Dyskopatia lędźwiowa
OPIS: bóle umiejscowione w okolicy lędźwiowej są często konsekwencją choroby krążka międzykręgowego, sąsiednich więzadeł, mięśni i układu szkieletowego; z czasem zmiany postępują, doprowadzając do zwyrodnienia krążka międzykręgowego, przepukliny jądra miażdżystego oraz zmian wytwórczych w obrębie kręgów i stawów międzykręgowych z następczym zwężeniem kanału kręgowego.
bóle niekorzeniowe lędźwiowo-krzyżowe (ostre lub przewlekłe) umiejscowione w okolicy przykręgosłupowej: są wywołane uszkodzeniem krążka międzykręgowego i tkanek miękkich,
bóle korzeniowe lędźwiowo-krzyżowe (ostre lub przewlekłe): bóle neuralgiczne umiejscowione głównie w obrębie pośladków, okolicy stawu biodrowego i kończynie dolnej; mogą im towarzyszyć objawy niedowładu mięśni, parestezje lub zniesienie odruchów ścięgnistych;
u młodszych pacjentów źródłem bólu jest zwykle mechaniczny ucisk lub chemiczne podrażnienie korzenia rdzeniowego,
zwężenie kanału kręgowego jest na ogół podłożem bólów korzeniowych u osób powyżej 55 roku życia.
Wiek: 25-45 lat, pierwszy incydent bólowy w 3 i 4 dekadzie życia, rzadko przed 20 rokiem życia i po 65 roku życia.
Płeć: występuje jednakowo często u obu płci.
OBJAWY:
ból o różnym charakterze i nasileniu; najczęściej tępy, zaczynający się w okolicy lędźwiowej, promieniujący wzdłuż kończyny do okolic kolana,
ból może promieniować (zwykle jednostronnie) wzdłuż korzenia rdzeniowego,
ból krzyża zmniejsza się w nocy; pozostawanie w łóżku zazwyczaj (przynajmniej czasowo) zmniejsza dolegliwości,
ból nasila się podczas chodzenia,
objawy ogólne nie występują,
rwie kulszowej nie zawsze towarzyszy ból umiejscowiony w okolicy lędźwiowej,
drętwienia i zaburzenia czucia w kończynach,
rzadko pojawia się niedowład określonych grup mięśni,
przepuklina jądra miażdżystego następuje najczęściej w kierunku tylno-bocznym i powoduje ucisk korzeni rdzeniowych z typowym dla danego korzenia promieniowaniem bólu,
w części przypadków występuje skrzywienie kręgosłupa w kierunku chorej strony lub w przeciwnym (w zależności od umiejscowienia przepukliny),
zazwyczaj stwierdza się wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych.
PRZYCZYNY:
przebyty uraz,
częste podnoszenie ciężarów powyżej 10 kg, szczególnie gdy podczas tej czynności kończyny górne są wyciągnięte do przodu, kończyny dolne wyprostowane w stawach kolanowych, a tułów skręcony,
wibracja, np. kierowanie pojazdami mechanicznymi.
CZYNNIKI RYZYKA:
fizjologiczny proces starzenia się po 20 roku życia,
palenie papierosów,
wąski kanał kręgowy,
stres, wzmożone napięcie mięśni,
otyłość,
osteoporoza.
TRYB LECZENIA: w większości przypadków ambulatoryjny; hospitalizacja w przypadkach ciężkich i tych, które wymagają leczenia operacyjnego.
LECZENIE OGÓLNE:
wyjściowo: 2-7 dni reżim łóżkowy (kąpiele dozwolone), miejscowe nagrzewania, wyciąg miedniczny, leki uspokajające, fizykoterapia (poprawa w 90% przypadków),
po tym okresie ostrożne uruchamianie pacjenta z podparciem w linii środkowej; stopniowa rezygnacja z podparcia w ciągu następnych kilku tygodni,
w przewlekłych zespołach bólowych o charakterze niekorzeniowym: gimnastyka lecznicza, ewentualnie aerobik, ale bez ćwiczeń narażających kręgosłup na wstrząsy; korzystnie działają zabiegi manualne i fizykoterapia,
przezskórna stymulacja nerwów obwodowych: korzystny, ale krótkotrwały efekt terapeutyczny,
akupunktura daje dobre wyniki.
POSTĘPOWANIE CHIRURGICZNE:
dostępne metody:
standardowe usunięcie krążka międzykręgowego - wszystkie techniki usunięcia krążka międzykręgowego dają porównywalne wyniki,
mikrochirurgiczne usunięcie krążka międzykręgowego,
technika przezskórnego usuwania wypadniętego krążka międzykręgowego - stosunkowo nowa metoda, przeciwwskazana w przypadku zwężenia kanału kręgowego i w razie sekwestracji fragmentów jądra miażdżystego,
rozpuszczenie krążka międzykręgowego za pomocą iniekcji enzymu;
bezwzględne wskazania do operacyjnego usunięcia krążka międzykręgowego:
postępujące pomimo leczenia zachowawczego ubytkowe objawy neurologiczne;
względne wskazania do operacyjnego usunięcia krążka międzykręgowego:
bardzo silne dolegliwości bólowe,
liczne, nawracające incydenty zapalenia korzonków,
czynnościowe skrzywienie kręgosłupa o bardzo dużym nasileniu,
przewlekły ból wynikający z zaburzeń czynnościowych - pacjenci ci zazwyczaj początkowo reagują bardzo dobrze na zabieg operacyjny, ale długofalowe wyniki leczenia nie wykazują istotnych różnic w porównaniu z grupą pacjentów leczonych zachowawczo,
zespół ubytkowych objawów neurologicznych o przebiegu stacjonarnym - nie ma istotnej różnicy między efektem leczenia operacyjnego i zachowawczego w odniesieniu do niedowładów i zaburzeń czucia.