KULTURE KSZTAŁTUJĄ środowisko społeczne, rówieśnicze oraz szkoła. DEF KULTURY - słowo to rodzi się pomiędzy V i III wiekiem pne. W Grecji. Cultura (z łac.) - oznacza uprawe roli, hodowlę i pielęgnowanie. Cultura mentis (z łac) - uprawa ducha, umysłu, która to przekształca człowieka. Każdy człowiek tylko przez wychowanie staje się człowiekiem. Wg TYLORA - kultura lub cywilizacja jest to złożona całość obejmująca wiedzę, wierzenia, sztukę, prawo, moralności, obyczaje i wszystkie inne zdolności i nawyki nabyte przez człowieka jako człowieka społeczeństwa. KULTURA - jest to względnie zintegrowana całość obejmująca zachowania ludzi przebiegające wg wspólnych dla zbiorowiska społecznego zbioru wykształconych i przyswajalnych w toku interakcji oraz zmieniająca wytwory takich zachowań. ANTROPOGENICZNE UJĘCIE KULTURY - czyli szerokie ujęcie obejmuje wszystkie dziedziny życia WĄSKIE natomiast podkreśla formę znaczeń i symboli. Kultura w sensie ATRYBUTYWNYM jest postrzegana jako element łączący wszystkich ludzi, natomiast w sensie DYSTRYBUTYWNYM postrzegana jest jako element rozdzielający. CECHY KULTURY: zdolność trwania; zdolność oderwania się od wytwórcy i przyjęcia przez różne społeczeństwa; zdolność dyfuzji przestrzeni, czyli może być przekazywana na inne terytoria; otacza człowieka ze wszystkich stron; zdolność obiektywizacji; uświadamiana jest przez normy i wzory; kultura jest wyuczona; ma charakter społeczny - czyli jest wspólna; ulega zmianom przystosowawczym. |
Kulturę nabywany w długotrwałym procesie po narodzeniu. Powstała ona jako reakcja na potrzeby biologiczne człowieka.. Cywilizacja nie może istnieć bez kultury. Cywilizacja jest słowem szerszym w znaczeniu niż kultura. Wyróżniamy 9 cywilizacji: egipska, babilońska, chińska, indyjska, klasyczna, grecko-rzymska, peruwiańska, środkowoamerykańska, bliskowschodnia. Internalizacja - nabywanie kultury, przyjmowanie na własność norm, poglądów i postaw. Trzy podstawowe osobowości: człowiek pracy, człowiek myślący i człowiek zboczeniec. AKSJOLOGICZNE SPEKTY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO: każdy człowiek powinien mieć prawo poznania przeszłości; ochrona dziedzictwa kulturowego jest zjawiskiem dobrym, jest wartością dobrą; możemy wyodrębnić dwa podejścia do tego - należy chronić jak najwięcej się da lub chronić te najważniejsze, najpiękniejsze, wyselekcjonowane obiekty kulturowe. TRZY ORIENTACJE AKSJOLOGICZNE: 1- absolustyczna - zakłada, że dobra kultury są czymś dobrym i w związku z tym należy je chronić, należy chronić wszystko jak najwięcej; 2- utylitarystyczna - takie przystosowanie obiektu, żeby spełniał funkcje użytkowe, ale był obiektem zabytkowym; 3- relatywistyczna - odrzuca obiektywny charakter wartości, nadrzędną sprawą jest cel: ekonomia i użyteczność.
