KLASYFIKACJA ZJAWISK FINANSOWYCH

1. Układ przedmiotowy

• przychody i wydatki ekwiwalentne

• dochody i wydatki pieniężne

• przychody i wydatki pieniężne kredytowe

2. Układ podmiotowy

• fin. publiczne

• fin. ubezpieczeń

• fin. banków

• fin. przedsiębiorstw

• fin. gospodarstw domowych

SYSTEM FINANSOWY

System fin.- całokształt norm prawnych i instytucji, które mają zapewnić sprawne funkcjonowanie fin. w skali kraju.

Funkcje SF:

• płatnicza (zapewnienie rozliczeń fin.)

• płynności (zamiana gotówki na pap. wart. I odwrotnie)

• oszczędności (lokowanie oszcz. na dogodnych warunkach i niewielkim ryzyku)

• zabezpieczenia przed ryzykiem

• bezpieczeństwa finansowego kraju (niska inflacja, niskie bezrobocie)

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE

Filary:

1. FUS

2. Otwarte fundusze emerytalne

3. Pracownicze programy emerytalne

Filar I jest powszechny i obowiązkowy. Działa na zasadach umowy pokoleniowej. Osoby urodzone od 49r. w chodzą obowiązkowo do FI, ale przyszłą emeryturę i rentę będą otrzymywać z odłożonych składek na własnym koncie prowadzonym przez ZUS.

Osoby ubezpieczone przed 01.01.99. i urodzone po 31.12.48. będą miały ustalony kapitał początkowy, z którym obecnie pracujący wejdą do nowego systemu. Ustaloną kwotę kapitału początkowego ZUS zapisze na ich koncie. KP będzie waloryzowany. Emerytura będzie waloryzowana i gwarantowana przez państwo. W nowym systemie zostanie zachowana minimalna emerytura gwarantująca minimum socjalne. Prawo do niej będą miały osoby, które w ramach I i II filaru nie zdołają zgromadzić uprawnień emerytalnych w kwocie wystarczającej do wyliczenia świadczenia wyższego niż minimalne, a osiągną minimalny wiek emerytalny i będą miały odpowiedni staż pracy.

Osoba, która przeszła na emeryturę może pracować w nieograniczonym czasie, opłaca tylko składki do I filaru i będą one podstawą ponownego przeliczenia świadczenia z tego źródła. Warunkiem nowego przeliczenia jest uzyskanie wyższego wskaźnika indywidualnego obliczonego w % wynikającego ze stosunku wynagrodzenia emeryta do średniej krajowej. Kapitał zgromadzony w I filarze nie podlega dziedziczeniu.

PŁATNICY POSZCZEGÓLNYCH SKŁADEK NA US

1. Na ubezpieczenia emerytalne (19,52%)

• Pracownik 9,76% (OFE 7,3% ; FE 2,46+9,76%)

• Pracodawca 9,76% (FE 2,46+9,76%)

2. Na ubezpieczenia rentowe (13%)

• Pracownik 6,50%

• Pracodawca 6,50%

PRACODAWCA + PRACOWNIK = FUNDUSZ RENTOWY 13%

3. Na ubezpieczenia chorobowe (2,45%)

• Pracownik 2,45% (fundusz chorobowy)

4. Na ubezpieczenia wypadkowe (0,4%-8,12%)

• Pracodawca (fundusz wypadkowy)

FINANSOWANIE US

• Przychody do ZUS (35,37%-43,09%)

• Pracodawca 16,26% +wypadkowe

• Pracownik 18,71%

• Przychody do PPE (prac. progr. em)

• Pracownik 7%

• ZUS płaci na:

• FUS 28,7%-35,79%

• OFE 7,3% (ofe otrzymuje także dotacje budżetowe)

FINANSOWANIE UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH ROLNIKÓW

W systemie ubezpieczenia społecznego rolników wyodrębnia się dwa rodzaje ubezpieczeń:

• ubezpieczenia emerytalno-rentowego

• ubezpieczenia wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie

Świadczeniami pieniężnymi z ubezpieczeniami emerytalno-rentowego są:

• emerytura rolnicza

• renta inwalidzka rolnicza

• renta rodzinna rolnicza

• zasiłek pogrzebowy

WYDATKI BUDŻETOWE

Jest to wydatkowanie środków pieniężnych przez państwo w celu zaspokojenia potrzeb publicznych. Wg. ustawy o finansach pub. wydatki budżetowe przeznacza się na:

• Realizację zadań wykonywanych przez organy władzy państwowej, kontroli i ochrony prawy oraz administrację rządową, sądy i trybunały

• Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego

• Dotacje celowe na zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone jednostkom samorządu terytorialnego

• Dofinansowanie zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego

• Dotacje na zadania określone ustawami

• Współfinansowanie programów realizowanych przez środki pochodzące z zagranicy. Nie podlegające zwrotowi

Klasyfikacja wydatków przeprowadzana jest w ustawie budżetowej wg.:

• Działów

• Rodzajów

PODZIAŁ WYDATKÓWBUDŻETOWYCH WG RODZAJÓW:

