WEZWANIE DO NAWRÓCENIA - SAKRAMENT POKUTY
Co robi kierowca, który w czasie jazdy zauważa, że wybrał złą drogę, że jedzie w innym kierunku niż trzeba? Zjeżdża na pobocze, albo zatrzymuje się na parkingu, otwiera mapę, szuka właściwej drogi i zawraca. Zawraca nawet wtedy, gdy droga, którą jechał miała dobrą nawierzchnię. Dla kierowcy nie ma znaczenia, że droga była wygodna. Jeżeli droga nie prowadzi do zamierzonego celu podróży, to trzeba ją zmienić!
Podobnie jest z nawróceniem.
Żeby zawrócić ze złej drogi, żeby się nawrócić, trzeba najpierw zobaczyć swój błąd. Wybrałem złą drogę. Nie mogę dalej jechać w tym kierunku, bo się oddalam i tracę czas. Na dodatek mogę źle skończyć.
Nawrócenie jest możliwe, gdy uznam, że jestem grzesznikiem, gdy biorę odpowiedzialność za swój grzech. Nie jest tak łatwo przyznać się do grzechu. To nie jest miłe. Decyzja związana z nawróceniem nie jest wcale taka prosta jak w przypadku pomyłki na drodze. Decyzja związana z nawróceniem może być bardzo trudna, zwłaszcza dla kogoś, kto zabrnął bardzo daleko. Ale pewne jest, że każdy z nas potrzebuje nawrócenia. Ja potrzebuję nawrócenia - ty potrzebujesz nawrócenia.
Dlaczego tak trudno wybrać dobro?
Co trzeba czynić, aby nie zboczyć z drogi do Boga?
Św. Albert Chmielowski, słynny malarz, ale nade wszystko opiekun oraz przyjaciel bezdomnych i opuszczonych powiedział kiedyś do swojego przyjaciela, równie znanego malarza Józefa Chełmońskiego: „radzę ci jak twój szczery brat i kolega, żebyś się ratował i po prostu, po chłopsku do spowiedzi poszedł, jak możesz najprędzej. Jeżeli z Bogiem zerwałeś związek, zwiąż go na nowo i żyj jak prawdziwy syn Boski. Kto z Bogiem zerwał, związał się z kimś drugim i tamtemu dał nad sobą prawo: nie ma nic trzeciego, ani tu ani tam - jest tylko Bóg i diabeł. A czy tak trudna jest droga do Boga?”.
Czy rozumiem istotę sakramentu pokuty?
Jak często spowiadam się?
Wielu przystępujących do sakramentu pokuty traktują ten sakrament na podobieństwo instytucji zwanej „zakładem oczyszczania miasta”. Jego samochody objeżdżają ulice i z wystawionych pojemników na śmieci wytrząsają zawartość do swego wnętrza, puste pojemniki zostawiając, by je znowu napełnić śmieciami. Podobnie z instytucją sakramentu spowiedzi świętej. Wydaje się wielu, że przy konfesjonale trzeba dokładnie wytrząsnąć z siebie zło, grzechy, po to jedynie, by usłyszeć zapewnienie o przebaczeniu, które w mniemaniu wielu całą sprawę kończy. Człowiek odchodzi dalej tak samo jak przedtem „wypełnia się złem”, do czasu następnej spowiedzi.
Gdzie tkwi błąd i niebezpieczeństwo?
Nawrócenie to zmiana sposobu myślenia - mentalności (gr. metanoia), to zejść z drogi grzechu, odwrócić się od grzechu a wejść na drogę świętości - czynienia dobra a nie zła. Nawrócenie to zmiana życiowego nastawienia, sposobu myślenia, wartościowania i działania, to powrót do Boga.
Najgroźniejszą współczesną chorobą nie jest choroba ciała, ale choroba duszy. Chorobę taką uleczyć może tylko lekarz - Bóg. Czyni to poprzez sakrament pojednania.
Pismo Święte
Czym jest nawrócenie?
