PULMONOLOGIA
Wentylacja i perfuzja jest lepsza u podstawy płuc niż w szczytach, lecz w czasie ćw. opór naczyniowy maleje i wzrasta ciśnienie płucne, co wyrównuje te parametry. 70% wymiany gazowej odbywa się w segmentach podstawnych.
Wymiana gazowa zachodzi dzięki różnicy ciśnień parcjalnych we krwi tętniczej i żylnej tlenu (100-40=60 mm Hg, min. 10 mm) i dwutlenku węgla (45-40=5 mm Hg, min. 0,01 mm). Zapotrzebowanie ciała na tlen wynosi 500 ml/min.
Mięśnie oddechowe to: wdechowe - przepona (unerwiona przez n. przeponowy, C3-C5), mm. międzyżebrowe zewnętrzne (+pomocnicze mm. klp i szyi), wydechowe - mm. brzucha i mm. międzyżebrowe wewnętrzne (+ pomocniczy m. najszerszy grzbietu).
Wymiana gazowa: wentylacja, dyfuzja, perfuzja.
Zaburzenia wentylacji płuc:
- ograniczające (restrykcyjne) - ↓ rozszerzania się płuc, oskrzela drożne (marskość,
zwłóknienie śródmiąższowe, nacieki zapalne, zrosty opłucnej, odma, płyn w jamie
opłucnej, choroby mm. oddechowych, zniekształcenia klp, duża otyłość);
- zaporowe (obturacyjne) - oporów oskrzeli i ↓sprężystości tkanki płucnej (obrzęk
śluzówki, dużo wydzieliny, skurcz oskrzeli - przewlekłe zapalenie oskrzeli, rozedma
i astma oskrzelowa);
- mieszane - np. zwłóknienie płuc (restrykcja)+rozstrzenie oskrzeli (obturacja).
Inhalacje (aerozoloterapia) to wprowadzanie mgieł leczniczych do ustroju dla leczenia układu oddechowego. Cząstki o średnicy 1-2 m docierają do pęcherzyków, 2-5 - oskrzeliki, 30-100 - tchawica i oskrzela,100-30 - jama nosowa i gardło. Cząstki <1 m od razu są wydychane.
Drenaż ułożeniowy stosuje się dla ułatwienia odpływu wydzieliny z oskrzeli pod wpływem siły ciężkości. Podstawową zasadą jest ułożenie drenowanego segmentu płuca powyżej wnęki.
Rozstrzenie oskrzeli (trwałe poszerzenie oskrzeli średnich i końcowych z towarzyszącym stanem zapalnym i tkanek otaczających) prowadzą - na skutek wzrostu oporu - do rozedmy płuc (poszerzenie pęcherzyków płucnych z uszkodzeniem ich ścian i zmniejszeniem naczyń krwionośnych), a w dalszej konsekwencji do zespołu płucno-sercowego (nadciśnienie płucne, przerost P komory serca na skutek niedotlenienia i skurczu naczyń włosowatych i tętniczych płuc: duszność, szybkie męczenie się i kaszel, wdechowe ustawienie klp, spłaszczenie przepony, oddychanie tylko górą, utrudnienie wydechu - mechanizm wentylowy=zatrzymanie powietrza w pęcherzykach na skutek wzrostu oporu oskrzelików, nasilenie oddechu pogarsza skuteczność). Ćwiczyć należy wzmocnienie m. przepony, brzucha - ważne! - oddech wstrzymuje się po wydechu, a nie po wdechu, jak w większości ćwiczeń oddechowych.
Astma oskrzelowa jest chorobą obturacyjną oskrzeli z zapaleniem dróg oddechowych, wydzielaniem dużej ilości gęstego śluzu wraz z obrzękiem śluzówki na skutek drażnienia przez czynnik zewnętrzny (a. atopowa, genetycznie uwarunkowana) lub wewnętrzny (nieatopowa, po przebyciu zapalenia wirusowego lub bakteryjnego). Przed zabiegami 15 min. powinno się podać β-mimetyk.
Wentylacja płuc - ilość litrów powietrza wchodzących do płuc w jednostce czasu (min.).
Przestrzeń martwa - nie bierze udziału w wymianie gazowej, ok. 30% wentylacji płuc w spoczynku.
Wentylacja pęcherzykowa - część wentylacji płuc skuteczna w wymianie gazowej.
Pojemność dyfuzyjna płuc - powierzchnia wymiany gazów między pęcherzykami a krwią (wzrasta w czasie wysiłku z powodu wypełnienia wszystkich włośniczek, w spoczynku część jest zapadnięta, zależy od stężenia Hb).
Duszność wysiłkowa pojawia się, gdy wentylacja płuc jest >50-60% maksymalnej wentylacji płuc.
TV ( ) - objętość oddechowa
VC ( ) - pojemność życiowa płuc
FEV1 ( ) - natężona jednosekundowa pojemność wydechowa
MVV () - maksymalna minutowa dowolna wentylacja płuc
FEV1/VC () - współczynnik Tiffenau