1. ETYKA- chodzi o to co dobre, a to co złe, co i dlaczego powinniśmy unikać , jak żyć.

Ostatecznie chodzi o to jak uprawiać biznes, jak prowadzić życie gospodarcze. Oczywiście nie ze względu na skuteczność, zysk, pożytek, ale z odniesieniem do pewnych zasad ważniejszych i wyższych niż pożytek i zyski.

2. OJCEM ETYKI jest Sokrates, który żył w latach 469-399 przed Chrystusem. Szukał on ostatecznej odpowiedzi na pytanie jeśli chodzi o dobro i zło. Dlaczego coś jest dobre, albo złe.

Na tematy moralne nie wykładał, ale o nich rozmawiał. Słynne są dialogi Platona (ucznia Sokratesa), oczywiście zwijając argumenty.

Jego ,matka była akuszerką i jak bardzo ładnie porównywał swoją rolę do akuszerki.

Jak ona pomagała urodzić dziecko, tak on (Sokrates) pomagał swemu rozmówcy urodzić właściwą wiedzę na temat dobra i zła, odrzucając wiedzę fałszywa. Akuszerka w swoim fachu posługuje się odpowiednimi narzędziami, a etyk- tutaj Sokrates ukazał się mistrzem, stąd jest on nie tylko ojcem etyki, ale i logiki.

Odpowiednimi pytaniami starał się najpierw sięgnąć do podstawowej wiedzy rozmówcy, o dobru i złu, następnie pomagał mu wyprowadzić z niej nieuniknione konsekwencje.

I o to samo chodzi w etyce i etykom. Odrzucił podstawowe przeświadczenie na temat dobra i zła, uporządkował je, znalazł ich uzasadnienie, a więc co znaczy dobry i zły i uzasadnił te poglądy moralne.

Stąd ETYKA - jest teorią moralności, czyli dziedziną dobra i zła moralnego.

Autorytetem w sprawach moralnych jest dla nas nie ten, kto wiele mówi o dobru i złu, ale ten, kto usiłuje dobro czynić, kto życiem swym poświadcza, że rozumie dziedzinę dobra i zła.

On był do końca przekonany o tym, co mówił, i pozostał wierny swoim uczuciom.

Żywy świadek- autorytet moralny- Ojciec Święty Jan Paweł II. On to co mówi, to czyni.

Jak żyć i co dobrego czynić?

2A. III. BYT MORALNY - DECYZJA

Słowo „decyzja" pochodzi od łacińskiego czasownika decidere, które w swym źródłosłowie znaczy „ściąć", „obciąć", a wtórnie dopiero odpowiednik naszego decydowania. Związek cięcia z decydowaniem jest wprawdzie meta­foryczny, niemniej dostrzec tu można pewne podobieństwo. Jak bowiem drwal stojąc przed kawałem drzewa, może zatopić ostrze siekiery w naj­rozmaitszych miejscach, tak i człowiek stojący przed wyborem ma do dyspo­zycji wiele możliwości działania. Zaś to, co na koniec wybierze, a więc na co się zdecyduje, jest odcięciem się od innych możliwości, pociągając równocześnie skierowanie działania w taką, a nie inną stronę.

Wszelako różnica między drwalem a wyborem moralnym polega na tym. że siekiera, jaką drwal się posługuje, ma tylko jedno ostrze skierowane na przedmiot, który będzie tak lub inaczej pocięty, natomiast nasz wybór-decy-zja ma dwa ostrza: wybór bowiem determinuje zarówno przedmiot, jak i nas samych. My wybierając nie tylko zmieniamy jakiś układ rzeczy, ale rów­nież sami się zmieniamy, stawiając opór zagrożeniu - stajemy się mężni, oddając zaś to, co komuś się należy - stajemy się sprawiedliwi. Nic więc dziwnego, że dla moralnego życia człowieka decyzja ma znaczenie kluczo­we. Na mocy decyzji rzeźbimy samych siebie.

3. Co jest dobrem dla człowieka?

Aby człowiek mógł odpowiedzieć na pytanie jak żyć, to najpierw musi wiedzieć kim jest. Lepiej być niezadowolonym człowiekiem, niż zadowolona świnią

Lepiej być niezadowolonym Sokratesem, niż zadowolonym głupcem.

