LEKI HIPOLIPEMIZUJĄCE

Wszystkie leki hipolipemizujące działają tylko w tym czasie, gdy pacjent je stosuje, nie wyleczą z hiperlipidemii!

Nowe leki - PLATIWY - inhib. PLA2 zaabsorbowanej na LDLach.

Wysokie (pożądane) stęż. HDL:

• mężczyźni 40 mg/dl

• kobiety 50 mg/dl

W postępowaniu terapeutycznym nie należy przekraczać stęż. HDL 70 mg/dl bo wtedy pojawiają się frakcje podatne na utlenianie.

Utlenione LDLe hamują endogenną fibrynolizę.

↑ utleniania LDLi:

• palenie papierosów

• cukrzyca (glikacja)

• przewlekły stres

• stany niedokrwienia

Cele terapii hipolipemizującej:

• ↓ utleniania LDL → normalizacja hemostazy

• stabilizacja blaszki miażdżycowej

• hamownie metaloproteinaz blaszki

• hamowanie rekrutacji i aktywacji 1-jądrzastych k-ek zapalnych

Lek	Efekt działania
		LDL	HDL	TG	inne
STATYNY	↓ 18-55%	↔	↓ 7-30%
FIBRATY		↑ 10-15%	↓ 25-50%
ŻYWICE JONOWYMIENNE	↓ 15-30%	↑ 3-5%
KW. NIKOTYNOWY	↓ 15-25%	↑ 15-35%	↓ 20-50%	↓ Lp(a)

Lp(a) to inhibitor endogennej fibrynolizy. U osób z ↑ stęż Lp(a) → zakrzepowa choroba naczyń kończyn dolnych, miażdżyca.

STATYNY

dz/n: miopatie, ↑ stęż. enzymów wątrobowych, bóle głowy, dyspepsja

p/wsk: schorzenia wątroby, kojarzenie z cyklosporyną, makrolidami, lekami p/grzybiczymi, fibratami, kw. nikotynowym, amiodaronem, werapamilem, picie dużych ilości soku grejpfrutowego

odstawić gdy: CPK 10x norma, aminotransferazy 3x norma

prep.: atrowa-, fluwa-, lowa-, prawa-, rosuwa-, pipawa-STATYNA

dział.:

• ↓ LDL-C, ↓ TG, ↑ HDL-C

• ↓ właściwości prozakrzepowych (PAI-1)

• ↓ stanu zapal. (CRP)

• ↓ lepkości osocza

• ↓ akt. metaloproteinaz

• ↓ ilości i akt. makrofagów

• ↓ ilości trombocytów

• ↑ funkcji śródbłonka

• ↑ prod. kolagenu w pokrywach blaszek

• ↑ akt. syntazy NO

• przywrócenie prawidłowej kurczliwości k-kom mm. gład. ściany naczyń

• antyoksydacyjnie: ham. oksygenazy w ścianie naczyniowej aktywowanej przez AT-II, ↓ oksydacji LDLi w makrofagach

• w sumie: ↓ ryzyka ACS

Za efekty plejotropowe odp. blok syntezy białek prenylowanych.

Statyny → ↓ syntezy cholesterolu endogennego → ↑ ilości recept. dla LDL na bł. k-kowych → wychwyt LDLi z krwi → ↓ stęż. LDL w surowicy

Lapaquistat - inhib. syntazy skwalenu, działa później w szlaku biosyntezy cholesterolu niż statyny, nie powoduje miopatii.