Ze strony człowieka
Szukaniem Boga: „Tak mówi Pan do domu Izraela: Szukajcie Mnie, a żyć będziecie” (Am 5,4); „Szukajcie Pana, a żyć będziecie! Gdyż inaczej jak ogień nawiedzi on dom Józefa strawi go” (Am 5,6).
Szukaniem Jego oblicza: „Pójdę i wrócę do mojej siedziby, aż w pokucie szukać będą mego oblicza i w swym nieszczęściu będą za Mną tęsknić” (Oz 5,15); „Takie jest pokolenie tych, co Go szukają, co szukają oblicza Boga Jakubowego” (Ps 24,6); „O Tobie mówi moje serce: szukaj Jego oblicza!” (Ps 27,8).
Uniżaniem się przed Nim: „Zapewne zobaczyłeś, że Achab upokorzył się przede Mną? Dlatego, że upokorzył się przede Mną, nie dopuszczę nieszczęścia za jego życia. Nieszczęście dopuszczę na jego ród za życia jego synów” (1 Krl 21,29); „Ponieważ ulękło się twoje serce i upokorzyłeś się przed obliczem Pana, słuchając tego, co wypowiedziałem przeciwko temu miejscu i mieszkańcom jego, iż staną się przedmiotem grozy i przekleństwa; ponieważ rozdarłeś szaty swoje i płakałeś przed obliczem moim, to również i Ja wysłuchałem ciebie - wyrocznia Pana!” (2 Krl 22,19).
Utkwienie w Nim swojego serca: „Wtedy Samuel tak powiedział do całego domu Izraela: Jeśli chcecie się nawrócić do Pana z całego serca, usuńcie spośród siebie wszystkich bogów obcych o Asztarty, a skierujcie wasze serca ku Panu, służcie więc tylko Jemu, a wybawi was z rąk Filistynów” (1 Sam 7,3).
Ze strony Pana Boga
Ogólnie mówiąc idzie o gest miłosierdzia, który jest dla człowieka pomocą, swego rodzaju światłem i mocą. Tą Bożą inicjatywę w nawracaniu się człowieka dobrze ilustruje Chrystusowy obraz Dobrego Pasterza.
„Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Kto nie wchodzi do owczarni przez bramę, ale wdziera się inną drogą, ten jest złodziejem i rozbójnikiem. Kto jednak wchodzi przez bramę, jest pasterzem owiec. Temu otwiera odźwierny, a owce słuchają jego głosu; woła on swe owce po imieniu i wyprowadza je. A kiedy wszystkie wyprowadzi, staje na ich czele, a owce postępują za nim, ponieważ głos jego znają. Natomiast za obcym nie pójdą, lecz będą uciekać od niego, bo nie znają głosu obcych. Tę przypowieść opowiedział im Jezus, lecz oni nie pojęli znaczenia tego, co im mówił.
Powtórnie więc powiedział do nich Jezus: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Ja jestem bramą owiec. Wszyscy, którzy przyszli przede Mną, są złodziejami i rozbójnikami, a nie posłuchały ich owce. Ja jestem bramą. Jeżeli ktoś wejdzie przeze Mnie, będzie zbawiony - wejdzie i wyjdzie, i znajdzie paszę. Złodziej przychodzi tylko po to aby kraść, zabijać i niszczyć. Ja przyszedłem po to, aby owce miały życie i miały je w obfitości.
