Metodologia badań społecznych część 2

Paradygmaty w naukach społecznych

Paradygmaty - fundamentalne modele czy układy odniesienia, które stosujemy, by uporządkować nasze obserwacje i rozumowanie

( E. Babbie)

Badacze społeczni aby uporządkować swój sposób badania życia społecznego korzystają z różnych paradygmatów.

Paradygmat pozytywistyczny

• możemy w sposób naukowy odkryć reguły rządzące życiem społecznym

• ograniczenie poznania naukowego do faktów bezpośrednio obserwowalnych zmysłowo

• uogólnianie na drodze indukcji, poprzez gromadzenie obserwacji

coraz liczniejszych faktów a następnie klasyfikowanie ich wg podobieństw

• prawa naukowe to tezy o zależnościach między obserwowalnymi faktami albo o współwystępowaniu faktów lub ich następowaniu po sobie

• z praw naukowych wyprowadzamy przewidywanie przyszłych zjawisk

• z praw naukowych wyprowadzamy dyrektywy praktyczne nt. zapobiegania lub wywoływania nowych faktów

( August Comte)

Paradygmat humanistyczny

• nauka nie może sprowadzać się tylko do obserwowalnych faktów, musi sięgać do nieobserwowalnych znaczeń i wartości, nadawanych faktom przez ludzi

• znaczenia nadawane faktom przez ludzi może ujawnić dopiero rozumowa interpretacjafakty społeczne, w odróżnieniu od przyrodniczych są związane z działalnością jakichś ludzi, mieszczą się w obrębie doświadczeń jednostek lub zbiorowości

• społeczeństwo trzeba badać z uwzględnieniem „współczynnika humanistycznego”

( Max Weber, F. Znaniecki/W. Thomas)

( Pilch, Bauman, 2001, s. 70 i nast., s.267 i nast.)

Paradygmat konfliktu

• zachowania społeczne to proces, w którym stale dochodzi do konfliktu - prób zdominowania z jednej strony i uniknięcia dominacji z drugiej

• wszędzie tam, gdzie występują grupy o przeciwstawnych interesach pojawia się konflikt

( K. Marks, H. Spencer)

Paradygmat symbolicznego interakcjonizmu

• centralną kategorią paradygmatu są interakcje między ludźmi

• ludzie mają zdolność do „przyjmowania postaw innych” , wyobrażania sobie co czują inni i jak mogliby się zachować w pewnych sytuacjach ( koncepcja `uogólnionego innego”)

• badamy jak uznawane znaczenia i wzorce społeczne są rozwijane w toku społecznej interakcji

• poczucie przynależności dzielimy z członkami grup pierwotnych

( G. Simmel. G.H. Mead, Ch. Cooley)

Paradygmat strukturalnego funkcjonalizmu

• społeczeństwo może być postrzegane jako organizm; podobnie jak inne organizmy składa się z części, z których każda przyczynia się do funkcjonowania całości

• ważne jest szukanie „funkcji”, jakie pełnią różne składniki społeczeństwa w całym systemie

( E. Durkheim, K. Davis/W. Moore, )

Paradygmaty feministyczne

• podstawą analizy są różnice między płciami oraz to, w jaki sposób wiążą się z resztą organizacji społecznej

• dotychczasowe wyobrażenia rzeczywistości często były wynikiem doświadczeń męskich i męskiej perspektywy widzenia

(E. Babbie, 2007, s. 59 i nast.)

---