1.Dotacje i subwencje

• dotacja do FUS

• dotacja do Funduszu Emerytalno-Rentowego

• dotacje celowe dla:gmin

• powiatów

• województw

• samorządów województw

• subwencje ogólne dla samorządów terytorialnych

• inne dotacje i subwencje

2.Świadczenia dla osób fizycznych

3.Wydatki bieżącej jednostek budżetowych

4.Rozliczenia z bankami

5.Obsługa długu publicznego

• krajowego

• zagranicznego

6.Wydatki majątkowo-inwestycyjne

RYNEK PIENIĘŻNY

Funkcje RP:

• Alokacja zasobów. Ponieważ niektóre podmioty dysponują nadwyżką krótkoterminowego kapitału, inne zaś odczuwają jego brak, rynek pieniężny umożliwia przepływ środków finansowych i optymalne ich wykorzystanie.

• Utrzymywanie płynności. Instrumenty RP pozwalają utrzymać część zasobów w postaci gwarantującej ich natychmiastową dostępność. W ten sposób minimalizowane są koszty utrzymania płynności finansowej przy zachowaniu bezpieczeństwa realizacji zobowiązań.

• Transformacja terminów. Realizowana jest jedna z podstawowych funkcji banków, polegająca na zamianie krótkoterminowych pasywów na środki o dłuższym terminie płatności.

ZNACZENIE POSZCZEGÓLNYCH STAWEK VAT:

• 23%- stawka maksymalna,charakter fiskalny,podstawowe źródło dochodów państwa

• 7%- charakter socjalny, kształtowanie polityki społecznej, prowadzenie oczyszczalni ścieków, pralnia chemiczna, komunikacja miejska i kolejowa, towary z ochroną zdrowia

• 5%- charakter socjalny, żywnościowe nie przetworzone(produkty rolnicze)drób,warzywa, owoce

• 0%- wtedy kiedy towar eksportowany jest poza Unią

ŹRÓDŁA DOCHODÓW SAMORZĄDÓW TERYTORIALNYCH:

• dochody własne- to dochody, które pochodzą ze źródeł będących własnością JST(dochody z tytułu posiadanego mienia).Dochody sensu stricto- to podatki i opłaty lokalne. Dochody sensu largo- przychody ze sprzedaży lub dzierżawy majątku JST, dochody z kapitałów, wpływy z dywidend, nadwyżek spółek komunalnych

• dochody zewnętrzne- zaliczamy do nich subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa

Subwencja- jest to świadczenie publicznoprawne państwa na rzecz jednostki sam. teryt. Przyznawane na podstawie zobiektywizowanych kryteriów, stanowiące rodzaj równoważącego dochodu.

DOCHODY WŁASNE SAMORZĄDÓW TERYTORIALNYCH:

Dochody własne podatkami dysponują tylko gminy. Na podstawie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych:

• wpływy z podatków (podatek od nieruchomości, rolny, leśny, od śr. transportowych, od dział. gosp.osób fiz, opłaconego w formie karty podatkowej, od spadków i darowizn, od posiadanych psów, od czynności cywilnoprawnych)

• wpływy z opłat(skarbowe, eksploatacyjnej)

• wysokość udziału z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkujących na obszarze gminy

• subwencja ogólna

• dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe gmin oraz wpłaty zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych gminy

• odsetki od środków finansowych gminy, gromadzonych na rachunkach bankowych

• dochody z majątku gminy

Dochody własne powiatu- 315 powiatów ziemskich, 65 powiatów grodzkich

• udziały w podatku doch. Osób fizycznych 10,24% zamieszkujących na terenie powiatu. Udział podatku doch. osób prawnych mających siedzibę na terenie powiatu 1,4%

• dochody z majątku powiatu

Dochody własne województw

• udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa w wys. od osób fiz. na terenie województw 1,6%, udział od osób prawnych działająccych na terenie województwa 15,9%

• subwencja ogólna

• dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe województwa

• dotacje celowe z budżetu państwa

• z majątku województwa

CZYM RÓŻNI SIĘ DOTACJA CELOWA OD SUBWENCJI

Dotacja celowa- transfer środków o charakterze nieodpłatnym i wiążą się z koniecznością ich wykorzystania na ściśle określone cele. Fundusze te powinny być wykorzystane przez samorząd w danym roku zgodnie z przeznaczeniem.

Subwencja- nieodpłatna i bezzwrotna pomoc finansowa udzielana najczęściej przez państwo podmiotom (np. jednostkom samorządu terytorialnego, prywatnym przedsiębiorstwom, organizacjom społecznym i osobom fizycznym) dla poparcia ich działalności.

Subwencja różni się od dotacji tym, że ma charakter roszczenia prawnego. Jeśli została zapisana w budżecie z przeznaczeniem dla określonej jednostki, musi zostać przekazana. Decyzję co do jej rozdysponowania, podejmuje organ, który ja otrzymał.