4. Jak uczynić swoje życie sensownym, gdzie jest jego cel?

Zmarnowanie życia byłoby wielką szkodą. Bycie pełnym człowiekiem pociąga nas, skupia by je ochraniać i rozwijać.

6. 3 RODZAJE DÓBR:

1. dobra użytkowe

2. dobra przyjemne

3. dobra godziwe

DOBRA UŻYTKOWE: to dobro, bo przynosi jakiś pożytek, ze względu na coś innego, np. obiad jest dobry, bo daje siły, a siły człowiek może spożytkować dla innych dóbr. Jest to dobro-śro-dek, dobro, które służy innemu jeszcze dobru, np. pożywienie może być środkiem zarówno dla zaspokojenia głodu, jak i doznawania przyjemności. Dobro-środek służyć może trzeciemu rodzajowi dobra.

DOBRA PRZYJEMNE:- dobra, bo przysparzają człowiekowi przyjemności, np. po obiedzie jem deser, dla przyjemności. Jest to takie dobro, które jest pożądane ze względu na samą czynność, która jest przyjemna. W ten sposób ktoś może jeść nie dlatego, że chce się posilić, ale dlatego, że lubi jeść. Nawet gdy zjadł wystarczającą ilość, nadal będzie jadł.

DOBRA GODZIWE:- Jest to takie dobro, które może być celem samym w sobie w sensie obiektywnym, a nie na skutek naszego nastawienia się, jak w przypadku dobra przyjemnego. Dobrem godziwym może być tylko byt osobowy, a więc człowiek. Człowiek jest dobrem, które kochać możemy w nim samym, chcąc, by dobrze żyl i dobrze się miał.

6A. ARETOLOGIA(CNOTY) - polski odpowiednik- „czcić", bo człowiek czci-godny to ten, który właśnie obdarzony jest cnotami.

Częstokroć może się nam wydawać, że człowiek cnotliwy to taki niedo­siężny ideał wyglądający jak pomnik oblepiony złotymi liśćmi, cnoty zaś to idee istniejące gdzieś w pleromie. A ponieważ są to rzeczy odległe, to moż­na je co najwyżej podziwiać, a życie biegnie i tak swoim utartym torem. Nic biedniejszego. Bo cnota właśnie w wirze i zakamarkach życia ułatwia czło­wiekowi rozpoznanie i czynienie dobra, a unikanie zła. Ona jest wewnątrz pulsującego życia, a nie w chmurach. Jest to pewien zespól aktów przez nas wyłanianych wobec naporu i ciśnienia najrozmaitszych spraw, zdarzeń, trud­ności. Cel cnoty jest jeden, choć na różne sposoby może się dokonać: rozwi­jać i chronić dobro ludzkie. Przeciwnie, brak cnót czy też posiadanie wad powoduje, że dobro ludzkie jest zagrożone.

Ani cnót. ani wad nie można absolutyzować, traktować ich jako coś samego w sobie. Oceniać je można tylko pod kątem przyporządkowania do dobra ludzkiego. Cnoty więc, jeśli przyczyniają się do podjęcia słusznej de­cyzji, są czymś dobrym, jeśli zaś od takiej decyzji odwodzą, przestają być cnotami i stają się wadami.

1/ CNOTA ROZTROPNOŚCI- Św. Augustyn definiował roztropność jako umiejętność po­znania tego, co dobre i do czego mamy dążyć, jak również tego, co złe i czego mamy unikać. Jeśli celem roztropności jest dobro ludzkie, to taki cel dla roztropności jest czymś koniecznym, bez niego roztropności nic będzie. Nad tym więc nie ma co się zastanawiać, gdyż w tym kontekście chodzi o szczęście, do którego wszyscy z natury dążą.

2/ CNOTA UMIARKOWANIA- Zadaniem cnoty umiarkowania obejmującej najniższe sfery życia osobo­wego człowieka, choć sfery nie odizolowane od całości, jest uporządkowanie przebiegu pewnych inklinacji, tak by były dla człowieka, a nie czło­wiek dla nich. Dzięki temu otwarte będzie pole dla rozwinięcia cnót wyż­szych, nie tylko moralnych, ale i artystycznych czy poznawczych.

3/ CNOTA MĘSTWA- cnota moralna, która polega na umiejętności podjęcia dobrej decyzji mimo niesprzyjających uwarunkowań, zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. Cnota męstwa czyni zdolnym do stawienia czoła próbom i narażenia się na nieprzyjemne konsekwencje, w imię wyższych wartości.

