Stany nagłe w chorobach endoktrynnych; Wybrane zaburzenia metaboliczne
ŚPIĄCZKA HIPERGLIKEMICZNA KETONOWA
Ostre zaburzenie przemiany glukozy, białek, tłuszczów, równowagi wodno-elektrolitowej oraz kwasowo-zasadowej wynikające z bezwzględnego lub względnego niedoboru insuliny.
Śpiączka hiperglikemiczna ketonowa
Czynniki wywołujące
Ostre zakażenie bakteryjne lub wirusowe,
Opóźnione rozpoznanie nowych przypadków cukrzycy,
Błędy w leczeniu( przerwanie lub błędy w insulinoterapii).
Śpiączka hiprglikemiczna ketonowa
Cechy kliniczne
wzmożone pragnienie,
wielomocz,
suchość w jamie ustnej,
ogólne osłabienie i uczucie zmęczenia,
nudności i wymioty,
oddech kwasiczy (Kussmaula)
Bóle brzucha mogące naśladować zapalenie otrzewnej,
Zaburzenie widzenia,
Zawroty głowy, splątanie, senność, śpiączka.
Cechy biochemiczne
Glikemia> 300mg/dl
Acetonuria,
pH< 7,3
Steżenie HCO 3 < 15 mmol/l,
Leczenie
Podaż insuliny,
Nawodnienie parenteralne (0,9% rotwór NaCl; gdy glikemia obniży się do wartości< 250 mg/dl zmiana na 5% roztwór glukozy),
Wyrównanie niedoborów potasu,
Podawanie wodorowęglanu sodu.
Stężenie glukozy monitorujemy co godzinę.
Powikłania
Obrzęk mózgu,
Ostra niewydolność nerek,
Wstrząs oligowolemiczny, zespół ostrej niewydolności oddechowej dorosłych,
Powikłania zakrzepowo-zatorowe.
HIPOGLIKEMIA
Przy stężeniu glukozy we krwi poniżej 55mg/dl pojawiają się objawy podmiotowe i przedmiotowe ze strony OUN, wynikające z jej niedoboru.
Objawy kliniczne hipoglikemii
Objawy neurowegetatywne: głód, niepokój, pocenie się, drżenie mięśniowe, uczucie kołatania serca, podniecenie,
Objawy neurologiczne: bóle głowy, uczucie zmęczenia, dezorientacja, zaburzenia pamięci, drgawki, osłabienie odruchów irracjonalne zachowanie, zaburzenia mowy, zabużenia świadomosci.
Leczenie hipoglikemii
Leczenie czalezy od stanu chorego. Gdy jest przytomny, a objawy łagodne, podajemy doustnie ok.. 10-20 g. glukozy, cukru lub słodki sok, miód, coca-colę.W miare poprawy wskazane jest podanie posiłku zawierajacego węglowodany o przedłużonym działaniu np. kanapki.
Leczenie ciężkiej hipoglikemii
20% lub 40% roztwór glukozy dożylnie
Jeżeli są trudności z dostępem do żył obwodowych, podać domięśniowo 1 mg glukagonu ( przeciwwskazane u chorych na cukrzycę typu 2 leczonych pochodnymi sulfonylomocznika z uwagi na stymulację wydzielania endogennej insuliny).
PRZEŁOM TARCZYCOWY
Jest to nagłe, zagrażające życiu zaostrzenie nadczynności tarczycy.
Czynnikem wywołującym przełom tarczycowy mogą być: zakazenia, uraz, zabieg chirurgiczny, zator, kwasica ketonowa w przebiegu cukrzycy, poród, gwałtowne odstawienie propranololu lub tyreostatyków
Objawy biochemiczne
Obniżone stężenie TSH w surowicy,
Prawidłowe stężenie fT4,
Steżenie T3 nieco większe od T4.
Objawy kliniczne
gorączka do 38-40˚C,
zlewne poty,
odwodnienie,
biegunka i wymioty,
tachykardia,
drżenie mięśniowe,
niepokój,
pobudzenie psychoruchowe, zaburzenie świadomości do śpiączki włącznie
Leczenie przełomu tarczycowego
Propyltiouracyl,
Jodek sodu,
Propranolol lub metoprolol,
Kortykosteroidy i.v.,
Wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych