Eksperyment dotyczący efektu Prousta. (Zjawisko które polega na tym, że percepowanie określonych zapachów jest w stanie przywołać w pamięci określone sytuacje, stany emocjonalne, innego rodzaju wspomnienia etc)
Fragment z literatury:
„Ehrlichman i Halpern (1988) prosili studentki o przywoływanie osobistych wspomnień w reakcji na neutralne słowa w obecności przyjemnego zapachu, nieprzyjemnego zapachu lub braku zapachu oraz o dokonywanie ocen swoich wspomnień pod kątem tego, jak przyjemne lub nieprzyjemne były wspominane zdarzenia w chwili, gdy miały miejsce. Uzyskane wyniki dowiodły, że w obecności przyjemnego zapachu badane wydobywały istotnie więcej wspomnień ocenianych jako przyjemne, w porównaniu do sytuacji, gdy obecny był nieprzyjemny zapach. Badacze podsumowują, że spójność między ogólnym zabarwieniem emocjonalnym aktualnego doświadczenia i wspomnień zawartych w pamięci długotrwałej wystarcza do ukierunkowywania wydobywania z pamięci. Zatem zapachy mogą wpływać na rezultaty wydobywania z pamięci w sposób pośredni - poprzez wywoływanie zmiany nastroju i tym samym ułatwianie lub utrudnianie wydobycia wspomnień o określonym zabarwieniu emocjonalnym. Byłby to mało specyficzny, aczkolwiek stosunkowo silny mechanizm wpływania zapachów na przywoływanie wspomnień autobiograficznych.”
Z książki „Psychologia węchu i pamięci węchowej”
rozdział 7 „Zapachy jako kontekst i wskazówka pamięciowa”
Pytanie badawcze: Czy obecność [Author ID1: at Mon Nov 25 21:20:00 2013
]rodzaj [Author ID1: at Mon Nov 25 21:21:00 2013
]i obecność [Author ID1: at Mon Nov 25 21:20:00 2013
]zapachu danego rodzaju [Author ID1: at Mon Nov 25 21:21:00 2013
]może wpłynąć na ładunek emocjonalny [Author ID1: at Mon Nov 25 21:25:00 2013
]przywoływane [Author ID1: at Mon Nov 25 21:25:00 2013
]wspomnienia[Author ID1: at Mon Nov 25 21:25:00 2013
]e[Author ID1: at Mon Nov 25 21:25:00 2013
]?
Zmienna niezależna: obecność zapachu[Author ID1: at Mon Nov 25 21:20:00 2013 ][Author ID1: at Mon Nov 25 21:21:00 2013 ]
poziomy zmiennej niezależnej:[Author ID1: at Mon Nov 25 21:22:00 2013 ][Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]
- obecny, przyjemny[Author ID1: at Mon Nov 25 21:21:00 2013 ] ([Author ID1: at Mon Nov 25 21:22:00 2013 ]należy [Author ID1: at Mon Nov 25 21:22:00 2013 ]podać[Author ID1: at Mon Nov 25 21:40:00 2013 ] nazw[Author ID1: at Mon Nov 25 21:22:00 2013 ]ę konkretnego[Author ID1: at Mon Nov 25 21:40:00 2013 ] zapach[Author ID1: at Mon Nov 25 21:22:00 2013 ]u[Author ID1: at Mon Nov 25 21:40:00 2013 ], któr[Author ID1: at Mon Nov 25 21:22:00 2013 ]y[Author ID1: at Mon Nov 25 21:40:00 2013 ] b[Author ID1: at Mon Nov 25 21:22:00 2013 ]ył[Author ID1: at Mon Nov 25 21:40:00 2013 ] eksponowan[Author ID1: at Mon Nov 25 21:22:00 2013 ]y[Author ID1: at Mon Nov 25 21:40:00 2013 ] badanym)[Author ID1: at Mon Nov 25 21:22:00 2013 ][Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]
- obecny, nieprzyjemny[Author ID1: at Mon Nov 25 21:21:00 2013 ] ([Author ID1: at Mon Nov 25 21:22:00 2013 ]należy podać nazwę konkretnego zapachu, który był eksponow[Author ID1: at Mon Nov 25 21:40:00 2013 ]any badanym[Author ID1: at Mon Nov 25 21:40:00 2013 ])[Author ID1: at Mon Nov 25 21:22:00 2013 ][Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]
- brak[Author ID1: at Mon Nov 25 21:21:00 2013 ] (tu należy mieć świadomość, że w każdym pomieszczeniu jest jakiś specyficzny zapach; chyba, że jest to specjalistyczne laboratorium)[Author ID1: at Mon Nov 25 21:22:00 2013 ][Author ID1: at Mon Nov 25 21:34:00 2013 ]