|
USTAWA O OCHRONIE ZABYTOW I OPIECE NAD ZABYTKAMI z 23.07.2003r WŁAŚCICIEL ZABYTKU - ma obowiązek do udostępniania zabytku do dokumentacji, badan naukowych, prac konserwatorskich oraz zabezpieczania zabytku przed dewastacja. OCHRONIE PODLEGA: krajobraz kultury; układy urbanistyczne i zespoły budowlane; dzieła architektury; dzieła budownictwa obronnego; obiekty techniki(kopalnie, huty); cmentarze; dzieła sztuk plastycznych; numizmaty; pamiątki historyczne(militaria, sztandary, mundury, pieczęcie, odznaki, ordery); wytwory techniki, materiały biblioteczne, instrumenty muzyczne; wytwory sztuki ludowej; zabytki archeologiczne (grodziska, kurhany); cmentarzyska. FORMY I SPOSOBY OCHRONY ZABYTKÓW:
Rejestr zabytków prowadzi Wojewódzki konserwator Zabytków. Posiada on terenowe jednostki odp. Za poszczególne regiony. Może on też wnioskować do prezydenta RP o uznanie zabytku jako pomnik historii. Generalny Konserwator prowadzi ewidencję wszystkich zabytków. Robi katalog skradzionych zabytków i rozprowadza go w celu ich znalezienia. Musi posiadać dokumentację konserwatorską. Wszelkie prace muszą być zgodne z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
|
Jeżeli ktoś znajdzie wg niego uważany za zabytek, musi to zgłosić do konserwatora zabytków (najczęściej w urzędzie gminy). Wszystko, co jest w ziemi jest własnością Skarbu Państwa. Wywożenie zabytków za granicę: jeśli tymczasowo to musimy posiadać pozwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (muzea, biblioteki etc.) Natomiast jeżeli na stałe to minister kultury wystawia stosowne pozwolenie. Bez pozwolenia można wywieść: zabytki nie wpisane do rejestru mające nie więcej niż 55 lat; zabytki techniki nie mające więcej niż 25 lat; dzieła twórców żyjących; materiały biblioteczne powstałe po 1948r. Społeczni opiekunowie zabytków: osoby pełnoletnie niekaralne, szkoły itp...informują oni stanie obiektów oraz je zabezpieczają. Odpowiedzialność karna: Niestosowanie się do ustawy może prowadzić do utraty wolności od 3 miesięcy do 5 lat, bądź kara grzywny w wysokości min. 3-krotne minimalne wynagrodzenie max. 30-krotne. EUROPEJSKA KONWENCJA KULTURALNA (1954r) podpisana pomiędzy członkami Europy. Polska przystąpiła do niej w grudniu 1989r.
|
MUZEUMFIKACJA - wyłączenie z użytkowania przedmiotów wartościowych. Ma ona na celu przedłużenie trwania takiego przedmiotu. DESTRUKT - obiekt tak zniszczony, który nie przypomina tego czym był; bok znajduje się rekonstrukcja bądź rysunek; posiada wartość archeologiczna, jest jakby reliktem. DOSKONAŁE JEST TO co jest zupełne, co osiągnęło swój cel i zawiera wszystkie należne części; doskonałe jest to co jest tak dobre, że nie może być piękniejsze. POMNIKI HISTORII WPISANE NA LISTĘ: Rezerwat archeologiczny w Biskupinie; zespół klasztorny ojców paulinów na jasnej górze; zespół katedralny we Fromborku; stare miasto w Gdańsku; katedra w Gnieźnie p.w. NMP i św. Wojciecha; Kazimierz dolny; stare miasto w Krakowie, kopalnia krzemionki z epoki neolitu w krzemionkach, Malbork - zamek krzyżacki; wyspa ostrów lewicy we wsi lednogóra koło Gniezna; stare miasto w Toruniu; Warszawa - stare miasto z królewskim traktem i Wilanowem; Wieliczka - kopalnia soli; Wrocław - historyczne centrum; Zamość; średniowieczny zespół staromiejski w Chełmie; Klasztor Bernardynów w Leżajsku; Hala Ludowa we Wrocławiu; Katedra w kamieniu pomorskim; zespół zamkowo-parkowy w Łańcucie. LISTA UNESCO: Stare miasto w Krakowie i kopalnia soli „Wieliczka”; Obóz aushwitz-birkenau; Białowieski PN; Starówka warszawska; stare miasto w Zamościu; zespół staromiejski w Toruniu; zamek krzyżacki w Malborku; zespół architektoniczno - krajobrazowy w kalwarii Zebrzydowskiej; kościoły pokoju w Jaworznie i świdnicy; kościoły podhalańskie we wsiach Lepnica i Dębno, Park Mużakowskich w Łęknicy, |
FIZJOLOGICZNE I SOCJOLOGICZNE ASPEKTY OCHRONY I ZARZĄDZANIA DZIEDZICTWEM KULTUROWYM ZASÓB KULTUROWY - należą do grupy zasobów nieodnawialnych ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY - zgodnie z zasadami użytkowania zmniejszających się zasobów i konieczności podtrzymywania wzrostu dobrobytu ludzkości., ze szczególnym uwzględnieniem mieszkańców i zastrzeżeniem, że nie może ograniczyć wzrostu pokoleń ich potrzeb. TRAKTAT Z MAASTRICHT (1992r.) Wspólnota będzie się przyczyniać do rozkwitu państw członkowskich, respektując ich regionalną i kulturową odmienność, jednocześnie eksponując jednakowe dziedzictwo kulturowe. - różnorodność biologiczna i krajobrazowa jest największym bogactwem Europy; - ochrona środowiska to także ochrona dziedzictwa kulturowego. ------ POSTANOWIENIA: - dziedzictwo kulturowe jest własnością publiczną; - zasada „po pierwsze nie szkodzić”; ochrona całych fragmentów krajobrazu kulturowego; - powiązanie ochrony dóbr kultury z ochroną dziedzictw; - powiązanie ochrony dziedzictwa kulturowego kulturowego zagospodarowaniem przestrzennym; - potrzeba wyodrębnienia społecznej percepcji zabytków; - świadomość ochrony dziedzictwa kult.
