Transfuzjologia dziedzina leczenia przy użyciu preparatów krwi
Zasady krwiolecznictwa:
1.Stosowanie brakujących składników, których niedobór należy uzupełnić
2.Przetaczane preparaty krwiopochodne nie mogą stanowić zagrożenia bezpieczeństwa biorcy
Historia:
Faraonowie, królowie w starożytnym Egipcie, w Babilonie kąpali się we krwi
Rzymianie, Grecy pili krew zwierząt , zabitych gladiatorów
W średniowieczu
Papież Inocenty VIII pił krew młodych chłopców
Marsilius Ficinus, Hieronimus Cardanus, Magnus Pegelius, Andreas Libavius XV-XVI wieku przetaczali krew zwierzęcą
William Harvey w 1616 roku- przedstawił budowę układu krążenia
W drugiej połowie XVII wieku przetaczano krew jagnięcą.
Blundell Anglia - przetoczenie 10 położnicom krwi
W Polsce
1827 -1829 Bierkowski „Transfuzja czyli przelania lub przetaczania krwi”
1836 Marcinkowski „O przelewaniu krwi jako środku leczniczym”
1864 Girsztowt „Narzędzia do przelewania krwi”
Powikłania:
Ok. 65% zgonów /1873/
Zakaz stosowania krwi zwierzęcej
A wprowadzono roztwory soli fizjologicznej - nie zawsze ratowały ale same nie zabijały
W 1901 roku są 3 grupy krwi- Landsteiner
4 grupy krwi- Decastelli, Sturli
Nazwano je -Jansky, Dungern, Hirszfeld- A,B,AB, O
W 1914 wprowadzono cytrynian sodowy- jest do dzisiaj używany; zabezpiecza pobraną krew przed wykrzepianiem - konserwacja krwi
Od 1918 dodawano glukozę/dla krwinek/
W 1941 roku odkryto czynnik Rh - Landsteiner, Wiener
Odczyny poprzetoczeniowe
Immunizacja biorcy:
Rozumiano, bo poznano mechanizmy reakcji na inne niż erytrocyty elementy krwi,
Inne antygeny
1944 - frakcjonowanie osocza - preparaty osoczopochodne
Organizacja Służby Krwi w Polsce
Służba Krwi
W okresie międzywojennym - ośrodki akademickie przetoczenia bezpośrednie - studenci medycyny
W czasie wojny jedyny - w Warszawie/prof. Serafin/
1945 - jedyna placówka w Łodzi - Instytut Konserwowania i Przetaczania Krwi
Organizator PCK
Instytut Hematologii w Warszawie- 2.06.1951
Zadania:
Organizacja ośrodków pobierania, konserwowania krwi
Szkolenie personelu
Opracowania prawne, instruktażowe
Szkolenie personelu
Działalność naukowo-badawcza
Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa
Podlegają mu: Oddziały Terenowe /pobrana krew przekazywana do badań, separacji składników do Centrum
Stąd do Banków krwi, do zaopatrzenia placówek Służby Zdrowia
Krwiodawstwo
Dawcy krwi:
1.18- 65 lat
2.dobry stan zdrowia
Badanie lekarskie -wywiad, ocena stanu zdrowia/waga> 50 kg, ustabilizowane RR/180/100/, bez infekcji
Dyskwalifikacja czasowa, stała
Kwestionariusz, zgoda na pobranie
Badanie laboratoryjne:
Przed pobraniem krwi: Hb, Ht
Przed zabiegami aferezy /separacja/:Hb, Ht, PLT/płytki/,WBC /leukocyty/
Oznaczenie: antygenu HBs, przeciwciał anty-HIV 1,2 przeciwciał HCV, ALAT, testy kiłowe
Częstość donacji
Krew pełna: 6 x/12 miesięcy mężczyźni
4 x/12 miesięcy kobiety/min.
Jednorazowo 450 ml +/- 45 ml =1 jednostka
Pobranie osocza:
1 dawca max 15 l /1 rok/
Jednorazowo w zależności od metody 400 -600 ml
Trombafereza
Separacja płytek krwi
max 12x/12 miesięcy przerwa min.4 tyg.
Leukafereza
Separacja leukocytów
Max 12x/12 miesięcy przerwa min 4 tyg.
Po pobraniu: zapewnienie dowozu kalorii min.450 kcal/ok. 9 czekolad/
Preparaty krwiopochodne
Metody konserwacji krwi
Preparatyka krwi
Uzyskiwanie preparatów oddzielonych z krwi pełnej elementów morfotycznych
Uzyskiwanie osocza, preparatów osoczopochodnych
Preparaty krwinek czerwonych
Zawsze wykonanie próby krzyżowej przed przetoczeniem
Obecność leukocytów:
Możliwość immunizacji
Przeniesienie chorób wirusowych
Odczyny poprzetoczeniowe /gorączka, dreszcze/
Obecność płytek
Powstawanie mikroagregatów
Konieczność stosowania filtrów
Krew pełna:
Masa erytrocytalna 300ml KKCz
Płytki krwi KKP
Masa leukocytarna KG/ kompleks
Osocze 200ml- białka, kompleks układu krzepnięcia
Obecność osocza
Przeniesienie zakażeń pierwotniakowych np. malaria
immunizacja
Płyny konserwujące
Objętość: 63 - 70 ml w pojemniku macierzystym /do pobierania krwi pełnej
Cel stosowania:
Zapobiegają krzepnięciu krwi
Funkcja odżywcza /umożliwienie przechowywania krwi i jej preparatów/
Wymagania:
Jałowy
Apirogenny
Stosowane płyny
CPDA - możliwość przechowywania krwi pełnej KKC /koncentratu krwinek czerwonych/w temp.2 - 6o C 35 dni
CPD - przechowywanie krwi pełnej, KKC w temp 2- 6o C 21 dni
ACD -zabiegi plazmafarezy
Cytrynian sodu
Kwas cytrynowy
Glukoza
Dwuwodorofosforan sodowy
Adenina
Preparatyka krwi:
Decyzja o rodzaju uzyskiwanych preparatów przed pobraniem krwi
Dobór odpowiedniego pojemnika np. po jednym na krew pełną, podwójny
Pojemniki do przechowywania krwi:
Polichlorek winylu
Stabilizuje błonękomórkową erytrocytów
Chroni przed chemolizą erytrocytów
Umożliwienie przechowywania KKP do 3 dni
Trwałe -90oC
Podział krwi na składniki:
Różnica ciężarów właściwych/ sedymentacja, wirowanie
Różnica wielkości składników komórkowych/ filtracja; powinowactwo