Można wyróżnić męstwo fizyczne, uzdalniające do stawienia czoła cierpieniu czy niebezpieczeństwa śmierci, a także męstwo moralne, którym można wykazać się wobec możliwości hańby, zgorszenia czy zniewag.

4/CNOTA SPRAWIEDLIWOŚCI - Podstawą sprawiedliwości musi być dostrzeżenie do­bra, jakie należy się człowiekowi-osobie.

Sprawiedliwość pojawia się w kontekście życia społecznego np. jako ogólna ocenie stosunków społecznych i prawnych występujących na danym obszarze. W tym sensie mówimy, że w danym kraju panuje sprawiedliwość, jeśli system prawno-polityczny panujący w danym kraju traktuje w równy, uczciwy i zgodny z wyznawanymi przez oceniającego normami etycznymi wszystkich ludzi znajdujących na jego terytorium.

6B SPRAWIEDLIWOŚĆ WSPÓŁDZIELCZA-Społeczność, w której człowiek żyje, przybiera różne formy organizacyj­ne. Najszerszą i stosunkowo najdoskonalszą jest dziś państwo, choć daw­niej, np. w starożytnej Grecji, istniały tzw. miasta-państwa. Samo państwo musi być odpowiednio zorganizowane, a to wyznaczone jest przez ustrój polityczny i relatywny do niego podział władzy. Sprawiedliwość współdzielcza zakłada, że każdy kto uczestniczył w produkcji jakiegoś towaru musi dostać taką część zysku, która jest proporcjonalna do jego wkładu pracy.

6C SPRAWIEDLIWOŚĆ WYMIENNA- Sprawiedliwość ta ma na względzie relacje między poszczególnymi lu­dźmi. Relacje te są bardzo bogate i wielostronne, dotyczą zarówno podsta­wowych obowiązków, jakie mamy w odniesieniu do innych ludzi z tego tytu­łu, że są ludźmi, czy też z uwagi na związki rodzinne, ponadto w zakresie wymiany handlowo-pieniężnej, czy wreszcie - przekazywania prawdy. Sprawiedliwość wymienna jest tą formą sprawiedliwości, o którą najbar­dziej winniśmy się troszczyć w życiu codziennym, gdyż nieustannie w re­lacjach z ludźmi o nią się ocieramy.

6D SPRAWIEDLIWOŚĆ ROZDZIELCZA- Sprawiedliwość rozdzielcza ma miejsce wówczas, gdy bierzemy pod uwa­gę nie relację jednostki do jednostki czy jednostki do społeczeństwa, ale -społeczeństwa do jednostki. Tym, co od razu rzuca się w oczy, jest nierów­ność między ludźmi pod względem posiadanych dóbr, umiejętności, zarob­ków czy zaszczytów.

7. CZYNY NIEGODZIWE: to takie, które są złe, bo nie odpowiadają człowiekowi, nie godzą mu się. Nie przystają człowiekowi. I stad mówimy, że moralnie dobry czyn, to taki czyn, który jest dobry dla człowieka jako człowieka. Kryterium oceny jest dobro człowieka i brać pod uwagę dobro człowieka, znaczy tyle, co chronić i udzielać mu tych dóbr, których w danej sytuacji potrzebuje.

8. Etyka, a inne dyscypliny naukowe:

• antropologia

• filozofia

• etologia

• teologia

ETYKA jest nauką filozoficzną, należy jasno powiedzieć, że tak jak z jednej etyk nie może uniknąć problemów filozoficznych, tak z drugiej strony punktem wyjścia jego analiz etycznych nie jest filozofia, ale doświadczenie moralne. Doświadczenie powinności moralnej konkretnego działania.

Etyka zajmuje się oceną czynu ludzkiego.

Etyka jest różna od etologii.

Różnice:

Etologia np. zajmuje się opisywaniem poglądów moralnych jednostek czy grup społecznych na tematy dobra i zła i ich zachowanie. Nie wnika w ocenę.

Ocena - należy się już etyce

Etyka a teologia- bardzo się łączą.

Teologia - nauka o bogu. Podstawą jest księga Pisma Świętego. Teologia jest w służbie, pomaga etologom.

Przedmiotem etyki jest czyn.