|
MUZEA - Najsłynniejsze muzeum w Aleksandrii w Egipcie - starożytne muzeum - Nazwa muzeum pochodzi od muz - Zbieractwo - pochodzi od przynoszenia darów do świętych(wota), które stanowiły świętość (sacrum), którego nie można było ruszać, miały osobne miejsce, pomieszczenie w którym je gromadzono, wykonane były z drogocennych materiałów, kapłani prowadzili księgę inwentarzową wot, nie można było ich wykorzystywać do innych celów. - I biblioteka publiczna 1602r- Oxford - I muzeum publiczne w Rzymie 1734r - obecnie watykańskie - I archiwum Państwowe w Paryżu - 1774r - w jeden dzień w tygodniu muzeum jest otwarte bezpłatnie. CZTERY PODSTAWOWE MODELE TWORZENIA SIĘ MUZEUM
|
zabytek - nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową; zabytek nieruchomy - nieruchomość, jej część lub zespół nieruchomości, o których mowa w pkt 1; zabytek ruchomy - rzecz ruchomą, jej część lub zespół rzeczy ruchomych, o których mowa w pkt 1; zabytek archeologiczny - zabytek nieruchomy, będący powierzchniową, podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka, złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów bądź ich śladów albo zabytek ruchomy, będący tym wytworem; instytucja kultury wyspecjalizowana w opiece nad zabytkami - instytucję kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, której celem statutowym jest sprawowanie opieki nad zabytkami; prace konserwatorskie - działania mające na celu zabezpieczenie i utrwalenie substancji zabytku, zahamowanie procesów jego destrukcji oraz dokumentowanie tych działań; prace restauratorskie - działania mające na celu wyeksponowanie wartości artystycznych i estetycznych zabytku, w tym, jeżeli istnieje taka potrzeba, uzupełnienie lub odtworzenie jego części, oraz dokumentowanie tych działań; roboty budowlane - roboty budowlane w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego, podejmowane przy zabytku lub w otoczeniu zabytku;
|
badania konserwatorskie - działania mające na celu rozpoznanie historii i funkcji zabytku, ustalenie użytych do jego wykonania materiałów i zastosowanych technologii, określenie stanu zachowania tego zabytku oraz opracowanie diagnozy, projektu i programu prac konserwatorskich, a jeżeli istnieje taka potrzeba, również programu prac restauratorskich; badania architektoniczne - działania ingerujące w substancję zabytku, mające na celu rozpoznanie i udokumentowanie pierwotnej formy obiektu budowlanego oraz ustalenie zakresu jego kolejnych przekształceń; badania archeologiczne - działania mające na celu odkrycie, rozpoznanie, udokumentowanie i zabezpieczenie zabytku archeologicznego; historyczny układ urbanistyczny lub ruralistyczny - przestrzenne założenie miejskie lub wiejskie, zawierające zespoły budowlane, pojedyncze budynki i formy zaprojektowanej zieleni, rozmieszczone w układzie historycznych podziałów własnościowych i funkcjonalnych, w tym ulic lub sieci dróg; historyczny zespół budowlany - powiązaną przestrzennie grupę budynków wyodrębnioną ze względu na formę architektoniczną, styl, zastosowane materiały, funkcję, czas powstania lub związek z wydarzeniami historycznymi; krajobraz kulturowy - przestrzeń historycznie ukształtowaną w wyniku działalności człowieka, zawierającą wytwory cywilizacji oraz elementy przyrodnicze;
|
otoczenie - teren wokół lub przy zabytku wyznaczony w decyzji o wpisie tego terenu do rejestru zabytków w celu ochrony wartości widokowych zabytku oraz jego ochrony przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych.
Art. 4. Ochrona zabytków polega, w szczególności, na podejmowaniu przez organy administracji publicznej działań mających na celu: 1) zapewnienie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych umożliwiających trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie; 2) zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości zabytków; 3) udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków; 4) przeciwdziałanie kradzieży, zaginięciu lub nielegalnemu wywozowi zabytków za granicę; 5) kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia zabytków; 6) uwzględnianie zadań ochronnych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska.
|
Art. 5. Opieka nad zabytkiem sprawowana przez jego właściciela lub posiadacza polega, w szczególności, na zapewnieniu warunków: 1) naukowego badania i dokumentowania zabytku; 2) prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku; 3) zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie; 4) korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości; 5) popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczeniu dla historii i kultury.
|
|
|
|
,