiowej. Między tym mięśniem a ścianą klatki piersiowej biegną z boku od mostka, równolegle do jego bocznej krawędzi, naczynia piersiowe wewnętrz­ne. Zewnętrzne powierzchnie mięśni międzyżebrowych zewnętrznych pokryte są powięzią międzyżebrową zewnętrzną. Wewnętrzną powierzchnię klatki piersiowej wyś­ciela powięź wewnątrzpiersiowa.

Jama klatki piersiowej oddzielona jest od jamy brzusznej przeponą, której część środkowa jest lekko wklęsła (siodło serca), a części boczne uwypuklają się kopulasto do wnętrza klatki piersiowej, przy czym wierzchołek tego wypuklenia wypada podczas wydechu po stronie prawej na wysokości górnego brzegu, a po stronie lewej na wyso­kości dolnego brzegu chrząstki V zebra.

Śródpiersie

Śródpiersie jest to przestrzeń leżąca między obiema blaszka­mi opłucnej śródpiersiowej. Od przodu jest ono ograniczone przez mostek, od tyłu przez kręgosłup, od dołu przez przeponę. Od góry jako granicę śródpiersia przyjmujemy płaszczyznę górnego otworu klatki piersiowej.

W śródpiersiu mieści się wiele narządów, a przestrzeń między nimi wypeł­nia tkanka łączna. W dolnym odcinku śródpiersia znajduje się serce w worku osierdziowym. W odcinku górnym leży część wstępująca aorty wraz z główny­mi naczyniami (żyłą główną górną, tętnicami i żyłami płucnymi) oraz pier­siowa część tchawicy z oskrzelami głównymi. U młodych osobników tuż za mostkiem napotykamy grasicę.

Między osierdziem a opłucną ścienną przebiegają nerwy przeponowe. W części tylnej śródpiersia znajduje się przełyk, na którego przedniej i tylnej powierzchni przebiegają nerwy błędne. Na lewo od przełyku znajduje się część zstępująca aorty. Między przełykiem a kręgosłupem leży przewód piersiowy. Nieco w prawo od niego biegnie żyła ramienno-głowowa, zdążająca do żyły głównej górnej. W śródpiersiu znajdują się ponadto liczne węzły chłonne.

Zestawienie narządów śródpiersia

Jama śródpiersia przednia: Grasica, Żyły ramienno-głowowe i żyła główna górna, Pień płucny i tętnice płucne, Aorta wstępująca i łuk aorty z dużymi pniami naczyniowymi, Nerwy błędne, Nerwy przeponowe

Jama śródpiersia środkowa: Serce w worku osierdziowym

Jama śródpiersia tylna: Tchawica i duże oskrzela, Przełyk, Nerwy krtaniowe wsteczne

Sploty przełykowe z pniami błędnymi, Końcowy odcinek łuku aorty i aorta piersiowa

Przewód piersiowy, Żyły nieparzyste, Pnie współczulne i nerwy trzewne.

1) Układ krążenia

2)SERCE (cor)

3) Budowa poszczególnych części serca

(przedsionek prawy, kom prawa, p l, k l)

Przegroda serca

4)Budowa ściany serca

5)Szkielet serca

6)Mięsień sercowy

7)Układ przewodzący serca

8)Zastawki serca

9)Naczynia i nerwy ściany serca

10)Osierdzie

11)NACZYNIA KRWIONOŚNE:

12)TĘTNICE KRĄŻENIA DUŻEGO

13)ŻYŁY KRĄŻENIA DUŻEGO:

14)NACZYNIA CHŁONNE

15)NARZĄDY CHŁONNE

16)Układ oddechowy

Nos zewnętrzny i jama nosowa

Krtań

Tchawica

Płuca

16a)Drzewo oskrzelowe

16b)Drzewo oddechowe

17)Opłucna

18)Krążenie małe

19)Ściany klatki piersiowej.

---