Daty z historii Polski
965- Mieszko I poślubił czeską księżniczkę Dobrawę
966- chrzest Polski
968-rozbicie najazdu Wichmana, stojącego na czele Pomorzan , pomoc czeska
972-rozbicie wyprawy margrabiego Hodona, atakującego Pomorze, bitwa pod Cedynią
977-śmierć Dobrawy
979-wyprawa nowego cesarza Ottona II na Polskę, następnie rozkład sojuszu polsko-czeskiego, powstają dwa nowe: polsko-niemiecki i czesko-wielecki; ślub Mieszka I z Odą, córką margrabiego Dytryka
990-prawdopodobnie Mieszko nadaje synowi, Bolesławowi, ziemię krakowską
992-śmierć Mieszka I, władzę obejmuje jego syn Bolesław ( syn Dobrawy )
CHROBRY
996-nowy cesarz Otton III dąży do stworzenia uniwersalistycznej monarchii, złożonej z Włoch, Galii (Burgundia, Dolna Lotaryngia),Germanii i Sclavinii (państwa Polan)
997-śmierć Wojciecha, biskupa praskiego, podczas akcji misyjnej w Prusach
1000-zjazd gnieźnieński, utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie (arcybiskup Gaudenty Radzim -brat św.Wojciecha), biskupstwa w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Utworzone wcześniej biskupstwo w Poznaniu objął biskup Unger; państwo w tym roku -1 mln mieszkańców, 250 tys. km2
1002-śmierć Ottona III, nowym cesarzem zostaje Henryk II, Chrobry popierał Ekharda, konkurenta Henryka II, margrabiego Miśni; jego zamordowanie wywołuje najazd Bolesława, który zajmuje Milsko i Łużyce
1003-zajęcie Czech i Moraw
1004-strata Milska i Łużyc
1005-najazd niemiecki, pokój, na mocy którego Polska pozostawała niezależnym państwem
1007-ponowny zabór Milska i Łużyc, wojna
1013-pokój w Merseburgu - Chrobry utrzymywał zdobycie, musiał jednak złożyć z nich hołd; syn Mieszko II poślubił Rychezę, córkę palatyna reńskiego
1015 i 1017-kolejne wyprawy niemieckie, obrona Niemczycy i grodów w Głogowie, duże straty niemieckie
1018-pokój w Budziszynie, polska zatrzymała Milsko i Łużyce
1018-wojna z Rusią, zdobycie Kijowa, osadzenie na tronie Świętopełka, wbrew Jarosławowi Mądremu, przyłączenie Grodów Czerwieńskich
1025-koronacja Bolesława Chrobrego na króla Polski w Gnieźnie, kilka miesięcy po koronacji-śmierć
MIESZKO II
1025-koronacja Mieszka II na króla Polski, wyprawa na Saksonię
1029-powstrzymanie odwetowej wyprawy niemieckiej na Łużyce
1031-powstanie przeciwko królowi, wystąpienie braci młodszego, Ottona i starszego, Bezpryma, atak Jarosława Mądrego na Grody Czerwieńskie a Konrada II, króla niemieckiego, na Łużyce; Mieszko II ucieka do Pragi
1032-po przejęciu władzy i odesłaniu insygniów koronowych Bezprym zostaje zamordowany. Mieszko II wraca, musi jednak złożyć hołd Konradowi II
1034-1039-KRYZYS
1034-śmierć Mieszka II, wybuch powstania chłopskiego i pogańskiego, powraca syn Mieszka II, Kazimierz i od razu jest z kraju wyrzucony; na Mazowszu rządzi Miecław, dawny cześnik
1039-najazd Brzetysława Czeskiego, kradzież relikwii św.Wojciecha
KAZIMIERZ ODNOWICIEL
koniec 1039-powrót Kazimierza Odnowiciela do Polski dzięki poparciu króla niemieckiego Henryka III i Jarosława Mądrego
1047-zwycięstwo nad Miecławem
1050-zdobycie Śląska
1054-przyznanie Śląska Polsce przez cesarza na zjeździe w Kwidenburgu ale z obowiązkiem płacenia Czechom trybutu
1058-śmierć Kazimierza Odnowiciela
BOLESŁAW SMIAŁY
