PEDAGOGIKA SPECJALNA
Rok akademicki: 2006/07
Studia Podyplomowe współfinansowane przez EFS i MEN
Terapia Pedagogiczna
Cele zajęć:
Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami teoretycznymi pedagogiki specjalnej, a zwłaszcza z:
miejscem pedagogiki specjalnej w systemie nauk pedagogicznych i nauk o człowieku,
zakresem i przedmiotem zainteresowań pedagogiki specjalnej,
rozwojem pedagogiki specjalnej w Polsce i na świecie,
współczesnymi celami i strategiami w obrębie pedagogiki specjalnej.
Wprowadzenie w praktyczne zagadnienia kształcenia i wychowania jednostek z odchyleniami od normy, a w szczególności zapoznanie z:
czynnikami etiologicznymi upośledzeń,
formami postępowania terapeutyczno-wychowawczego,
ogólnymi zasadami rewalidacji i resocjalizacji,
typami, strukturą i funkcją szkolnictwa specjalnego oraz placówek zajmujących się opieką, wychowaniem, kształceniem i terapią osób odchylonych od normy,
kierunkami działania w zakresie profilaktyki społecznej,
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi dzieci i młodzieży o różnych niepełnosprawnościach,
metodami, środkami, formami organizacji pracy oraz szczególnej roli pedagoga specjalnego w placówkach ogólnodostępnych, integracyjnych i specjalnych.
Zachęcenie do czynnej działalności na rzecz osób niepełnosprawnych oraz wdrożenie do gotowości udzielania im fachowej pomocy pedagogicznej.
II. Treści wykładów
Przedmiot pedagogiki specjalnej. Cele i zadania pedagogiki specjalnej
Działy pedagogiki specjalnej
Podstawowe pojęcia: zdrowie, choroba, norma, adaptacja, osoba niepełnosprawna, upośledzenie, dysfunkcjonalność, kalectwo, rewalidacja, rehabilitacja, reedukacja, resocjalizacja, integracja, wyrównywanie szans
System kształcenia i wychowania specjalnego oraz integracyjnego
Zasady kształcenia i wychowania w pedagogice specjalnej
III. Treści ćwiczeń
Wprowadzenie do oligofrenopedagogiki (pojęcie upośledzenia umysłowego, stopnie, charakterystyka lekko upośledzonych umysłowo),
Wprowadzenie do tyflopedagogiki (pojecie: niewidzący, niewidomy, ociemniały, rozwój osób z wadą wzroku),
Wprowadzenie do surdopedagogiki (pojęcia: niesłyszący, słabosłyszący, uwarunkowania rozwoju osób z wadą słuchu, typologie wad słuchu),
Podstawy pedagogiki terapeutycznej (pojęcie: choroba przewlekła, niepełnosprawność ruchowa, uwarunkowania rozwoju dzieci dotkniętych niepełnosprawnością ruchową i przewlekła chorobą, charakterystyka wybranych chorób),
Pojęcie upośledzenia sprzężonego.
Pojęcie trudności w uczeniu się.
Uczeń zdolny (charakterystyka rozwojowa).
IV. Literatura podstawowa
Błeszyński J.: Pedagogika specjalna. W: B. Śliwerski (red.): Pedagogika. Subdyscypliny wiedzy pedagogicznej, t. 3. Red.: Gdańsk 2006, Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne.
Dykcik W. (red.): Pedagogika specjalna. Poznań 2005, Wyd. UAM.
Dykcik W. (red.): Nowatorskie i alternatywne metody w praktyce pedagogiki specjalnej. Przewodnik metodyczny. Poznań 2001, Wyd. UAM.
Gajdzica Z., Klinik A. (red.): Watki zaniedbane, zaniechane, nieobecne w procesie edukacji i wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych. Katowice 2004, UŚ.
Głodkowska J.: Poznanie ucznia szkoły specjalnej. Warszawa 2000, WSiP.
Hulek A. (red): Pedagogika rewalidacyjna. Warszawa 1988, PWN.
Lőwe A.: Wychowanie słuchowe. Warszawa 1995, PWN.
Maciarz A.: Uczniowie niepełnosprawni w szkole powszechnej. Warszawa 1992, WSiP.