9. Czynem - nazywa się takie działanie człowieka, które jest świadome i wolne.

Oczywiście bo człowiek jest odpowiedzialny tylko za czyny świadome.

10. 3 drogi:

1. Liberalizm

2. Komunizm

Zagadnienia związane z antropologią

Kościół proponuje 3- cią drogę- mocno podkreśla godność człowieka, godność osoby ludzkiej

Poecjun

Osoba - jest samodzielną w istnieniu substancją natury rozumnej

11. ELEMENTY OSOBY:

1. substancjalność

2. rozumność

3. samodzielność w istnieniu

Substancjalność

Osoba jest substancją, czyli bytem, któremu przysługuje istnienie w sobie, a nie w jakimś innym podmiocie. Przeciwieństwem substancji jest przypadłość, np. kolor9istnieje w innym podmiocie

Rozumność

Osoba jest natury rozumnej, czyli jest zdolna do poznania umysłowego, zdolna do porządkowania rzeczywistości, odkrywania w niej ładu. Oczywiście ta osoba jest wynikiem połączenia pierwiastka materialnego i duchowego, i jest nierozerwalnym podmiotem działania. W osobie więc krzyżują się dwie rzeczywistości: materialna i duchowa, składające się na doskonała jedność.

Samodzielność w istnieniu

Osoba nie może być przejęta przez inną osobę. Osoba nie może być częścią takiej całości, która byłaby osobą.

12. W KOLEKTYWIZMIE człowiek się nie liczył, nie miał żadnych praw, liczyła się zbiorowość.

13. W TOTALITARYZM totalitaryzmie człowiek się nie liczył, nie liczyła się społeczność.

14. CZŁOWIEK jest istotą cielesną i duchową. Odrzuca się formę kolektywizmu i totalitaryzmu. Najważniejszy jest człowiek i jego godność. Tylko człowiek potrafi zaakceptować swoją godność, potrafi zaakceptować drugiego człowieka. Bo jeżeli człowiek nie jest człowiekiem, nie uszanuje swojej godności, to nie uszanuje drugiego człowieka. Drugi człowiek jest mu potrzebny tylko po to, aby pomnożył jego dobro.

Osoba jest więc samodzielną w istnieniu, substancją całości cielesno -duchowej natury, będąc podmiotem działania rozumnego i wolnego, a więc i zarazem odpowiedzialnego. Człowiek nie jest sam, rodzi się i żyje w całości w społeczeństwie: otrzymuje pewne prawa od społeczeństwa, ale ma i obowiązki wobec społeczeństwa.

15. Deklaracja Praw Człowieka

To były piękne założenia (piękna idea) , ale są organizacje, które chcą to obalić, chcą zmienić definicję rodziny. Taka polityka doprowadzi do samounicestwienia. W oparciu o co ocenia etyk, czy ten czyn jest dobry czy zły

16. STANOWISKA:

1. Eudajmonizm- kryterium dobroci ludzkiego czynu jest szczęście. Czyn jest dobry, jeżeli przybliża człowieka do szczęścia, zły, jeżeli oddala. trzeba uznać za stanowisko błędne, gdyż nie bierze pod uwagę drugiego człowieka, jako adresata działania

2. Deontonomizm -źródłem i kryterium moralnej dobroci czynu jest nakaz odpowiedniego autorytetu. odbiera człowiekowi jego podmiotowość, czyniąc go pionkiem cudzych rozkazów

3. Personalizm - czyn ludzki jest moralnie dobry przez to, że stanowi afirmację osoby dla niej samej. Za właściwe trzeba uznać to stanowisko, gdyż jedynie tutaj chroni się szczególne dobro, jakim jest osoba.

16A TEORIA PRAWA NATURALNEGO: CZYŃ DOBRO!- (lex naturalis) zespół zasad mających kierować życiem człowieka. Zwolennicy teorii prawa naturalnego uznają je za wspólne wszystkim kulturom. Ma ono łączyć wszystkich ludzi oraz - pomimo wielu różnic kulturowych - zakładać pewne wspólne zasady postępowania. Jest trwałe, nie zmienia się pośród zmian historycznych, zmieniających się poglądów i obyczajów. Prawa tego nie można człowiekowi ani wyrwać, ani go zniszczyć, bo oparte zostało na jego naturze. Ono broni ludzkiej godności, określa fundamentalne prawa i obowiązki człowieka. Podstawowe jest prawo do samoposiadania, prawo własności, prawo do utrzymania życia, prawo do owoców pracy.