1058r -wzmocnienie kościoła i Krakowa jako arcybiskupstwa, osadzenie rycerzy na dobrach ziemskich
1058-księciem zostaje Bolesław Śmiały, porażka w wojnie z Czechami, czego skutkiem była strata Pomorza, udane interwencje wojskowe na Rusi i na Węgrach, poparcie papieża Grzegorza VII w walce z Henrykiem IV
1076-koronacja w Boże Narodzenie Bolesława II na króla Polski
1079-śmierć ,będącego w konflikcie z królem, biskupa Stanisława, ucieczka Bolesława II na Węgry
1079-powołanie na tron Władysława Hermana, brata Bolesława II, rządy sprawuje wojewoda Sieciech, który ukróca potęgę możnowładców
1081-śmierć Bolesława II
WŁADYSŁAW HERMAN
1093-możnowładcy wyciągają z klasztoru Zbigniewa (syn Władysława Hermana i 1 żony)uznanie Zbigniewa za prawowitego syna, nadanie Śląska jako lenna, późniejsza klęska Zbigniewa i osadzenie w więzieniu, płacenie trybutu ze Śląska Czechom
1097-klęska Władysława Hermana w wojnie domowej, wypędzenie Sieciecha; podział kraju: Zbigniew - Wielkopolska, Bolesław Krzywousty (syn 2 żony - Judyty Czeskiej) - Małopolska i Śląsk, Władysław Herman - Mazowsze i główne grody
1102-śmierć Władysława Hermana
KRZYWOUSTY
1106-Bolesław Krzywousty, po zawarciu paktu z Rusią, Morawami i Czechami, atakuje Zbigniewa, wygrywa, osadza go jako lennika na Mazowszu, skąd Zbigniew ucieka i udaje się po pomoc do króla niemieckiego Henryka V
1109-atak Niemców i Czechów. Bolesław szybko uporał się z Pomorzanami i ruszył pod Głogów. Niemcy i
Czesi wycofują się. Być może bitwa na Psim Polu
1112 -śmierć Zbigniewa w Polsce
1116-zdobycie całego Pomorza wschodniego
1122-zdobycie Szczecina
1123-nowe biskupstwa na zdobytych terenach, podporządkowane Gnieźnie
1128-wyprawa misyjna Ottona, królem niemieckim był Lotar, Pomorze zostało uznane za lenno polskie, nie ustalono jednak przynależności kościelnej
1135-hołd Bolesława Krzywoustego, złożony Lotarowi w Merseburgu, związany był z planami papiestwa, dążącego do podporządkowania opowiadającego się za antypapieżem, kleru polskiego arcybiskupstwa Magdeburga
1136-bulla papieska, potwierdzająca niezależność Gniezna
1138-śmierć Bolesława Krzywoustego, testament:
ˇ Władysław II (Wygnaniec) - dzielnica senioralna, Śląsk
ˇ Bolesław Kędzierzawy - Mazowsze i część Kujaw
ˇ Mieszko Stary - Wielkopolska z Poznaniem
ˇ Henryk Sandomierski - dzielnica sandomierska
ˇ wdowa Salomea - grody Ziemi Łęczyckiej
ˇ Kazimierz (pogrobowiec) nie dostał nic
1141-wybuch wojny młodszych braci z seniorem Władysławem II
1146-wygnanie seniora do Niemiec
1146-najazd niemiecki pod wodzą Konrada II w obronie Władysława II
1150-seniorem zostaje Bolesław Kędzierzawy
1157-najazd Fryderyka I Barbarossy, cesarza niemieckiego, Bolesław składa mu hołd
1163-synowie Władysława II Wygnańca, Bolesław Wysoki i Mieszko Plątonogi odzyskują dzielnicę swego ojca- Śląsk
1166-ginie w wyprawie pruskiej Henryk Sandomierski; z jego ziem wykrojono księstwo wiślickie dla najmłodszego syna Bolesława Krzywoustego - Kazimierza Sprawiedliwego
1173-śmierć Bolesława Kędzierzawego, konflikt między Mieszkiem Starym a Kazimierzem Sprawiedliwym
1177-wojny domowe: bunt w Krakowie, na Śląsku Bolesław Wysoki z Mieszkiem Plątonogim, w Wielkopolsce Mieszko Stary ze swym synem Odem
