KATHARSIS, STYMULACJA CZY POWSTRZYMANIE?

W nr 45/2681 "Przekroju" z 10.11. znajdziemy artykuł: Telemaniacy - o wpływie TV na nasze dzieci. Autorka przypomina, że TV krajów rozwiniętych emituje 500 godz. brutalnych scen tygodniowo. Powtarza tezy psychologów o wielkiej atrakcyjności agresji i chęci do jej naśladowania. Cytuje twierdzenia niemieckiego psychologa Hansa J. Schneidera, którego zdaniem: człowiek adaptuje swój system wartości i sposoby zachowań do rzeczywistości wykreowanej przez TV.

Tekst przypomina, że dzieci lubią się bać (stąd popularność wesołych miasteczek z ich huśtawkami, zjeżdżalniami itp. - przyp. P.K.) i że amerykańskie dziecko nim ukończy podstawówkę, oglądnie 8 tys. morderstw, ok. 200 tys. aktów przemocy i gwałtów.

Z sondaży wynika, że dzieci przekładają kasety z horrorami, thrillery i brutalne filmy akcji nad poczciwe smoki, krasnoludki, księżniczki i diabły.

Wielu uważa, że ma to fatalny wpływ na psychikę dziecka. Baśnie i sagi przybliżały dzieciom za pomocą symbolicznych obrazów i scen takie pojęcia, które łączyły się z dynamiką ich rozwoju psychicznego.

Bajki, operując językiem obrazów na podobieństwo snów, przygotowują dziecko do życia w społeczeństwie. Telewizja zaś, w przeciwieństwie do baśni, przedstawia rzeczywistość w sposób możliwie sensacyjny i udramatyzowany, a przez to nieuczciwy - twierdzi Schneider. - Dziecko, które jest narażone na ciągłe oddziaływanie śmierci i zniszczenia, przestaje odczuwać tragizm umierania, ból i cierpienie, przerażenie na widok nieludzkich zachowań.

TRZY TEORIE

Na koniec "przekrojowa" autorka przytacza 3 teorie, z których "teoria powstrzymywania", to psychologiczne novum.

Teoria katharsis opiera się na klasycznej koncepcji psychoanalitycznej redukowania popędów za pośrednictwem wyobraźni. Oglądanie scen morderstw i zadawania bólu innym powoduje u widzów zredukowanie agresywnych popędów. Oglądanie straszliwych następstw przemocy uwrażliwia na cierpienia.

Teoria powstrzymania zakłada, że oglądanie przemocy wywołuje zahamowania w psychice, a co za tym idzie - zanik zachowań agresywnych. Widz fantazjuje na temat tego, jak niszczy swoich wrogów i ... wpada w panikę.

Fantazje wywołują strach i poczucie winy, co powstrzymuje od wrogich uczuć i tłumi agresję.

Teoria stymulacji stwierdza natomiast, że przemoc w mediach prowadzi do narastania agresji. Jednak według Leonarda Berkowitza, amerykańskiego psychiatry i psychologa, warunkiem wywołania zachowań agresywnych u osób badanych jest nagromadzona w nich frustracja.

nadesłał: Piotr Kosibowicz
12, Kraków 42 0-12/15-59-74
[e-mail]

---