Prawo naturalne - niezależne od jakiejkolwiek władzy państwowej i prawa stanowionego przez państwo, jego rolą jest dostarczanie wzorców i standardów, którymi powinno kierować się prawo pozytywne. Jednak wg niektórych teoretyków prawa naturalnego (np. Murraya Rothbarda) prawo naturalne stoi w sprzeczności z prawem pozytywnym i prowadzi do jego wyparcia. Źródeł prawa naturalnego, możemy upatrywać w Bogu lub naturze.

17. PODZIAŁ PRAWA MORALNEGO:

1. prawo naturalne

2. prawo stanowione, czyli pisane

Prawo naturalne - podstawa tego prawa jest natura ludzka. Człowiek to prawo naturalne może poznać na drodze rozumowej (poznania umysłowego).

Dla człowieka wierzącego prawo naturalne to Dekalog (prawo boże). Na straży swojego życia ja bronię swoje życie.

Prawo naturalne - jest to norma moralności, która pomaga mu w ocenie czynu, czy jest on dobry, czy jest zły.

18. Cechy prawa naturalnego

1. jest powszechne (każdy człowiek dochodzi do tego prawa) znane wszystkim, ludziom którzy osiągnęli normalny poziom rozwoju umysłowego

2. jest niezmienne

Wszystkich tych praw jest 10 (dekalog)

PRAWO NATURALNE NA STRAŻY:

• nie zabijaj

• nie morduj

• nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu

Każdy człowiek, nawet nie wierzący odkrywa to prawo. To co się dzieje na świecie- odrzucenie prawa naturalnego (pomylenie całej hierarchii wartości) , brak etyki opartej o prawo naturalne.

19. ETYKA ŻYCIA GOSPODARCZEGO:

W centrum działalności gospodarczej stoi człowiek z całą jego godnością

20. FUNDAMENTALNE ZASADY UPRAWIANIA BIZNESU:

1. w centrum powinien stać człowiek z jego godnością . drugi człowiek liczy się tylko po to , na ile pomoże mu w pomnożeniu jego wartości. Każdy człowiek nosi w sobie niepowtarzalną godność

2. prymat wartości duchowych przed wartościami materialnymi- człowiek to nie tylko strona materialna, jego życie nie tylko biegnie wokół spraw materialnych. Człowiek ma też życie wewnętrzne, duchowe. Jest pierwszeństwo wartości duchowych nad materialnymi

3. prymat- pierwszeństwo być przed mieć - posiadanie jest bardo ważne. Rodzi się niebezpieczeństwo, gdyż w tym posiadaniu gubi się człowieczeństwo

4. pierwszeństwo etyki przed ekonomią

ETYKA WŁASNOŚCI:

21. PRAWO WŁSANOŚCI: uprawnienie każdej osoby do posiadania, użytkowania i dysponowania dobrami materialnymi, które służą zaspokojeniu potrzeb człowieka. Prawo do posiadania jest jednym z podstawowych praw osoby. Prawo własności oznacza stosunek panowania osoby nad rzeczą , dzięki czemu osoba uważa rzecz za swoją czyli tak do niej przynależną, że może jej używać dysponować wolą własnego uznania. To panowanie nad własnością różni się od panowania nad osobami. W prawie rzymskim własność była bezwzględnym atrybutem podmiotu prawa. Właściciel miał prawa nieograniczone. Była to własność bezwzględna.

22. 3 GŁÓWNE KONCEPCJE WŁASNOŚCI:

1. własność kapitalistyczna - wyrasta z podejścia indywidualistycznego , które głosi całkowitą autonomię i suwerenność jednostki. Jednostka nie ma tu żadnych zobowiązań wobec społeczności. Może posiadać i używać własność całkowitą wolą swego uznania.

2. koncepcja kolektywistyczna (socjalistyczna)- własność ma charakter ogólnospołeczny, a jej dysponentem jest państwo. W tej koncepcji jednostka nie ma żadnych praw może używać praw na zasadzie koncesji.

3. chrześcijańska koncepcja - własność jest prawem osoby i jednocześnie ma charakter społeczny. To prawo choć jest prawem podstawowym każdej osoby nie jest prawem absolutnym.

---