Organizacje pozarządowe
Zgłoszenie chęci zapisania się do stowarzyszenia wynika zwykle z postawy świadomego zaangażowania. Oznacza to, że osoba ubiegająca się o członkostwo danej organizacji identyfikuje się z jej celami, a deklarując chęć współpracy zamierza realizować w niej swoje autentycznie odczuwalne potrzeby, zamierzenia lub interesy.
Świadome uczestnictwo dodatkowo zakłada również tzw. wyrobienie społeczne, czyli uzmysłowienie sobie roli organizacji samorządowych w kształtowaniu demokratycznej infrastruktury życia publicznego.
Uczestnictwo takie wyrabia ponadto:
- umiejętności zbiorowego działania;
- podporządkowanie i wykorzystanie własnych aspiracji dla dobra organizacji;
- strzeżenie tożsamości ustrojowej i zadaniowej organizacji.
Oznacza to, więc zestrojenie własnych dążeń z dążeniami ludzi podobnie odczuwających, poddanie się dyscyplinie wewnątrzorganizacyjnej, przejęcie roli adekwatnej do swoich kompetencji i predyspozycji osobowościowych, utrzymanie swoich czynności w granicach zakreślonych statutem organizacji oraz uznanie nadrzędności dobra wspólnego nad własnym.
Bowiem warunkiem osiągania celów zbiorowych jest taka organizacja, w której wszyscy jej członkowie przyczyniają się na miarę swoich sił i możliwości do powodzenia całego przedsięwzięcia.
Stopień rozwoju stowarzyszeń uzależniony jest nie tylko od dojrzałości obywatelskiej i rytmu zmian cywilizacyjnych, ale także od sprawowanej władzy politycznej. Można przyjąć, że stopień nasycenia życia publicznego działalnością stowarzyszeniowa jest miernikiem demokratyzacji państwa i urzeczywistnienia idei społeczeństwa obywatelskiego, nastawionego na dobro wspólne, osiągane wspólnym wysiłkiem obywateli według ich rzeczywistych aspiracji. Stowarzyszenia pełnią, zatem funkcje uspołeczniania państwa przez przejmowanie coraz większych ilości spraw w swoje ręce, poszerzanie pola samopomocy i zakresu samorealizacji.
Postawa tolerancyjna w stosunku do stowarzyszeń nie pociąga za sobą obowiązku identyfikowania się ani z wartościami, ani z programami, ani z głoszącymi je grupami. Nie obciąża tez odpowiedzialnością za wybory innych i nie zmusza do przemilczania swego wobec nich stosunku. W kontekście wolności stowarzyszenia się tolerancja oznacza uznanie równego prawa do ubiegania się o możliwość zorganizowanego artykułowania swoich racji, rozwiązywania zbiorowym wysiłkiem i w zinstytucjonalizowanej formie problemów nurtujących dane środowisko, realizowania w tych warunkach interesów społecznych lub grupowych. Zatem odmowa prawa do stowarzyszenia się nie tylko utrudnia zaspokojenie potrzeby samorealizacji i afiliacji, ale może równie skutecznie blokować proces zmiany społecznej.
Samorządność nie oznacza jednak niczym nie skrępowanej wolności wyboru celów organizacji i podejmowanych decyzji. Jej granice ustala z jednej strony statut, z drugiej zaś prawo o stowarzyszeniach, które określa warunki rejestracji i zasady nadzoru nad jej działalnością. Stowarzyszenia Są, więc formą sterowanej przez państwo aktywności społecznej.
Stowarzyszenia pełnią tzw. funkcję normalizującą w tym sensie, że stanowią płaszczyznę harmonizowania działalności ochotniczej z wymaganiami prawa oraz poszerzają bazę zaspokajania potrzeb społecznych.
Współczesny człowiek żyje w społeczeństwie politycznym, ale wchodzi doń i może wpływać na jego kształt przez uczestnictwo w określonych grupach społecznych.
