DIAGNOSTYKA APARATU RUCHU
ZMIANY POTRENINGOWE W APARACIE RUCHU
UKŁAD MIĘŚNIOWY
1.ZMIANY W TKANCE MIĘŚNIOWEJ (MORFOLOGICZNE, BIOCHEMICZNE I FIZJOLOGICZNE
2.WZROST KAPILARNOŚĆI MIĘŚNI
3.WROST ILOŚCI MIOGLOBINY, WKT, GLUKOZY, GLIKOGENU.
4.HIPERTROFIA MIĘŚNI (BIAŁKA, SOLE W OBRĘBIE MIOFIBRYLII)
5. WZROST ZAWARTOŚĆI I OBJĘTOŚCI MITOCHONDRIÓW, WZROST POJEMNOŚĆI TLENOWEJ MIĘŚNI.
6. AKTYWIZACJA WŁÓKIEN FTF ORAZ STF (w zależności od rodzaju wysiłku fizycznego)
7.WZROST SIŁY, KOORDYNACJI, ILOŚĆI ZAANGAŻOWANYCH JEDNOSTEK MOTORYYCZNYCH, ENZYMÓW (INSULINY, hGH) ANDROGENÓW, TARCZYCY)
8.POPRAWA KOORDYNACJI MIĘŚNIOWEJ
9.POPRWA WSPÓŁCZYNNIKA PRACY UŻYTECZNEJ
10.PRZYSTOSOWANIE MIĘŚNI DO TOLERANCJI WYSOKIEGO ZAKWASZENIA MIOCYTÓW
UKŁAD KOSTNY
1. WZROST MASY I MINERALIZACJI KOŚĆI.
2. ZAPOBIEGANIE OSTEOPOROZIE ( SZCZEGÓLNIE U KOBIET-4%)
3. WZROST UKRWIENIA STAWÓW
4. FORMOWANIE NIĆI KOLAGENOWYCH
5. ZGRUBIENIE CHRZĄSTEK STAWOWYCH
6. WZMOCNIENIE TOREBEK STAWOWYCH
7. WZROST METABOLIZMU KOLAGENU
8. ODKŁADANIE SIĘ WAPNA
9. ZAPOBIEGANIE ŁAMLIWOŚCI KOŚCI
DIAGNOSTYKA APARATU RUCHU
W niedługiej historii badań klinicznych aparatu ruchu człowieka wyodrębnić możemy kilka stosowanych różnych metod zmieniających się wraz z rozwojem techniki pomiarowej i wzbogacania aparaturowego tych pomiarów. Mówić tu zatem możemy o następujących procedurach badawczych:
DIAGNOSTYKA FIZJOTERAPEUTYCZNA MOTORYKI
MOTOSKOPIA MOTOGRAFIA
MOTOMETRIA
Motoskopia
polega na subiektywnej obserwacji ruchu, sposobu poruszania się pacjenta odbiegającego od normy
np. chodu, czy innych form lokomocji
-Występowanie patologicznych przyruchów, zaburzenia koordynacji czynności ruchowych, patologiczne napięcia mięśni nie związane z daną czynnością motoryczną
-Badanie najprostsze bez specjalistycznej aparatury
Motografia-
-metoda jakościowa , polegająca na bezpośredniej obserwacji ruchu obecnie bardzo zobiektywizowana dzięki rejestracji kamerą video, analizie komputerowej elementów chodu, wykorzystaniu platform tensometrycznych i czujników elektronicznych np. w obuwiu badanego pacjenta.
-Możliwość wielokrotnej analizy danej czynności ruchowej
Motometria -
-Metody oparte na ilościowej ocenie ruchu (szybkość lokomocji, siła, moc i wytrzymałość mięśni, zakres danego ruchu, frekwencja wykonywanych czynności, czas wykonywanych ruchów ,wydatek energetyczny, współczynnik pracy użytecznej i in)
-Wszystkie te elementy ruchu przedstawione są w liczbach co umożliwia ich precyzyjną ocenę i wzajemne skorelowanie.
W ramach tych ogólnie wspomnianych metod możemy mówić o
ocenie kinematycznej ruchu obejmującej analizę rodzaju ruchu, jego zakresu i kierunek
metodzie kinetycznej - analizującej siły, które wywołują dane zadania motoryczne.
