14. Znaczenie i główne zadania edukacji kulturalnej w rodzinie i w szkole.
Edukacja kulturalna w szkole może być traktowana jeszcze jako przygotowywanie dzieci i młodzieży do uczestnictwa w kulturze. Zdaniem Andrzeja Tyszki uczestnictwo kulturalne polega na indywidualnym udziale wychowanka w zjawiskach kultury, w wyniku, których następuje przyswajanie jej treści, używanie jej dóbr, podleganie jej normom i wzorom, a także tworzenie nowych jej wartości oraz odtwarzanie i przetwarzanie istniejących. Edukacja kulturalna w warunkach każdej szkoły ma jednocześnie do spełnienia wielką rolę w kształtowaniu kultury społecznej każdego społeczeństwa. Jest ona nie tylko jednym ze sposobów kształtowania wrażliwości estetycznej, moralnej, społecznej, empatycznej itp., ale może równocześnie wskazywać i propagować takie wzory współżycia, które dla całego społeczeństwa mogą być wartościowe i korzystne.
Do głównych zadań edukacji kulturalnej można zaliczyć: kształtowanie bogatej wyobraźni, rozwijanie zamiłowań i zainteresowań oraz zdolności twórczych jej uczestników.
Podstawowe instytucje wprowadzające dzieci i młodzież w świat kultury to przede wszystkim dom rodzinny i szkoła. Stan uczestnictwa młodego pokolenia w kulturze jest jednak wypadkową wielu czynników, do których można zaliczyć:
zainteresowania i własne potrzeby związane z zakresem kompetencji kulturalnych;
stopień przygotowania jednostki do uczestnictwa kulturalnego;
obiektywne przesłanki partycypacji kulturalnej;
warunki materialne jednostki decydujące o korzystaniu z dóbr kultury.
Znaczenie i główne zadania edukacji kulturalnej w rodzinie i szkole.
Współczesny sens edukacji zawiera się w czterech fundamentalnych hasłach: 1) uczyć się, aby wiedzieć, 2) uczyć się, aby działać, 3) uczyć się, aby żyć wspólnie z innymi, 4) uczyć się, aby być. Tak ujmuje rozmiary działań edukacyjnych raport Międzynarodowej Komisji UNESCO 1.
Edukacja kulturalna - działanie podejmowane w celu wielorakiego wzbogacania człowieka, kształcenia nie tylko jego umysłu, lecz także wrażliwości społecznej, emocjonalnej, estetycznej, pobudzanie ciekawości świata, wyobraźni oraz postawy twórczej2. Tak rozumiana edukacja kulturalna ma wyraźnie wymiar humanistyczny, bowiem ukierunkowana jest na osiąganie przez człowieka wewnętrznej i zewnętrznej harmonii, wprowadzania jednostki w świat kultury humanistycznej. Ponadto staje się ważnym aspektem i zadaniem całokształtu wychowania, całej edukacji. Edukacja kulturalna w szkole może być traktowana jeszcze jako przygotowywanie dzieci i młodzieży do uczestnictwa w kulturze. Zdaniem Andrzeja Tyszki uczestnictwo kulturalne polega na indywidualnym udziale wychowanka w zjawiskach kultury, w wyniku, których następuje przyswajanie jej treści, używanie jej dóbr, podleganie jej normom i wzorom, a także tworzenie nowych jej wartości oraz odtwarzanie i przetwarzanie istniejących3. Edukacja kulturalna w warunkach każdej szkoły ma jednocześnie do spełnienia wielką rolę w kształtowaniu kultury społecznej każdego społeczeństwa. Jest ona nie tylko jednym ze sposobów kształtowania wrażliwości estetycznej, moralnej, społecznej, empatycznej itp., ale może równocześnie wskazywać i propagować takie wzory współżycia, które dla całego społeczeństwa mogą być wartościowe i korzystne. Do głównych zadań edukacji kulturalnej można zaliczyć: kształtowanie bogatej wyobraźni, rozwijanie zamiłowań i zainteresowań oraz zdolności twórczych jej uczestników. Brak tych kompetencji niesie zdaniem pedagogów nudę, umysłowy i obyczajowy prymitywizm, wybujały egoizm i materializację, czyli wszystko to, co sprzyja tworzeniu się niskiej kultury społecznej.
Podstawowe instytucje wprowadzające dzieci i młodzież w świat kultury to przede wszystkim dom rodzinny i szkoła. Trudno nie zgodzić się z tezą, iż obecnie mamy do czynienia z przesunięciem socjalizacyjnym. Główne instytucje uspołeczniające: rodzina, szkoła i kościół, tracą na znaczeniu, a ich rolę w sposób inwazyjny przejmują grupy rówieśnicze - często patologiczne, mass media i szeroko rozumiana kultura popularna. Dla młodego pokolenia światem naturalnym i obowiązującym stał się świat konsumpcji, w którym podstawową kategorią ideologiczną jest przyjemność. Kult natychmiastowości wypiera styl życia oparty na refleksji nad życiem i na poszukiwaniu życia.
Szeroko rozumiana edukacja kulturalna to wprowadzanie w kulturą zastaną czyli w różne systemy wiedzy i praktyki społecznej, nie tylko w kulturę artystyczną. Tak globalnie pojmowana edukacja kulturalna ma miejsce właśnie w szkole. Po to głównie idziemy do szkoły aby doskonalić wiedzę w różnych dziedzinach. Edukacja kulturalna zachodzi ciągle.
Zadania szkoły w zakresie edukacji kulturalnej wg. Szczepańskiego:
- przygotowanie do pełnienia ról społecznych kształtowanie systemu wartości i norm
- kształtowanie postaw humanistycznych i wartości z nimi związanych - prawdy, godności, sprawiedliwości, tolerancji itp.
- kształcenie wartościowej społecznie jakości życia jednostek we wszystkich zakresach - rozwijanie osobowości, zainteresowań, dążeń, umiejętności wyboru, poznawanie i doskonalenia samego siebie.