nr 7. Psychologiczne podstawy wychowania
„Teoretykowi wychowania psychologia dostarcza wiedzy o strukturze i mechanizmach przemian osobowości, o warunkach i prawidłowościach biopsychicznego rozwoju człowieka, o kierunkach ludzkich dążeń i warunkujących je mechanizmach. Wnosi istotne dane o umysłowym rozwoju wychowanka w różnych okresach rozwojowych, o psychologicznych problemach związanych z rozwojem, o różnicach indywidualnych, o istocie i uwarunkowaniach procesów poznawczych. Ta wiedza jest nieodzowna do określenia prawidłowości rozwoju psychicznego i jego zaburzeń czy zaznaczających się odchyleń od normy. Jest także konieczna do ustalenia struktury relacji: jednostka- otoczenie; osoba- sytuacja wychowawcza.
Koncepcje psychologiczne dotyczące przemian osobowości w znacznym stopniu determinują dobór metod i środków oddziaływań wychowawczych. (…)
Także psychologia rozwojowa, psychologia niedostosowania, psychologia wychowawcza, psychologia zdrowia itp. wnoszą bardzo wiele do poszukiwania metod wychowania. Na ujęcie samego procesu wychowania, z uwzględnieniem natury i specyfiki człowieka, pozwala podejście humanistyczne w psychologii.
Szczególnie ważna jest psychologia wychowawcza. Jak podkreśla Antonina Gurycka, do podstawowych zadań psychologii wychowawczej należy informowanie pedagogów o odkrytych przez psychologów faktach, prawidłowościach, podstawowych mechanizmach psychologicznych i sprawdzonych technikach ich wykorzystania, pozwalających na lepsze rozumienie zjawisk i procesów leżących u podstaw wychowania, a przez to na optymalizację procesu wychowania.”
Orientacja psychologiczna jako orientacja badawcza w teoriach wychowania.
„Punktem wyjścia badań nad istotą wychowania i określeniem warunków osiągania w praktyce oddziaływań pedagogicznych jego skuteczności czyni się w tak zorientowanych teoriach wychowania psychologiczną koncepcję człowieka, jego osobowości, zachowań lub charakteru. Przedstawicielami tej orientacji są: Zbigniew Zaborowski, Mieczysław Łobocki i Krzysztof Konarzewski. (…) Psychologia ma stanowić dla teorii wychowania swoisty układ odniesienia, strukturę porządkującą jej twierdzenia o wychowaniu i jego skuteczności.”
Nowak Marian, Teorie i koncepcje wychowania, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa, 2008, s.88-89.
Śliwerski Bogusław, Cztery orientacje badawcze w teoriach wychowania, [w:] Pedagogika. Podręcznik akademicki. Tom 2. Śliwerski B., Kwieciński Z. (red.), PWN, Warszawa, 2006, s.42, 45.