4 stycznia - czwarte, ostatnie zajęcia: Referat: krótkie wystąpienie, 5 min, rzeczowo, na temat, kartkę mieć ale nie czytać.
Literatura:
Daubenmire R. F. Rośliny i środowisko.
Podbielkowscy. Przystosowania roślin do środowiska.
Zanikają w wyniku zjawisk atmosferycznych - ulewa => różnic nie jesteśmy w stanie dostrzec.
Różnice między mikroklimatem lasu i miasta - nasłonecznienie temperatura inne.
Z czego wynikają?
- ukształtowanie terenu
- rodzaj podłoża
- szata roślinna
- wilgotność
- osłona zmniejszająca prędkość wiatru
- ekspozycja na promieniowanie słoneczne
Opady wiatr
Wilgotność powietrza - widzialna (obserwujemy zmysłami - deszcz, śnieg, mgła)
- niewidzialna (para wodna znajdująca się w powietrzu
A) bezwzględna (zawartość pary wodnej w powietrzu
B) względna (% max ilości wilgoci jaką powietrze może zawierać w danej temperaturze - można ją zmierzyć za pomocą psychrometru aspiracyjnego - aby ją obliczyć potrzebna jest temperatura) psychrometr składa się z dwóch termometrów - jeden z nich (czerwony, “suchy“) wskazuje aktualną temperaturę powietrza, drugi (niebieski, “mokry“) moczy się w wodzie - im niższa jest wilgotność, tym szybciej woda paruje, szybciej spada temperatura na tym termometrze. Im wyższa jest wilgotność, tym wolniej woda paruje, wolniej spada temperatura.
Wilgotność powietrza wpływa na rośliny poprzez zmniejszanie parowania i transpiracji (jeśli powietrze jest wilgotne, rośliny ograniczają parowanie i transpirację)
Higrofity - rośliny preferujące wilgotne powietrze, np. (Hymenophyllaceae), grzyby, mszaki
Temperatura
Wielkość fizyczna określająca stopień rozgrzania ciała lub aktywności cząsteczek
Inwersja - wzrost temperatury wraz ze wzrostem wysokości nad poziomem morza
Na modyfikację temperatury w przygruntowej warstwie powietrza wpływają:
1. Kolor i skład powierzchni gleby
2. Zawartość wody w glebie (im bardziej gleba mokra, tym trudniej się nagrzewa, ale również trudniej oddaje później ciepło -> por. powstawanie mgły)
3. Pokrycie roślinnością (im niższa temperatura, tym wyższa wilgotność względna powietrza)
4. Pokrywa śnieżna (odbija bardzo dużo światła - nad pokrywą śnieżną może być wyższa temperatura)
Rano rośnie naświetlenie i temperatura, a spada wilgotność względna
Po południu - na odwrót
Termoperiodyzm - reakcja roślin na dzienna wahania temperatury
Promieniowanie słoneczne
- zakres widzialny 400-750 nm
- chlorofil a - absorpcja światła czerwonego i pomarańczowego (barwa zielonożółta)
- chlorofil b - | | niebieskiego i fioletowego (barwa jaskrawozielona)
- jednostka natężenia światła Lx (luks); luksometr
- Co wpływa na zmianę natężenia światła?
Wilgotność powietrza (chmury), gazy atmosfer., zanieczyszczenia powietrza, roślinność, wysokość n.p.m.
- punkt kompensacji: pobieranie = zużycie
- albedo - zdolność danej powierzchni do odbijania promieniowania słonecznego - zależy od rodzaju podłoża, np.. śnieg ma bardzo dużą zdolność (natężenie światła odbitego/natężenie światła padającego * 100%)
Klasyfikacja roślin ze względu na wymagania w stosunku do światła słonecznego i cienia:
- heliofity - preferują siedliska nasłonecznione
- skiofity - | | zacienione
WIATR:
Jak wpływa na rośliny?
- uszkodzenia mechaniczne
- zwiększenie transpiracji ( )
- przenoszenie pyłku i nasion (anemogamia i anemochoria).
Jakimi cechami charakteryzuje się mikroklimat leśny?
- zwiększona wilgotność (w ściółce rośliny gromadzące wodę, np. mszaki
- zmniejszona ilość światła
- mniejsza prędkość wiatru
- mniejsza ilość opadów - wodę gromadzą korony drzew
Mikroklimat w sąsiedztwie zadrzewień:
- redukują prędkość wiatru
- wzrost wilgotności z powodu braku wiatru
- typy:
1. Azurowy I t I t I (np.
2. Przewiewny I I I (np. las bukowy)
3. Zwarty IIIIII (np. las świerkowy) - od strony zawietrznej występuje strefa ciszy
Mikroklimat zbiornika wodnego:
- większa prędkość wiatru
- więcej mgieł i rosy
- duża pojemność cieplna
Mikroklimat miast:
- większe zapylenie
- dociera mniej promieni słonecznych - pył, zachmurzenie
- temperatura wyższa o 0,5 - 1 stC niż poza miastem - wyspa cieplna
- wiatry słabe - tunele aerodynamiczne
- bryza miejska (wiatry wieją od zewnątrz miasta do środka)
Mikroklimat bagienny:
- występują tam gleby organiczne, które się wolno nagrzewają, ale mają dużą pojemność cieplną
- niska temperatura powietrza i ciepłe gleby powodują powstawanie mgieł
OBLICZAMY
Mikroklimat lasu i miasta, dla każdej odległości od podłoża
Jak się różni a) wilgotność względna, b) natężenie światła - w poszczególnych mikroklimatach, w zależności od odległości od podłoża
Albedo:
Las:
[%]
6,25
6,25
11,63
12,94
18,88
Miasto:
[%]
13,33
13,33
11,43
10
11,43
GLEBA
- powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej powstała w wyniku wietrzenia skał (materiał macierzysty) i działalności organizmów żywych (szczątki organiczne)
- kształtuje się pod wpływem klimatu i organizmów żywych
Gleba jest układem trójfazowym.
Fazy:
1. Stała
2. Ciekła
3. Gazowa
Gleba jest czynnikiem krytycznym dla rośliny, u których mamy do czynienia z wybiórczością
Ad.1 (Faza stała)
Skały macierzyste - części mineralne powstałe z litej skały podczas wietrzenia chemicznego lub mechanicznego.
Materiał macierzysty (podział pod względem sposobu powstawania):
A) nieprzenoszony (rezyduum)
B) przenoszony
- pod wpływem siły ciężkości - KOLUWIA (np. piargi, spływy błotne, zsuwy)
- Przez wody bieżące - aluwia (napływy, delty, stożki napływowe, muły, iły
-
- przez wiatr, wydmy, utwory eoliczne
Mineralizacja - związki organiczne H2O, CO2 (??)
Ad. 2 (Faza ciekła)
Rodzaje wody w glebie:
1. Woda grawitacyjna (po obfitym deszczu woda spływa w dół w glebie), jeśli opad intensywny - woda jest dostępna dla roślin
2. Woda gruntowa - niedostępna dla roślin
3. Woda w postaci pary wodnej (pomiędzy)
4. Woda związana siłami molekularnymi (cząsteczki naładowane ujemnie, wiążą się z dipolami wody)
Woda kapilarna: Woda higroskopowa: Woda błonkowata:
Dostępna dla roślin Siła ssąca korzeni jest zbyt mała - niedostępne dla roślin
Wskaźniki:
- gleb piaszczystych (UZUPEŁNIĆ)
- gleb bogatych w wapń (UZUPEŁNIĆ)