1180-zjazd w Łęczycy zatwierdza władzę Kazimierza, kościół zyskał nowe prawa: zniesienie prawa księcia do zabrania nieruchomości po zmarłym biskupie, kościoły dostawały dodatkowe immunitety
1181-książę Bogusław pomorski składa hołd Fryderykowi I Barbarossie
1181-Mieszko Stary zdobywa ponownie Wielkopolskę
1185-książę Bogusław pomorski składa hołd Danii
1194-umiera Kazimierz Sprawiedliwy, władcą ponownie krakowiacy wybierają starego syna Kazimierza Sprawiedliwego, Leszka Białego; walki z Mieszkiem Starym, który wyprawia się na Kraków ale ponosi klęskę nad rzeką Mosgawą
1202-umiera Mieszko Stary, o Kraków walczy syn Mieszka Starego, Władysław Laskonogi i Leszek Biały
1205- najazd Romana, księcia Rusi Halickiej, klęska Rosjan pod Zawichostem
1210-do walki włącza się Mieszko Plątonogi, popierany przez gwaranta testamentu Bolesława Krzywoustego, czyli papieża; wtedy był nim Innocenty III
1212- Mieszko Plątonogi umiera
Sytuacja:
Leszek Biały - ziemia krakowska i sandomierska
Konrad, syn Kazimierza Sprawiedliwego - Mazowsze Czersk, Łęczyca
Władysław Laskonogi, syn Mieszka Starego - południowa Wielkopolska
Władysław Odonic, wnuk Mieszka Starego - północna Wielkopolska
potomkowie Plątonogiego - południowy Śląsk; -raciborsko-opolską
Henryk Brodaty, wnuk Władysława Wygnańca - północny Śląsk; Wrocławskie
1226- przybycie Krzyżaków na zaproszenie Konrada Mazowieckiego
1227-zjazd w Gąsowie, dokąd przybyli Leszek Biały, Władysław Laskonogi i Konrad Mazowiecki; na zjazd napada Świętopełk Pomorski i Władysław Odonic; Leszek Biały ginie, Henryk Brodaty ciężko ranny; władzę w Krakowie zdobywa Władysław Laskonogi
1228 - przywilej w Cieni wydany przez Władysława Laskonogiego
Próba zjednoczenia Polski podjęta przez Henryka Brodatego i jego syna Henryka Pobożnego
1240 - atak mongolski, zdobycie i spalenie Krakowa
1241/ 9 kwiecień - bitwa pod Legnicą, klęska wojsk polskich, śmierć Henryka Pobożnego
Miasta: rozwój miast osadzanych na prawie niemieckim (i jego mutacjach prawie średzkim i chełmińskim);
1211 - Złotoryja
1237 - Płock
1242 - Wrocław
1253 - Poznań
1257 - Kraków
1263 - Gdańsk (na prawie magdeburskim)
1285 - wymóg znajomości języka polskiego dla księży w Polsce wydany przez arcybiskupa Jakuba Świnkę
1290 - wszyscy walczą ze wszystkimi
1295 - koronacja Przemysła II na króla Polski
1296 - zamordowanie Przemysła II
1300 - koronacja Wacława II Czeskiego na króla Polski
1305 - śmierć Wacława, koronacja jego syna Wacława III; jego szybka śmierć; rozpoczęcie jednoczenia ziem przez Władysława Łokietka
1308 - opanowanie przez Brandenburgie Santoka i ziemi lubuskiej (wcześniej); władca Gdańska z ramienia Łokietka zwraca się o pomoc do Krzyżaków, którzy zajmują Gdańsk
1309 - opanowanie Pomorza przez Krzyżaków
1310 - Malbork staje się stolicą państwa zakonnego
1311 - bunt Krakowa (wójt Albert), który opowiada się za Janem Luksemburskim, królem Czech, tytularnym sukcesorem korony polskiej po Wacławie II i III (Przemyślidach); bunt zostaje szybko stłumiony
1314 - zdobycie Wielkopolski przez Łokietka z rąk stronników zmarłego Henryka Głogowskiego
1315-17 - wojny z Brandenburgią, sojusz z Danią, Pomorzem Szczecińskim i Węgrami
1318 - zjazd w Sulejowie, postulat przywrócenia królestwa; Polska jako przedmurze chrześcijaństwa
