Instytut Fizjoterapii

Państwowa Medyczna

Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu

Tytuł pracy:

„Wpływ wysiłku fizycznego na układ krążenia”

Praca samokształceniowa z przedmiotu

Fizjoterapia kliniczna w kardiologii i pulmonologii

Nazwisko i imię studenta

Niemiec Michał

Prowadzący przedmiot:

dr Lucyna Słupska

Fizjoterapia, studia I stopnia, studia stacjonarne, III rok, semestr piąty 2015/2016

Temat: Wpływ wysiłku fizycznego na układ krążenia.

Wysiłek fizyczny jest uznany za czynnik, który ma pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy i cały organizm. Osoby aktywne fizycznie mają wyższą sprawność i wydolność fizyczną, większą tolerancję wysiłku, wolniejszą częstość skurczów serca w spoczynku, korzystniejszy profil lipidów w osoczu, mniejszą masę ciała, niższe ciśnienie tętnicze, mniejszą skłonność płytek do agregacji oraz większą aktywność fibrynolityczną osocza. Wszystkie te korzystne zmiany występują w związku z uprawianiem aktywności fizycznej w czasie wolnym od pracy. Natomiast wysiłek fizyczny związany z pracą zawodową nie ma już tak jednoznacznie korzystnego wpływu, przeciwnie — wiele danych wskazuje, że ciężka praca fizyczna może być czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia. Fizyczna praca zawodowa związana jest najczęściej z dużą komponentą wysiłku statycznego, który jest czynnikiem obciążającym układ krążenia.[3]

We wszystkich zaleceniach międzynarodowych komitetów ekspertów dotyczących aktywności ruchowej w prewencji pierwotnej chorób układu krążenia wysiłek wytrzymałościowy jest najbardziej zalecanym rodzajem treningu. Coraz więcej ekspertów podkreśla stanowczo, że ćwiczenia wytrzymałościowe powinny wprawdzie stanowić najważniejszą i przeważającą część systematycznego treningu ale powinny być uzupełnione przez ćwiczenia oporowe, kształtujące siłę mięśni i wpływające korzystnie na tkankę kostną oraz przez ćwiczenia kształtujące gibkość. Bardzo ważnym czynnikiem, który ma decydujący wpływ zarówno na efekty fizjologiczne jak i na bezpieczeństwo ćwiczeń, jest intensywność wysiłku. W większości zaleceń propaguje się „umiarkowaną” intensywność wysiłku przestrzegając jednocześnie przed zbyt intensywnym, wyczerpującym wysiłkiem. Jest to wysiłek w czasie którego maksymalne pochłanianie tlenu nie przekracza 1,5l/min, zaś temperatura wewnętrzna ciała 37,5-38,0°C i powoduje nieznaczne przyspieszenie częstości oddechów, tak, że podczas aktywności możemy ze sobą swobodnie rozmawiać.[2]

Pozytywny wpływ wysiłku fizycznego na układ sercowo – naczyniowy.

Dobrodziejstwa wynikające z regularnej aktywności fizycznej to przede wszystkim redukcja ryzyka przedwczesnej śmierci (w tym także z powodu chorób serca), zmniejszenie ryzyka rozwoju cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, wspomaganie obniżenia ciśnienia oraz kontroli masy ciała. Fizjologiczne efekty treningu fizycznego, takie jak: zwiększenie pułapu tlenowego (VO₂max), zwiększenie pobierania tlenu przy progu beztlenowym, spadek zapotrzebowania na tlen przy wysiłku submaksymalnym, spadek spoczynkowej i wysiłkowej częstości pracy serca oraz ciśnienia tętniczego czy redukcja zużycia tlenu przez mięsień sercowy przy wysiłku submaksymalnym, zwiększenie objętości wyrzutowej i pojemności minutowej serca, a także poprawa podatności tętnic i funkcji śródbłonka, wzrost gęstości kapilarnej w mięśniach szkieletowych prowadzą do wzrostu stężenia cholesterolu frakcji HDL i spadku stężenia triglicerydów w surowicy krwi oraz poprawy tolerancji glukozy i zapotrzebowania na insulinę. Redukcja całkowitej i brzusznej zawartości tkanki tłuszczowej to efekt i ogniwo spajające korzystny wpływ wysiłku fizycznego na układ sercowo-naczyniowy.[4]