Najważniejszymi cechami biologicznymi charakteryzującymi pracę układu ruchu jest;
1. siła mięśniowa,
2. elastyczność mięśni i stawów
3. koordynacja nerwowo- mięśniowa.
Siłę mięśniowa charakteryzujemy jako ilość mocy jaką może wyzwolić mięśień lub grupa mięśni w pojedyńczym skurczu.
Zwiększanie się siły mięśniowej nie musi być nierozłącznie związane z hipertrofią tej tkanki obserwowaną podczas ćwiczeń.
Metody pomiaru
-Przeważnie poprzez specjalne stanowiska i pozycje pomiarowe (siły - wybrane ćwiczenia testowe
Aparatura pomiarowa o charakterze uniwersalnym.
Praca mięśniowa wykonywana na urządzeniach np. cykloergometry, ergometry ręczne )
Rożne formy ćwiczeń
-Parametry mocy i siły
Ciężar maksymalny (siła) Maksymalny moment siły, moc maksymalna lub przemieszczenie liniowe średnia (wartości absolutne lub względne) lub czas ćwiczeń (moc pracy)
Maksymalna siła skurczu mięśni wynosi od
30 do 80 N /cm 2 przekroju poprzecznego mięśnia i nie ma zasadniczego znaczenia jaki rodzaj włókien zaangażowanych jest do tego skurczu
Typ I - włókna wolnokurczliwe
Typ IIX i IIA- włókna szybkokurczliwe
Siła mięśniowa osiąga najwyższe wartości do 30 roku życia ( u kobiet o około 40 % mniejsze wartości tej cechy
w porównaniu z mężczyznami) po tym okresie obserwujemy systematyczny spadek wartości siły zarówno dynamicznej jak i statycznej związany ze zmianami w proporcjach tkankowych.
Wraz z wiekiem postępuje stopniowy zanik masy mięśni szczególnie włókien szybkokurczliwych (typ II ).
Te stopniowe ograniczenia w sile mięśni powodują postępujące osłabienie organizmu i ograniczają możliwości funkcjonalne pacjenta.
W procesie rehabilitacji niezwykle ważnymi problemami w ocenie siły mięśniowej jest zagadnienie
występujących często atrofii mięśniowych spowodowanych długotrwałą hipokinezją często towarzyszącą chorobie nie tylko aparatu ruchu lecz wielu innych schorzeń organicznych.
zmiany funkcji mięśni z powodu interwencji ortopedycznych
Metody pomiaru siły mięśniowej
pomiary siły mięśniowej leżą na pograniczu
badań fizjologicznych ( moc i wydolność energetyczna mięśni, reakcje fizjologiczne podczas ruchu)
obserwacji biomechanicznych ( pomiary momentu siły mięśni w warunkach statycznych i dynamicznych)
W praktyce rehabilitacyjnej ze względu na konieczność prawie stałego monitorowania siły mięśni wykorzystujemy wspomniane powyżej skale oraz badania dynamometrii statycznej i dynamicznej.
Charakterystyka pomiaru siły mięśniowej jest nieco odmienna w badaniu podczas programu ćwiczeń
oraz w warunkach laboratoryjnych. Dokonując pewnego porównania do badań w sporcie zasady te można określić następująco.
Charakterystyka pomiarów siły mięsni w warunkach treningowych i laboratoryjnych.
-------------------------------------
Porównywane parametry
Warunki pomiaru
Treningowe Laboratoryjne
Zakres oceny
Kompleksowa (siła, moc, Badanie wybiórcze
technika wykonywanego ( siła i moc ruchu
ruchu, jego zakres i siła maksymalnie izolowane)
Zaangażowane mięśnie
Przeważnie całego ciała wybrane pojedyńcze grupy
lub duże grupy komple- mięśniowe( siła i moc) lub
ksowo)np. kończyn górnych duże grupy mięśni badane-
i tułowia i kończyn dolnych.) oddzielnie (np. kończyn)
Analiza funkcjonalna chodu
W ocenie funkcjonalnej aparatu ruchu osoby niepełnosprawnej najważniejszą czynnością motoryczną poddawaną analizie jest chód i inne sposoby lokomocji ( np., poruszanie się na wózku).
Konsekwencja wielu schorzeń i urazów jest często zaburzenie i znaczące ograniczenie funkcji lokomocyjnych
co ma oczywiście ogromne znaczenie w życiu codziennym chorego (czynności samoobsługi) oraz aktywności rodzinnej, społecznej i zawodowej.
3