3.Epidemiologia i przyczyny wad postawy ciała człowieka .Wady wrodzone i nabyte
Etiologiczny podział wad postawy:
wrodzone
kostnopochodne
mięśniowopochodne
nerwowo pochodne
nabyte
rozwojowe
nawykowe
Idiopatyczne
Niektóre przyczyny wad wrodzonych mają charakter dziedziczny inne są następstwem uszkodzenia, do którego dochodzi w trakcie życia płodowego. Zwykle przyczyną jest działanie jakiegoś szkodliwego czynnika np. toksycznego, mechanicznego. Wady wrodzone zaburzają budowę ciała i jego statykę stając się przyczyną wad postawy. Dotyczą zarówno jego pojedynczych odcinków jaki i jego większych części.
Do przyczyn wrodzonych osteogennych (kostnopochodnych)zalicza się:
Zaburzenia kostnienia (chondrodysplazja, chondro dystrofia)
Krzywicę (zaburzenia gospodarki wapniowo-potasowej)
Blok szczytowo potyliczny
Kręgi klinowe, niedorozwój pojedynczego kregu,rozszczepy kręgów
Chorobę Sprengela(wrodzone wysokie ustawienie łopatki)
Zwichnięcie stawu biodrowego
Asymetria długości kończyn dolnych
Wrodzone wady stóp ( stopa wydrażona, końsko-szpotawa, piętowa,szpotawa)
Do przyczyn mięśniowopochodnych (miogennych) zalicza się: wrodzoną atonię mięśniową, kręcz szyi pochodzenia mięśniowego, dystrofię mięśniową, przykurcz przywiedzeniowy stawów biodrowych.
Do przyczyn wrodzonych neurogennych ( nerwowopochodnych) zalicza się: przepukliny oponowo-rdzeniowe, ataksję móżdżkową.
Przyczynami wad nabytych rozwojowych są: krzywica, gruźlica kości, choroba Scheuermanna, uszkodzenia splotu ramiennego, upośledzenie umysłowe.
Przyczynami wad nabytych nawykowych są czynniki funkcjonalne. Zalicza się przede wszystkim do nich te ,które najpierw zaburzają czynność elementów odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowej postawy. Początkowo może objawiać się to krótkotrwałym lecz powtarzającym się przyjmowaniem nieprawidłowych pozycji ze stopniowym wzrostem częstotliwości tego zjawiska i wydłużaniem czasu w jakim przebywa dziecko tych pozycjach. Z czas powoduje to utrwalenie nawyku nieprawidłowej postawy oraz do rozwoju zmian strukturalnych .Powodem może być przyjmowanie postawy zmęczeniowej objawiającej się pogłębieniem fizjologicznych krzywizn kręgosłupa oraz niekiedy ugięciem jednej nogi ( nieprawidłowe ustawienie miednicy)a w pozycji siedzącej pogłębienie kifozy piersiowo-lędźwiowej. Wynika to z przenoszenia ciężaru ciała na elementy podporowe. Wady występują najczęściej w okresie wzrostu wtedy też są najgroźniejsze w skutkach. Rosnąca kość jest szczególnie podatna na wszelkie wpływy obciążeniowe. Charakter tych wpływów określa prawo Delpecha- Wolfa.
4. Podstawowe metody badania postawy ciała dzieci i młodzieży. Ocena wzrokowa, metoda linii pionowych.
Oględziny z przodu: w warunkach prawidłowych pion pokrywa się z guzowatością bródki, wcięciem jarzmowym mostka i wyrostkiem mieczykowatym, kresę białą z pępkiem, środkiem spojenia łonowego, przebiega w równej odległości między kłykciami przyśrodkowymi i kostkami wewnętrznymi.
Oględziny z tyłu: w warunkach prawidłowych pion spuszczony z C7 lub guzowatości potylicznej zewnętrznej pada na wysokie wyrostki kolczyste kręgów, szparę międzypośladkową , przebiega w równej odległości między kłykciami przyśrodkowymi i kostkami wewnętrznymi.
Oględziny z boku: wyrostek sutkowy, wyrostek barkowy, pępek, szczyt talerzy biodrowych, kolec biodrowy przedni górny, krętarz wielki, główka strzałki, kostka zewnętrzna.
2.Filogenetyczny rozwój postawy ciała człowieka
Ewolucyjne zmiany w budowie i postawie człowieka:
1.Doszło do przesunięcia ku przodowi podparcia głowy (podparcie przycentralne) co zapewniło lepsze zrównoważenie jej siły ciężkości mimo zwiększenia masy mózgowia .Ponadto pionowe ustawienie głowy ułatwia ekonomikę ruchu i zwiększa jego zakres przy stosunkowo krótkiej szyi
2.Nastąpiło zmniejszenie tkanki kostnej i skrócenie kończyn górnych a obręcz barkowa nie biorąc udziały w podporze zyskuje na lekkości. Obniża się przez to środek ciężkości ciała a tym samym zwiększa się jego stabilność. Uwolniona kończyna górna osiąga większy zakres ruchów w stawach ramiennych a dłoń przekształca się w narząd chwytny.
3.W postawie pionowej cały ciężar głowy i górnej połowy ciała równoważą trzony kregowe pojawiają się warunki do rozwoju klatki piersiowej. Narządy jamy brzusznej znajdują podporę w kościach obręczy biodrowej maleje wysiłek mięśni powłok brzusznych ,zmniejsza objętość brzucha co ułatwia ruchy przepony i zwiększa zakres ruchów tułowia płaszczyźnie strzałkowej.
4.Przesunięcie ku kręgosłupowi wspólnego odcinka środka ciężkości i tułowia ułatwia wyprost w stawach biodrowych i kolanowych przy równoczesnym zmniejszeniu pracy mięśni antygrawitacyjnych co powoduje zmiany ewolucyjne w budowie stawów biodrowych i stóp.
U człowieka nastąpiły zmiany wielkości czaszki trzewnej w stosunku do mózgowej. Kłykicie potyliczne przesunęły się ku przodowi a tym samym kręgosłup w odcinku szyjnym znalazł się w rzucie środka ciężkości czaszki. Zmiany klatki piersiowej dotyczą głównie przekroju poprzecznego i ma ona kształt beczkowaty. W beczkowatym typie budowy klatki piersiowej żebra w odcinkach przkręgosłupowych wykazują łukowate tyłowygięcie.Z punku widzenia mechaniki spionizowanego człowieka beczkowata klatka piersiowa jest korzystniejsza gdyż punkt stanowiący środek ciężkości klatki piersiowej i trzewi zbliża się do kręgosłupa. U człowieka łopatki znajdują się na tylnej grzbietowej powierzchni klatki piersiowej i są utrzymane przez silnie zbudowany obojczyk. Chwytne kończyny górne nie zwisają ku przodowi jak u małp człekokształtnych lecz układają się w płaszczyźnie czołowej równolegle do tułowia. Zmiany w obrębie miednicy dotyczą kości biodrowych ,które u człowieka sa znacznie szersze i ustawione tak aby przy pionowej pozycji ciała mogły podtrzymywać opadające trzewia jamy brzusznej. U człowieka kształt płaszczyzny wchodu miednicy jest owalny i posiada większy wymiar poprzeczny.W obrębie kończyn dolnych występują zmiany związane z postawą pionową. Wyprostowane kończyny w stawach biodrowych i kolanowych nie mogą skutecznie tłumić wstrząsów jak u innych czworonożnych ssaków. Funkcję tą spełnia częściowo stopa ,która zapewnia elastyczność i sprężystość chodu. Adaptacją do dwunożnego trybu życia jest łuk poprzeczny przedni stopy .