Rola układu krążenia podczas wysiłków fizycznych nie jest ograniczona wyłącznie do transportowania tlenu i dwutlenku węgla. Układ ten pompując krew zaopatruje w glukozę, wolne kwasy mlekowe aminokwasy pracujące mięsnie. Układ krążenia transportuje również hormony z miejsc ich wydzielania do poszczególnych tkanek, bierze on również udziale wsuwaniu z pracujących mięsni produktów przemiany materii, kwasu mlekowego oraz ciepła które powstaje w tych przemianach. Najważniejsza reakcją układu krążenia na wysiłek fizyczny jest zwiększenie przepływu krwi przez mięśnie płuca oraz skórę.
Do typowych zmian układu krążenia spowodowanych przez trening należy zmniejszenie ilości skurczów serca w spoczynku. U wysoko wytrenowanych często wynosi około 40 uderzeń na minutę. Zwiększanie się objętości jak i masy serca oraz zwolnienie jego pracy to podstawowe cechy serca sportowca. Wzrost objętości serca w wyniku uprawiania sportu wynika ze zwiększenia jego grubości i powiększenia jam serca. Jest to spowodowane tak zwanym przerostem mięśnia sercowego czyli zwiększeniem się średnicy i długości komórek mięśnia sercowego bez zmiany ich ilości. Przerost ten dotyczy najczęściej obu Komor. Przerost w którym rozmiary wewnętrzne jam serca zwiększają się nazywa się przerostem ekscentrycznym, natomiast przerost w którym miesień sercowy ulega pogrubieniu a rozmiary wewnętrzne się zmniejszają to przerost ekscentryczny. U osób uprawiających sport najczęściej występuje przerost ekscentryczny. Przerost koncentryczny jest rzadki i występuje głównie u osób uprawiających sporty siłowe. Przerost mięśnia sercowego praktycznie nie występuje w czasie treningu zdrowotnego i rekreacyjnego. Nie jest również pewne czy trening sportowy może powodować patologiczny przerost mięśnia sercowego.
Dzięki treningowi wytrzymałościowemu wzrasta liczba naczyń włosowatych w mięśniach dzięki czemu do mięsni szybciej i w większej ilości docierają substraty odżywcze. Po odstąpieniu od treningu ta zwiększona liczba naczyń włosowatych zostaje zachowana przez kilka tygodni. Dzięki treningowi dochodzi również do zmian w naczyniach tętniczych. Polegają one na zwiększeniu wewnętrznej średnicy tętnic doprowadzających krew do trenowanych grup mięśniowych. Duże znaczenia ma poszerzenie tętnic wieńcowych które towarzyszy przerostowi serca W wyniku treningu może nastąpić wzrost objętości serca mężczyzn z 750-800 mml do 900-1200ml. Natomiast u kobiet z 450-550 ml do 600-800 ml. W wyniku zmniejszenia ilości skurczów serca na minutę dochodzi do wzrostu objętości wyrzutowej serca przez co zostaje utrzymana taka sama minutowa objętość serca. Ciśnienie tętnicze skurczowe jak i rozkurczowe ulega obniżeniu wyniku treningu. Wskaźnikiem wytrenowania jest wzrost tzw. Tętna tlenowego (jest to stosunek pobierania tlenu do ilości skurczów serca). Zmniejszenie zużycia tlenu może nastąpić w treningu wytrzymałościowym dzięki poprawie koordynacji ruchów. Przez zmniejszenie ilości skurczów serca na minutę oraz zwiększenie jego frakcji wyrzutowej uzyskujemy zmniejszone zapotrzebowanie mięśnia sercowego w tlen.
W wyniku wysiłku fizycznego zwiększa się przepływ krew przez mięśnie szkieletowe jest to wywołane zwiększeniem pojemności minutowej serca oraz rozszerzeniem tętniczek. Przepływ krwi przez tętnice wieńcowe wzrasta razem ze wzrostem zapotrzebowania serca w tlen. Wzrasta również przepływ krwi przez naczynia skory co ma znaczenie w procesie termoregulacji .
Zmiany w układzie krążenia w wyniku treningu siłowego czy szybkościowo-siłowego nie są tak znaczne jak w wyniku treningu wytrzymałościowego. Trening siłowy prowadzi do zmniejszenia ciśnienia tętniczego w spoczynku
W wyniku treningu wytrzymałościowego następuje zmniejszenie ilości skurczów serca oraz wartości ciśnienie tętniczego w spoczynku. W Czesie wysiłków submaksymalnych ta sama objętość minutowa jest uzyskiwana przy mniejszym wzroście ilości skurczów serca, a większej objętości wyrzutowej serca. Dzięki czemu zmniejsza się zapotrzebowanie serca w tlen oraz zmniejsza się jego praca. Wraz ze wzrostem pobierania tlenu wzrasta objętość wyrzutowa mięśnia sercowego natomiast częstość skurczów pozostaje taka sama. Wzrost objętości serca spowodowany jest jego przerostem oraz poprawa funkcji rozruchowej. Przerost treningowy serca przejawia się zwiększeniem rozkurczowego wymiaru wewnętrznego komór i pogrubieniem serca. Do najważniejszych zmian w naczyniach krwionośnych należą zwiększenie zdolności relaksacji tętnic oraz zwiększenie liczby naczyń włosowatych w mięśniach. Trening siłowy i szybkościowo-siłowy powoduje mniejsze zmiany w układzie krążenia niż wytrzymałościowy.
Bibliografia:
- www.publikacje.edu.pl
-Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego - J. Górski