1320 - koronacja Władysława Łokietka na króla Polski w Gnieźnie przez arcybiskupa Janisława
Sytuacja:
Małopolska, Wielkopolska, ziemia sieradzka, łęczycka, brzeska, dobrzyńska, Kujawy Inowrocławski; 130 tys. km/2, 750 tys. mieszkańców, zaludnienie: 8 osob/km/2. Polska straciła Śląska, Mazowsza (lenno), Pomorza, ziemi lubuskiej
1320-1 - sąd papieski uznaje Krzyżaków za winnych bezprawnego zaboru Pomorza, wyrok nakazywał oddanie ziemi i karę pieniężną
1326 - sojusz polsko-litewski i brandenbursko-krzyżacki
1328 - do sojuszu antypolskiego przyłącza się Jan Luksemburski
1331 - atak wojsk krzyżackich z północy i czeskich z południa
1331/wrzesień-październik - nierozstrzygnięta bitwa pod Płowcami gdzie starły się wojska polskie i krzyżackie
1332 - zajęcie Kujaw przez zakon, rozejm
1333 - śmierć Władysława Łokietka
1333 - koronacja Kazimierza Wielkiego na króla Polski
1335 - I zjazd w Wyszehradzie, zrzeczenie się za 20 tys. kop groszy praskich pretensji do korony polskiej przez Jana Luksemburskiego
1339 - II zjazd w Wyszehradzie, zrzeczenie się praw do Śląska i Mazowsza przez Kazimierza
1339 - sąd papieski w Warszawie. Polsce przyznano ponownie Pomorze i ziemię chełmińską, zakon nie uznał wyroku; Papież zawiesił wykonanie wyroku gdy Krzyżacy zwiększają świętopierze ze swoich terenów
1340 - Kazimierz Wielki zostaje wyznaczony na następcę Bolesława Jerzego, Piasta z linii mazowieckiej, władającego Rusią Halicką. Zajęcie Rusi Halickiej
1343 - pokój wieczysty z Krzyżakami w Kaliszu. Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzyńską a Pomorze oddała w wieczystą jałmużnę zakonowi (zachowując prawo własności)
1347 - statut wiślicki dla Małopolski i piotrkowski dla Wielkopolski; następowało zamknięcie stanu szlacheckiego
1348 - pokój z cesarzem, królem Czech, Karolem IV w Namysłowie, Mazowsze dostaje się ponownie do polskiej strefy wpływów
1356 - pokój w Pradze oddający Śląsk Czechom a właściwie będący zaakceptowaniem istniejącego stany rzeczy
1365 - zajęcie Santoka i Drezdenka
1364 - Założenie Akademii Krakowskiej
1370 - śmierć Kazimierza Wielkiego, swojemu adoptowanemu synowi Kaźkowi Słupskiemu zapisał rozległe dobra. Królem został jednak Ludwik Węgierski na podstawie przywileju z Budy (1356). Namiestnikiem w Polsce została Elżbieta, córka Władysława Łokietka
1374 - zjazd w Koszycach, Ludwik Węgierski wydał przywilej, akt dotyczący szlacht całej Polski, ustalający stały podatek - poradle - w wysokości 2 groszy z łana chłopskiego, gwarantujący ponadto wykup szlachcica z niewoli. To wszystko miało na celu zapewnienie dziedziczenia korony polskiej swojej córce, Marii lub Jadwidze
1376 - bunt w Krakowie przeciwko władzy Ludwika. Od Polski odpadł definitywnie Śląsk, Mazowsze, ze swoim władcą Siemowitem III, Ruś Halicka, której namiestnikiem został Władysław Opolczyk, oraz Santok i Drezdenko na rzecz Brandenburgii
1381 - umiera Elżbieta, większe znaczenie zaczynają odgrywać panowie krakowscy z rodzin Grzymalitów, Toporczyków i Porajów
