25. Zarządzanie międzynarodowe

Zarządzanie międzynarodowe rozumiane jest jako proces planowania, organizowania, przywództwa i kontroli w otoczeniu wielokulturowym. Zarządzanie międzynarodowe polega na wykonywaniu czynności kierowniczych (zarządczych) ponad granicami narodowymi, czy państwowymi. W odniesieniu do konkretnej firmy oznacza to realizację jej misji poprzez działania w obcym kraju czy na obcym rynku. Zarządzanie dokonuje się w określonym otoczeniu. Jeśli spojrzymy na otoczenie przedsiębiorstwa z punktu widzenia biznesu światowego to przedmiotem zainteresowania staje się otoczenie międzynarodowe. Przedsiębiorstwo funkcjonuje jako system otwarty. Rynki światowe traktowane są jako wspólne miejsce zaopatrzenia, produkcji i handlu. Przedsiębiorczość Pozostająca ważną cechą firmy nabiera wymiaru międzynarodowego. Przesuwanie działalności przedsiębiorstwa na obszar międzynarodowy oznacza zmianę charakterystyki otoczenia w kierunku jego niekontrolowalności i burzliwości. Zminimalizowanie ryzyka polega na rozproszeniu go między rynki geograficzne (zwiększone ryzyko w jednym kraju może być równoważone przez większe bezpieczeństwo działania w innym) oraz między partnerów na rynku własnym.

Pojęcie zarządzania międzynarodowego łączone jest z firmami, które operując na rynkach zagranicznych traktują jednakże swój rynek krajowy jako główne pole operacyjne, główne źródło kapitału i talentów menedżerskich, menedżerskich nawet obszar bezpieczeństwa i praworządności. Firmy te adaptują swoją strategię bazową do międzynarodowego otoczenia.

Pojęcie globalizacji i zarządzania globalnego łączy się z podejściem geocentrycznym, tzn. takim, w którym rynki światowe, a nie rynek krajowy są priorytetowym polem działalności firmy. Jej decyzje strategiczne są podejmowane z uwzględnieniem światowego segmentu rynku. Zarządzanie przystosowane jest do warunków kultur w różnych krajach, kadra menedżerska rekrutowana jest wśród najlepszych, dostępnych w różnych krajach ludzi bez względu na narodowość. Wspólną płaszczyzną wielu definicji firmy globalnej jest kryterium obszaru działania i kryterium sposobu zarządzania. Działanie firmy na rynku światowym oznacza, że przy wyborze produktów i usług rozważa się segmenty rynku i potencjalnych klientów, odwołując się do uniwersalnych cech społeczno-ekonomicznych społecznoekonomicznych demograficznych społeczności światowej.

Firma globalna sprzedaje swoje produkty i usługi na całym świecie, ma międzynarodową sieć sprzedaży oraz wyposażenie produkcyjne umożliwiające uzyskanie przewagi konkurencyjnej w wyniku wykorzystania skali operacji i technologii w przekroju światowym. Firma globalna sprzedaje globalnie, posiada globalne marki produktów produktów prowadzi działalność operacyjną w różnych krajach.

Obszar działania rozumiany jako rynek światowy ulega zmianom. Rynek światowy bywa porównywany od szachownicy, na której obowiązuje logika konkurencyjnych zachowań. „Globalna szachownica” różni się od pierwowzoru tym, że każde pole reprezentuje jeden rynek krajowy i liczba pól ulega zmianom w miarę zmian na geograficznej mapie świata. Po drugie pola nie są równe, każde pole reprezentuje inny potencjał rynku. Po trzecie, „globalna szachownica” zmienia swoją wielkość w miarę zmian ekonomicznych krajach uczestniczących w „grze”.

Zarządzanie globalne charakteryzują:

- globalni menedżerowie,

- globalna strategia,

- alokacja podstawowych zasobów dokonywana przy uwzględnieniu warunków ich pozyskania lub zakupu z rynku światowego,

- globalny wymiar podstawowych funkcji gospodarczych, w tym operacyjnych, finansowych, marketingowych i badawczo-rozwojowych,

- infrastruktura informatyczna dostosowana do działalności w skali światowej.

Wiele czynników rynkowych, zaopatrzeniowych, kosztowych a także politycznych popycha przedsiębiorstwa w stronę globalizacji rozumianej jako ekspansja na rynki zagraniczne. Przedsiębiorstwo wychodzące poza swój rynek macierzysty, zmienia strategię w kierunku umiędzynarodowienia. Przedsiębiorstwo takie stara się dostosować swoje produkty i programy do zagranicznych potrzeb, preferencji i kultury. Typowym wynikiem umiędzynarodowienia jest spółka realizująca w różnych krajach bardzo odmienne strategie i podejścia. Różnice te mogą osłabić jej pozycję kosztową, jakość wyrobów, preferencje konsumentów oraz siłę konkurencyjną w skali ogólnoświatowej. Pokonanie niedogodności wynikających z umiędzynarodowienia strategii wymaga globalizacji, tzn. wprowadzenia zintegrowanego zarządzania ogólnoświatowymi zasobami przedsiębiorstwa i jego przewagą konkurencyjną.

Sektor jest wówczas globalny, gdy istnieją w nim powiązania międzynarodowe. Strategia ma charakter globalny, gdy jest zintegrowana w wymiarze międzynarodowym. M.Porter definiuje przemysł globalny jako taki, w którym pozycja konkurencyjna firmy w jednym kraju jest w znacznym stopniu uzależniona od pozycji konkurencyjnej w innych krajach i odwrotnie.