Pod wpływem systematycznego wysiłku dochodzi do zmian regulacji czynnościowej układu krążenia, do modyfikujących hemodynamikę zmian morfologicznych w sercu i w naczyniach krwio­nośnych, a także do zmian właściwości mięśnia serco­wego i zmian jego metabolizmu Jedną z ważniejszych korzyści, jakie można od­nieść z regularnego uczestnictwa w aktywności fizycz­nej, jest zmniejszenie ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Osoby aktywne fizycznie w porównaniu z osobami prowadzącymi siedzący tryb życia mają nie tylko wyższą sprawność i wydolność fi­zyczną, większą tolerancję wysiłku, wolniejszą częstość skurczów serca w spoczynku, ale również korzystniej­szy profil lipidów w osoczu, mniejszą masę ciała, niższe ciśnienie tętnicze, mniejszą skłonność płytek do agre­gacji oraz większą aktywność fibrynolityczną osocza. Ponadto trening fizyczny korzystnie wpływa na naczynioroskurczową czynność śródbłonka, zwiększa wrażliwość na insulinę, zwiększa również wydzielanie sodu przez nerki. Aktywność fizyczna wpływa także na układ odpornościowy zwiększając liczbę ko­mórek NK i ich aktywność w hamowaniu rozwoju nowotworów. Długotrwały wysiłek jest związany z obniżeniem aterogennej aktywności mono­nuklearnych leukocytów i z obniżeniem poziomu białka C-reaktywnego. Aktywność opóźnia również wpływ wieku na mięsień sercowy poprzez ograniczenie ekspre­sji genów odpowiedzialnych za procesy zapalne i reakcję na stres oksydacyjny.[3]

Aktywność fizyczna, która kojarzy się z mniejszą zawartością tkanki tłuszczowej oraz liczbą epizodów bólu w klatce piersiowej, wpływa także pozytywnie na ciśnienie tętnicze. W tym aspekcie aktywność fizyczna może być postrzegana jako czynnik redukujący ryzyko sercowo-naczyniowe, będący istotnym elementem zdrowego stylu życia.[4]

Korzystne kardioprotekcyjne oddziaływanie zdrowotne wysiłku fizycznego zależy od rodzaju treningu, całkowitej dawki ćwiczeń, określanej najczęściej jako wielkość wydatku energetycznego w okresie tygodnia, częstości i intensywności wykonywanych wysiłków. Zbyt mała dawka ćwiczeń nie przyniesie istotnych efektów fizjologicznych, nadmierny, niedostosowany do wieku, stanu zdrowia i możliwości może być potencjalnie szkodliwy.[2]

Kardiologiczne czynniki ryzyka związane z wysiłkiem fizycznym.

Aerobowa aktywność fizyczna, taka jak praca zawodowa niesiedząca, aktywność rekreacyjna, a nawet ciężkie prace domowe zmniejszały ryzyko zawału. Przeciwnie, wysiłek anaerobowy (podnoszenie i przenoszenie ciężkich przedmiotów podczas pracy), był związany ze wzrostem ryzyka zawału. Współczesne badania wskazują na brak pozytywnego wpływu dużych obciążeń w pracy zawodowej, zwłaszcza tych, w których jest znaczący udział wysiłku statycznego. Ryzyko choroby wieńcowej jest większe wśród osób często podejmujących pracę dodatkową lub bardzo intensywną aktywność pozazawodową, jak również u tych, które wykonywały ciężką pracę przed ukończeniem 20. rż.[1]

Bibliografia:

1. T. Makowiec-Dąbrowska: „Wpływ aktywności fizycznej w pracy i życiu codziennym na układ krążenia.”, 2012 Via Medica

2. W. Drygas, A. Jegier: „Zalecenia dotyczące aktywności ruchowej w profilaktyce chorób układu krążenia.” Katedra Medycyny Społecznej i zapobiegawczej Akademii Medycznej w Łodzi

3. T. Makowiec-Dąbrowska, A. Bortkiewicz, E. Gadzicka: „ Wysiłek Fizyczny w Pracy Zawodowej — Czynnik Ryzyka Czy Ochrona Przed Chorobami Układu Krążenia.” Medycyna Pracy 2007;58(5):423 – 432

4. K. Małaczyńska-Rajpold, L. Woźnicka, A. Kuczmarska, J. Janura, I. Lipska: „Aktywność fizyczna jako czynnik redukujący ryzyko sercowo-naczyniowe w populacji badanej w programie „Kobiety w czerwieni”, Via Medica - nadciśnienie tętnicze rok 2009, tom 13, nr 1