1382 - śmierć Ludwika Węgierskiego. Koronę polska powinna dziedziczyć Maria a właściwie jej mąż Zygmunt Luksemburski. Dzięki oporowi szlachty a szczególnie starego, wielkopolskiego rodu Nałęczów (Bartosz z Olanowa) odrzucono tą kandydaturę. W takiej sytuacji panowie krakowscy zaczęli wysuwać kandydaturę Jadwigi, młodszej córki Ludwika Węgierskiego, a Wielkopolanie znaleźli kandydata na męża w osobie Siemowita IV, księcia zachodniego Mazowsza. Panowie krakowscy sprzeciwili się kandydaturze męża i z pomocą węgierską pokonali Siemowita IV zbrojnie. Po zerwaniu zaręczyn z Wilhelmem Habsburgiem kandydatem na męża został Wielki Książę Litwy: Jagiełło
1385/14 sierpnia - układ w Krewie. Jagiełło miał dostać koronę polska po małżeństwie z Jadwigą, chrzest i przyłączenie Litwy do Polski. Ten ostatni postulat był nierealny. W wyniku walk na Litwie i ugody władcą tam został Witold, jednak z zachowaniem praw zwierzchnich Jagiełły
1388 - przywilej w Piotrkowie gwarantujący wykup szlachcica z niewoli oraz wprowadzający żołd dla wojska
1401 - Unia wileńsko-radomska. Odnowienie unii przez Witolda, zmuszonego do tego klęskami w walkach z Tatarami. Nowa unia zawarta została na innych warunkach: Polska i Litwa były związkiem 2 niezależnych państw, z zachowaniem władzy Witolda aż do jego śmierci
1409 - wybuch wielkiej wojny z Krzyżakami, którzy najeżdżają ziemię dobrzyńską
1410/ 15 lipca - bitwa pod Grunwaldem, później nieudane oblężenie Malborka
1411 - pokój w Toruniu na mocy którego zakon odstąpił Żmudź, ziemię dobrzyńską oraz wypłacił kontrybucje
1413 - unia w Horodle, niezależność Litwy i zapewnienie, że tytuł Wielkiego Księcia będzie istniał po śmierci Witolda
1420 - poparcie wystąpienia husytów, oferta dla Witolda objęcia królestwa Czech. Wysłany tam namiestnik Zygmunt Korybutowicz jednak zawala sprawę i nic z tego nie wychodzi. W Polsce do głosu zaczyna dochodzić stronnictwo kierowane przez biskupa krakowskiego Jakuba Oleśnickiego, występujące przeciw husytom
1422 - wojna z zakonem i pokój nad jeziorem Melno. Pierwszy raz pojawiają się stany pruskie. Zagwarantowana jest wolność handlu polsko-pruskiego
1430 - śmierć Witolda. Na Litwie wybuchają walki wewnętrzne, z których zwycięsko wychodzi Zygmunt Kiejstutowicz dzięki poparciu Polaków
1433 - przywilej krakowski (wcześniej sformułowany w Jedlni 1430) gwarantujący nietykalność majątkową
1434/1czerwca - śmierć Jagiełły. Konflikty n Litwie pomiędzy Świdrygiełłą, popieranym do końca przez Jagiełłę (był jego bratem), oraz Zygmunta Kiejstutowiczem, popieranym przez polską oligarchię
1434/lipiec - zjazd walny wybiera Władysława, syna Jagiełły, na króla Polski, ustanawiając władzę regencyjną na czas jego małoletniości. Najważniejszą postacią po śmierci Witolda staje się biskup Oleśnicki
1438 - umiera ostatni przedstawiciel dynastii Luksemburgów - Zygmunt, cesarz, król Węgier i Czech. Węgry opanował szybko jego zięć Albrecht Austriacki (Habsburg) ale jego czescy przeciwnicy zaproponowali koronę czeską młodszemu synowi Jagiełły, Kazimierzowi. Wyprawy po koronę zakończyły się jednak klęską
1439 - sobór w Bazylei, konflikt pomiędzy papieżem Eugeniuszem IV a soborem doprowadził do wybrania antypapieża Feliksa V. Biskup Oleśnicki opowiedział się za nim ale synod polski w Łęczycy (1441) zadeklarował neutralność wobec konfliktu. Wynikiem tego wszystkiego było osłabienie pozycji kościoła.