INDEKSY MIĘDZYBANKOWEGO RYNKU PIENIĘŻNEGO:

W Polsce funkcjonują dwa indeksy rynku lokat międzybankowych:

• WIBOR- określony jako roczna stopa %, po jakiej bank jest skłonny udzielić kredytu innym bankom

• WIBID- określany jako roczna stopa %, którą bank jest gotów zapłacić za środki przyjęte w depozyt od innych banków

FUNKCJE RYNKU KAPITAŁOWEGO:

1.-alokacja kapitału- polegająca na finansowaniu przedsięwzięć gospodarczych różnych podmiotów

-mobilizacja kapitału- polega na informowaniu inwestorów o możliwościach rynku

2.świadczenie usług w zakresie podejmowania decyzji inwestycyjnych:fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne, usług maklerskich

3.transformacja kapitału- można zainwestować w akcje i instrumenty pochodne

4.wycena kapitału- codziennie prze rotowania papierów wartościowych

5.transformacja sytuacji bieżącej i trendach w gospodarce

INSTRUMENTY RYNKU KAPITAŁOWEGO

1.akcje- - jest papierem własnościowym oznaczającym prawo jej posiadacza do współwłasności przedsiębiorstwa, które ją wyemitowało, czyli spółki akcyjnej. z

• dywidenda- w zyskach firmy (zysk podzielony na liczbę akcji)

• prawo poboru nowych akcji emitowanych przez firmę(prawo zakupu akcji po cenie emisyjnej)

2.obligacje- jest papierem wartościowym poświadczającym wierzytelność, w którym jedna strona, zwana emitentem obligacji stwierdza, że jest dłużnikiem drugiej strony, zwanej obligatariuszem (jest to właściciel obligacji) i zobowiązuje się wobec niego do wypłaty oprocentowania w ustalonych terminach

3.certyfikaty inwestycyjne- emitowane są przez fundusze inwestycyjne. Jest papierem wartościowym na okaziciela, reprezentującym prawa majątkowe wynikające z wyceny przez fundusz inwestycyjny aktywów funduszu, które przypadają na certyfikat.

METODY INWESTOWANIA NA RYNKU KAPITAŁOWYM:

1.Analiza fundamentalna- skupia się na badaniu podstawowych danych ze sprawozdań finansowych przedsiębiorstw dla stwierdzenia czy akcje firmy są prawidłowo wycenione. W tym celu wykazuje się cztery kroki(działania) określające:

- określenie warunków makroekonomicznych

- określenie warunków branżowych

-kondycja finansowa przedsiębiorstwa

-wartość akcji przedsiębiorstwa

Po określeniu warunków makroekonomicznych i branżowych można przystąpić do badania przedsiębiorstwa w celu określenia jego kondycji finansowej. Badanie to polega na analizie sprawozdań finansowych wskaźników. Wskaźnik ten dziali się na pięć grup: rentowności, cenowe, płynności, zadłużenia i efektywności

Stopa zysku netto- to jeden ze wskaźników rentowności obliczamy poprzez podzielenie wartości zysku netto firmy przez wartość przychodów ze sprzedaży. Wskaźnik ten pokazuje jak duży jest zysk firmy.

Wskaźnik cena/zysk- to wskaźnik cenowy obliczamy poprzez podzielenie aktualnej ceny akcji przez zysk na jedną akcję z ostatnich czterech kwartałów.

Wartość księgowa na akcję- to wskaźnik cenowy obliczany jest przez podzielenie łącznej wartości aktywów netto przez łączną liczbę wyemitowanych akcji.

Wskaźnik płynności bieżącej- jest obliczany poprzez podzielenie łącznej wartości aktywów bieżących przez wartość zobowiązań bieżących. Wskaźnik ten mierzy zdolność przedsiębiorstwa do spłaty wymagalnych zobowiązań. Im wyższa wartość wskaźnika, tym większa płynność przedsiębiorstwa.

Stopa zadłużenia- to jeden ze wskaźników zadłużenia obliczany poprzez podzielenie łącznej wartości zobowiązań przez łączną wartość aktywów. Wskaźnik ten pokazuje, w jakim stopniu aktywa przedsiębiorstwa są finansowane długiem

Współczynnik obrotu zapasów- to jeden ze wskaźników efektywności obliczany poprzez podzielenie kosztów sprzedaży przez wartość zapasów. Wskaźnik ten mierzy efektywność gospodarowania zapasami przez przedsiębiorstwo pokazując, ile razy w ciągu roku dokonuje się wymiana zapasów.

2.Analiza techniczna- jest to wykorzystanie prawidłowości w kształtowaniu się kursów akcji do przewidywania zmian trendów cenowych, zanim trendy te ulegną odwróceniu. W ramach analizy technicznej poszukuje się przede wszystkim punktów zwrotnych w kształtowaniu się cen akcji. Służy ona do określania prawdopodobnej zmiany kursów akcji na podstawie ich oceny w przeszłości z uwzględnieniem wszystkich czynników, które miały lub mogły mieć wpływ na kształtowanie się ich podaży i popytu.

Analiza obejmuje:

- analizę trendu

- analizę formacji

- analizę wartości obrotów

- teorie fal i cykli

---