Wychowując się w rodzinie i wspólnocie lokalnej (zrzeszenia pierwotne) zdobywa formację życiową - uczy się zasad współżycia, wrasta w system wierzeń, tradycję, kształtuje swój światopogląd, aspiracje, zdobywa podstawowy zasób wiedzy o świecie. Proces dalszego uspołeczniania przebiega w grupach rówieśniczych, w szkole, w organizacjach młodzieżowych, kołach zainteresowań i wreszcie, po uzyskaniu pełnoletności, w zrzeszeniach samorządowych (stowarzyszenia, partie, samorządy terenowe). O ile zrzeszenia pierwotne są ogniwem ukształtowania poczucia etycznego i zmysłu moralnego, o tyle zrzeszenia wtórne są koniecznym warunkiem wykrystalizowania się poczucia prawnego i nabycia umiejętności funkcjonowania w kolektywie, pełnienia ról społecznych i odpowiedzialnego współżycia. Tę wychowawczą funkcję stowarzyszeń syntetyzuje diaforyczna reguła wychowania do zbiorowości przez zbiorowość.
Tymczasem badania wykazują w naszym społeczeństwie (zwłaszcza w dużych miastach), tendencje dezintegracyjne. Wyrażają się one zanikiem więzi rodzinnych, sąsiedzkich i koleżeńskich oraz zamknięciem kontaktów w obrębie rodziny i kręgu najbliższych przyjaciół. Anonimowość skupisk ludzkich, zdawkowa komunikacja i samotny styl życia wyciska piętno na psychice człowieka. Osamotnienie w tłumie wzmaga poczucie wyobcowania, dysonansu, zagrożenia, bezradności, a w ten sposób katalizuje narastanie zjawisk patologicznych - egotyzm, znieczulice społeczną, agresję, zachowania dewiacyjne, zakotwiczone w reakcjach frustracyjnych i ucieczkowych.
Stowarzyszenie - dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenia ludzi, którzy zamierzają realizować wspólnym wysiłkiem cele o charakterze niezarobkowym.
14. W czym przejawia się istota funkcji i organizowania organizacji i stowarzyszeń :
a) od paru lat obserwuje się narastanie liczby różnych stowarzyszeń społecznych
b) pełnią one różne pozytywne funkcje, które wspomagają rozwój jednostki ( nie tylko dzieci), organizują naukę dzieci i młodzieży, ich aktywność, kształtują lokalne środowiska wychowawcze, ulepszają czynniki środowiska, stymulują aktywność społeczną, koordynują działalność instytucjonalną opiekuńczo - wychowawczą
15. Typologizacja organizacji i stowarzyszeń:
a) lokalne - komitet osiedlowy, rada sołecka, komitet rodzicielski, samorządy dziecięce , rada parafialna
b) ponadlokalne - organizacje obejmujące zasięgiem cały kraj i posiadają swoje centralne organy np. Caritas
16. Zadania organizacji i stowarzyszeń w zakresie nauczania, wychowania i opieki :
a) Zadania związane z organizowaniem nauki dzieci i młodzieży. Chodzi tutaj przede wszystkim o to, aby uczniowie opanowali pewien zasób wiedzy, umiejętności i nawyków dotyczących nie tylko praktycznego spożytkowania danej wiedzy w rzeczywistości, ale także ciągłego jej odświeżania i pogłębiania. Zadania organizacji i stowarzyszeń społecznych mogą sprowadzać się przede wszystkim do takich czynności, jak: wspieranie różnych form zajęć dydaktycznych (lekcyjnych i pozalekcyjnych) w szkole, w domu rodzinnym i w placówkach pozaszkolnych, wzbudzanie i wzmacnianie motywacji dzieci i młodzieży do aktywnego w nich uczestnictwa, inspirowanie i stymulowanie udziału dzieci i młodzieży w tych zajęciach, indywidualizowanie pracy dydaktycznej, stymulowanie współdziałania uczniów w procesie dydaktycznym