1439 - na Węgrzech po śmierci Albrechta Habsburga na tron powołano Władysława (Warneńczyka) a w Czechach Jerzego z Podiebradu
1439 - niechęć szlachty do biskupa Oleśnickiego wyrażana na zjazdach, wzrost znaczenia kościoła
1440 - powstanie Związku Pruskiego występującego przeciw Krzyżakom
1440 - opozycja bojarska morduje na Litwie Zygmunta Kiejstutowicza, protegowanego panów krakowskich i wzywa na tron wielkoksiążęcy namiestnika Litwy z ramienia Korony: Kazimierza Jagilellończyka. Dwór polski nie uznaje wyboru czym praktycznie zrywa unię.
1444 - bitwa pod Warną; śmierć Władysława Warneńczyka z rąk tureckich
1445 - zjazd w Sieradzu ofiaruje koronę polską Kazimierzowi Jagiellończykowi
1447 - objęcie władzy przez Kazimierza na zasadzie związku dwóch niezależnych państw, Polski i Litwy, złączonych osobą panującego. Król wykorzystywał konflikty pomiędzy szlachtą a możnymi
1449 - biskup Oleśnicki zostaje kardynałem
1452 - spisek wojewody wileńskiego Jana Gasztołda
1453 - zjazd w Piotrkowie; zażegnanie konfliktu z Litwą o Podole i Wołyń; poparcie dla Związku Pruskiego
1453 - rozwiązanie Związku Pruskiego przez cesarza Fryderyka III i surowe represje w stosunku do spiskowców
1454/luty - inkorporacja Prus do Polski i wypowiedzenie wojny zakonowi przez Polskę
1454/18 września - klęska pospolitego ruszenia Wielkopolski pod Chojnicami w bitwie z odsieczą krzyżacką pod wodzą Bernarda Szumborskiego
1454/listopad-grudzień - na zjeździe pospolitego ruszenia w Nieszawie wydano przywileje zwiększające rolę sejmików terytorialnych
1457 - przywileje dla wielkich miast pruskich: Gdańska, Torunia i Elbląga mające charakter ekonomiczny
1460 - zdobycie Malborka
1461 - stworzenie stałej armii zaciężnej pod wodzą Piotra Dunina
1462/wrzesień - zwycięstwo wojsk polskich nad Krzyżakami pod Świecinem
1466 - zdobycie Chojnic przez Polaków
1466/październik - pokój toruński z Zakonem. Państwo krzyżackie oddawało Pomorze Gdańskie, ziemię michałowską i chełmińską, Żuławy z Malborkiem oraz Elbląg. Resztę terenów ustanowiono lennem polskim
1471 - Władysław Jagiellończyk zostaje wybrany na króla Czech, panuje tylko w Czechach właściwych; reszta kraju opanowana zostaje przez Macieja Korwina
1478 - wojna popia z Krzyżakami popierającymi Macieja Korwina; pokój; ukorzenie się zakonu
1490 - po śmierci Macieja Korwina rozpoczyna się wojna Jana Olbrachta z Władysławem, który szuka poparcia u Maksymiliana Habsburga. Jan przegrywa i wycofuje się do Polski gdzie zostaje królem po śmierci ojca.
1492 - śmierć Kazimierza Jagiellończyka
Sytuacja
ˇ Władysław - król Czech i Węgier
ˇ Jan Olbracht - król Polski
ˇ Aleksander - Wielki Książę Litewski
ˇ Kazimierz
1493 - powstanie z inicjatywy Jana Olbrachta odrębnej izby poselskiej
1496 - statuty piotrkowskie, kolejne przywileje dla szlachty, która od tej pory była wyłącznym właścicielem ziemskim; ze wsi mógł odejść tylko jeden chłop rocznie
1497 - wyprawa na Mołdawię, klęska
1501 - śmierć Jana Olbrachta; elekcja Aleksandra, Wielkiego Księcia Litwy
1501 - Aleksander wydaje przywilej zwiększający rolę senatu
1503 - pokój z Moskwą oddający część smoleńszczyzny w ręce Rosjan
1504 - reformy sejmu piotrkowskiego inspirowane przez Jana Łaskiego: zakaz łączenia w jednym ręku kilku najwyższych urzędów
1505 - konstytucja Nihil Novi w Radomiu: nowe prawa muszą być zatwierdzone przez sejm i senat
1506 - śmierć Aleksandra i wybór syna Kazimierza Jagiellończyka, Zygmunta I Starego na króla Polski