Literatura:
Muszyńska Irena, Pańczyk Jan „Funkcjonowanie metody pracy w szkołach podstawowych dla upośledzonych”
Niemierko Bolesław „Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki”
Maciarz Aleksandra „Uczniowie niepełnosprawni w szkole powszechnej. Poradnik dla nauczycieli”
Szumski Grzegorz „Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych”
Stawowy - Wojnarowska Irena „Podstawy kształcenia specjalnego”
Pedagogika specjalna (działy):
pedagogika rewalidacyjna, rehabilitacyjna: oligofrenopedagogika, surdopedagogika, tyflopedagogika
pedagogika lecznicza inaczej pedagogika terapeutyczna,
pedagogika korekcyjna
pedagogika resocjalizacyjna
pedagogika zdolnych i uzdolnionych
Prawidłowe kroki rehabilitacji (rewalidacji) - diagnoza (orzeczenie):
poszukiwanie mocnych stron w celu wzmocnienia, usprawnienia,
kompensacja - wykorzystanie mocnych, usprawnionych cech, aby skompensowały braki w innych sferach,
korekcja zaburzonych, uszkodzonych cech, wszystkich wad,
usprawnienie zaburzonych funkcji, zakresów.
Dydaktyka specjalna, to nie jest samo kształcenie, nauczanie.
Praca pedagoga z osobami niepełnosprawnymi to:
PO PIERWSZE - WYCHOWANIE
PO DRUGIE - KSZTAŁCENIE
PO TRZECIE - REHABILITACJA
Wychowanie - kształtowanie umiejętności wartościowania
Kształcenie - nabywanie kompetencji w zakresie wiedzy i użytecznych umiejętności
Rehabilitacja - interwencyjne oddziaływanie na odchylenia dodatnie i ujemne od normy rozwojowej.
Części składowe pedagogiki specjalnej:
zasady,
metody,
formy,
środki,
cel.
Metody pracy pedagogicznej:
Metody wychowania ukierunkowującego (wychowanie),
Metody specjalnego wychowania ukierunkowującego (wychowanie),
Metody specjalnego nauczania (kształcenie),
Metody specjalnego oddziaływania na odchylenia dodatnie i ujemne od normy rozwojowej (rehabilitacja).
Metoda specjalnego nauczania:
Systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z osobami, umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce.
Rozwijanie zainteresowań, zdolności (kształtowanie).
Nowe paradygmaty: aktywny sposób uczenia się. Oparte są na działaniu, przeżywaniu, odkrywaniu.
Metody wynikające z koncepcji wielostronnego kształcenia: Kryterium jest sposób, w jaki uczeń dochodzi do wiedzy (strategia działania ucznia), wiadomości, umiejętności, kompetencji. Wyróżnia się:
Metody podające - nastawione na przyswajanie wiedzy, informacji:
pogadanka
opis
opowiadanie
dyskusja
praca z książką
Metody problemowe (klasyczne):
mikronauczanie
metoda sytuacyjna
metoda przypadków
burza mózgów
gry dydaktyczne: symulacja, inscenizacja
eksperyment
Metody eksponujące:
impresyjne
ekspresyjne
Metody praktycznego działania:
metoda ćwiczeń
metoda zajęć praktycznych.
Ad 1. Metody podające - przyswajanie wiedzy, informacji.
POGADANKA - forma rozmowy między nauczycielem a uczniem. Pytania i odpowiedzi doprowadzają do rzetelnej wiedzy.
Rodzaje pogadanek:
- wstępna - zapowiada tematykę, cel zajęć,
- utrwalająca - systematyzuje wiedzę,
- wprowadzająca - zapoznanie z nowym materiałem
- heurystyczna - związana z rozwiązywaniem problemu. Nauczyciel kieruje obserwacją i zadaje pytania.
OPIS - charakterystyka przedmiotu, zjawiska.
OPOWIADANIE - dodanie akcji, fabuły.
Opis i opowiadanie powinny być realizowane w sposób plastyczny, interesujący, zaplanowany, przystępny (mogą być wsparte pokazem).
Zadania podczas pokazu:
- dokładne wyjaśnienie,
- ukierunkowanie obserwacji,
- postawcza aktywność obserwacji,
- ujmowanie związków,
- rejestrowanie zmiany
- analizowanie funkcji zjawiska.
DYSKUSJA - rozmowa nauczyciela z uczniami, uczniów z uczniami z wymianą poglądów i dochodzenia do rzetelnej wiedzy.
PRACA Z KSIĄŻKĄ - wymaga umiejętności czytania ze zrozumieniem. Wdraża do samorozwoju.
Ad 2. Metody problemowe - samodzielne zdobywanie wiedzy, umiejętności poprzez rozwiązanie problemów. Wykorzystują potrzebę eksploracji, uczą samodzielnego myślenia selekcjonowania ważnych informacji, wyciągania wniosków. Uczą klasyfikowania, wiązania treści w logiczną całość.
mikronauczanie - materiał ma być podzielony na małe partie.
metoda sytuacyjna - doskonała metoda wykorzystująca ćwiczenie określonych zachowań. Sytuacje są fikcyjne.
metoda przypadków - dla opisywania konkretnych zdarzeń. Uczniowie zadają pytania, próbują nazwać, sformułować problem. Poszukują odpowiedzi. Ważne, żeby z problemem spotykały się pierwszy raz.
burza mózgów
gry dydaktyczne:
- symulacja - udawanie, naśladowanie rzeczywistości. Ćwiczenie działań. Idea: możliwość popełnienia błędów w sytuacji ćwiczeniowej.
- inscenizacja - ważniejsze są przeżycia emocjonalne.
Eksperyment (metoda laboratoryjna) - wykorzystanie eksperymentów przez uczniów. Określa się: przebieg, kolejność działań zgodnie z instrukcją, obserwacja zjawisk i ich zapisanie. Na końcu: podsumowanie, uogólnienie wiedzy.
Metoda problemowa (klasyczna) ETAPY:
odczucie, zrozumienie problemu,
nazwanie problemu,
szukanie hipotetycznych rozwiązań,
weryfikacja hipotez,
sprawdzenie hipotezy w działaniu.