Ministerstwo Edukacji Narodowej o kształceniu integracyjnym i specjalnym. Biblioteczka Reformy nr 35. Warszawa 2001.
Sękowska Z.: Przystosowanie społeczne młodzieży niewidomej. Warszawa 1991, WSiP.
Sękowska Z. Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej. Warszawa 1998, WSPS.
Sowa J.: Pedagogika specjalna w zarysie. Rzeszów 1997, Fosze.
Vašek Š., Stankowski A.: Zarys pedagogiki specjalnej. Katowice 2006, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Wyczesany J.: Pedagogika osób upośledzonych umysłowo. Kraków 2005, Impuls.
Wyczesany J., Gajdzica Z. (red.): Edukacja i wsparcie społeczne osób z niepełnosprawnością w wybranych krajach europejskich. Kraków 2005, Impuls.
IV. Literatura uzupełniająca
Borzyszkowska H. (red): Nauczanie dzieci upośledzonych umysłowo w klasach specjalnych. Warszawa 1983, WSiP.
Chodkowska M. (red.): Interdyscyplinarność w teorii i praktyce pedagogiki specjalnej. Lublin 1999. Wyd. UMCS.
Doroszewska J.: Pedagogika specjalna. T. I i II. Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź 1989, Ossolineum.
Gajdzica A., Gajdzica Z.: Idea integracji a praktyka edukacyjna w kontekście zmian społeczno-gospodarczych ostatniej dekady. „Auxilium Sociale” 2000, nr 3-4.
Kosakowski Cz. (red.): Nauczania i wychowanie osób upośledzonych umysłowo. Toruń 2001, Akapit.
Maciarz A.: Dziecko długotrwale chore. Zielona Góra 1996, Verbum.
Maciarz A.: Z teorii i badań społecznej integracji dzieci niepełnosprawnych. Kraków 1999, Impuls.
Mój uczeń słabo słyszy. Poradnik dla nauczycieli szkół ogólnodostępnych. Warszawa 2001. MEN.
Obuchowska I. (red.): Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. Warszawa 1995, WSiP.
Palak Z. (red.): Pedagogika specjalna w zreformowanym ustroju edukacyjnym. Lublin 2001, Wyd. UMCS.
Pańczyk J.: Przesłanki i uwarunkowania niesegregacyjnego kształcenia osób niepełnosprawnych „Roczniki Pedagogiki Specjalnej”, t. 9, 1999.
Pasternak E.: Materiały z metodyki kształcenia upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim w szkole specjalnej. Lublin 1994, Wyd. UMCS.
Piekut-Brodzka D., Kuczyńska-Kwapisz J. (red.): Pedagogika specjalna dla pracowników socjalnych. Warszawa 2004, APS.
Poradnik metodyczny dla nauczycieli kształcących uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim w szkołach ogólnodostępnych i integracyjnych. Warszawa 2001, MEN.
Poradnik metodyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi. Warszawa 2001, MEN.
Program zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej w klasach I - III szkoły podstawowej specjalnej dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. Rzeszów 2000, Fosze.
Sowa J., Wojciechowski F.: Proces rehabilitacji w kontekście edukacyjnym. Rzeszów 2001, Fosze.
Speck O.: Niepełnosprawni w społeczeństwie. Gdańsk 2005, GWP.
Stochmiałek J. (red.): Rozwój pracy socjalno-opiekuńczej. Cieszyn 2000, Wyd. UŚ.
Tkaczyk G.: Metodyka nauczania i wychowania początkowego w szkole specjalnej. Lublin 1997, Wyd. UMCS.
Wyczesany J., Mikrut A: Elementy metodyki nauczania początkowego dzieci upośledzonych umysłowo. Kraków 1998, Wyd. WSP.
Żółkowska T.: Wyrównywanie szans społecznych osób z niepełnosprawnością intelektualną. Uwarunkowania i obszary. In Plus, Szczecin 2004.
Ponadto, artykuły zawarte w periodykach: Auxilium Sociale, Szkoła Specjalna, Roczniki Pedagogiki Specjalnej, Integracja, Rewalidacja, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze.
Treści wykładów i ćwiczeń są jednocześnie zagadnieniami do egzaminu!