b) Zadania związane z organizowaniem aktywności kreatywnej- Aktywność kreatywna to taka aktywność jednostki, która bezpośrednio służy zaspokajaniu jej potrzeb samorealizacyjnych, a przez to decyduje o jej rozwoju. Działalność ta nie jest podporządkowana zdobywaniu czegoś, co tkwi poza jednostką. Jest podejmowana przez jednostkę dobrowolnie. Podstawowe zadania organizacji i stowarzyszeń w zakresie rozwijania tego rodzaju aktywności dzieci i młodzieży to m .in. takie czynności jak:
· udział w organizowaniu zajęć o charakterze poznawczo-oświatowym (np. czytelnictwo, kolekcjonerstwo, filmy oświatowe), artystycznym (np. formy zajęć plastycznych, muzycznych, tanecznych, inscenizacyjnych), sportowo-turystycznym (np, różne formy zajęć sportowych, imprezy sportowe, wycieczki) oraz techniczno-praktycznym (np. modelarstwo, zajęcia z elektrotechniki)
· stymulowanie dzieci i młodzieży do uczestnictwa w tego rodzaju zajęciach i rozwijanie ich motywacji w tym zakresie;
· inspirowanie form samorządności dzieci i młodzieży w toku zajęć kreatywnych;
· inicjowanie form współpracy i współzawodnictwa w trakcie tych zajęć
c) Zadania związane z organizowaniem aktywności rekreacyjnej. Aktywność rekreacyjna wiąże się z wypoczynkiem, zabawą i rozrywką. Udział środowiska zamieszkania w zapewnieniu odpowiednich warunków do regeneracji sił jest niezbędny. Powinny tu dominować czynne formy wypoczynku, które są o wiele skuteczniejsze od form wypoczynku biernego:
· Inicjowanie i ewentualnie prowadzenie atrakcyjnych form zajęć o charakterze ruchowym (np. sport rekreacyjny, zabawy i gry ruchowe, gry terenowe, imprezy sportowe);
· Inspirowanie różnych form aktywności towarzyskiej o charakterze rozrywkowym (np. spotkania towarzyskie, dyskoteki, gry towarzyskie);
· Stymulowanie dzieci i młodzieży do uczestnictwa w zajęciach rekreacyjnych organizowanych przez placówki kulturalno-oświatowe;
· Wspieranie inicjatyw dzieci i młodzieży w zakresie samoorganizowania swego czasu wolnego.
d) Zadania odnoszące się do organizowania aktywności społecznie użytecznej. Aktywność ta różni się od aktywności kreatywnej rekreacyjnej przede wszystkim tym, że jest ona podejmowana z uwagi na jej społeczne wartościowe wyniki. Aktywność społecznie użyteczna może być podejmowana przede wszystkim na rzecz kogoś lub czegoś; może to być rodzina i jej domownicy, szkoła i społeczność uczniowska, placówka wychowania pozaszkolnego i jej uczestnicy, osiedle i jego mieszkańcy, cale miasto, wieś, gmina :
· rozbudzanie motywacji do podejmowania przez dzieci i młodzież działań na rzecz innych osób. środowiska zamieszkania
· inspirowanie działalności na rzecz otoczenia mieszkalnego (np. utrzymywanie czystości i porządku, ochrona przyrody, rozbudowa urządzeń rekreacyjno-sportowych);
· inicjowanie działalności na rzecz środowiskowych placówek i instytucji społecznych (np. propagowanie działalności tych instytucji, zbieranie niezbędnych im informacji, prace remontowe);
· inicjowanie form pomocy ludziom samotnym - chorym, kalekim, starym.
e) Zadania dotyczące rozwijania aktywności o charakterze opiekuńczym. Chodzi tu w głównej mierze o dostarczenie niezbędnych środków materialnych, zapewnienie więzi personalnej oraz świadczenie usług. Działalność opiekuńcza może być zorientowana zarówno na dzieci i młodzież, jak i na dorosłych - jednostki lub całe grupy.
· Rozpoznawanie potrzeb środowiska
· Organizowanie opieki dla dzieci
· Udzielanie rodzinie pomocy materialnej
· Otaczanie dzieci opieką w czasie pracy rodziców