Globalizacja stała się istotnym elementem prawie w każdej dziedzinie działalności gospodarczej w epoce informacji. Współczesna komunikacja umożliwia przedsiębiorstwom działanie w wielu krajach, stosując różnorodne struktury i formy organizacji i zarządzania. Procesy globalizacyjne zachodzące we współczesnym świecie wymusiły wiele zmian w formach i strukturach organizacyjnych, a także strategiach przedsiębiorstw działających na skalę światową.

Przedsiębiorstwa decydują się na globalizację działalności głównie biorąc pod uwagę możliwość zdobycia dostępu do nowych obiecujących rynków, nowych zasobów, partnerów oraz klientów, aby zdobyć pozycję na rynku, osiągnąć zyski itp.

Przykład 1 (mega hit)

Przykład firmy, która zdecydowała się na globalizację działalności i jej problemy.

Na początku lat dziewięćdziesiątych rozpoczął się w Polsce dynamiczny rozwój spożycia i produkcji lodów. Polscy producenci tj. Kaliski Augusto i Koral z Limanowej mają 8 % udział w sprzedaży, 6 % popytu zaspokaja firma Ekko, a Zielona Budka z Warszawy

2-3 %. Próbują one nadążyć za firmami zagranicznymi, przede wszystkim oferując produkty o porównywalnej jakości, niekiedy świadomie przypominające produkty rynkowych liderów

(np. Tytan z Zielonej Budki podobny do Magnum Algidy). Budują własną sieć dystrybucji. Poszukują również własnych, oryginalnych form promocji. Polscy producenci muszą konkurować z zagranicznymi firmami takimi jak Algida lub Scholler, które przeznaczają wielkie kwoty na promocję i reklamę w tak kosztownych mediach, jak telewizja (np. Scholler wydaje na reklamę telewizyjną aż 10 % rocznych dochodów brutto).

Na razie najwięksi Polscy producenci podejmują wyzwanie umiędzynarodowienia poprzez eksport. W 1995 roku z Polski wyeksportowano około 8000 ton lodów, głównie na rynki byłego ZSRR - do Rosji, na Ukrainę i Białoruś. Na tych rynkach Polacy konkurują z największymi i najbardziej znanymi producentami. Można spodziewać się, że udział w rynku małych producentów (o sprzedaży poniżej 1 % ogólnej wartości lodów dostarczanych na polski rynek) pierwszy padnie ofiarą procesów konsolidacji rynku i opanowywania go przez dużych międzynarodowych wytwórców. Będzie wśród nich z pewnością kilka polskich firm, które od zwykłego eksportu przejdą do produkcji i dystrybucji za granicą. Nie oznacza to, że nie zostanie na rynku nieco miejsca dla małych lokalnych producentów przyciągających konsumenta jakością i właśnie lokalnym charakterem.

Przykład 2

Przedsiębiorstwo globalne lub międzynarodowe funkcjonujące w Polsce i sposoby dostosowania się do naszych warunków.

Firma Janssen-Cilag pochodzi z dwóch firm farmaceutycznych: Janssen Pharmaceutica i Cilag AG

Janssen Pharmaceutica została założona w roku 1953 w Belgii przez młodego lekarza, doktora Paula Janssena. Sukces przyszedł szybko, ponieważ piąta zsyntetyzowana cząsteczka okazała się mieć własności terapeutyczne. Potem miało nadejść jeszcze wiele innowacji w tak różnych dziedzinach, jak gastroenterologia, psychiatria, neurologia, alergologia, mykologia i leczenie bólu. W roku 1961 Janssen Pharmaceutica dołączyła do grupy Johnson & Johnson. Janssen Pharmaceutica, z ponad 80 lekami zarejestrowanymi pod swoją nazwą (z których pięć znajduje się na Liście Leków Najważniejszych Światowej Organizacji Zdrowia) nadal jest jedną z najbardziej innowacyjnych firm na świecie.

Cilag AG została założona przez dr Joosa, doktora chemii, który utworzył małe laboratorium badawcze w Szwajcarii (w Schaffhausen) w roku 1933, a następnie założył Cilag AG w roku 1936. Jego pierwszym odkryciem był pirydazil, środek odkażający nerki i układ moczowy. Do roku 1952 odkrył siedem nowych środków chemicznych i rozwinął je w nowe produkty. W 1959 roku Cilag AG dołączył do grupy Johnson & Johnson. Historia działu Badań i Rozwoju (Research & Development, R&D) obejmuje odkrycia i rozwój z zakresu biotechnologii, ośrodkowego układu nerwowego, zdrowia kobiety, dermatologii, środków odkażających i immunologii.

Historia firmy w Polsce

W 1990 r. szwajcarska firma farmaceutyczna Cilag AG otworzyła trzyosobowy oddział w Polsce - Biuro Informacji Technicznej.
Jednocześnie wprowadziła na polski rynek szereg preparatów i leków.

W poczatku 1994 r. firma zatrudniała już 24 osoby, prowadzace działalność marketingową.

Belgijska firma Janssen rozpoczęła działalność we współpracy z rzeszowską Polfą, aby w 1992 r. otworzyć swoje biuro w Warszawie. To dało jej znaczącego partnera na polskim rynku.
Od stycznia 1994 r. obie firmy zostały włączone do polskiego oddziału Johnson & Johnson.
Janssen i Cilag AG połączyły się zarówno w Europie, jak i w Polsce w maju 1994.

Firma, będąca farmaceutyczną częścią Johnson & Johnson rozwijała się bardzo dynamicznie dostarczając coraz szerszy asortyment nowoczesnych preparatów i rozbudowując swoją strukturę.

Do dnia dzisiejszego wprowadziła na polski rynek szereg leków z dziedziny dermatologii, ginekologii, onkologii i psychiatrii.

---