Przy doborze zapachów [Author ID1: at Mon Nov 25 21:34:00 2013 ]do kategorii [Author ID1: at Mon Nov 25 21:38:00 2013 ]„przyjemne vs. nieprzyjemne vs. neutralne” zróbcie pilotaż i [Author ID1: at Mon Nov 25 21:39:00 2013 ] da[Author ID1: at Mon Nov 25 21:34:00 2013 ]cie[Author ID1: at Mon Nov 25 21:39:00 2013 ] pulę zapachów do oceny 5 studentów ([Author ID1: at Mon Nov 25 21:34:00 2013 ]tzw. sędziom kompetentnym[Author ID1: at Mon Nov 25 21:35:00 2013 ])[Author ID1: at Mon Nov 25 21:34:00 2013 ], aby na skali ocen np. od 1 do 7 oceniły na ile danych zapach należy do danej [Author ID1: at Mon Nov 25 21:35:00 2013 ]kategorii; wybieramy potem [Author ID1: at Mon Nov 25 21:35:00 2013 ]te trzy zapachy[Author ID1: at Mon Nov 25 21:39:00 2013 ], co do których większość osób była pewna, że należą do danej kategorii i zaznacząły ocenę 6 lub 7.[Author ID1: at Mon Nov 25 21:35:00 2013 ]
1 pomiar: obecność przyjemnego zapachu[Author ID1: at Mon Nov 25 21:21:00 2013
][Author ID1: at Mon Nov 25 21:21:00 2013
]
2 pomiar: obecność nieprzyjemnego zapachu[Author ID1: at Mon Nov 25 21:21:00 2013
][Author ID1: at Mon Nov 25 21:21:00 2013
]
3 pomiar: brak zapachu[Author ID1: at Mon Nov 25 21:21:00 2013
][Author ID1: at Mon Nov 25 21:21:00 2013
]
zmienna zależna: ładunek emocjonalny [Author ID1: at Mon Nov 25 21:24:00 2013
]charakter przywołanego [Author ID1: at Mon Nov 25 21:24:00 2013
]wspomnienia[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899
]
- pozytywny[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]
- negatywny[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]
(oparacjonalizacja: [Author ID1: at Mon Nov 25 21:30:00 2013 ]można popro[Author ID1: at Mon Nov 25 21:31:00 2013 ]sić osoby badane, aby podały 2[Author ID1: at Mon Nov 25 21:31:00 2013 ] wspomnienia[Author ID1: at Mon Nov 25 21:31:00 2013 ] ze swojego życia[Author ID1: at Mon Nov 25 21:37:00 2013 ] - tu ważna instrukcja; można [Author ID1: at Mon Nov 25 21:31:00 2013 ]zapytać osoby, czy można nagrać je na dyktafon; przy czym uspakajamy je, że zaraz po badaniu przy nich przepiszemy ich słowa nie podając autora i skasujemy ich wypowiedź z dyktafonu; [Author ID1: at Mon Nov 25 21:32:00 2013 ]po badaniu należy dać w[Author ID1: at Mon Nov 25 21:30:00 2013 ]szystkie wygenerowane wspomnienia od wszystkich osób w losowej kolejności do oceny tzw. [Author ID1: at Mon Nov 25 21:33:00 2013 ]sędzi[Author ID1: at Mon Nov 25 21:34:00 2013 ]om kompetentnym [Author ID1: at Mon Nov 25 21:36:00 2013 ]-[Author ID1: at Mon Nov 25 21:37:00 2013 ] patrz [Author ID1: at Mon Nov 25 21:36:00 2013 ]wyżej[Author ID1: at Mon Nov 25 21:37:00 2013 ])[Author ID1: at Mon Nov 25 21:30:00 2013 ][Author ID1: at Mon Nov 25 21:30:00 2013 ]
Skala pomiarowa[Author ID1: at Mon Nov 25 21:27:00 2013 ] zmiennej zależnej: nominalna (podajcie procentowo, jak często przy danej kategorii zapachów osoby wydobywały wspomnienia o danym ładunku emocjonalnym)[Author ID1: at Mon Nov 25 21:29:00 2013 ][Author ID1: at Mon Nov 25 21:24:00 2013 ]
Przebadajcie 15 osób, czyli po pięć osób w grupie [Author ID1: at Mon Nov 25 21:37:00 2013 ]„przyjemne zapachy”[Author ID1: at Mon Nov 25 21:38:00 2013 ][Author ID1: at Mon Nov 25 21:25:00 2013 ]
Hipoteza badawcza: W obecności przyjemnego zapachu [Author ID1: at Mon Nov 25 21:26:00 2013 ]osoby [Author ID1: at Mon Nov 25 21:27:00 2013 ]badane [Author ID1: at Mon Nov 25 21:26:00 2013 ]będą [Author ID1: at Mon Nov 25 21:27:00 2013 ]wydobywały istotnie więcej wspomnień ocenianych jako przyjemne, w porównaniu do sytuacji, gdy obecny był nieprzyjemny zapach[Author ID1: at Mon Nov 25 21:26:00 2013 ].[Author ID1: at Mon Nov 25 21:27:00 2013 ][Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]