Grupa społeczna - to zbiorowość składająca się z 3 lub więcej osób, pomiędzy którymi zachodzą różnego rodzaju więzi i zależności o względnie trwałym charakterze.
Cechy: ma przynajmniej 3 osoby, zachodzą w niej rozmaite interakcje, ma własne
Reguły postępowania, wartości oraz symbolikę, ma cele, których realizacja wzmacnia spójność grupy, stanowi jedność na zewnątrz, zachowuje odrębność od innych grup, posiada przywódcę i strukturę wewnętrzną.
Więzi społeczne - to relacje i zależności wiążące jednostkę ze zbiorowościami i grupami społecznymi i innymi jednostkami. Typy: naturalne - ich źródłem jest wspólne pochodzenie lub pokrewieństwo członków grupy. Ten typ więzi nigdy nie wygasa.
Zrzeszeniowe - powstają w wyniku dobrowolnego zrzeszania się ludzi w różnych organizacjach. Stanowione - są narzucone z wewnątrz lub ustanowione siłą.
Zbiorowość społeczna - to grupa ludzi, między którymi wytworzyła się i choćby przez krótki czas utrzymuje więź społeczne (para, tłum, krąg społ.). Środowisko społeczne - jest to ogół społ. warunków, które kształtują rozwój i zachowanie jednostek. Tworzą je ludzie, grupy społeczne, przedmioty będące wytworami ludzkiej aktywności, a także środowisko kulturowe.
Rodzaje: Rodzina - to najstarsza i najpowszechniejsza forma życia społ. Tworzą ją połączeni węzłem małżeńskim mężczyzna i kobieta, ich potomstwo, a w szerszym znaczeniu także ogół krewnych obu małżonków. Często jest nazywania podstawową kom. społ. Funkcje rodziny: ekonomiczna, opiekuńczo - wychow. , prokreacyjna, seksualna, socjalizacyjna, stratyfikacyjna, rekreacyjna, emocjonalna, kulturowa, kontrolna.
Grupy społeczne socjologowie klasyfikują według różnych kryteriów:
I. Liczby członków:
a) Małe - liczą od kilku do kilkudziesięciu członków:
- rodzina
- grupa koleżeńska
b) Duże - liczą powyżej kilkudziesięciu członków:
- związek zawodowy
- partia polityczna
- naród
II. Rodzaju członkostwa:
a) Pierwotne - członkowie grupy należą w wyniku urodzenia:
- rodzina
- grupa religijna
b) Wtórne - członkowie grupy należą w wyniku własnego wyboru:
- grupa sportowa
- studenci
- państwo
III. Rodzaju więzi:
a) Nieformalne - oparte na więzi nieokreślonej przez prawo lub inne normy:
- grono przyjaciół
- koło hobbystów
b) Formalne - oparte na więzi sformalizowanej przez prawo i inne normy:
- stowarzyszenie
- wojsko
- organizacja gospodarcza
Człowiek w swoim życiu należy do wielu grup społecznych. W pierwszej kolejności przebywa w rodzinie i jest jej członkiem od urodzenia. Rodzina jest naturalną grupą społeczną dlatego nazywana jest także podstawową grupą społeczną. Składa się z rodziców i dzieci, także adoptowanych. Członkowie rodziny mają określone role: żony, męża; matki , ojca; córki, syna; siostry, brata itd. Rodzina jest grupą społeczną, której członków łączą więzi osobiste oparte na uczuciach. Wyróżnia się typy tych więzi:
- między małżonkami,
- między rodzicami i dziećmi,
- między rodzeństwem.
Każda rodzina pełni wiele funkcji. Można ująć je w trzy najważniejsze grupy:
1. Funkcja prokreacyjna, czyli wydawanie na świat potomstwa.
2. Funkcja opiekuńczo - wychowawcza.
3. Funkcja socjalizacyjna.
Socjalizacja pierwotna — składowa procesu socjalizacji, zachodząca w grupie pierwotnej, najczęściej na obszarze rodziny. W socjalizacji pierwotnej na jednostkę mają wpływ znaczący inni, przeważnie rodzice. Charakteryzuje się ona silnym emocjonalnym oddziaływaniem znaczących innych na jednostkę. Reguły działania przyswaja ona na zasadzie naśladownictwa oraz w mniejszym stopniu poprzez werbalny przekaz symboliczny.
Socjalizacja wtórna — składowa procesu socjalizacji obejmująca proces profesjonalizacji lub etatyzacji, kiedy w toku wzrastania jednostki do życia społecznego wchodzi ona do kolejnych wtórnych grup społecznych (instytucje religijne, zakłady pracy, partie polityczne itd.).
Osobowość - to zbiór cech (tożsamość, mentalność, uznawanie wartości, potrzeby, postawy, temperament, inteligencja, zdolności), które wyznaczają zachowanie człowieka
Tożsamość
a) osobista - to wizja własnej osoby, jaką człowiek ma; właściwości wyglądu, psychiki, zachowania przede wszystkim z punktu widzenia ich odrębności i niepowtarzalności u innych ludzi
b) społeczna - świadomość cech wspólnych z innymi osobami, należącymi do grupy, w której jednostka żyje; poczucie przynależności do grupy i dostrzeganie odrębności innych grup
Potrzeby - brak czegoś, co wprowadza organizm w niepożądany stan, który staje się motywacją do działania w kierunku odpowiedniej zmiany tego stanu, czyli zaspokojenia potrzeby
a) biologiczne - pożywienia, oddychania, łaknienia, unikania bólu, ruchu, odbierania bodźców wzrokowych, słuchowych, dotykowych
b) psychiczne - bezpieczeństwa, miłości, uznania, afiliacji, osiągnięć, piękna, aprobaty społecznej, poznawania, pomagania innym
Więź społeczna pojęcie socjologiczne, na określenie ogółu stosunków społecznych, instytucji i środków kontroli społecznej wiążących jednostki w grupy i zbiorowości społeczne i zapewniających ich trwanie.
Więzi społeczne dzieli się też na:
- naturalne (powstałe np. ze względu na społeczne warunki urodzenia),
- stanowione (narzucona przez społeczeństwo)
- zrzeszeniowe (w wyniku dobrowolnego zrzeszania się ludzi)
Zbiorowością społeczną będziemy nazywać zbiór osób pomiędzy, którymi wytworzyła się i choć przez krotki okres czasu utrzymuje się więź społeczna.
Rodzaje grup społecznych
1. Grupa społeczna zazwyczaj posiada określone kryteria rekrutacji członków i funkcje członka grupy (czyli jego powinności względem niej). Ze względu na kryteria przyjęć do grupy można wyróżnić grupy ekskluzywne, w których kryteria te są fundamentalne przy rekrutacji nowych członków oraz grupy inkluzywne, w których kryteria są mniej istotne
2. Można różnicować grupy ze względu na wielkość. Grupy małe to takie, gdzie członkowie mają możliwość kontaktu bezpośredniego. W grupach dużych niemożliwy jest model komunikacji "każdy z każdym". W niektórych ujęciach duże grupy określane są jako Wielkie struktury społeczne i nie są uznawane za grupy społeczne
3. Ze względu na formalizację struktury i stosunków społecznych w grupie jak również stosunków społecznych członków grupy z zewnętrznym środowiskiem, wyróżnić można grupy formalne i grupy nieformalne
4. Ze względu na utożsamianie się jednostek z grupą, jej normami i wartościami wyszczególniane są grupy odniesienia.