Ja jestem dobrym pasterzem. Dobry pasterz daje życie swoje za owce. Najemnik zaś i ten, kto nie jest pasterzem, którego owce nie są własnością, widząc nadchodzącego wilka, opuszcza owce i ucieka, a wilk je porywa i rozprasza. Najemnik ucieka dlatego, że jest najemnikiem i nie zależy mu na owcach. Ja jestem dobrym pasterzem i znam owce moje, a moje Mnie znają, podobnie jak Mnie zna Ojciec, a Ja znam Ojca. Życie moje oddaję za owce. Mam także inne owce, które nie są z tej owczarni. I te muszę przyprowadzić i będą słuchać głosu mego, i nastanie jedna owczarnia, jeden pasterz. Dlatego miłuje Mnie Ojciec, bo Ja życie moje oddaję, aby je potem znów odzyskać. Nikt Mi go nie zabiera, lecz Ja od siebie je oddaję. Mam moc je oddać i mam moc je znów odzyskać. Taki nakaz otrzymałem od mojego Ojca. - I znowu nastąpiło rozdwojenie między Żydami z powodu tych słów. Wielu spośród nich mówiło: On jest opętany przez złego ducha i odchodzi od zmysłów. Czemu Go słuchacie? Inni mówili: To nie są słowa opętanego. Czyż zły duch może otworzyć oczy niewidomym?” (J 10,1-21).
Warunki nawrócenia
Fundamentalne: mocne przekonanie o rzeczywistym istnieniu żywego i osobowego Boga (wiara) oraz przekonanie o świętości Boga, o Jego moralnej doskonałości.
Specyficzne: wyrażają postawę nawracającego się grzesznika wobec siebie: jest to uznanie grzechu za zło oraz przemiana życia; wobec Pana Boga: jest to modlitwa o nawrócenie i przebaczenie oraz wiara w miłosierdzie Boże; wobec skutków zła popełnionego; wobec zła grożącego na przyszłość.
O własnych siłach nie jesteśmy w stanie pokonać grzechu, potrzebny jest sakrament pokuty. Pokuta oznacza porzucenie dawnego stylu życia, tak jak w przypowieści o synu marnotrawnym, a przyobleczenie się w człowieka nowego.
Każda spowiedź święta, każde przystąpienie do sakramentu pojednania jest takim samym co do istoty, choć innym co do sposobu spotkania z miłosiernym i przebaczającym Bogiem.
Należy pamiętać, że spotkanie z Chrystusem trwa. I tylko On Bóg może nas wyzwolić ze zła. Do całości jednak sakramentu należą słowa: „odpuszczają ci się grzechy”, jak i te „idź i nie grzesz więcej”. Na przykładzie spotkania Chrystusa z cudzołożną kobietą J 8,1-11 rozważamy istotę Bożych słów.
Teksty mówiące o nawróceniu (do refleksji).
„Nie zwlekaj z nawróceniem do Pana ani nie odkładaj z dnia na dzień” (Syr 5,7).
„A gdy zgrzeszysz, daj dowód nawrócenia!” (Syr 18,21).
„Wydajcie więc godny owoc nawrócenia” (Mt 3,8).
„Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Mk 1,15).
„Tak samo większa będzie radość z jednego grzesznika, który się nawraca” (Łk 15,7).
KKK określa sakrament pokuty i pojednania mianem „sakramentu nawrócenia”, bo spełnia się w nim Chrystusowe wezwanie do nawrócenia oraz powrót człowieka do Ojca, od którego grzech oddala.
Kilka pytań do osobistej refleksji:
Czy rachunek sumienia przeprowadzasz dokładnie i rzetelnie?
Czy pojednanie z Bogiem dokonuje się w łączności z pojednaniem z bliźnim?
Czy stać cię na absolutną szczerość względem uchybień i grzechów?
Umiesz być jednoznaczny oceniając siebie, czy raczej łatwo siebie tłumaczysz i wybielasz?
Jak często przystępujesz do spowiedzi - czy ona jest natychmiastową reakcją na poważne zło?
Czy możesz powiedzieć, że swoim życiem szukasz tego, co Boże, czy też chodzisz własnymi ścieżkami?
Czy możesz szczerze powiedzieć o sobie, że chcesz się doskonalić, być bardziej wolnym?
Postanowienie poprawy traktujesz serio, czy czysto formalnie?
Czy stać cię na przyznanie się do winy, naprawienie krzywd, słowo „przepraszam”?
Czy starasz się rekompensować innym krzywdę złego słowa bądź czynu?
3