WIRUSY

W jez. Łacińskim oznacza kleistą, trującą ciecz, jad.

WIRUSOLOGIA - nauka o wirusach, ich budowie i roli jaką odgrywają w przyrodzie

WIRUSY - to bezkomórkowe, białkowo - nukleinowe pasożytnicze formy życia, pozbawione własnego metabolizmu. Są potencjalnie patogenne.

WIRION -to pojedyncza, zakaźna cząsteczka wirusa zdolna do replikacji w żywej komórce.

Wirus wnikając do komórki gospodarza, przekazuje jej swój materiał genetyczny, który ma tę właściwość, że komórka gospodarza zaczyna reprodukować materiał genetyczny wirusa (reprodukcja wirusa)

STRUKTURA FIZYCZNA WIRUSA

• Część wewnętrzna - GENOM (zawiera DNA lub RNA)

• KAPSYD - (część zewnętrzna) płaszcz białkowy składający się z licznych kapsomerów (podjednostki białka)

• BŁONA ZEWNĘTRZNA - występuje nie u wszystkich wirusów

STRUKTURA CHEMICZNA WIRUSÓW

- Zwierają DNA lub RNA

- Wewnętrzna część wirusa odpowiedzialna jest za zakaźność i zdolność rozmnażania

- Kwas nukleinowy nawet bez obecności kapsydu może zapoczątkować cykl rozwojowy wirusa

WYRÓŻNIAMY:

1. Wirusy zbudowane z białek i kwasów nukleinowych (kapsyd + rdzeń nukleinowy= nukleokapsyd),

2. Wirusy zbudowane z białek, kwasów nukleinowych i osłonki zawierającej proteiny, lipidy i cukry. Otoczki posiadają właściwości antygenowe i pobudzają tworzenie przeciwciał. Osłonki niektórych wirusów zawierają enzymy potrzebne do procesu przenikania przez błonę komórkową, zarówno podczas infekowania, jak i wydostawania się z pasożytowanej komórki po replikacji.

PRZEBIEG PROCESU ZAKAŻANIA (ETAPY)

1. ADSORPCJA wirusa na powierzchni komórki żywiciela (proces fizykochemiczny odbywający się dzięki siłom przyciągania cząsteczkowego i różnicom ładunków wirusa i komórki)

2. PENETRACJA czyli przenikanie wirusów, które osiadły na błonie komórkowej. Indukują one proces wpuklenia błony do wnętrza komórki, uformowanie pęcherzyka i jego transportu w głąb komórki. Tam pochłonięte wirusy poddane zostają działaniu enzymów komórkowych, powodując uwolnienie rdzenia nukleinowego

3. REPLIKACJA genomu wirusa (zależna od rodzaju kwasu nukleinowego)

4. DOJRZEWANIE I MORFOGENEZA wirusów- po syntezie wszystkich składników odbywa się składanie, czyli organizowanie cząstek wirusa - winionu. Poszczególne elementy składowe wirusa rozpoznają się wzajemnie i tworzą kompleksy w ścisłej kolejności

5. UWALNIANIE wirusów- opuszczanie komórek przez pory błonowe lub po rozpadzie całej komórki

6. ZAKAŻANIE sąsiednich komórek - następuje w wyniku fuzji błon komórki zakażonej z błoną komórki zdrowej. Wirus przenika bezpośrednio z jednej do drugiej i kolejnych po replikacji . Ponadto za pośrednictwem krwi i limfy oraz przesączów np. płynu mózgowo - rdzeniowego.

SKUTKI ZAKAŻENIA KOMÓRKI WIRUSEM

Wirusy wykorzystują materię i energię zawarta w komórkach żywiciela do własnych potrzeb- namnażania się.

• Utrata prawidłowo przebiegających funkcji życiowych komórki

• Zniszczenie struktury tkanek - komórki śmiertelnie uszkodzone wypadają z tkanek

SPOSÓB ZAKAŻANIA: wirusy wnikają do organizmu żywiciela przez:

1. Uszkodzona skórę i błony śluzowe

2. Wdychanie wirusów unoszących się w powietrzu

3. Spożycie pokarmu i wody zanieczyszczonych wirusami

4. Na skutek kontaktu bezpośredniego z osoba zakażoną - kontakty seksualne, stykanie się z powierzchnia skóry i błon śluzowych, a także z wydzielinami i wydalinami osób zakażonych

NOSICIELSTWO wirusów polega na wytwarzaniu wirusa przez część populacji komórek żywiciela, podczas gdy pozostała część komórek nie ulega zakażeniu.

ZAKAŻENIE- czyli infekcja, to wtargnięcie wirusów do organizmu. Miejsce wtargnięcia to wrota zakażenia. Gdy pomimo zakażenia nie występują objawy chorobowe mówimy o tzw. infekcji subklinicznej, albo bezobjawowej. Zakażenie bezobjawowe występuje u osób odpornych na danego wirusa (np. po szczepieniu).

Niektóre wirusy przenikają przez błony płodowe z ustroju matki do płodu (np. zakażenie wirusem odry, cytomegalii, opryszczki, różyczki) i mogą wykazywać działanie teratogenne.

LEKI przeciwwirusowe można podzielić na:

• substancje wzmacniające układ odpornościowy w walce z wirusami - np. interferon ;

• substancje blokujące rozwój wirusa, np. poprzez blokadę białek wirusowych;

• substancje blokujące białka receptorowe, uniemożliwiające przyłączanie wirusów do błony komórkowej.

Jedną z metod walki z chorobami wirusowymi są szczepienia.

---