ŻYWICE JONOWYMIENNE

dz/n: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zaparcia, ↓ wchłaniania wit. rozpuszcz. w tł., β-blokerów, tiazydów, tyroksyny, digoksyny

Wiążą wszystkie substancje z jelit, wszystkie rodzaje tł., wit. ADEK

FIBRATY

Aktywatory proliferatorów peroksysomów, aktywują recept. jądrowe będące czyn. transkrypcji. PPAR regulują ekspresję genów odp. za metabol. lipidów:

• gen APO-E i APO-A2 → ↑ stęż. ochronnych HDLi

• geny enz. β-oksydacji → ↓ stęż. WKT

• gen APO-CIII → ↓ stęż. całkowitego LDL, zmiana struktury molekuł LDL (mniej małych gęstych LDLi, które nie potrzebują recpet. aby dostać się pod śródbł., są podatne na utlenianie i glikację)

• gen LPL → ↓ TG

LPL mogą pobudzać heparyna i horm. tarczycy.

dz/n: ↑ litogenności zółci (kamica żółciowa), dyspepsja, ↑ akt. enz. wątrobowych, miopatia

p/wsk: ciężkie choroby nerek i wątroby, kamica żółciowa

prep.: beza-, cipro-, feno-FIBRAT, gemfibrozil

dział.:

• ↓ LDL-C, ↓ TG, ↑ HDL-C

• poprawa metabol. Glc: normalizacja glikemii, ↓ stęż. Glc i insuliny na czczo, ↓ pola pod krzywą insulinemii w czasie OGTT, poprawa wrażliwości na insulinę (przez ↓ stęż. WKT)

• ↓ lipemii poposiłkowej

• działanie p/zapalne i p/zakrzepowe

KW. NIKOTYNOWY

dz/n: uderzenia gorąca, zmiany skórne, rumień swędzący na twarzy (likwidowany przez laropiprant), ↑ stęż. Glc, kw. moczowego, ↑ akt. enz. wątrobowych, zaburzenia żołądkowo-jelitowe

p/wsk: przewlekłe choroby wątroby, dna, względne: cukrzyca, choroba wrzodowa żołądka, hiperurikemia

dział.: ↓ LDL-C, ↓ TG - silnie, ↑ HDL-C, ↓ Lp(a)

EZETIMIB

Punktem uchwytu jest rąbek szczoteczkowy enterocytu (ukł. transportowy). Działą tylko na wchłanianie cholesterolu (pochodz. pokarmowego i endogennego). Pozwala ↓ dawkę statyn. ↓ stęż. remnantów chylomikronów. Może ↓ ryzyko sercowo-naczyniowe.

dz/n: biegunka, bóle mm., zmęczenie, kaszel

p/wsk: stosowanie cyklosporyny

dział.: ↓ LDL-C, ↓ TG, ↑ HDL-C

metabol.:

• szybko metabol. do akt. metabolitu glukuronidowego

• zarówno lek podst. jak i metabolit ham. wchłanianie cholesterolu

• metabolit silniej niż lek podst. ham wchłanianie cholesterolu

• wielokrotne krąż. wątrobowo-jeliotwe

• szybko absorbowany z jelita (max po 1-2h)

• eliminowany gł. z kałem

• T1/2 ~ 22h

• nie indukuje enz. cytochromu P450

• brak istotnych interakcji

• biodostępność niezależna od pokarmów

• farmakokinetyka niezależna od płci i wieku

U os. z cukrzycą połącz. statyn z ezetimibem jest szczególnie skuteczne. Skuteczność: simwastatyna 80mg = simwastatyna 10mg + ezetimib 10mg

STANOLE ROŚLINNE

Działają głównie przez wiązanie kw. żółciowych.

TRAPIBY

Inhibitory CEPT. (patrz zdj. 1)

dział.: brak przerzucania estrów cholesterolu z HDL na aterogenne lipoproteiny, trafiają one do wątroby

Torcetrapib:

• ↑ HDL, apoA-1

• ↓ LDL, apoB, TG

• zmiana redystrybucji cholesterolu między LDL a HDL, ze zmniejszeniem stęż. aterogennych małych gęstych cząst. na korzyść cząst. dużych

• niewielka tendencja do ↑ ciś. tęt.

• pobudza fibroblasty do aktywności co powoduje zwłóknienie mięśnia sercowego → arytmie (powstają ogniska arytmogenne)

Nowe leki z tej grupy nie mające działanie arytmogennego:

• anicetrapib

• evacetrapid

---